Rekabet Kurumu
Karar Sayısı: 16-39/649-290
Karar Türü: Rekabet İhlali
Konu: Skoda marka araçların distribütörlüğünü yapan Yüce Auto Motorlu Araçlar Ticaret A.Ş. tarafından, bayilere eşit ve adil davranılmaması suretiyle, 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere ilişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ne aykırı hareket edildiği iddiası
Karar Tarihi: 16.11.2016
Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2016-4-39 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-39/649-290
Karar Tarihi : 16.11.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Can SARIÇİÇEK, Şevket GÜLTEKİN, Hatice CESUR
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Atik Otomotiv Tic. Ltd. Şti.
- 4 K Otomotiv Tic. ve San. Ltd. Şti.
Temsilcileri: Av. Ahmet SERT
Kasap Sokak No:14 K:3 D:7 Esentepe Şişli-İSTANBUL
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.Ş.
E-5 Karayolu Fil Yokuşu No:16 Maltepe-İSTANBUL
- Doğuş Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş.
Maslak Mahallesi G45 Ahi Evran Polaris Caddesi No:4
Sarıyer-İSTANBUL
(1) E. DOSYA KONUSU: Skoda marka araçların distribütörlüğünü yapan Yüce Auto
Motorlu Araçlar Ticaret A.Ş. tarafından, bayilere eşit ve adil davranılmaması
suretiyle, 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu
Eylemlere ilişkin Grup Muafiyeti Tebliği’ne aykırı hareket edildiği iddiası
(2) F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 22.08.2016 tarihinde giren başvuru üzerine
hazırlanan 07.09.2016 tarih, 2016-4-39/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 23.09.2016 tarihli
Kurul toplantısında görüşülmüş ve 16-31/530-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar
verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 04.11.2016 tarih ve 2016-4-39/ÖA sayılı
Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) G. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvurularda özetle;
- SKODA marka otomotiv araçlarının Türkiye distribütörlüğünü yapan Yüce Auto
Motorlu Araçlar Ticaret A.Ş. (YÜCE AUTO) ile başvuru sahipleri arasında “Yetkili
Satıcı Sözleşmesi” ve “Yetkili Servis Sözleşmesi” bulunduğu ve başvuru
sahiplerinin söz konusu sözleşmelerin feshedildiği 28.02.2016 tarihine kadar
sözleşme ve genel hükümlere tâbi kaldıkları ve sözleşmeye aykırı herhangi bir
davranışta bulunmadıkları,
- YÜCE AUTO tarafından, 20.11.2013 tarihinde kendi internet sayfasında yayımlanan
“Yetkili Satıcılık Kalite Standartları ve Yönetmelikler Kitapçığı”na (KSYK)
dayanılarak, başvuru sahiplerinin de aralarında yer aldığı SKODA bayilerine
“Yatırım İnşaat Programı” dayatması yapıldığı ve 28.02.2014 tarihinde “Yetkili Satıcı
Taahhüdüne İlişkin Protokol” başlıklı belgenin imzalatıldığı, böylece imza tarihinden
itibaren en geç 2 yıl sonunda, Protokol Eki “Yatırım İnşaat İş Programı”na uygun
inşaatın yapımının taahhüt edildiği,
16-39/649-290
2/18
- Başvuru sahiplerinden Atik Otomotiv Tic. Ltd. Şti.’nin (ATİK) kentsel dönüşüm alanı
içinde kendisine ait gayrimenkulde showroom/plaza inşaatı için çalışmalar
yürüttüğü, bu çalışmalara ilişkin ilgili idari makamlardan alınan belgelerin YÜCE
AUTO Bayi Geliştirme Bölümü ile paylaşıldığı, ancak YÜCE AUTO’nun bu süreçteki
maddi ve manevi emeği yok sayarak kentsel dönüşüm sürecinde idari
makamlardan kaynaklanan gecikmeleri görmezden geldiği ve 28.02.2016 tarihinde
ATİK ile olan sözleşmelerini feshettiği,
- Diğer başvuru sahibi 4 K Otomotiv Tic. Ltd. Şti. (4 K) tarafından, protokol
kapsamında hazırlanan projenin YÜCE AUTO’ya sunulduğu, YÜCE AUTO yetkilisi
tarafından işaret edilen hususlar üzerine projenin revize edildiği, aynı yetkili
tarafından talep edilen revizyonun yapıldığının teyit edilerek “30 cm‘lik
genişletmenin hangi metodoloji ile yapılacağının bildirilmesinin…” talep edildiği,
ancak ilgili proje müellifince aynı gün yapılan açıklamaya YÜCE AUTO tarafından
herhangi bir yanıt verilmediği, aylar sonra YÜCE AUTO yetkilisi tarafından sözlü
olarak ilgili açıklamaların kabul edilmediğinin ve bu nedenle projenin
onaylanmadığının belirtildiği, bunun üzerine 4 K tarafından ikinci bir projenin
hazırlandığı ve YÜCE AUTO’ya gönderildiği ancak söz konusu ikinci projeye ilişkin
olarak YÜCE AUTO tarafından herhangi bir görüş bildirilmediği veya geri dönüş
yapılmadığı, benzer şekilde, aylar sonra YÜCE AUTO tarafından 31.10.2014
tarihinde noter kanalıyla “süre doldu, yetkili satıcı ve yetkili servis sözleşmeleriniz
28.02.2016 tarihi itibariyle fesh olacak” ifadesini içeren bir bildirimin yapıldığı,
bildirimin ardından 4 K tarafından hazırlanan cevabi ihtarname üzerine 2015 yılı
Mayıs ayında YÜCE AUTO ve 4 K yetkilileri arasında bir görüşme yapıldığı, bu
görüşmede “İkinci projeniz de onaylanmadı, Mersin ilinde yeni bir bayi bakacağız.”
denildiği ve projenin hangi sebeple onaylanmadığı hususunda herhangi bir
açıklama yapılmadığı, 17.02.2016 tarihinde gönderilen yazı ile sözleşmelerin fesih
olunacağının tekrar bildirildiği ve 28.02.2016 tarihinde ilgili teşebbüsün bayiliğinin
sona erdiği,
- YÜCE AUTO tarafından, 25.02.2016 tarihinde başvuru sahiplerine, içeriğinde
“bayiden gelen talep üzerine sözleşmelerin sona erdiğine” dair ibarenin yer aldığı
“Fesih Protokolü” ile “bayinin içinde bulunduğu ekonomik sıkıntılar nedeniyle ve
bayinin kendi talebiyle sözleşmelerin feshedildiğine” dair ibarenin yer aldığı
“İbraname” başlıklı belgelerin imzalatılmak istendiği, ancak başvuru sahiplerinin söz
konusu belgeleri imzalamadığı,
- 2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere
ilişkin Grup Muafiyeti Tebliği (2005/4 sayılı Tebliğ) uyarınca, sağlayıcı ile dağıtıcı
veya yetkili servis arasında yapılan anlaşmanın belirsiz bir süre için yapılması
halinde feshi ihbar süresinin her iki taraf için de en az iki yıl olmasına ilişkin
düzenlemenin YÜCE AUTO tarafından şeklen uygulandığı; ancak söz konusu bu
sürenin verilmesine temel teşkil eden ilke ve kuralların tamamının hiçe sayıldığı,
- YÜCE AUTO tarafından tüm bayilere eşit ve adil davranılmadığı; “Yatırım İnşaat İş
Programı” uygulaması kapsamında, inşaata başlayamayan ya da başlamakla
birlikte Protokol’de belirtilen süreyi aşan ve nihayetinde inşaatı tamamlayamayan
kimi bayilere ek süre verildiği, kimi bayiler tarafından hazırlanan projelere ilişkin
değerlendirme yanıtı verilmediği ya da geç verildiği, böylece, Protokol’de belirtilen
sürenin geçmesine ve sözleşmelerin feshedilmesine neden olunduğu,
16-39/649-290
3/18
- SKODA marka araç satış ve servis bölümlerine ilişkin tüm işlemlerin
gerçekleştirildiği Turkuaz otomasyon sistemi üzerinden bazı bayilerin tavsiye edilen
fiyat seviyesinin altında satış yapmasına izin verildiği, dolayısıyla piyasanın kendi
kuralları içinde işlemesine engel olunduğu,
- YÜCE AUTO tarafından SKODA marka araçların Türkiye’de en çok satan modeli
olan Octavia araçların bayilere eşit sayıda/orantısal olarak gönderilmemesi, üstelik
bu modelin başka model araçların alımı şartına bağlanması, aynı dönemde, bayiler
arasında farklı indirim oranları uygulanması, bayilere gelen filo satış taleplerinin
müşterinin geldiği bayi tarafından karşılanmasının sağlanması yerine (…..) ile (…..)
