Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 14-27/556-239
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Tokat ili Merkez ilçede faaliyet gösteren dershanelerin aralarında anlaşarak öğrencilere uygulanacak dershane ücretleri ile indirim oranları ve miktarlarını belirlemek suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti
Karar Tarihi: 11.08.2014

REKABET KURUMU
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-2-26 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 14-27/556-239
Karar Tarihi : 11.08.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Reşit GÜRPINAR,
Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Ekrem Solmaz, Tuba YEŞİL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Kadriye AYDEMİR
Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
Matematik Bölümü TOKAT
D. HAKKINDA SORUŞTURMA
YAPILANLAR : - Beka Mob. Kır. Öz. Eğt. Teks. Gıda San. Tic. Ltd. Şti
(Final Dergisi Dershanesi)
Gaziosmanpaşa Bulvarı Özel İdare İş Hanı Kat:2 Tokat
- Özderhan Eğt. Öğr. Hiz. Tic. Ltd. Şti. (Tokat Sınav Dershanesi)
Gaziosmanpaşa Bulvarı No:86 Tokat
- Özel Obin Eğt. Öğr. Hiz. Tic. Ltd. Şti (Bilgi Dershanesi )
Gaziosmanpaşa Bulvarı No:68B Tokat
- Özel Tokat Bilim Eğt. Öğr. Hiz. Basın Yayın İnş. Turizm
San. Ltd. Şti. (Bilim Dershanesi)
Cumhuriyet Mah. Hükümet Cad. No:202 Tokat
- Selçuklu Özel Eğitim Merkezi A.Ş. (Selçuk Fen Dershanesi,
Selçuk Fen Anafen Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi)
Gaziosmanpaşa Bulvarı No:70 Tokat
E. DOSYA KONUSU: Tokat ili Merkez ilçede faaliyet gösteren dershanelerin aralarında
anlaşarak öğrencilere uygulanacak dershane ücretleri ile indirim oranları ve
miktarlarını belirlemek suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un
4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti.
(1) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvuruda özetle; Tokat ilinde faaliyet gösteren
dershanelerin “Dershaneler Birliği” adı altında bir araya gelmek suretiyle aralarında
anlaşarak dershane kayıt ücretlerini belirlediklerini ifade etmektedir. Başvuru sahibi, adı
geçen birlik bünyesinde üye dershanelerin uzlaşarak belirledikleri kayıt ücretlerinde hiçbir
şekilde indirime gitmediklerini de belirttiği başvurusunda ayrıca; Sınav Dershanesi, Bilgi
Dershanesi ve Final Dershanesinin söz konusu Birliğe üye oldukları iddiasına da yer
vermiştir.
(2) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 29.04.2013 tarihinde giren başvuru üzerine
düzenlenen 21.05.2013 tarih ve 2013-2-26/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, Rekabet Kurulunun
29.05.2013 tarih ve 13-32/438-M sayılı toplantısında görüşülerek 13-32/438-M sayılı kararı
ile Tokat ilinde faaliyet gösteren dershaneler hakkında önaraştırma yapılmasına karar
verilmiştir.
(3) Yapılan önaraştırma sonucunda hazırlanan 06.08.2013 tarih ve 2013-2-26/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu, Kurulun 21.08.2013 tarih ve 13-48/674-M sayılı toplantısında
değerlendirilmiş ve Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi ve
14-27/556-239
2/29

Selçuk Fen Ana-Fen Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi ve Bilim Dershanesi hakkında,
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına karar verilmiştir
(4) 4054 sayılı Kanun’un 43/2. maddesi uyarınca soruşturma kararı ve teşebbüsler ile ilgili
olarak ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği hakkında yeterli bilgi, 03.09.2013 tarihli yazı ile
ayrı ayrı anılan teşebbüslere tebliğ edilerek 30 gün içinde ilk yazılı savunmalarını yapmaları
talep edilmiş ve söz konusu savunmalar, 03.10.2013-01.11.2013 tarihleri arasında Kurum
kayıtlarına intikal etmiştir.
(5) Soruşturma kapsamında hazırlanan 21.02.2014 tarih ve 2013-2-26/SR sayılı soruşturma
raporu, teşebbüslere 24.02.2014 tarih ve 2141 sayılı yazının ekinde gönderilmiş ve hakkında
soruşturma açılan teşebbüsler ikinci yazılı savunmalarını 24.03.2014-02.04.2014 tarihleri
arasında Kuruma göndermişlerdir. Söz konusu savunmalara ilişkin ek görüş teşebbüslere
07.05.2014 ile 09.05.2014 tarihleri arasında tebliğ edilmiştir.
(6) Final Dergisi Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi ve Tokat Sınav
Dershanesi’nin üçüncü yazılı savunmaları 21.05.2014-11.06.2014 tarihleri arasında Kurum
kayıtlarına intikal etmiştir. Haklarında soruşturma yürütülen teşebbüslerin tamamının sözlü
savunma talebinde bulunması üzerine, Kurulun 25.06.2014 tarih ve 14-22/439-M sayılı
kararı ile 07.08.2014 tarihinde taraf temsilcilerinin katılımıyla sözlü savunma toplantısı
yapılmış ve dosya mevcudu 11.08.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek 14-27/556-
239 sayı ile nihai karar verilmiştir.
(7) H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Tokat ili Merkez ilçesinde faaliyet gösteren Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi Dershanesi,
Tokat Fem Dershanesi ve Selçuk Fen Anafen Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi ve
Bilim Dershanesi’nin rekabeti bozucu anlaşma yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4.
maddesini ihlal ettikleri,
- Yapılan anlaşmanın fiyat tespitine yönelik olması nedeniyle kartel olarak nitelendirilmesi
gerektiği,
- Bu çerçevede, kartele taraf olduğu tespit edilen söz konusu teşebbüslere 4054 sayılı
Kanun’un 16. maddesinin üçüncü fıkrası ve “Rekabeti Sınırlayıcı Anlaşma, Uyumlu Eylem
ve Kararlar İle Hâkim Durumun Kötüye Kullanılması Halinde Verilecek Para Cezalarına
İlişkin Yönetmelik” (Ceza Yönetmeliği) uyarınca idari para cezası uygulanması gerektiği
sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Soruşturma Yürütülen Taraflar
(8) Dosya kapsamında Tokat ili Merkez ilçede faaliyet gösteren dershaneler incelemeye konu
edilmiştir. Bu kapsamda Tokat İl Milli Eğitim Müdürlüğünden edilen 25.07.2013 tarihli
bilgilere göre, 2013 yılı Temmuz ayı itibarıyla Tokat ili Merkez ilçede Final Dergisi
Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Selçuklu Özel Eğitim Merkezi Tic.
A.Ş. (Tokat Fem Dershanesi ve Selçuk Fen Ana-Fen Dershanesi), Öz Başarı Eğitim
Hizmetleri Kırtasiye Yayıncılık Güvenlik Reklam Tic. A.Ş. (Elit Dershanesi), Akbilge Özel
Dershanecilik Ltd. Şti. (Büyük Turhal Dershanesi Tokat Şubesi) faaliyet gösterdiği
anlaşılmaktadır. Bununla birlikte önaraştırma sürecinde dershanelerde yapılan yerinde
incelemelerde elde edilen belgeler doğrultusunda, Kurulumuzun 21.08.2013 tarih ve 13-
48/674-M sayılı kararı ile Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final
Dergisi Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi (Tokat Fem Dershanesi) ve Selçuk Fen Anafen
Dershanesi hakkında soruşturma açılmıştır.
(9) Dosya kapsamında elde edilen bazı belgelerde Bilim Dershanesi Kurucu Temsilcisi (…..)
Bilim-Pi Dershanesi adına imza attığı görülmekle birlikte Tokat İl Milli Eğitim Müdürlüğünden
14-27/556-239
3/29

