Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 12-59/1570-571
Karar Türü: Menfi Tespit ve Muafiyet
Konu: Sanofi Aventis İlaçları Ltd. Şti. ile Beşer Ecza Deposu Tic. ve San. Ltd. Şti., Dekim Ecza ve Kimyevi Maddeler Tic. ve San. A.Ş. ve Özsel Ecza Depoları Tic. ve Paz. A.Ş. arasında ayrı ayrı akdedilen "İhale Deposu Sözleşmesi"ne muafiyet tanınması ve muhtelif ecza depoları ile akdedilen "Satış Sözleşmesi"ne menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi
Karar Tarihi: 22.11.2012

REKABET KURUMU
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2012-3-154 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 12-59/1570-571
Karar Tarihi : 22.11.2012

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR

B. RAPORTÖRLER: Burak BÜYÜKKUŞOĞLU, Nesrin SAĞLAM

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN :- Sanofi Aventis İlaçları Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. İlmutluhan SELÇUK
Ebulala Mardin Cad. No:57 34335, Akatlar, Beşiktaş/İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Sanofi Aventis İlaçları Ltd. Şti. ile Beşer Ecza Deposu Tic. ve
San. Ltd. Şti., Dekim Ecza ve Kimyevi Maddeler Tic. ve San. A.Ş. ve Özsel Ecza
Depoları Tic. ve Paz. A.Ş. arasında ayrı ayrı akdedilen “İhale Deposu Sözleşmesi”ne
muafiyet tanınması ve muhtelif ecza depoları ile akdedilen “Satış Sözleşmesi”ne
menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 14.09.2012 tarih ve 7042 sayı ile giren bildirim
üzerine düzenlenen 14.11.2012 tarih ve 2012-3-154/MM sayılı Menfi Tespit/Muafiyet
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; dosya konusu sözleşmelerden;
“İhale Deposu Sözleşmesi”ne bireysel muafiyet tanınabileceği ve “Satış Sözleşmesi”ne
menfi tespit belgesi verilebileceği sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflara İlişkin Bilgiler
G.1.1. Sanofi Aventis İlaçları Ltd. Şti. (Sanofi Aventis)
(4) Sanofi Aventis merkezi Fransa’da bulunan Sanofi Grubunun Türkiye’deki iştiraki
konumunda olup, Türkiye’de diyabet, onkoloji, kalp ve damar olmak üzere 16 tedavi
alanında beşeri ilaç üretimi ve satışı konusunda faaldir. Sanofi grubu içerisinde, Türkiye’de
eşdeğer ilaç üretimi, Ar-Ge ve ilaç ihracatı konusunda faaliyet gösteren Zentiva Sağlık
Ürünleri San. ve Tic. AŞ., aşı üretimi ve satışı konusunda faaliyet gösteren Sanofi Pasteur
Aşı Tic. A.Ş. (Sanofi Pasteur) ve ayrı bir tüzel kişiliği bulunmaksızın Sanofi grubu
bünyesinde biyoteknoloji konusunda faaliyet gösteren Genzyme yer almaktadır. Dosya
içeriğinden, Sanofi Aventis’in toplam beşeri ilaç pazarında serbest (eczane) ve hastane
kanallarında 2009-2011 yılları içerisinde sahip olduğu pazar payının sırasıyla (…..) olduğu
anlaşılmıştır. Öte yandan veteriner sağlık ürünleri Türkiye’de yalnız Sanofi grubunun
Merial şirketlerince distribütörler aracılığıyla satılmakta olup, Sanofi Aventis’in doğrudan
faaliyeti söz konusu değildir. Bununla birlikte bildirimde bulunan teşebbüs tarafından
veteriner sağlık ürünlerinin bildirime konu sözleşmeye konu edilmesinin sebebine ilişkin
olarak bu ürünlerin ileride Türkiye pazarına Sanofi Aventis aracılığıyla sunulması halinde
anılan sözleşme kapsamında dağıtımına olanak sağlanması olarak açıklamada
12-59/1570-571
2/7