yönlendirilmesi ve ayrıca bu bayilere %1-2 fazla indirim uygulanması, bayilerin
tümüne mobil araç temin edilmemesi ve bazılarına da gecikmeli olarak temin
edilmesi, bölge müdürünce aylık hedefe bağlı prime hak kazanabilmek için
bayilerden hileli uygulamalar yapılmasının talep edilmesi, bayilerce eğitim
masraflarının karşılandığı bayi çalışanlarının Doğuş Otomotiv Servis ve Tic. A.Ş.’nin
(DOĞUŞ OTOMOTİV) VOLKSWAGEN bayilerinde işe başlatılması, son yıllarda
SKODA bayiliklerinin sadece DOĞUŞ OTOMOTİV’in VOLKSWAGEN bayilerine
verilmesi, 28.02.2016 tarihinde başvuru sahipleri ile birlikte sözleşmeleri feshedilen
bayilerden bazılarına, belli bir süre geçtikten sonra farklı bir unvan ile başvurmaları
halinde kendilerine yeniden SKODA bayiliği verileceğinin beyan edilmesi ve araç
bakım hizmetleri kapsamında Shell ve Castrol marka ürünlerin kullanımının zorunlu
tutulması, kullanımı zorunlu hale getirilen Turkuaz otomasyon programı ile bayilerin
bütün satışlarının kontrol altına alınması suretiyle ayrıca rekabetin ihlal edildiği
iddiaları yer almaktadır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 41. maddesi uyarınca YÜCE AUTO ve DOĞUŞ
OTOMOTİV hakkında soruşturma açılmasına gerek olmadığı belirtilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. YÜCE AUTO
(5) 1989 yılında SKODA’nın Türkiye distribütörlüğünü yürütmek üzere kurulan YÜCE
AUTO; Fabia, Rapid, Rapid Spaceback, Octavia, Yeti, Superb modellerinin satışı ve
yedek parça satışı hizmetlerini, Türkiye çapında 34 yetkili satıcı ve 2 yetkili servis
aracılığıyla sağlamaktadır. 1991 yılında VOLKSWAGEN Grubu’na katılan SKODA; 2007
yılında faaliyet gösterdiği ülke sayısını 100’e çıkarmıştır. Öte yandan, üretimini Çek
Cumhuriyeti, Hindistan, Slovakya ve Rusya’da bulunan fabrikalarında sürdürmekte olan
SKODA’nın Türkiye’de satılan tüm otomobilleri Çek Cumhuriyeti’nden ithal edilmektedir.
Bununla birlikte VOLKSWAGEN, PORSCHE, AUDI ve SEAT markalarının Türkiye
distribütörü olan DOĞUŞ OTOMOTİV ile YÜCE AUTO’nun SKODA markasına ilişkin
ortaklığı ise 1999 yılında başlamıştır1.
1 Bu kısımdaki bilgiler hazırlanırken, YÜCE AUTO’nun ve DOĞUŞ OTOMOTİV’in internet sitelerinde yer
alan bilgilerden yararlanılmıştır. (Erişim Tarihi: 17.10.2016)
auto/,
16-39/649-290
4/18
I.1.2. DOĞUŞ OTOMOTİV
(6) DOĞUŞ OTOMOTİV; binek araç, hafif ticari araç, ağır vasıta, endüstriyel ve deniz
motorları, soğutma sistemleri alanlarında 13 markanın temsilcisidir. VOLKSWAGEN
binek araç, VOLKSWAGEN ticari araç, AUDİ, PORSCHE, BENTLEY, LAMBORGHİNİ,
BUGATTİ, SEAT, SKODA, SCANIA ve MEILLER markalarının 80’den fazla modelinin
satışını gerçekleştirmektedir. Ayrıca endüstriyel ve deniz motorları pazarında SCANIA
ENGINES ve termal kontrol sistemleri pazarında THERMO KING markasının
temsilcisidir. Türkiye çapında temsil ettiği markaların satış, servis ve yedek parça
hizmetlerini veren 520’den fazla noktası bulunmaktadır2.
I.2. İlgili Pazar
(7) Başvurularda yer alan iddialar temelde, SKODA marka araçların distribütörlüğünü
yapan YÜCE AUTO tarafından, yetkili satıcı ve/veya servislerine eşit ve adil
davranılmadığına bu suretle 2005/4 sayılı Tebliğ’e aykırılık oluşturulduğuna yöneliktir.
Bu çerçevede, Kurulun benzer nitelikli geçmiş tarihli kararları3 göz önünde
bulundurulduğunda ilgili ürün pazarlarının “Yeni Binek Otomobiller Pazarı” ile “Skoda
Markalı Araçlara Yönelik Satış Sonrası Hizmetler Pazarı” olarak ve ilgili coğrafi pazarın
ise söz konusu hizmetlerin Türkiye genelinde sunuluyor olması nedeniyle “Türkiye”
olarak tanımlanabileceği, diğer taraftan dosya konusu iddialar bakımından “İlgili Pazarın
Tanımlanmasına Dair Kılavuz”un “inceleme konusu işlem, gerek ürün gerekse de
coğrafi açıdan olası alternatif pazar tanımları çerçevesinde rekabet açısından endişeler
yaratmıyor ya da alternatif tüm tanımlar açısından rekabeti bozucu bir etki söz konusu
oluyorsa pazar tanımı yapılmayabileceği”ni belirten 20. paragrafı da dikkate alınarak
kesin bir ilgili pazar tanımına ihtiyaç olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
I.3. Tespitler
(8) Dosya kapsamında, YÜCE AUTO’dan, YÜCE AUTO ile hâlihazırda yetkili satıcı ve/veya
yetkili servis sözleşmeleri devam eden (…..)4 bayiden ve KYSK uygulaması
kapsamında sözleşmeleri feshedilen (…..) bayiden bilgi ve belge talebinde
bulunulmuştur.
I.3.1. YÜCE AUTO’dan Temin Edilen Bilgi ve Belgeler
(9) YÜCE AUTO’dan temin edilen bilgi ve belgelerde özetle;
- YÜCE AUTO paylarının %50’sinin A grubu hissedar olarak DOĞUŞ OTOMOTİV’e,
diğer %50’sinin ise B gurubu hissedar olarak Yüce Ailesi’ne ait olduğu; YÜCE
AUTO Yönetim Kurulunun Esas Sözleşme’nin 12. maddesi uyarınca beş üyeden
oluştuğu ve aynı Sözleşme’nin 7. maddesinin (d) bendi uyarınca beş üyeden ikisinin
A gurubu hissedarlar tarafından, üçünün ise B grubu hissedarlar tarafından
atandığı, öte yandan Esas Sözleşme’nin 15. maddesinde sayılan hallerde A ve B
gurubu hissedarların her birinden en az birinin müşterek imzasının mevcudiyetinin
arandığı, dolayısıyla DOĞUŞ OTOMOTİV’in YÜCE AUTO’nun önemli kararlarında
tek başına belirleyici etkiye sahip olmadığı; günlük ticari işlerin ise her iki grup
hissedar tarafından atanan yöneticilerce yürütüldüğü,
2 Bu kısımdaki bilgiler hazırlanırken, DOĞUŞ OTOMOTİV’in internet sitesinde yer alan bilgilerden
yararlanılmıştır. (Erişim Tarihi: 17.10.2016)