elde edilen bilgilere göre, Tokat’ta Bilim-Pi adında farklı bir dershane faaliyet
göstermemektedir. Bu nedenle dosya kapsamında, (…..) tarafından Bilim-Pi Dershanesi adı
imzalanan belgelerin (…..)Tokat ili Merkez ilçede Kurucu Temsilcisi olduğu tek dershane
olan Bilim Dershanesi adına imzalandığı kabul edilerek değerlendirme yapılmıştır. Tokat
Valiliğinin yazısından, hakkında soruşturma açılan teşebbüslerden Bilim Dershanesi’nin
08.02.2013 tarihinde sürekli olarak kapatılmasına karar verildiği görülmektedir.
(10) Dosya kapsamında Tokat İl Milli Eğitim Müdürlüğünden edilen bilgilere göre, Tokat Fem
Dershanesi ve Selçuk Fen Anafen Dershanesi, Selçuklu Özel Eğitim Merkezi Tic. A.Ş.
tarafından kontrol edilmektedir. Tokat Fem Dershanesi yetkililerinden edinilen bilgilere göre,
Selçuk Fen Dershanesi 30.01.2011 tarihinde “Fem Dershanesi”nin isim hakkını satın
almıştır. Bununla birlikte söz konusu tarihte veya sonrasında Selçuk Fen Dershanesi’ni
kontrol eden şirketin tüzel kişiliğinde veya ortaklık yapısında herhangi bir değişiklik meydana
gelmemiştir. Tokat Milli Eğitim İl Müdürlüğünün 30.01.2011 tarihli yazısı ile Özel Selçuk Fen
Dershanesi’nin adının Özel Tokat Fem Dershanesi olarak değiştirilmesi onaylanmıştır.
Belirtilen nedenlerle dosya kapsamında Selçuk Fen Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi ve
Selçuk Fen Anafen Dershanesi’ne ilişkin elde edilen belgeler birlikte değerlendirilmiştir.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(11) Türkiye’de Fen/Anadolu liselerine veya üniversiteye hazırlık aşamasında bulunan öğrenciler
eğitimlerinde destek alabilmek için özel dershanelere başvurmaktadırlar. 5580 sayılı Özel
Öğretim Kurumları Kanunu ve 5580 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan Milli Eğitim
Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği uyarınca dershaneler özel öğretim kurumu
statüsünde olup şu amaçlarla kurulabilmektedir:
- Öğrencileri zayıf oldukları derslerden yetiştirmek ve bilgi seviyelerini yükseltmek.
- Öğrencileri bir üst okulun giriş sınavlarına hazırlamak.
- Belli alanlarda ilerlemek amacıyla araştırma ve inceleme yapmak, ilgi ve yetenekleri
doğrultusunda uzmanlaşmak isteyen öğrencilere gerekli olanak ve ortamı sağlamak, bu
gibi öğrencileri tespit ve teşvik etmek.
(12) Ülkemizde dershaneler, özellikle, öğrencileri bir üst okulun giriş sınavlarına hazırlamak
amaçlı faaliyet göstermektedir. Bu amaca yönelik kurulan dershaneler Kurulumuzun
20.05.2009 tarih ve 09-23/494-120 sayı ile 17.05.2011 tarih ve 11-31/616-190 sayılı
kararlarında da belirtildiği gibi;
- Üniversite Hazırlık Kursları (Lise son sınıf ve lise mezunu öğrenciler için),
- Anadolu, Fen Liseleri ve Anadolu Meslek Liseleri ile Özel Liselere Giriş Kursları (sekizinci
sınıf öğrencileri için),
- Yetiştirme (takviye) Kursları (ortaöğretim ve ilköğretim ara sınıfları için)
hizmetlerini sunabilmektedir. Genel itibariyle dershanelerin her üç hizmet türünde de faaliyet
gösterdiği veya gösterebileceği söylenebilir.
(13) Dosya kapsamında elde edilen belgelerde ortaöğretim, üniversite ve Kamu Personeli Seçme
Sınavı’na yönelik kurslara ilişkin maddelerin bulunduğu görülmektedir. Bu bağlamda işbu
dosya kapsamında ilgili ürün pazarı kurslar arasında herhangi bir ayrım yapılmadan
“dershanecilik hizmetleri pazarı” olarak belirlenmiştir.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(14) Yerinde incelemelerde elde edilen belgelerin Tokat ili Merkez ilçede faaliyet gösteren
teşebbüslere ilişkin olması nedeniyle, dosya kapsamında ilgili coğrafi pazar “Tokat ili Merkez
ilçesi” olarak kabul edilmiştir.