bulunulmuş ve geçmiş tarihli Kurul kararları1 paralelinde olmak üzere, Sanofi grubunun bu
pazarın alt kategorilerinden yalnız “veteriner ilaçları” ve “aşılar” konusunda distribütörler
aracılığıyla satışı bulunduğu, Sanofi ürünlerinin toplam “aşı” pazarındaki payının %8,8 ve
toplam “veteriner ürünleri” alanındaki pazar payının ise %4,8 ile sınırlı olduğu ifade
edilmiştir.
G.1.2. Beşer Ecza Deposu Tic. ve San. Ltd. Şti. (Beşer)
(5) 1978 yılında Ankara’da kurulan Beşer, toptan ilaç satışı ve dağıtımı pazarında ülke
genelinde resmi ve özel hastanelerin açtığı ilaç ve serum ihalelerine iştirak etmekte, yerli
ve yabancı ilaç firmalarının ihale kanalına yönelik satışlarında depo hizmeti vermektedir.
Firmanın İstanbul, İzmir, Antalya, Konya, Adana, Kayseri, Malatya, Diyarbakır, Erzurum,
Trabzon, Samsun ve Bursa illerinde temsilcilikleri bulunmaktadır. Beşer, Türkiye’de kamu
ihaleleri toptan ilaç pazarında 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla (…..) pazar payına sahiptir.
G.1.3. Dekim Ecza ve Kimyevi Maddeler Tic. ve San. A.Ş. (Dekim)
(6) 1990 yılında İzmir merkezli olarak kurulan Dekim, eczane ve ihale kanalına ilaç ve serum
toptan satışı ve dağıtımı ile iştigal etmektedir. Dekim, Türkiye’de kamu ihaleleri toptan ilaç
pazarında 2010 ve 2011 yıllarında sırasıyla (…..) pazar payına sahiptir.
G.1.4. Özsel Ecza Depoları Tic. ve Paz. A.Ş. (Özsel)
(7) Hastanelere yönelik olarak toptan ilaç satışı ve dağıtımı alanında faaliyette bulunmak
üzere 1977 yılında kurulan, merkezi ve iki temsilciliği İstanbul’da olan Özsel’in, Ankara,
İzmir, Adana, Bursa, Samsun, Trabzon, Diyarbakır, Konya, Erzurum ve Malatya’da da
temsilcilikleri bulunmaktadır. Özsel, Türkiye’de kamu ihaleleri toptan ilaç pazarında 2010
ve 2011 yıllarında sırasıyla (…..) pazar payına sahiptir.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(8) Sözleşmeler kapsamındaki ürünlere sözleşme ekinde yer verilmekte olup, anılan ürünler
Sanofi Aventis tarafından Sağlık Bakanlığı’nca verilen ruhsat ve izinlere istinaden
Türkiye’de üretilen, ürettirilen veya ithal edilen beşeri ilaçlardır.
(9) 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin (2002/2 sayılı Tebliğ) 2.
maddesinde, “üretim veya dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren iki ya da
daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetlerin alımı, satımı veya yeniden satımı
amacıyla yapılan anlaşmalar” olarak tanımlanan dikey anlaşmaların Tebliğ kapsamında
olduğu ve Tebliğ’le sağlanan muafiyetin, sözleşme konusu ürünlerin ilgili pazardaki payının
%40’ı aşmaması durumunda uygulanacağı ifade edilmektedir. Yine aynı maddenin
devamında, tek alıcıya sağlama yükümlülüğü içeren dikey anlaşmalarda anlaşmanın
Tebliğ ile tanınan muafiyetten yararlanabilmesi için, alıcının anlaşma konusu mal ve
hizmetleri aldığı ilgili pazardaki payının da %40’ı aşmaması gerektiği belirtilmektedir. Bu
nedenle ilgili pazarın tanımlanması öncelikle, başvuru konusu sözleşmelerin, 2002/2 sayılı
Tebliğ kapsamında olup olmadığını belirlemek açısından önemlidir.
(10) Sözleşmeler, Sanofi Aventis'in Türkiye pazarına sunduğu, farklı tedavi gruplarında etkin
madde grubu altında sınıflandırılan ve belli ürün grubunda jeneriği bulunmayan ürünlerin
ihale kanalı satışlarını konu almaktadır. Buna göre, ilgili pazar tanımının en geniş haliyle
etkin madde bazında yapılabileceği de dikkate alındığında, anlaşma konusu kimi ürünlerde
sağlayıcı konumundaki Sanofi Aventis’in pazar payının %40’lık pazar payı eşiğini aşacağı
kolaylıkla söylenebilecektir. Öte yandan sözleşmelere konu edilen veteriner sağlık ürünleri
konusunda Sanofi grubunun Türkiye’de distribütörler aracılığıyla faaliyeti bulunmakta olup,
henüz doğrudan bir faaliyeti söz konusu değildir.