otomotiv/markalar.aspx
3 Rekabet Kurulunun 24.10.2013 tarih ve 13-59/833-355 sayılı kararı.
4 KYSK uygulaması sonucunda, (…..).
16-39/649-290
5/18
- SKODA üst yönetimi tarafından 04.11.2013 tarihinde yürürlüğe konulan Skoda
Distribution Strategy (SGS) adlı belge ile diğer tüm pazarlarda olduğu gibi Türkiye
pazarında da Bayi İşletim Sistemi’ne yeni standartların getirildiği, bu standartları
içeren KYSK’nın 20.11.2013 tarihinde Beyoğlu 11. Noterliği tarafından tüm yetkili
satıcı ve servislere ihtarname ile gönderildiği ve aynı tarihte YÜCE AUTO’nun
internet sitesinde yayımlandığı, söz konusu ihtarnamenin ekinde yeni standartları
sağlamak üzere “Yatırım İnşaat İş Programı” ve “Yetkili Satıcı/Servis Taahhüdüne
İlişkin Protokol” örneklerinin yer aldığı ve ayrıca 14 Ocak - 18 Şubat 2014 tarihleri
arasında tüm yetkili satıcıların ve servislerin SKODA markasının güncel
standartlarının ve bu standartların yerine getirilmesi için öngörülen plan ve
protokolün incelenmesi amacıyla toplantıya davet edildiği, akabinde gerçekleştirilen
toplantılarda bayilerce hazırlanan projeler üzerinde ön görüşmeler yapıldığı ve
bayilerden projelerinin uygulanacağı mevcut veya yeni lokasyonların imarlı
olmasının talep edildiği, yeni standartlara uygun şekilde faaliyetlerine devam etmek
isteyen bayiler ile “Yetkili Satıcı/Servis Taahhüdüne İlişkin Protokol” ve bu
protokolün eki niteliğinde olan “Yatırım İnşaat İş Programı”nın imzalandığı, anılan
protokolde tüm bayilerin yatırımlarını/projelerini en geç iki yıl içerisinde
tamamlaması gerektiği, aksi takdirde 28.02.2016 tarihi itibarıyla sözleşmelerinin
sona ereceği hükmüne yer verildiği, 2005/4 sayılı Tebliğ’in 4. maddesinin (c)
bendinde “(Muafiyet,) sağlayıcı ile dağıtıcı veya yetkili servis arasında yapılan
anlaşmanın… belirsiz bir süre için yapılması halinde feshi ihbar süresinin… dağıtım
sisteminin önemli bir kısmını ya da tamamını yeniden düzenlemesinin zorunlu
olması nedeniyle sağlayıcının anlaşmayı sona erdirmesi hallerinde en az bir yıla
indirilmesi koşullarıyla uygulanır.” ifadesinin yer aldığı, yeni getirilen KYSK
standartlarının dağıtım sisteminin en azından önemli bir bölümünün yenilenmesi
olarak değerlendirilebileceği, dolayısıyla protokolde öngörülen unsurların 2005/4
sayılı Tebliğ hükümlerine uygun olduğu ve Tebliğ’den daha geniş fesih süreleri
tanıdığı,
- Devam eden süreçte, fesih sürelerine ilişkin uzatımın sadece üç halde söz konusu
olduğu, bu doğrultuda ilk olarak 13.08.2014 tarihinde “Yatırım İnşaat İş
Programı”nda belirtilen süreler çerçevesinde, onaylanabilir projeler sunmayan
(…..TİCARİ SIR…..).’ne (…..) noter kanalıyla ihtarname gönderilmek suretiyle
31.08.2014 tarihine kadar ek süre verildiği, ikinci olarak yine 13.08.2014 tarihinde
“Yatırım İnşaat İş Programı”nda taahhüt edilen imar sorunu olmayan arsa kriterini
karşılayabilmelerini sağlamak amacıyla (…..), (…..), (…..), (…..) ve (…..)’ye (…..)
noter kanalıyla ihtarname gönderilmek suretiyle 31.12.2014 tarihine kadar ek süre
verildiği, üçüncü olarak ise 18.02.2015 tarihinde, (…..TİCARİ SIR…..) gerekçesiyle
ek süre verildiği,
16-39/649-290
6/18
- Ancak, ek süre verilmesine karşın onaylanabilir proje sunmayan (…..)5’nın
sözleşmesinin 31.10.2014 tarihinde; (…..) ve (…..)’in sözleşmelerinin ise
05.11.2014 tarihinde noter kanalıyla gönderilen iki yıllık fesih ihtarnamesiyle
sonlandırıldığı, ancak söz konusu ihtarnamenin esas itibarıyla bir bilgilendirme
niteliğinde olduğu ve iki yıllık fesih süresinin, bayilerle akdedilen “Yetkili Satıcı
Taahhüdüne İlişkin Protokol”ün, öngörülmüş kriterleri yerine getirmediği takdirde
sözleşmenin anılan protokolün imzalanmasından itibaren iki yıl içerisinde
feshedileceği hükmü uyarınca 31.01.2014 tarihi itibarıyla başladığı,
- Standartlara uygun ve imar sorunu olmayan yeni arsa bulunabilmesi için ek süre
verilen bayilerden olan (…..)’in projeyi gerçekleştirmeyi planladığı arsanın imarının
çıkmaması, dolayısıyla onaylanabilir bir proje ve imar sorunu olmayan arsa
koşullarının sağlanmamış olması nedeniyle bayiye 28.02.2016 tarihinde
sözleşmelerinin feshedileceğine dair noter kanalıyla ihtarname6 gönderildiği, aynı
nedenle ek süre verilen (…..)’e ise planlanan proje çerçevesinde henüz kaba
inşaatı dahi tamamlamamış olması nedeniyle 28.02.2016 tarihi itibarıyla
sözleşmelerinin kendiliğinden sona erdiğine dair noter kanalıyla ihtarname7
gönderildiği, benzer şekilde KYSK kapsamında projesi onaylanmış olmasına karşın
servis inşaatını tamamlamış ancak showroom inşaatına henüz başlamamış olması
nedeniyle (…..)’nın Yetkili Satıcılık Sözleşmesi’nin kendiliğinden sona erdiği; yetkili
servis olarak ise faaliyetlerine devam ettiğine dair noter kanalıyla8 ihtarname
gönderildiği,
- Öte yandan 28.02.2016 tarihi itibarıyla inşaatlarını tamamlamış ancak denetlemesi
yapılmamış ve/veya inşaatı tamamlanmak üzere olan (…..) ve (…..)’a imzalanan
ikinci bir protokol ile 31.05.2016 tarihine kadar ek süre verildiği, (…..) ve (…..)’ın
anılan tarihe kadar inşaatlarını tamamlayarak yeni yerlerinde faaliyete başladığı,
- (…..)’a YÜCE AUTO’nun kendi iç süreçlerinden kaynaklanan gecikme ve ilaveten
onay verilen projenin mevcut tesis yerinde uygulanacak olmasına karşın ortaya
çıkan sorunlardan dolayı bayinin yeni tesis yeri arayışına girmesi dikkate alınarak
31.05.2016 tarihine kadar verilen ek süre sonunda ise bayi tarafından yeni arsanın
temin edilememesi dolayısıyla onaylanan projenin hayata geçirilememiş olması
nedeniyle yetkili satıcı ve servis sözleşmelerinin feshedildiği,
5 YÜCE AUTO yetkilisi tarafından (…..)’ya 13 Ağustos 2014 tarihinde hukuki süreçte sehven hata
yapılması nedeniyle diğer 19 (ondokuz) bayi ile birlikte ihtarname gönderilmemiş olabileceği, hâl böyle
olsa da (…..) ile ilgili sürecin kendisine ihtarname gönderilen diğer bayiler ile aynı şekilde işlediği,
Kuruma sunulan e-posta örneklerinden de durumun görülebileceği, sonuç olarak (…..) tarafından 28
Ekim 2014 tarihi itibarıyla incelenebilir/onaylanabilir bir proje sunulmaması nedeniyle 31 Ekim 2014
tarihinde (…..)’ya sözleşmenin 31 Ocak 2016 tarihinde sona ereceğine ilişkin ihtarname gönderildiği
ifade edilmiştir.
6 07.07.2015 tarihli ve 11968 sayılı ihtarname.
7 29.02.2016 tarihli ve 3894 sayılı ihtarname.
8 29.02.2016 tarihli ve 3893 sayılı ihtarname.