14-27/556-239
4/29

I.3. Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Belgeler ve Teşebbüs Yetkilileriyle Yapılan
Görüşmeler
(15) Soruşturma kapsamında Final Dergisi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi
Dershanesi ve Tokat Fem Dershanesi’nde yerinde incelemeler yapılmıştır. Söz konusu
teşebbüslerde elde edilen belgelere ilişkin özet bilgilere değerlendirme bölümünde yer
verildiğinden burada ayrıca değinilmemiş; anılan teşebbüs yetkilileriyle yapılan görüşmelere
ise aşağıda yer verilmiştir.
(16) Raportörlerce Final Dergisi Dershanesi yetkilisi (…..) ile yapılan görüşmede;
- Tokat Dershaneler Birliği’nin herhangi bir tüzel kişiliğinin bulunmadığı, Tokat’taki
dershanelerin sektörün sıkıntılarına çözüm arayışı amacıyla bir araya geldiği, söz konusu
görüşmelerde alınan kararların bağlayıcılığının bulunmadığı, kararların tavsiye niteliğinde
olduğu,
- Tavsiyelerin, sınav uygulamaları, çalışmalar, indirimler ve Tokat sınırlarında uygulanacak
ücretler hakkında olduğu,
- Toplantılarda alınan kararların piyasa şartlarından dolayı uygulamaya yansıyamadığı,
- Birliğin kesin bir kuruluş tarihi bulunmadığı, geçmişten bu yana faaliyet gösterdiği ve son
dönemde ise toplantıların tutanak altına alındığı,
- Birlik toplantılarına Tokat’ta bulunan tüm dershanelerin davet edildiği ve dershanelerin
zaman zaman bir araya geldiği,
- Öğrencilere yönelik yayınlanan kesin bir fiyat listesi bulunmadığı,
- Kayıt için kurumlarına gelen öğrenci ve velilerin taleplerini büyük oranda karşılayarak ve
isteklerini dikkate alarak kayıtlarını yaptıkları,
- Öğrencilerin indirim taleplerinin dilekçe ile alınarak prensibe bağlandığı, farklı ücret
uygulamalarının öğrencilere izah edebilmek açısından buna ihtiyaç duyulduğu
ifade edilmiştir.
(17) Raportörler tarafından Bilgi Dershanesi Kurucu Müdürü (…..) ile yapılan görüşmede;
- Kesinlikle bir dershaneler birliği yapılanması bulunmadığı, bulunsaydı yönetmeliği
başkanı vesaire olacağı,
- Dershanelerin bir araya gelerek yaptığı sınavların Milli Eğitim Bakanlığı tarafından
organize edilen sınavlar olduğu,
- Sınav sorularının, bir yayınevi ile kitapçık sayısı üzerinden anlaşmak suretiyle
hazırlandığı,
- Ortak sınav yapma amacının Tokat’ın başarısını görmek olduğu,
- Yapılan ortak sınavlar ile belirlenen ücret ve indirim oranlarının herhangi bir bağlayıcılığı
veya yaptırımının bulunmadığı,
- Kurumları içerisinde de öğrencilere uyguladıkları fiyatların farklılaştığı
belirtilmiştir.
(18) Raportörler tarafından Tokat Fem Dershanesi Müdürü (…..) ile yapılan görüşmede;
- Bir dershaneler birliği yapılanmasının bulunmadığı,
- Dershanelerin bir araya gelerek yaptığı sınavların Milli Eğitim Bakanlığı bilgisi dahilinde
yapıldığı,
- Tokat’ta çok sayıda dershane bulunması nedeniyle fiyatların ve indirim oranlarının
dershaneler tarafından birlikte belirlenmesinin mümkün olmadığı
ifade edilmiştir.
14-27/556-239
5/29

(19) Tokat Sınav Dershanesi’nde gerçekleştirilen yerinde incelemede teşebbüs yetkilisi (…..) ile
görüşülmüş ve anılan yetkili belgelerde ismi geçen (…..) adlı şahsın dört sene öncesine
kadar dershanenin müdürü olarak görev yaptığını belirtmiştir.
I.4. Değerlendirme
I.4.1. 4054 Sayılı Kanun’un 4. Maddesi Bağlamında Yapılan Değerlendirme
(20) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde; “Belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya
dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi
doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler
ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri hukuka aykırı ve yasaktır. … Bir
anlaşmanın varlığının ispatlanamadığı durumlarda piyasadaki fiyat değişmelerinin veya arz
ve talep dengesinin ya da teşebbüslerin faaliyet bölgelerinin, rekabetin engellendiği,
bozulduğu veya kısıtlandığı piyasalardakine benzerlik göstermesi, teşebbüslerin uyumlu
eylem içinde olduklarına karine teşkil eder. Ekonomik ve rasyonel gerçeklere dayanmak
koşuluyla taraflardan her biri uyumlu eylemde bulunmadığını ispatlayarak sorumluluktan
kurtulabilir.” hükmüne yer verilerek amacı veya etkisi rekabeti engelleme, sınırlama veya
bozma olan teşebbüsler arası anlaşmalara, uyumlu eylemlere ve teşebbüs birliklerinin
kararlarına karşı genel bir yasaklama getirilmiştir.
(21) Kanun’un 4. maddesinde yer alan hükmün temel amacı, her bir teşebbüsün kendi ticari
politikalarını ve piyasadaki faaliyetlerini tek başına, bağımsız olarak belirlemesidir. Rekabeti
bozucu nitelikteki anlaşmaların varlığı halinde, teşebbüslerin bağımsız davranışlarının yerini
anlaşma taraflarının ortak çıkarlarına hizmet eden koordineli davranışlar almaktadır. Bu tür
anlaşmaların, serbest piyasa ekonomisinden elde edilmesi beklenilen faydaları azaltarak
kaynakların etkinsiz kullanılmasına ve serbest piyasa sisteminin sağladığı refahın
piyasadaki aktörlere hak etmedikleri oranda dağılmasına yol açma riski bulunmaktadır.
(22) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin gerekçesinde; “Bu Kanunun amacı rekabetin korunması
olduğuna göre, rekabeti engelleyici, kısıtlayıcı veya bozucu teşebbüsler arası anlaşma ve
uygulamaların yasaklanması gerekir. Maddenin amacı bakımından anlaşma, hukuki şekil
şartlarına uymasa bile tarafların kendilerini bağlı hissettikleri her türlü uzlaşma ya da uyuşma
anlamında kullanılmıştır. Anlaşmanın yazılı veya sözlü olmasının önemi yoktur.” denilmek
suretiyle Türk rekabet hukukunda “anlaşma” kavramının borçlar hukukundaki “sözleşme”
kavramından daha geniş bir kavram olduğuna dikkat çekilmiştir. Gerçekten de Kanun’un 4.
maddesi anlamında bir anlaşmanın varlığı için teşebbüsler arasında aynı yönde bir irade
uyuşmasının bulunması yeterlidir.
(23) Bu genel açıklamaların çerçevesinde; soruşturmaya taraf teşebbüslerin 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesini ihlal edip etmedikleri aşağıda değerlendirilmiştir.
(24) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan incelemede “15.07.2009 Dershane Temsilcileri
Toplantı Tutanağı Kararlarıdır” başlıklı bir belgeye (Belge 1) ulaşılmıştır. Belge 1’in
içeriğinden; Tokat ili Merkez ilçede faaliyet gösteren dershanelerin 15.07.2009 tarihinde
yapılan toplantıda, Tokat’ta uygulanacak sınıf bazında taban dershane ücretleri ile peşin
ücretler hakkında anlaştıkları görülmektedir. Belgede ayrıca “Her ne şekilde olursa olsun bu
ücretlerin altında öğrenci alınmayacaktır.” ve indirimlerin 1.850 TL olan resmi rakam
üzerinden yapılacağı ifadeleri yer almaktadır.
(25) Belge 1’de Bilim-Pi Dershanesi adına (…..), Bilgi Dershanesi adına (…..), Tokat Sınav
Dershanesi adına (…..), Final Dergisi Dershanesi adına (…..) ile (…..) ve Selçuk Fen
Dershanesi adına (…..) imzası yer almaktadır.
(26) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan yerinde incelemede elde edilen diğer bir belge
“Dershane Toplantı Tutanağı” başlıklı belgedir (Belge 2). Belge 2’in içeriğinden;
dershanelerin 12.08.2009 tarihinde yapılan toplantıda hafta içi kursları için 1.500 TL’lik taban
14-27/556-239
6/29