1 03.03.2005 tarih ve 05-12/134-47 sayılı “Sanofi-Synthelabo/Ceva Sante” kararı
12-59/1570-571
3/7


(11) Dolayısıyla mevcut dosya çerçevesinde, geçmiş tarihli Kurul kararları2 da dikkate alınarak
her bir ürün özelinde kesin pazar tanımı yapılmasına ihtiyaç duyulmamıştır.
G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(12) İlgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak saptanmıştır.
G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Bildirime Konu Sözleşmeler
G.3.1.1. İhale Depo Sözleşmesi
(13) Başvuru konusu Beşer, Dekim ve Özsel ecza depolarının her biri ile Sanofi Aventis
arasında akdedilen “İhale Depo Sözleşmesi”, anılan ecza depolarına kamu ve özel sağlık
kuruluşları ihalelerine Sanofi Aventis ürünleri ile katılım ve ihalelerin kazanılması halinde
bu ürünlerin dağıtımı amacıyla bölge münhasırlığı tanımakta olup grup ihaleleri3 kapsam
dışında bırakılmaktadır.
(14) Sözleşmeler ile Türkiye pazarı illere göre üçe ayrılmış ve her bölgeye ihalelerin takibi için
münhasıran bir depo atanmıştır. Buna göre sözleşme ile,
- Beşer; Bolu, Ankara, Çankırı, Kırıkkale, Kırşehir, Konya, Çorum, Amasya, Yozgat,
Kayseri, Sivas, Kahramanmaraş, Malatya, Erzincan, Tunceli, Elazığ, Adıyaman, Bingöl,
Diyarbakır, Muş, Mardin, Bitlis, Batman, Siirt, Şırnak, Van, Hakkâri, Ağrı, Iğdır, Kars,
Ardahan, Bayburt ve Gümüşhane,
- Dekim; Çanakkale, Balıkesir, Bilecik, Kütahya, Eskişehir, Manisa, İzmir, Uşak, Afyon,
Isparta, Aydın, Denizli, Muğla, Burdur, Antalya, Mersin, Karaman, Aksaray, Nevşehir,
Niğde, Adana, Osmaniye, Kilis, Gaziantep ve Şanlıurfa,
- Özsel ise; Edirne, Kırklareli, Tekirdağ, İstanbul, Kocaeli, Yalova, Sakarya, Düzce, Bolu,
Bursa, Zonguldak, Bartın, Karabük, Kastamonu, Sinop, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon,
Tokat, Erzurum, Rize ve Artvin
illerinde kamu sağlık kuruluşlarınca Kamu İhale Kanunu hükümlerine uygun olarak
düzenlenecek ihalelere ve diğer özel sağlık hizmet birimleri tarafından beşeri ilaç ve/veya
veteriner sağlık ürünlerinin satın alınması için açılacak “Grup İhaleleri” dışında kalan satın
alma ihalelerine Sanofi Aventis ürünleri ile katılmak için münhasıran yetkilendirilmekte ve
Sanofi Aventis’e tek alıcıya sağlama yükümlülüğü getirilmektedir.
(15) Her bir ecza deposu ile imzalanan sözleşmeler tip sözleşme olup yalnızca depoların
yetkilendirildikleri bölgeye ilişkin kısımları değişmektedir. Bu nedenle üç sözleşmenin bir
arada değerlendirilmesi mümkündür.
(16) Sanofi Aventis ve anılan ecza depoları arasında imzalanan “İhale Depo Sözleşmesi”nin
rekabet hukuku bağlamında ilgili olan 2.4., 10.3. ve 14.1. maddelerinde yer verilen
hükümleri değerlendirildiğinde; taraf ecza depolarının kural olarak, Sanofi Aventis
tarafından münhasıran yetkilendirildiği bölgelerdeki kamu ve özel sağlık kuruluşları
ihalelerine sadece Sanofi Aventis ürünleri ile katılacakları, münhasıran yetkilendirildiği
bölge dışındaki ihalelere ise Sanofi Aventis ürünleriyle katılamayacakları görülmektedir. Bu
maddelerin birlikte