16-39/649-290
7/18
- Sayılan bayilerin dışında kalan ve durumu diğerlerinden farklılık arz eden (…..)’ın
ise YÜCE AUTO – (…..) - (…..) arasında imzalanan üçlü protokol çerçevesinde
(…..) ile YÜCE AUTO arasındaki sözleşmeyi devralmak suretiyle işe başladığı,
dolayısıyla KYSK’nın yürürlüğe girdiği tarihte YÜCE AUTO’nun yetkili bayisi
olmadığı, bayilere eşit işlem yapılması amacıyla projesini sunması için (…..)’a süre
verildiği, dört markaya hizmet verecek büyüklükte tesis planı öngören ve bu
anlamda YÜCE AUTO bayilik teşkilatındaki en büyük yatırım niteliğini taşıyan
(…..)’a ait projenin 15.07.2015 tarihinde sunulduğu ve bu tarih temel alındığında
tesis inşaatının 15.07.2016 tarihine kadar tamamlanması gerektiğinin düşünüldüğü,
böylece mevcut bayiler ile eşit sürelere tabi olacağı,
- 28.02.2016 tarihi itibarıyla inşaatlarını tamamlamış ancak denetlemesi yapılmamış
ve/veya inşaatı tamamlanmak üzere olan ve bu nedenle ek süre verilen bayiler
arasında olup (…..)’a benzer şekilde diğer bayilere oranla büyük tesis inşaatı
yürüten (…..)’nin, ek sürenin son bulduğu 31.05.2016 tarihinde inşaatı
tamamlayarak denetleme için tarih talep ettiği, denetleme tarihinin bayram tatili
dolayısıyla 20.07.2016 olarak belirlendiği, ancak 15.07.2016 tarihinde Ankara’da
yaşanan menfur hadiselerden dolayı (…..)’ye ait tesisin ciddi ölçüde hasar görmesi
nedeniyle denetleme tarihinin ertelendiği, akabinde gerçekleştirilen denetlemede
servis bölümü inşaatının istenilen standartları karşılamaması nedeniyle yetkili servis
sözleşmesinin 05.09.2016 tarihi itibarıyla feshedildiği, bununla birlikte, her bayi için
sözleşmelerin sona ereceği tarih olarak belirtilen 28.02.2016 tarihinden önce
sırasıyla 1 yıl, 6 ay ve 3 ay olmak üzere kalan sürenin noter kanalıyla ihtar edildiği,
- Sonuç olarak, 15.12.2013 tarihinde YÜCE AUTO’nun 34 yetkili satıcısı ve altı yetkili
servisi bulunmaktayken KYSK ile getirilen standartların uygulamaya konulması
süreci sonunda 11 yetkili satıcı ve/veya yetkili servisle ticari ilişkinin sonlandırıldığı,
sözleşmesi sona ermiş bayilerle halihazırda borç ve alacak tasfiye süreçlerinin
yürütüldüğü, 14.10.2016 tarihi itibarıyla YÜCE AUTO’nun, 34 yetkili satıcısı, iki
yetkili servisi bulunduğu,
- KYSK ile getirilen standartların uygulamaya konulması sürecinde, bayiler tarafından
gönderilen projelerin KYSK standartlarına uygunluğunun, YÜCE AUTO Bayi ve İş
Geliştirme Departmanı yöneticileri tarafından incelendiği; projenin uygun olarak
nitelendirilmesi halinde DOĞUŞ OTOMOTİV mimarı tarafından mimari denetimin
gerçekleştirildiği,
- “Yatırım İnşaat İş Programı” uygulaması kapsamında ortaya konan inşaat
standardına uymamakla birlikte bayiliği devam eden herhangi bir bayinin
bulunmadığı ya da anılan protokol uyarınca sözleşmeleri feshedilen bayilerden
herhangi birine yeniden bayilik verilmediği ve/veya YÜCE AUTO tarafından unvan
değişikliği yapmak suretiyle yeniden bayilik talebinde bulunulması için çağrıda
bulunulmadığı, halihazırda 09.03.2016 tarihinde yapılmış tek bir yetkili servislik
başvurusunun bulunduğu ve bu başvurunun (…..) tarafından gerçekleştirildiği,
2005/4 sayılı Tebliğ’de niteliksel seçici dağıtım sisteminin uygulandığı hallerde,
sağlayıcının kriterleri karşılayan tüm adayları yetkili servis olarak atamak zorunda
olduğu düzenlemesinin yer aldığı, ancak ilgili başvurunun hâlihazırda
değerlendirme sürecinde olduğu ve henüz yetkili servis atamasının
gerçekleştirilmediği,
16-39/649-290
8/18
- YÜCE AUTO ve tüm bayileri tarafından, Doğuş Bilgi İşlem ve Teknoloji Hizmetleri
A.Ş. tarafından geliştirilmiş Enterprise Resource Planning (ERP) yazılımı olan
Turkuaz sistemi ile satış, satış sonrası, CRM bilgileri, insan kaynakları gibi tüm
şirket fonksiyonlarının yürütülebildiği, programın üretici ve tedarikçi
entegrasyonlarını da kapsadığı, ancak YÜCE AUTO’nun, Turkuaz sistemi üzerinde
bayilerin verilerine herhangi bir şekilde müdahale etme imkânı ve/veya yetkisinin
bulunmadığı, bununla birlikte hemen hemen her sektörde olduğu gibi otomotiv
sektöründe de benzer fiyatlama mekanizmasının olduğu, bu bağlamda yetkili satıcı
ve yetkili servis sözleşmesinde de yer verildiği üzere tavsiye edilen azami fiyat
listesinin sirküler ile yetkili satıcı ağına duyurulduğu ve söz konusu tavsiye fiyat
listesinin YÜCE AUTO’nun kendi internet sayfasında da yayımlandığı, yetkili
satıcıların kendi satış fiyatlarını ve/veya uygulayacakları indirimleri belirlemesine
yönelik müdahalenin söz konusu olmadığı,
- Araç modellerinin bayilere tahsisinde de otomotiv sektöründeki yerleşik
uygulamaların takip edildiği, bu bağlamda her yılın başında yetkili satıcılara satmayı
planladıkları toplam ve model bazında araç adedinin sorulduğu, böylece ekonomik
konjonktüre göre değişiklikler olabilmekle birlikte bir yılın tahmini planlamasının
yapıldığı, SKODA marka araçların en çok satan modeli olan Octavia modelinde de
aynı sürecin uygulandığı, yetkili satıcının verdiği öngörü adedinin yetkili satıcı
ağından alınan toplam adede oranlanarak bulunan katsayıya göre dağıtıldığı ve
YÜCE AUTO stoklarında tahsis edilmemiş müsait araç olması halinde bütün yetkili
satıcılara eşit koşullarda araç tedarik edildiği, bununla birlikte kâr maksimizasyonu
hedefi güden bir teşebbüs olarak temel hedefin satışları arttırmak olduğu,
dolayısıyla dosya konusu iddialarda yer aldığı gibi yetkili satıcı tarafından talep
edilmesine karşın araç tahsis edilmemesi gibi bir durumun söz konusu olmadığı,
- YÜCE AUTO tarafından yetkili satıcılara sirküler ile yayımlanmış olan bonus sistemi
çerçevesinde prim verildiği, tüm bayilere objektif ve şeffaf olan söz konusu sistem
dışında, istisnai durumlar haricinde bayi özelinde indirim ve teşvik uygulamasının
olmadığı, nitekim yakın tarihte YÜCE AUTO’nun prim ve takas uygulamalarında
ayrımcılık yaptığı iddialarının incelendiği 24.10.2013 tarihli ve 13-59/833-355 sayılı
Rekabet Kurulu kararında “… Prim uygulamalarında sadece yetkili bayilerden (…)
hakkında farklı uygulamaya gidildiği bu farklı uygulamanın (…) sebebiyle ilgili yetkili
bayiyi desteklemek amacı ile yapıldığı, takas desteği uygulamasına ilişkin olarak ise
sadece (…) farklı uygulama yapılarak uygulamanın tüm araç markalarını
kapsayacak şekilde genişletildiği; bu farklılaşmanın gerekçesinin (…) olduğu,
bunlara ek olarak Yüce Auto, prim ve takas desteği uygulamalarında yetkili bayiler
arasında yukarıda bahsedilen farklılaşmalar dışında herhangi bir farklı uygulamaya
gidilmediği, takas ve prim uygulamalarının tüm yetkili bayilere aynı anda
duyurulduğu ve aynı şekilde uygulandığı anlaşılmıştır.” ifadelerinin yer aldığı ve
ilgili karardan da anlaşılacağı üzere bayiler arasında herhangi bir ayrımcı uygulama
yapılmadığı,
16-39/649-290
9/18
- Filo satışlarının, geçmiş tecrübelerden elde edilen verilerle oluşturulmuş ve
01.04.2015 tarihinde revize edilmiş 01.09.2013 tarihli Filo Satış Prosedürü
çerçevesinde gerçekleştirildiği, söz konusu prosedür kapsamında YÜCE AUTO Filo
Satış Departmanı’nın filo satışlarına yönelik destek uygulamalarında nihai müşteriyi
baz alarak değerlendirme yapma ve tüm yetkili satıcılarına eşit davranma
yükümlülüğüne tâbi olduğu, dolayısıyla aynı müşteri için tüm yetkili satıcılara aynı
desteğin verildiği, öte yandan bir yetkili satıcının teklif verdiği bir filo müşterisine bir
başka yetkili satıcının da teklif vermesinin önünde herhangi bir engel bulunmadığı,
bu bağlamda bayilerin YÜCE AUTO’nun desteğinin yanı sıra kendilerine tavsiye
edilen filo indirimini de dikkate alarak ilave indirim, valör, satış jestleri yaparak nihai
satış teklifleri oluşturdukları, bununla birlikte filo satışlarının ağırlıklı bölümünü
oluşturan ve düzenli çalışılmakta olan bazı kiralama şirketlerinin, kendilerine yönelik
tavsiye niteliğinde yayımlanmış olan Euro alış fiyatlarını referans alarak ön
siparişlerini YÜCE AUTO ile paylaştıkları ancak ön siparişini verdikleri araçların
alımını yapmak için nihayetinde bayilerden teklif aldıkları, söz konusu tekliflere
ilişkin pazarlık sonucunda hangi bayiden alacaklarını belirledikleri, sonuç olarak filo
satış sürecinde YÜCE AUTO’nun filo müşterilerinin taleplerini teklif talep edilen
bayiden başka bir bayiye yönlendirilmesi gibi bir uygulamanın söz konusu olmadığı,
- Araç bakım hizmeti kapsamında, Castrol marka yağın üreticisi olan BP ile
VOLKSWAGEN arasında söz konusu yağın aynı zamanda ilk dolum yağı olması
itibarıyla tavsiye edilen yağ olmasına yönelik global bir anlaşmanın mevcut olduğu,
bu anlaşma kapsamında araçların kitapçıklarında Castrol marka yağların
kullanılmasının tavsiye edildiği ve ayrıca bilindiği kadarıyla Castrol’ün diğer araç
üreticileri ile de benzer nitelikte anlaşmalarının olduğu, sonuç olarak YÜCE
AUTO’nun sadece araç üreticisinin bağlı olduğu grubun izlediği global stratejinin bir
parçası olarak Castrol marka yağ kullanımını tavsiye ettiği, bununla beraber yetkili
servislerin diledikleri madeni yağ sağlayıcısı ile anlaşma yapmakta tam bir
serbestiye sahip oldukları, dolayısıyla YÜCE AUTO tarafından herhangi bir yağ
kullanımının zorunlu tutulmadığı, nitekim bahsi geçen anlaşmaya Rekabet
Kurulunun 03.04.2001 tarihli ve 01-15/137-33 sayılı kararı ile menfi tespit verildiği
ve yine Rekabet Kurulunun 20.11.2001 tarihli ve 01-56/555-131 sayılı kararında da
belirli bir madeni yağın tavsiye edilmesine yönelik bir anlaşmanın rekabet hukukuna
uygun bulunduğu
ifade edilmektedir. Teşebbüs tarafından, Taahhütname ve Yatırım Planı örneği,
onaylanabilir proje sunmayan bayilere gönderilen ihtarname örneği, 1 yıllık, 6 aylık ve 3
aylık süre ihtarname örneği, (…..), (…..) ve (…..)’ya ait fesih bildirimi ihtarname
örnekleri, inşaatın tamamlanmadığını gösteren fotoğraf örnekleri ve Şubat 2016
sonrasına ilişkin ek süre protokol örneği de cevabi yazı ekinde gönderilmiştir.