ücret belirlediği anlaşılmaktadır. Belge 2’de Bilim Dershanesi adına (…..), Bilgi Dershanesi
adına (…..), Tokat Sınav Dershanesi adına (…..), Final Dergisi Dershanesi adına (…..) ve
Selçuk Fen Dershanesi adına (…..) imzası yer almaktadır.
(27) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan incelemede elde edilen “Tokat Özel Dershaneler 2009-
2010 Hafta İçi Grubu Öğrencilerine Uygulanacak İndirim Oranları” başlıklı belgede (Belge
3); 2009-2010 öğretim yılına yönelik olarak hafta içi kurs ücreti 1.850 TL olarak belirlendiği
ve öğrencilerin sınavda alacakları puanlara göre öğrencilere kurs ücreti üzerinden
uygulanacak indirim oranlarının saptandığı anlaşılmaktadır. Belge 3’te Bilim Analitik
Dershanesi adına (…..), Bilgi Dershanesi adına (…..), Tokat Sınav Dershanesi adına (…..),
Final Dergisi Dershanesi adına (…..) ile (…..) ve Selçuk Fen Dershanesi adına (…..) ile
imzası yer almaktadır.
(28) Aynı yerde yapılan incelemede ayrıca, “Tokat Dershaneler Birliği Toplantı Tutanağı
(09.04.2010)” başlıklı bir belgeye de (Belge 4) ulaşılmıştır. Belge 4’ün içeriğinden;
dershanelerin 09.04.2010 tarihinde yapılan toplantıda 4, 5 ve 9. sınıflara uygulanacak kurs
ücretlerini belirlediği görülmektedir. Ayrıca söz konusu belgede 9. sınıf öğrencilerine
uygulanacak indirim oranının öğrencilerin 8. Sınıf SBS sınavındaki sıralamasına göre
belirleneceği yer almaktadır. Belge 4’te (…..),(…..),(…..),(…..),(…..) ve (…..) imzası yer
almaktadır.
(29) Dosya kapsamında Bilgi Dershanesi’nde yapılan yerinde incelemede “Dershaneler Birliği
Ortak Sınav Uygulama Yönergesi ve Toplantı Tutanakları” başlıklı belge elde edilmiştir.
Tutanakta toplantının amacının dershaneler tarafından öğrencilere uygulanan indirim
miktarlarının adil dağıtılması olduğu belirtilmektedir. Tutanağın içeriğinden, söz konusu
toplantının 2010-2011 eğitim-öğretim yılı öncesinde yapıldığı ve toplantıda dershaneler
tarafından yapılması planlanan ortak sınava ilişkin esasların belirlendiği anlaşılmaktadır.
(30) Söz konusu tutanakların C-SINAV SONRASI KAYIT İŞLEMLERİ başlıklı bölümünde
aşağıdaki ifadelere yer verildiği görülmektedir:
2. Hiçbir dershane bu indirim sınavları haricinde sınav veya başka bir kritere göre kayıt
yapmayacaktır.
3. Sınıflara göre Fiyat ve İndirim Listesi ekte olup tüm dershanelerin imzalayacağı bu
fiyatlarla kayıt alınacaktır.
6. Kardeş kayıtlarında her bir kardeşten hak ettiği indirim miktarı üzerinden %10 indirim
yapılacaktır.
7. Sadece nakit kayıt rakamlarında(o an ödeme yapılırsa) %8 indirim uygulanacaktır.
8. Toplu kayıt indirimi yapılmayacak olup, … Liselerinden gelen öğrencilere 100 tl yol
indirimi yapılacaktır.
(31) Söz konusu tutanakların D- REKLAM VE PROMOSYON başlıklı bölümünde ise, aşağıdaki
ifadelere yer verildiği görülmektedir:
1. Dershaneler kayıt öncesi ve sonrası öğrencilerine kesinlikle kitap ve promosyon
vermeyecektir.
(32) Söz konusu tutanağın devamında yer alan “2010-2011 Ücret Tablosu” ve “2010-2011 SBS
Grubu Ücret Listesi” başlıklı belgelerde (Belge 5), dershaneler tarafından yapılacak ortak
sınavdaki derecelerine göre öğrencilere uygulanacak kurs ücretlerinin belirlendiği
görülmektedir. Belge 5’te Bilim Dershanesi adına (…..), Bilgi Dershanesi adına (…..), Tokat
Sınav Dershanesi adına (…..), Final Dergisi Dershanesi adına (…..), Selçuk Anafen
Dershanesi adına (…..) ve Selçuk Fen Dershanesi adına (…..) imzası yer almaktadır.
14-27/556-239
7/29