I.3.2. YÜCE AUTO’nun Mevcut Yetkili Satıcı ve/veya Yetkili Servislerinden Temin
Edilen Bilgi ve Belgeler
(10) YÜCE AUTO’nun halihazırda yetkili satıcısı ve/veya yetkili servisi olarak faaliyette
bulunan bayilerinden temin edilen bilgi ve belgelerde aşağıdaki hususlar ön plana
çıkmaktadır.
16-39/649-290
10/18
(11) 28.02.2014 tarihinde YÜCE AUTO tarafından imzalatılan “Yetkili Satıcı Taahhüdüne
İlişkin Protokol” adlı belge uyarınca taahhüt edilen “Yatırım İnşaat İş Programı”
uygulaması kapsamında; (…..)9, (…..) ve (…..) tarafından, taahhüt edilen inşaatın
tamamlanmasına ilişkin protokolde belirtilen süreyi aşan ve inşaatını tamamlamamakla
birlikte ek süre verilen bayilerin olup olmadığı hakkında bilgi sahibi olmadıkları; (…..)
tarafından, (…..) kendilerine ek süre verildiği; (…..) tarafından, (…..), bu kapsamda
YÜCE AUTO tarafından taraflarına ve (…..) ek süre verildiği ve bilindiği kadarıyla bu
süreçte ruhsat problemi, imar problemi ile ilerleme gösteremeyen (…..), (…..), (…..),
(…..), (…..) ve (…..)’in bayilik faaliyetine son verildiği; (…..) tarafından, yatırımın
tamamlanması için kendilerine ek süre verildiği; (…..) ve (…..) tarafından, yatırımlarını
tamamlayamayan bayilere YÜCE AUTO tarafından ek süre verildiği; (…..) tarafından
ise, kendilerine yönelik herhangi bir süre uzatımında bulunulmadığı ifade edilmiştir.
(12) İlaveten, anılan bayiler tarafından KYSK uygulaması kapsamında sorun yaşanmadığı,
yaşanan bayiler olsa da bu sorunların ilgili bayiler tarafından bir şekilde aşıldığı ifade
edilmiştir. (…..) tarafından, anılan program kapsamında herhangi bir yatırım
yapmamasına rağmen (…..)’ın ve satış bölümüne ilişkin yatırımını tamamlamakla
birlikte denetimi yapılmayan ve servis bölümüne ilişkin yatırımını tamamlamayan
(…..)’ın 01.06.2016 tarihine kadar yetkili satıcı ve yetkili servis olarak faaliyetlerine
devam ettikleri, aynı şekilde protokolde belirtilen iki yıllık sürenin bitmesine karşın
inşaatına devam eden (…..)’nin yetkili satıcı ve servis sözleşmelerinin feshedilmediği,
(…..TİCARİ SIR…..).
(13) Octavia model araçların bayilere dağıtımı konusuna ilişkin olarak; (…..) tarafından söz
konusu araçların YÜCE AUTO’dan teminine ilişkin bir sıkıntı yaşanmadığı; (…..)
tarafından, yıl sonunda veya yıl başında bir sonraki yıl satılması öngörülen araç adet
miktarının YÜCE AUTO’ya bildirildiği ve tarafların mutabık kaldığı adet üzerinden yıl
içerisinde Octavia model araç taleplerini tedarik ettikleri; (…..) ve (…..) tarafından söz
konusu araçların bayilere dağıtımının bayilerin pazar paylarına göre; (…..) tarafından
söz konusu araçların bayilere dağıtımının yıllık satış adetlerine göre; (…..) tarafından
söz konusu araçların bayilere dağıtımının pazar payı, yıllık satış ve alış hedefine göre;
(…..) ve (…..) tarafından söz konusu araçların bayilere dağıtımının bayinin taleplerine
göre; (…..) tarafından ise söz konusu araçların bayilere dağıtımının bayinin geçmiş
aylara ait marka/model araç satış bilgisi, bulunduğu il ve satış performansına göre
belirlendiği veya belirlenebileceği belirtilmiştir. Öte yandan, (…..) tarafından, (…..) ifade
edilmiştir. (…..) tarafından ise, (…..TİCARİ SIR…..) belirtilmiştir.
(14) Filo müşteri taleplerinin ne şekilde karşılandığı konusuna ilişkin olarak bayilerden gelen
açıklamalar YÜCE AUTO’nun filo satışlarına ilişkin açıklamalarıyla büyük ölçüde
benzerlik taşımakta olup, farklı olarak (…..) tarafından, talep edilen bölgedeki bayilere
YÜCE AUTO tarafından yönlendirme yapılabildiği, (…..); (…..) tarafından, YÜCE
AUTO’ya doğrudan gelen filo müşteri taleplerinin bayilere yönlendirildiği, ancak hangi
bayiye ne oranda yönlendirme yapıldığı hakkında bilgi sahibi olmadıkları; (…..)
tarafından, YÜCE AUTO filo departmanının bölgesel teslimat ağı içerisinde en yakın
bayilikleri filo müşterisine sunduğu; (…..) tarafından (…..) belirtilmiştir.
9 (…..) gelen bilgi ve belgelerde, söz konusu protokolden bahsedilmiş olmasına karşın böyle bir
protokolün imzalanmadığı, (…..) tarihinde akdedilen Yetkili Satıcı Sözleşmesi ve Yetkili Servis
Sözleşmesi dışında herhangi bir Satıcı Taahhüdü Sözleşmesi’nin bulunmadığı ifade edilmiştir.
16-39/649-290
11/18
(15) YÜCE AUTO tarafından bayilere uygulanan indirim oranlarının belirlenmesi konusuna
ilişkin olarak (…..) tarafından, sabit indirimin her bayiye aynı oranda uygulanmakta
olduğu, bunun yanı sıra fazla satış iskontosu, müşteri memnuniyeti iskontosu, hedef
iskontosu gibi bayinin performansına bağlı olarak iskontolar uygulandığı; (…..)
tarafından, satış hedefleri ve diğer kalite hedeflerinin gerçekleşmesi halinde
uygulandığı; (…..) ve (…..) tarafından, satış hedeflerine bağlı olarak indirim oranlarının
uygulandığı; (…..) ve (…..) tarafından ise, tüm bayilere standart indirim oranlarının
uygulandığı ve bayi özelinde indirim oranlarında farklılaşma olmadığı belirtilmiştir. Diğer
bayiler ise konu açıklamada bulunmamış veya konu hakkında bilgisi olmadığını beyan
etmiştir.
(16) YÜCE AUTO tarafından bayilere tavsiye fiyatlar sunulup sunulmadığı konusuna ilişkin
olarak, bilgisine başvurulan bayiler tarafından YÜCE AUTO’nun tavsiye fiyatlar
sunduğu, bununla birlikte yetkili bayi olarak tavsiye fiyatın altında veya üstünde fiyat
belirleyebildikleri ve/veya fiyat politikalarında özgür oldukları ifade edilmiştir10. Kimi
bayiler11 tarafından rekabet koşulları gereği ve/veya tavsiye fiyatların YÜCE AUTO’nun
kendi internet adresinde yayımlanmasından dolayı tavsiye fiyatın üzerinde satış
yapılamadığı dolayısıyla altında satış yapılabildiği, ancak yine de YÜCE AUTO’nun
fiyatlar üzerinde belirleyici rolünün bulunmadığı ifade edilmiştir. Diğer bayiler ise konu
açıklamada bulunmamış veya konu hakkında bilgisi olmadığını beyan etmiştir.
(17) Araç bakım hizmeti kapsamında YÜCE AUTO’nun Shell ve Castrol marka ürünlerin
kullanımını zorunlu tutup tutmadığı konusunda, bilgisine başvurulan bayiler tarafından
adı geçen ürünlerin kullanımının tavsiye edildiği ifade edilmiştir. Farklı olarak, (…..)
tarafından, Castrol marka ürünlerin kullanımının tavsiye edilmekte olduğu ancak zorunlu
tutulmadığı, ilaveten Shell marka ürünler için ise tavsiye veya zorunluluk durumunun
söz konusu olmadığı; (…..) ve (…..) tarafından ise, YÜCE AUTO tarafından herhangi bir
yağ markasının tavsiye edilmediği, kullanılacak yağ markasının bayi tarafından
belirlendiği ifade edilmiştir.
(18) Son olarak, bilgisine başvurulan bayiler tarafından, SKODA marka araçların satış ve
servis bölümlerine ilişkin işlemlerin gerçekleştirildiği Turkuaz adlı otomasyon sisteminin
kimler tarafından kullanıldığına, içeriğine ve uygulama alanlarına ilişkin sunulan
açıklamalar, YÜCE AUTO’nun anılan hususlara ilişkin açıklamalarıyla aynı doğrultuda
olup farklı bir durum öne sürülmemiştir.
I.3.3. KYSK Uygulaması Kapsamında Yetkili Satıcı ve Yetkili Servis Sözleşmeleri
Feshedilen Bayilerden Temin Edilen Bilgi ve Belgeler
(19) YÜCE AUTO tarafından KYSK uygulaması ile birlikte Yetkili Satıcı ve Yetkili Servis
Sözleşmeleri feshedilen başvuru sahiplerinin yanı sıra (…..) bayiden talep edilen bilgi ve
belgelerde ise aşağıdaki hususlar ön plana çıkmaktadır.
10 (…..) ve (…..) tarafından ifade edilmiştir.
11 (…..) ve (…..) tarafından ifade edilmiştir.
16-39/649-290
12/18
(20) 28.02.2014 tarihinde YÜCE AUTO tarafından imzalatılan “Yetkili Satıcı Taahhüdüne
İlişkin Protokol” adlı belge uyarınca taahhüt edilen “Yatırım İnşaat İş Programı”
uygulaması kapsamında; (…..) tarafından, anılan tarihte YÜCE AUTO’nun tek taraflı
olarak yetkili bayilik için aranan kriterleri değiştirdiği, akabinde YÜCE AUTO tarafından
yeni standartlara uygun bayi yatırımı için taahhüt verilmesi gerektiğinin aksi takdirde
yetkili satıcı ve yetkili servis sözleşmelerinin feshedileceğinin beyan edildiği, anılan
uygulama kapsamında inşaata hiç başlamayan (…..)’a; inşaata başlamakla birlikte
tamamlamayan (…..), (…..), (…..), (…..) ve (…..)’a 3 ay ek süre verildiği ifade edilmiştir.
(…..), 2014 yılı itibarıyla DOĞUŞ OTOMOTİV, YÜCE AUTO’nun yönetimine geldikten
sonra (…..), (…..), (…..), (…..), (…..), (…..), (…..), (…..), (…..), (…..)’nın yeni açılan
SKODA bayileri olması ve bu bayilerin DOĞUŞ OTOMOTİV bayisi olmasıyla, söz
konusu sürecin, bağımsız SKODA bayilerinin kapatılması girişimi olduğunun anlaşıldığı,
nitekim DOĞUŞ OTOMOTİV CEO’su Ali BİLALOĞLU’nun 17.10.2016 tarihinde Hürriyet
Gazetesi’nde yayımlanan ifadelerinden de bu hususun anlaşılabileceğini ifade etmiştir.
(…..) tarafından ise; (…..) yeni standartların uygulanması sürecinde kendilerine
uygunluk verilmediği, (…..), hâl böyle olmasına karşın destek veya esneme yapılmadan
sözleşmelerine son verildiği belirtilmiştir.
(21) Octavia model araçların bayilere dağıtımı konusunda ise (…..), YÜCE AUTO tarafından
pazar payına göre dağıtım yapıldığının beyan edilmesine karşın (…..)’un 2014 yılında
(…..) adet satış ile %(…..); 2015 yılında ise (…..) adet satış ile %(…..) oranında pazar
payına ulaştığını, (…..)’in 2014 yılında (…..) adet satış ile %(…..); 2015 yılında ise (…..)
adet satış ile %(…..) oranında pazar payına ulaştığını, dolayısıyla söz konusu bayilerin
pazar paylarına oranla daha fazla araç tedarik edildiğini böylece daha fazla satış
yapabildiklerini ifade etmiştir. (…..) ise, söz konusu araçların bayilere dağıtımının illere
ve bayinin yıllık hedeflerine göre gerçekleştirildiğini, filo müşteri taleplerine ise 2014 yılı
öncesi satış ve indirim yapabildiklerini ancak 2015 yılı itibarıyla YÜCE AUTO tarafından
filo müşteri taleplerine satış yapamayacaklarının, söz konusu bu taleplerin (…..) ve
(…..) bayisine yönlendirilmesi gerektiğinin ifade edildiğini, bayiler arasında eşit ve adil
davranılmadığını, (…..), (…..) ve (…..) bayisine KYSK uygulaması kapsamında süreci
eksiksiz tamamladıkları gerekçesiyle yılsonunda ilave %(…..) indirim uygulandığını
beyan etmiştir. (…..) tarafından YÜCE AUTO’nun Castrol ve Shell marka yağın
kullanımı için uyarıda bulunduğu, ancak bu uyarılara kendilerince uyulmadığı; VDF
finans sisteminde geç ödemeler yaşanması halinde taraflarına yüksek faiz oranları
uygulandığı ifade edilmiştir.
(22) YÜCE AUTO tarafından sunulan fiyatların tavsiye niteliğinde olup olmadığı konusuna
ilişkin olarak (…..) tarafından, sunulan fiyatların tüm bayiler için standart olduğu ve
bayilerin özgür fiyat politikası uygulama haklarının olmadığı dile getirilirken; (…..)
tarafından fiyatların tavsiye niteliğinde olduğu, istenilen fiyattan satış yapılabildiği ifade
edilmiştir.
I.4. Değerlendirme
(23) Dosya konusu başvurunun temelinde, SKODA marka araçların distribütörlüğünü yapan
YÜCE AUTO’nun, yetkili satıcı ve/veya servisleri arasında ayrımcılığa sebebiyet
verecek uygulamalarda bulunarak 2005/4 sayılı Tebliğ’e aykırılık oluşturduğu iddiaları
yer almaktadır. Bu çerçevede başvuru, YÜCE AUTO ile bayileri arasındaki dikey
anlaşmada ortaya çıkan sorunları konu edinmektedir.
16-39/649-290
13/18
(24) Bilindiği üzere, tedarik zincirinin farklı kademelerinde yer alan teşebbüsler arasındaki
dikey anlaşmalar teşebbüsler arasındaki rekabeti sınırlayıcı anlaşmaları konu edinen
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında ele alınmaktadır. 4054 sayılı Kanun’un 5.
maddesinde ise teşebbüsler arasındaki anlaşmaların 4. madde yasağından muaf
olmasını sağlayan şartlar ve Kurulun belirli konulardaki anlaşma türlerini grup olarak 4.
madde yasağından muaf tutmaya yönelik tebliğ çıkarma yetkisi düzenlenmektedir. Bu
yetki kapsamında çıkarılan 2005/4 sayılı Tebliğ, yeni motorlu taşıtların, bunların yedek
parçalarının ya da tamir ve bakım hizmetlerinin alımı, satımı veya yeniden satımı konulu
dikey anlaşmaları, dikey sınırlamalar içermeleri halinde Tebliğ’de düzenlenen koşullara
uymak kaydıyla, 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan grup olarak muaf
tutmaktadır.