(33) Bilgi Dershanesi’nde yapılan yerinde incelemede “2010-2011 Ücret Tablosu H.S. Grubu”
başlıklı belge (Belge 6) elde edilmiştir. Belge 6’nın içeriğinden; dershanelerin, 10 ve 11.
sınıf hafta sonu grubu öğrencilerine, sınavdaki sıralamalarına göre uygulanacak ücretlerin
belirlendiği görülmektedir.
(34) Belge 6’da Bilim Dershanesi adına (…..), Bilgi Dershanesi adına (…..), Tokat Sınav
Dershanesi adına (…..), Final Dergisi Dershanesi adına (…..), Selçuk Anafen Dershanesi
adına (…..) ve Selçuk Fen Dershanesi adına (…..) imzası yer almaktadır.
(35) Dosya kapsamında yapılan yerinde incelemelerde, yukarıda sunulan belgeler ek olarak
dershane temsilcilerinin katıldığı toplantılara ilişkin imzalı tutanaklara ve ücret listelerine de
ulaşılmıştır.
(36) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan incelemede elde edilen belgelerde; 25.08.2009 tarihli
Tutanak’ta hafta içi kayıtlarda (fiyat istikrarına) büyük oranda uyulduğu, fiyat istikrarının
korunmaya çalışılacağı belirtilmekte, 16.09.2009 tarihli Tutanak’ta hafta içi kayıtlarda taban
fiyata büyük ölçüde uyulduğunun ifade edildiği ve KPSS kurslarının ücretleri ve indirim
miktarının belirlendiği görülmekte, 02.04.2010 tarihli Tutanak’ta dershanelerin ilçelerden
gelecek öğrencilere uygulayacağı indirim miktarı hakkında anlaştıkları görülmekte ve
21.04.2010 tarihinde yapılan toplantıda dershanelerin dershane ücretleri ve kardeş indirim
oranı, 11.06.2010 tarihinde yapılan toplantıda öğrenci ve dershane adı belirtilerek indirim
uygulanacak öğrencilerin dershane ücretleri hakkında anlaştıkları, 20.08.2010 tarihinde
yapılan toplantıda ise dershanelerin hafta içi kurs alan öğrencilerin ücretsiz veya indirimli
hizmet almaya yönelik dilekçelerinin kuraya tabi olması ve özel yurtlarda kalan mezun
öğrencilere uygulanacak indirim miktarı hakkında anlaştıkları görülmektedir.
(37) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan yerinde incelemede elde edilen belgelerde, Selçuk
Fen Anafen Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi, Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat
Sınav Dershanesi ve belgelerin elde edildiği Final Dergisi Dershanesi başlıkları altında
öğrencilerin adı ve soyadı ile öğrenim durumları, hafta içi /hafta sonu ayrımı ve kurs ücretleri
yer almaktadır. Belgelerin bazılarında dershane adlarının yanında “İndirimli Dilekçeli Kayıt
Örneği” ifadesi ve öğrencilerin isimlerinin yanında ise “Kayıt olmak istiyorum” ifadesi yer
almaktadır.
(38) Final Dergisi Dershanesi’nde yapılan yerinde incelemede elde edilen “11.06.2010 Tarihinde
Tokat Dershanelerine Dilekçe İle Başvuran İndirimli Okumak İsteyen Öğrencilerin Durumları
İle İlgili Toplantı ve Karar Tutanağıdır” başlıklı belgede, 28 öğrencinin adı soyadı,
başvurduğu dershane, sınıfı, kayıt yaptıracağı dershane ve kayıt ücretinin bulunduğu bir
liste yer almaktadır. Söz konusu belgede ayrıca 11.06.2010 tarihinden sonra dershanelere
başvuran öğrencilerin tamamının kura ile dershanelere paylaştırılacağı belirtilmektedir.
Belgede; Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi ve Tokat Sınav Dershanesi yetkililerinin
imzaları yer almaktadır.
(39) Final Dergisi Dershanesi’nde elde edilen 28.04.2010 tarihli “Tokat Dershaneleri Toplantı
Tutanağı”nda “indirimli öğrencilerin listeleme düzeni”ne yer verilmektedir.
(40) Yukarıda yer verilen belgelerde imzası bulunan kişiler ve teşebbüsler aşağıdaki tabloda
gösterilmektedir:





14-27/556-239
8/29


Tablo 1: Teşebbüs Yetkililerinin İmzalarının Yer Aldığı Belgeler
Kişi/
Teşebbüs
15.07.
2009
Tarihli
Tutanak
12.08.
2009
Tarihli
Tutanak
25.08.
2009
Tarihli
Tutanak
16.09.
2009
Tarihli
Tutanak
02.04.
2010
Tarihli
Tutanak
09.04.
2010
Tarihli
Tutanak
21.04.
2010
Tarihli
Tutanak
11.06.
2010
Tarihli
Tutanak
20.08.
2010
Tarihli
Tutanak
2009-
2010
İndirim
Oranları
2010-
2011
SBS
Grubu
Ücret
Tablosu
2010-
2011
Ücret
Tablosu
(Hafta
Sonu)
(…..)
(Bilim)

X X X X X X X X X X X X
(…..)
(Bilgi)

X X X X X X X X X X
(…..)
(Bilgi)

X
(…..)
(Bilgi)

X X
(…..)
(Sınav)

X X X X X X X X X X X
(…..)
(Sınav)

X X
(…..)
(Final
Dergisi)
X X X X X X X X X X X
(…..)
(Final
Dergisi)
X X X X X
(…..)
(Selçuk
Fen)
X X X X X X X X X
(…..)
(Selçuk
Fen)
X
(…..)
(Selçuk
Anafen)
X X X X X
(…..)
(Final)
X X
(41) Yukarıda yer verilen 15.07.2009 (Belge 1) ve 12.08.2009 (Belge 2) tarihli tutanakların
incelenmesi sonucunda; Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final
Dergisi Dershanesi ve Selçuk Fen Dershanesi yetkililerinin söz konusu tarihlerde yaptıkları
toplantılarda, hafta içi öğrencilerine yönelik uygulanacak dershane ücretlerine ilişkin taban
belirlenmesi hususunda anlaştıkları sonucuna ulaşılmıştır. 25.08.2009 ve 16.09.2009 tarihli
toplantı tutanaklarında yer alan “Hafta içi kayıtlarında büyük oranda uyulmuş fiyat istikrarı
korunmaya devam edilecektir.” ve “Hafta içi kayıtlarında 1500 TL taban fiyatına büyük
ölçüde uyuluyor” ifadelerinden dershanelerin 15.07.2009 ve 12.08.2009 tarihinde yapılan
toplantılarda belirlenen kurs ücretlerine uyduğu anlaşılmaktadır.
(42) Yukarıda yer verilen 2009-2010 Hafta İçi Grubu Öğrencilerine Uygulanacak İndirim Oranları
başlıklı belgenin (Belge 3) incelenmesi sonucunda; Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi,
Tokat Sınav Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi ve Selçuk Fen Dershanesi yetkililerinin
2009-2010 eğitim ve öğretim yılında elde ettikleri puanlara göre öğrencilere uygulanacak
indirim oranlarını birlikte belirledikleri sonucuna ulaşılmıştır.
(43) Önaraştırma sürecinde elde edilen 09.04.2010 (Belge 4) ve 21.04.2010 tarihli tutanakların
incelenmesi sonucunda; Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final
14-27/556-239
9/29