(25) Dosya kapsamındaki iddialar, önaraştırma sürecinde elde edilen bilgi ve belgeler
çerçevesinde 2005/4 sayılı Tebliğ’in ilgili hükümleri doğrultusunda aşağıda
değerlendirilmektedir.
I.4.1. İhbar Süreleri ve Fesih Gerekçelerinin Haksız Olduğu İddiasına İlişkin
Değerlendirme
(26) 2005/4 sayılı Tebliğ ile tanınan muafiyetin genel koşulları Tebliğ’in 4. maddesinde
düzenlenmektedir. Düzenlemeye göre muafiyet hükümleri, sağlayıcının, motorlu taşıt
veya yedek parça ya da bakım ve onarım hizmeti sağladığı ilgili pazardaki pazar payının
%30’u; motorlu taşıtların dağıtımı için niceliksel seçici dağıtımın tercih edildiği
anlaşmalarda ise %40’ı geçmemesi durumunda uygulanmakta olup niteliksel seçici
dağıtım sistemi oluşturan anlaşmalar için ise herhangi bir pazar payı eşiği
bulunmamaktadır. Tebliğ’in 4. maddesi ayrıca, sağlayıcı ile dağıtıcı ya da yetkili servis
arasında yapılan anlaşmada, fesih bildiriminin detaylı ve objektif gerekçeleri içerecek
biçimde yazılı olarak yapılmasını öngörmekte, buna ilişkin süreleri belirlemekte ve
taraflar arasında ortaya çıkacak anlaşmazlıkların bağımsız uzmana götürülmesine
imkân vermektedir. Maddede, feshe ilişkin olarak, taraflardan birinin ana
yükümlülüklerinden birini yerine getirmemesi sebebiyle diğer tarafın anlaşmaya son
verme hakkının etkilenmeyeceği belirtilmekte ve “anlaşmanın fesih bildiriminde
gösterilen gerekçelerin anlaşmanın feshini haklı gösterip göstermeyeceği” hususu da
hakem veya bağımsız uzmana götürülebilecek anlaşmazlık konuları arasında
sayılmaktadır.
(27) 2005/4 sayılı Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca niteliksel seçici dağıtım sistemlerine
sağlanacak muafiyette herhangi bir pazar payı eşiği öngörülmemektedir. Niteliksel seçici
dağıtım sistemi, 2005/4 sayılı Tebliğ’in “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin (h) bendinde şu
şekilde tanımlanmaktadır:
“Niteliksel seçici dağıtım sistemi, sağlayıcının, dağıtıcılar veya yetkili servisler için
sadece niteliksel olan, anlaşma konusu mal veya hizmetlerin niteliğinin gerektirdiği,
dağıtım sistemine katılmak için başvuran tüm aday teşebbüsler için aynı olacak
şekilde belirlenen ve ortaya konan, ayrımcı bir biçimde uygulanmayan ve dağıtıcıların
veya yetkili servislerin sayısını doğrudan sınırlamayan ölçütler kullandığı bir sistemdir.”
16-39/649-290
14/18
(28) “2005/4 sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalar ve Uyumlu Eylemlere
İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin Açıklanmasına Dair Kılavuz” (Kılavuz)’un 51.
sorusunda12, söz konusu markanın yetkili servis ağının pazar payı %30’un üzerinde ise
yalnızca niteliksel seçici dağıtımın grup muafiyetinden yararlanmakta olduğu, buna göre
sağlayıcının, yetkili servisleri için yalnızca niteliksel kriterler koyabileceği ve anlaşmaları
sona ermiş, ancak yetkili servis olarak devam etmek isteyen yetkili satıcılar da dâhil
olmak üzere, bu kriterleri karşılayan tüm tamircilerin yetkili servis olarak çalışmasına izin
vermek zorunda olacağı belirtilmektedir. Aynı soruya cevaben yapılan açıklamanın
devamında, bakım-onarım hizmetleri söz konusu olduğunda sağlayıcının pazar payının,
söz konusu markaya ait araçların yetkili servislerde yapılan bakım onarımların değeri ile
özel servisler veya diğer markalara ait servislerde yapılan bakım onarımların değerinin
karşılaştırılması suretiyle belirleneceği, özellikle son yıllarda araçların teknolojilerindeki
gelişmenin, tüketicilerin bakım-onarım hizmetlerini büyük oranda yetkili servislerden
almalarına yol açtığı ve bu nedenle sağlayıcıların pazar paylarının %30’un üzerinde
olmasının muhtemel olduğu ifade edilmektedir. Bu durumda grup muafiyetinden
yararlanmanın, ancak niteliksel seçici dağıtım sisteminin benimsenmesi halinde
mümkün olacağı belirtilmektedir.
(29) Yukarıda yer verilen açıklamalar çerçevesinde, SKODA’nın satış sonrası hizmetlerdeki
pazar payının %30’un üzerinde olmasının muhtemel olduğu ve YÜCE AUTO tarafından
da buna uygun olarak gerek satış sonrası gerekse satış pazarında niteliksel seçici
dağıtım sisteminin benimsendiği anlaşılmaktadır.
(30) Kılavuz’un 53. sorusunda13 ise, yetkili servis ağı için niteliksel kriterler belirleyen bir
sağlayıcının benzer bölgelerdeki tüm servisler için aynı kriterleri uygulaması gerektiği,
başvuru yapan servisin bu kriterleri karşılar karşılamaz yetkili servis olarak kabul
edilmesi gerektiği ancak sağlayıcının, anlaşma yapmadan önce bu servisin kriterleri
karşılayıp karşılamadığını kontrol edebileceği ve kriterlerin ilgili markanın dağıtıcılığını
yapan ve yapmayan yetkili servisler için aynı olması gerektiği belirtilmektedir. Konuya
ilişkin olarak Kurulun geçmiş kararlarında “4054 sayılı Kanun ve 2005/4 sayılı Tebliğ
açısından, öngörülen kriterlerin bir bütün olarak ayrımcı uygulamaları konu edinerek
aday teşebbüslere yönelik giriş engeli olarak kullanılıp kullanılmadığı hususunun önem
arz ettiği” değerlendirmesinde bulunulduğu, niteliksel dağıtım sisteminde sağlayıcılar
tarafından getirilen kriterlerin hizmet gerekleriyle ilişkili olup olmadığının tespitinin ise
teknik inceleme ve değerlendirme gerektirmesi nedeniyle 4054 sayılı Kanun kapsamı
dışında olduğuna hükmedildiği görülmektedir14.
12 “Yetkili servis olma” başlığı altında yer alan 51. soru “Yeni motorlu araç sağlayıcısı, bir tamircinin
yetkili servis ağına üye olmasına izin vermek zorunda mıdır?” şeklinde olup, bu bölümdeki açıklamalar
ilgili soruya cevaben Kılavuz’da yer alan açıklamalardır.
13 Yetkili servis olma” başlığı altında yer alan 53. soru “Yetkili servis ağı niteliksel kriterlere dayanan bir
sağlayıcı bu kriterleri nasıl uygular?” şeklinde olup, bu bölümdeki açıklamalar ilgili soruya cevaben
Kılavuz’da yer alan açıklamalardır.
14 Kurulun benzer nitelikteki 16.09.2009 tarihli ve 09-42/1055-267 sayılı kararında; “4054 sayılı Kanun ve
2005/4 sayılı Tebliğ açısından önemli olan herhangi bir kriterin hizmet gerekleri ile gerekçelendirilip
gerekçelendirilmemesi değil, ortaya konulan ölçütlerin bir bütün olarak ayrımcı uygulamalara konu
edilmesi ve bu bağlamda koşulları yerine getiren her teşebbüsün yetkili servis olarak atanması
zorunluluğu getiren niteliksel seçici dağıtım sistemi çerçevesinde giriş engeli olarak kullanılıp
kullanılmadığıdır. İnceleme konusu açısından bakıldığında, kriterleri sağlayan bayilerin yetkili bayi olarak
atandığı görülmektedir.” tespiti yer almakta olup Rekabet Kurulunun 14.08.2008 tarihli ve 08-50/738-294
sayılı kararı da benzer doğrultudadır.