Dergisi Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi ve Selçuk Fen Anafen Dershanesi yetkililerinin
2010 yılında da bir araya gelerek dershane ücretlerini ve indirim oranlarını birlikte
belirledikleri sonucuna ulaşılmıştır.
(44) “Dershaneler Birliği Ortak Sınav Uygulama Yönergesi ve Toplantı Tutanakları” başlıklı belge
ve devamında yer alan Belge 5’in incelenmesi sonucunda Bilim Dershanesi, Bilgi
Dershanesi, Sınav Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi ve Selçuk
Fen Anafen Dershanesi yetkililerinin 2010-2011 eğitim ve öğretim yılı öncesinde bir araya
gelerek, öğrencilerin seviyelerinin belirlenmesine yönelik ortak bir sınav yapmak konusunda
anlaştıkları, kurs ücretleri ve öğrencilere ortak sınavdaki başarılarına göre uygulanacak
indirimleri birlikte belirledikleri sonucunda ulaşılmıştır. Söz konusu tutanağın içeriğinden,
dershanelerin kardeş kayıtlarında yapılacak indirim miktarı (100 TL), toplu kayıtlarda indirim
yapılmaması ve öğrencilere kayıt öncesinde ve sonrasında kitap ve promosyon verilmemesi
konularında anlaştıkları görülmektedir.
(45) Yukarıda yer verilen Belge 6’nın incelenmesi sonucunda; Bilim Dershanesi, Bilgi
Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi ve
Selçuk Fen Anafen Dershanesi yetkililerinin 2010-2011 eğitim ve öğretim yılında hafta
sonunda eğitim alacak öğrencilere ortak sınavdaki başarılarına göre uygulanacak indirimleri
birlikte belirledikleri anlaşılmıştır. Final Dergisi Dershanesi’nde elde edilen ve 15.09.2010 ve
02.10.2010 tarihli listelerin de yer aldığı belgeler, dershanelerin diğer dershanelere kayıt
yaptıran öğrencilerin ücretleri hakkında bilgi sahibi olduğunu göstermektedir. Benzer şekilde
11.06.2010 tarihli belge de öğrencilerin kayıt yaptırdıkları dershane ile dershane ücretlerine
ilişkin bilgilerin, dershane yetkililerinin yaptıkları toplantılarda tutanağa kaydedildiğini
göstermektedir.
(46) Dosya kapsamında elde edilen bilgi ve belgeler ile yukarıda sunulan değerlendirmeler
çerçevesinde; Tokat il merkezinde faaliyet gösteren Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi,
Tokat Sınav Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi, Selçuk Fen Dershanesi (Tokat Fem
Dershanesi) ve Selçuk Fen Anafen Dershanesi’nin 2009-2010 yıllarında yapılan
toplantılarda alınan kararlar ile öğrencilere uygulanacak dershane ücretleri, yapılacak
sınavlarda öğrencilerin alacakları puan veya sıralamalarına göre uygulanacak indirim
oranlarını/miktarlarını belirledikleri anlaşılmaktadır. Söz konusu teşebbüslerin 2009-2010
yıllarına ilişkin anılan eylemlerinin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin “mal veya hizmetlerin
alım ya da satım fiyatının fiyatı oluşturan maliyet, kâr gibi unsurlar ile her türlü alım yahut
satım şartlarının tespit edilmesi” şeklindeki (a) fıkrası kapsamında rekabeti bozucu bir
anlaşma niteliğinde olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
(47) Teşebbüsler arasında yapılan söz konusu rekabeti bozucu anlaşmanın, 15.07.2009 tarihli
toplantıda Bilim Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final Dergisi
Dershanesi ve Selçuk Fen Dershanesi yetkililerinin hafta içi öğrencilere yönelik dershane
ücretlerine ilişkin taban belirlenmesi hususunda anlaşmaları (Belge 1) ile başladığı
anlaşılmaktadır. Yukarıda yer verilen diğer belgelerde, söz konusu teşebbüs yetkililerinin
15.07.2009 tarihi sonrasında da toplantılar yaptığı ve farklı sınıflarda eğitim gören
öğrencilerin kurs ücretleri ile ücretlere uygulanacak indirim oranı ve miktarlarını belirlediği
görülmektedir. Yapılan incelemelerde edilen 20.08.2010 tarihli toplantı tutanağından; Bilim
Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi ve Selçuk
Fen Dershanesi yetkililerinin dershanelerin hafta içi kurs alan öğrencilerin ücretsiz veya
indirimli hizmet almaya yönelik dilekçelerinin kuraya tabi olması ve özel yurtlarda kalan
mezun öğrencilere uygulanacak indirim miktarı hakkında anlaştıkları görülmektedir. Dosya
kapsamında elde edilen bilgi ve belgelerin değerlendirilmesi sonucunda, haklarında
soruşturma açılan teşebbüslerin, 15.07.2009 ile 20.08.2010 tarihleri arasında yapılan
toplantılarda 2009-2010 ve 2010-2011 eğitim ve öğretim dönemlerine ilişkin dershane
ücretleri ile indirim oranları ve miktarlarını belirlemelerinin teşebbüsler arasında devam eden
14-27/556-239
10/29

tek bir anlaşmanın parçası olduğu ve teşebbüslerin tamamının 15.07.2009 ile 2010-2011
eğitim ve öğretim döneminin sonu olan 2011 yılı Haziran ayı arasında söz konusu
anlaşmanın tarafı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
I.4.2. Teşebbüslerin Savunmalarına Yönelik Değerlendirmeler
I.4.2.1. İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yetkililerinin de Katılımıyla Yapılan Toplantılarda
Ağırlıklı Olarak Sektörel Hususların Görüşüldüğü ve Alınan Fiyata İlişkin Kararların
Makul Gerekçelere Dayandığı Yönündeki Savunmaların Değerlendirilmesi
(48) Final Dergisi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi
ve Bilim Dershanesi tarafından yapılan yazılı savunmalarda; Tokat ili genelindeki
dershanelerin 5580 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelik gereği fiyat belirledikleri, kurumlar
arasındaki uygulama farklılıklarından dolayı sorunlar ortaya çıktığı, Tokat ilindeki
dershanelerin sorumlu olduğu Bakanlık ve diğer idarelere karşı sorumluluklarını
aksatmadan yerine getirmek ve sektördeki gelişmelerin takibi amacıyla bilgi paylaşımında
bulunulduğu, bu bilgi paylaşımlarında rekabeti kısıtlayıcı veya engelleyici bir anlayış içinde
asla bulunulmadığı, dershane ücretlerinin teşebbüslerin maliyetlerini karşılayamaz düzeye
düşmesi nedeniyle ilgili dershanelerin piyasada fiyat istikrarını sağlamaktan çok varlıklarını
sürdürmeye çabaladıkları ifade edilmektedir. Savunmalarda ayrıca söz konusu toplantıların;
kaliteli ve sürdürülebilir bir dershanecilik hizmeti sunmak, dershane bazında ayrı olarak
yapılması durumunda zaman ve mekan israfına yol açan deneme sınavlarını öğrencilerin
merkezi sınavlara daha verimli hazırlanmasını da sağlayacak şekilde ortak sınav olarak
yapmaya ilişkin istişarede bulunmak, okul-dershane ve öğrenci-veli-öğretmen işbirliğini tesis
etmek, Bakanlıkça belirlenen müfredatta dershaneler arası etkileşim ve koordinasyonu
sağlamak amacıyla yapıldığı, yapılan anlaşmaların rekabeti bozma amaçlı olmayıp haksız
rekabeti ortadan kaldırmak ve kaliteli bir eğitim verilmesinin sağlanmasına yönelik olduğu
ileri sürülmektedir.
(49) Yukarıdaki hususlara ek olarak, Tokat Sınav Dershanesi ve Bilgi Dershanesi yazılı
savunmalarında; sözü edilen toplantıların bazılarına Tokat İl Milli Eğitim Müdürünün bizzat
yahut görevlendirdiği müdür yardımcısının başkanlık ettiği, toplantılarda gündeme gelen
ortak sınav uygulamasına adı geçen yetkililer tarafından da cevaz verildiği, ayrıca Tokat’taki
eğitim hayatı için kilit rol oynayan dershanelerin bir araya geldiği platformlarda ilgili
Bakanlığın bu şekilde katılım göstermesinin doğal olduğu beyanlarına yer vermişlerdir.
(50) Bilgi Dershanesi ayrıca, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yayımlanan yönerge ve
yönetmelikleri yorumlamak ve uygulamalarda uyumu sağlamak için dershaneler olarak bir
araya gelerek ortak kararlar alma yönünde zorunluluk hissettikleri ifadelerinde bulunmuştur.
(51) 4054 sayılı Kanun’un “Amaç” başlıklı birinci maddesinde yer verildiği üzere, Kanun’un
amacı, mal ve hizmet piyasalarındaki rekabeti engelleyici, bozucu veya kısıtlayıcı anlaşma,
karar ve uygulamaları ve piyasaya hâkim olan teşebbüslerin bu hâkimiyetlerini kötüye
kullanmalarını önlemek, bunun için gerekli düzenleme ve denetlemeleri yaparak rekabetin
korunmasını sağlamaktır. Teşebbüsler arasında rekabetin hâkim olduğu bir piyasa
ekonomisinde, başta fiyatlar olmak üzere mal veya hizmetlerin her türlü alım ve satım
koşulunun teşebbüslerce bağımsız olarak belirlenmesi esastır. Teşebbüsler arasındaki
rekabetin yerini mal veya hizmetlerin arz koşullarına ilişkin bir anlaşma veya uyumlu eylemin
alması halinde ise genellikle mal veya hizmetlerin fiyatlarının rakip teşebbüslerin mutabık
kaldığı sınırlar içerisinde seyretmesi sağlanmaya çalışılmaktadır.
(52) Kararın, teşebbüs eylemlerinin değerlendirildiği bölümünde ayrıntılı olarak belirtildiği üzere,
soruşturmaya taraf teşebbüsler tarafından yapılan anlaşmanın esas amacı teşebbüsler
arasındaki fiyat rekabetinin ortadan kaldırılmasıdır.
(53) Dosya kapsamında elde edilen bilgi ve belgeler çerçevesinde; hakkında soruşturma açılan
teşebbüslerin 2009-2010 yıllarında yapılan toplantılarda öğrencilere uygulanacak dershane
14-27/556-239
11/29

ücretleri, yapılacak sınavlarda öğrencilerin alacakları puan veya sıralamalarına göre
uygulanacak indirim oranlarını/miktarlarını birlikte belirleyip belirlemedikleri değerlendirilmiş
olup, söz konusu teşebbüslerin birlikte ve/veya İl Milli Eğitim Müdürlüğü yetkilileri ile ortak
sınav düzenlenmesi konusunda görüşmeleri, ortak sınav düzenlemeleri veya mevzuata
uyum için çalışma yapmalarına yönelik olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir
değerlendirme veya ihlal tespiti yapılmamıştır.
(54) Teşebbüslerin, fiyat belirlemeye yönelik olarak yaptıkları anlaşmaya gerekçe olarak sektörel
sorunlar, dershaneler ile ilgili mevzuata uyum sağlanması, sektördeki gelişmelerin takibi
amacıyla bilgi paylaşımında bulunulması ve kaliteli bir eğitim verilmesinin sağlanmasını
mazeret olarak sunmaları, 4054 sayılı Kanun kapsamındaki sorumluluklarını ortadan
kaldırmamaktadır.
(55) Ayrıca belirtilmelidir ki, 5580 sayılı Kanunu ile Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları
Yönetmeliği ücretlere ilişkin olarak özel öğretim kurumlarının, işletme giderlerine göre
ücretlerini tespit etmeleri, belirli dönemlerde söz konusu ücretleri ilan etmeleri ile ücretsiz
hizmet verilecek öğrenci oranlarına ilişkin düzenlemeler içermekte olup, dershanelerin
ücretlerini birlikte belirlemelerinin nedeni olarak kabul edilemez.
I.4.2.2. Toplantıda Alınan Kararların Bağlayıcı Nitelik Taşımayıp Tavsiye Niteliğinde
Olduğu, Kararların Uygulanmadığı ve Fiyat Birlikteliğini Sağlamanın Fiilen Mümkün
Olmadığı Yönündeki Savunmaların Değerlendirilmesi
(56) Final Dergisi Dershanesi, Tokat Sınav Dershanesi, Bilgi Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi
ve Bilim Dershanesi tarafından yapılan yazılı savunmalarda; toplantıda belirlenen fiyatlara
ilişkin kararlardan hiçbirinin toplantı sonrasında uygulanmadığı, kaldı ki, bahsi geçen
toplantıların istişari nitelik taşıdığı ve alınan kararları uygulamaya zorlama noktasında
dershanelere yönelik denetim veya yaptırım mekanizmasının söz konusu olmadığı, her bir
dershanenin fiyat ve ödeme koşullarının pratikte farklı olduğu ve söz konusu farklılaşmanın
savunma eklerinde sunulan ücret ilanlarından teyit edilebileceği ifade edilmektedir.
(57) Ayrıca, Final Dergisi Dershanesi, Tokat Fem Dershanesi ve Bilim Dershanesi yazılı
savunmalarında; fiziki mekan, ekonomik güç, idari yapılanma, kayıt sırasında tamamen
dershanenin özel inisiyatifindeki pazarlık etme uygulamaları gibi faktörler bakımından büyük
ölçüde birbirinden farklılaşan dershanelerin, ilgili pazarda her anlamda rekabet içinde
olduklarını ve ilgili pazarda fiyat birlikteliğini sağlamanın zaten fiilen mümkün olmadığını
iddia etmişlerdir.
(58) Savunmasının, fiyat birlikteliğinin olmadığına dair bölümünde ders saati ücretleri örneğine
de yer verdiği görülen Bilgi Dershanesi, anılan ücretlerin personel, ek kaynak gibi gider
kalemleri dikkate alınmak suretiyle dershane bazında ve farklı olarak belirlendiğini öne
sürmüştür.
(59) 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde düzenlenen ihlalin tespiti açısından, rakip teşebbüsler
arasında yapılan anlaşmada rekabeti bozucu amacın bulunması yeterli olup söz konusu
amacın tespit edilmesi halinde ayrıca rekabeti bozucu etkinin ve dolayısıyla zararın ortaya
konulmasına gerek bulunmamaktadır.
(60) Kararın, teşebbüs eylemlerinin değerlendirildiği bir önceki bölümünde, soruşturmaya taraf
teşebbüsler tarafından yapılan anlaşmanın amacının fiyat rekabetini ortadan kaldırmak
olduğu açıkça ortaya konulmuştur. Dolayısıyla bir an için soruşturmaya konu anlaşmaların
uygulanmadığı kabul edilse bile, bu durum, ihlali ve teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun
kapsamındaki sorumluluğunu ortadan kaldırmamaktadır.
(61) Rakip teşebbüsler arasında rekabeti bozucu anlaşmanın bağlayıcı olmaması veya
belirlenen fiyatların tavsiye niteliğinde olması da anlaşmanın ihlal niteliğini ortadan
kaldırmamaktadır. Zira söz konusu anlaşmaların yapılmasıyla birlikte serbest rekabet
14-27/556-239
12/29

ortamının en önemli unsurlarından biri olan teşebbüslerin ticari kararlarına ilişkin geleceğe
yönelik belirsizlik kısmen de olsa ortadan kaldırılmaktadır.
I.4.2.3. Soruşturma Dönemi İtibarıyla Teşebbüsün Faaliyet Göstermediği Yönündeki
Savunmanın Değerlendirilmesi
(62) Bilim Dershanesi tarafından yapılan savunmada, kurumlarının 2011-2012 eğitim-öğretim yılı
için öğrenci kaydı almamak suretiyle faaliyetlerine fiilen son verildiği ve bahse konu
soruşturmadan yaklaşık 10 ay önce (Ocak 2013) Milli Eğitim Bakanlığı onayı ile resmen
kapandığı ifade edilerek, soruşturmaya konu 29.04.2013 tarihli şikayetin kendileriyle ilgisinin
olamayacağı belirtilmiştir.
(63) Yukarıda da yer verildiği üzere, Bilim Dershanesi’nin de aralarında bulunduğu teşebbüsler
2009-2010 yıllarında yaptıkları anlaşmalar ile öğrencilere uygulanacak kurs ücretleri ile
indirim oranları ve miktarlarını belirlemişlerdir. Bilim Dershanesi’nin faaliyetlerine 2011-2012
öğretim yılında fiilen, 2013 yılında ise resmen son vermesinin söz konusu dershanenin
2009-2010 yıllarında tarafı olduğu rekabeti bozucu anlaşma kapsamındaki sorumluluğunu
ortadan kaldırmamaktadır.
I.4.2.4. Tokat’taki Dershanelerin Dershaneler Birliği veya Başka Herhangi Bir Tüzel
Kişilik Yapılanması İçinde Olmadıklarına İlişkin Savunmaların Değerlendirilmesi
(64) Bilim Dershanesi, Final Dergisi Dershanesi ve Bilgi Dershanesi tarafından yapılan yazılı
savunmalarda, Tokat’ta faaliyet gösteren dershanelerin aralarında iddia edildiği gibi bir
Dershaneler Birliği veya başka bir tüzel kişilik yapılanmasının bulunmadığı belirtilmiştir.
Bahsi geçen ifadelere ilaveten Bilim Dershanesi tarafından gönderilen savunmada,
yürütülen soruşturmaya esas olan belgelerdeki toplantı tutanaklarının, Dershaneler Birliği
adı altında imzalanmamış olduğu, söz konusu tutanaklarda yalnızca imzalayan
dershanelerin adlarının yer aldığı öne sürülmüştür.
(65) Dosya kapsamında haklarında soruşturma açılan teşebbüslere yönelik değerlendirmeler,
Tokat il merkezinde faaliyet gösteren dershanelerin 2009-2010 yıllarında yaptıkları
anlaşmalar ile öğrencilere uygulanacak kurs ücretleri ile indirim oranları ve miktarlarını
belirlemelerine ilişkindir. Haklarında soruşturma açılan teşebbüslerin Dershaneler Birliği
veya başka bir tüzel kişilik oluşturmamaları ve tutanakların Dershaneler Birli