16-39/649-290
15/18
(31) Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda, YÜCE AUTO tarafından yetkili satıcı ve
servislere getirilen satış yeri ve servis yerine ilişkin kriterler çerçevesinde, bu kriterlerin
hizmet gerekleriyle ilişkili olup olmadığının ve uygulamada inşaatların hangi ölçütlere
göre tamamlanmış sayılıp sayılamayacağının dolayısıyla bayiler arasında farklı
uygulamalara gidilip gidilmemiş olduğunun belirlenmesinin teknik inceleme ve
değerlendirme gerektirdiği, bu hususların tespitinin 4054 sayılı Kanun kapsamı dışında
olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, 2005/4 sayılı Tebliğ’de her ne kadar
yetkili dağıtıcıları koruyan fesih hükümlerine yer verilmiş olsa da feshin haklı gerekçeye
dayanıp dayanmadığı, fesih bildirimindeki gerekçelerin anlaşma yükümlülüklerinin ihlali
olup olmadığı veya feshin gerçekten fesih bildiriminde yazan gerekçelerle
gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği hususlarının tespitinin de Rekabet Kurumunun görev
ve yetki alanında olmadığı değerlendirilmektedir. Nitekim, Tebliğ’in 4. maddesinin
dördüncü fıkrasında “anlaşmanın fesih bildiriminde gösterilen gerekçelerin anlaşmanın
feshini haklı gösterip göstermeyeceği” hususundaki anlaşmazlıkların mahkeme,
bağımsız uzman veya hakem değerlendirmesi çerçevesinde belirlenebileceği
düzenlenmektedir. Bu bağlamda, başvuruda yer alan “feshi ihbar süresinin şeklen
uygulandığı ancak Tebliğ’in amacına uymadığı” iddiasına yönelik hususların tespitinin
de 4054 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu sonucuna ulaşılmıştır.
(32) Feshi ihbar sürelerine uyulması ve feshin haklı gerekçelere dayandırılması grup
muafiyetinden yararlanmanın koşulları olmakla birlikte, bu hususlara aykırılığın 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesi çerçevesinde değerlendirilebilecek açık bir rekabet ihlali
niteliği taşımadığı geçmiş Kurul kararlarında15 da belirtilmekte, mezkur düzenlemeye
aykırı hareket edilmesi halinde özel hukuk uyuşmazlığının ortaya çıkacağı ifade
edilmektedir. İlgili Kurul kararlarında;
“… 2005/4 sayılı Tebliğ yetkili satıcı ve servisleri sağlayıcı karşısında korumayı
amaçlayan muhtelif hükümler içermektedir. Bu tür hükümler bireysel olarak
değerlendirildiklerinde 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi altında değerlendirilebilecek
nitelikte hükümler olmayıp, yetkili satıcıların sağlayıcı karşısındaki bağımsızlıklarının
güçlendirilmesi ile daha rekabetçi bir pazar yapısının oluşabileceği düşüncesiyle
dercedilmişlerdir. Bu nedenle her ne kadar muafiyetin genel koşulları arasında
düzenlenmiş olması dolayısıyla, uyulmaması halinde sözleşmenin bir bütün halinde
grup muafiyeti kapsamı dışına çıkması olasılığı söz konusu olsa da, söz konusu
hükümlere uyulmaması başlı başına bir rekabet ihlali yapıldığı anlamına gelmemektedir.
Buna karşılık ilgili hükümlerin muafiyetin bir koşulu olarak sözleşmede yer almış olması
nedeniyle, şikâyet konusunda olduğu gibi, aykırı hareket edilmesi özel hukuk
uyuşmazlığını ortaya çıkarmaktadır.”
değerlendirmesinde bulunulmuştur.
15 08.01.2009 tarihli ve 09-01/8-7 sayılı; 10.04.2008 tarihli ve 08-28/325-108 sayılı Rekabet Kurulu
kararları.
16-39/649-290
16/18
(33) 10.02.2016 tarihli ve 16-04/91-41 sayılı Kurul kararında, söz konusu konuya ilişkin
olarak; önceki Kurul kararlarına atıfta bulunulmakta ve ek olarak aşağıdaki ifadelere yer
vermektedir:
“…2005/4 sayılı Tebliğ ile her ne kadar yetkili dağıtıcıları koruyan fesih hükümlerine yer
verilmiş olsa da, feshin haklı gerekçeye dayanıp dayanmadığı, fesih bildirimindeki
gerekçelerin anlaşma yükümlülüklerinin ihlali olup olmadığı veya feshin gerçekten fesih
bildiriminde yazan gerekçelerle gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği hususları, tek
başına bir rekabet ihlali yapıldığı anlamına gelmeyen ve esas olarak görevli
mahkemelerce halli gereken özel hukuk konularıdır. Nitekim Tebliğ’in 4. maddesinin
dördüncü fıkrasında sözleşmeye; “anlaşmanın fesih bildiriminde gösterilen gerekçelerin
anlaşmanın feshini haklı gösterip göstermeyeceği” hususundaki anlaşmazlıkların
mahkeme, bağımsız uzman veya hakeme götürme hakkının tanınması halinde
muafiyet tanınabileceği düzenlenmiştir…”
(34) Dolayısıyla, söz konusu inşaat projelerine uyumluluğun sağlanıp sağlanamadığı
hususunun, Kurulun geçmiş kararları doğrultusunda, teknik inceleme gerektirmesi
nedeniyle, fesih sürelerinin YÜCE AUTO tarafından şeklen uygulandığına ve/veya
2005/4 sayılı Tebliğ’in amacına aykırı uygulandığına ilişkin iddiaların ise özel hukuk
uyuşmazlığı doğurması nedeniyle 4054 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu
değerlendirilmektedir. Bu çerçevede, YÜCE AUTO ile yetkili satıcıları ve yetkili servisleri
arasındaki sözleşmelerin 2005/4 sayılı Tebliğ’e aykırı şekilde feshedildiği yönündeki
iddiaya ilişkin olarak 2005/4 sayılı Tebliğ ve 4054 sayılı Kanun kapsamında tesis
edilecek herhangi bir işlem bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
I.4.2. Bayilere Eşit ve Adil Davranılmadığı İddiasına İlişkin Değerlendirme
(35) Başvuruda, YÜCE AUTO tarafından tüm bayilere eşit ve adil davranılmadığı, bu
kapsamda “Yatırım İnşaat İş Programı” uygulaması dahilinde kimi bayilere ek süre
verildiği, kimi bayiler tarafından hazırlanan projelere ilişkin değerlendirme yanıtı
verilmediği ya da geç verildiği, Octavia modelinin bayilere eşit sayıda/orantısal olarak
gönderilmediği, aynı dönemde bayiler arasında farklı indirim oranları uygulandığı,
bayilere gelen filo satış taleplerinin müşterinin geldiği bayi tarafından karşılanmasının
sağlanması yerine belirli bayilere yönlendirildiği, SKODA marka araç satış ve servis
bölümlerine ilişkin tüm işlemlerin gerçekleştirildiği Turkuaz otomasyon sistemi üzerinden
bazı bayilerin tavsiye edilen fiyat seviyesinin altında satış yapmalarına izin verildiği,
dolayısıyla piyasanın kendi kuralları içinde işlemesine engel olunduğu iddia
edilmektedir.
(36) “Yatırım İnşaat İş Programı” uygulaması kapsamında, kimi bayilere ek süre verildiği,
kimi bayiler tarafından hazırlanan projelere ilişkin değerlendirme yanıtı verilmediği ya da
geç verildiği iddiasının bir önceki bölümde değerlendiren hususlarla benzer nitelik
taşıdığı, konuya ilişkin tespitin teknik inceleme ve değerlendirme gerektirdiği, bu
nedenle ilgili hususların tespitinin 4054 sayılı Kanun kapsamı dışında olduğu sonucuna
varılmıştır.
(37) Octavia modelinin bayilere eşit sayıda/orantısal olarak gönderilmediği iddiasına ilişkin
olarak, ön araştırma sürecinde gerek YÜCE AUTO gerekse bayilikleri devam eden veya
sonlanan taraflardan temin edilen bilgiler doğrultusunda, araç dağıtımında belli
yöntemlerin izlendiği, tüm bayilere araç temin edilme yoluna gidildiği anlaşılmaktadır. Bu
çerçevede, ticaretin doğası gereği, araç satışı yapacak olan bayiye müsait araç
bulunması durumunda gönderilmemesinin YÜCE AUTO’nun ticari çıkarları ile
bağdaşmadığı değerlendirilmektedir. Bayilere tahsis edilen araç sayısındaki farklılıkların
bayilerce gerçekleştirilen satış ve projeksiyon kaynaklı olduğu, iddianın gerçeği
yansıtmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
16-39/649-290
17/18
(38) Aynı dönemde bayiler arasında farklı indirim oranları uygulandığı ve SKODA marka
araç satış ve servis bölümlerine ilişkin tüm işlemlerin gerçekleştirildiği Turkuaz
otomasyon sistemi üzerinden bazı bayilerin tavsiye edilen fiyat seviyesinin altında satış
yapmasına izin verildiği iddialarına ilişkin olarak ön araştırma döneminde, bayilikleri
devam eden ve sonlanan taraflardan temin edilen bilgi ve belgeler çerçevesinde, YÜCE
AUTO tarafından bayilerce uygulanacak fiyat ve iskonto oranlarına müdahalede
bulunulmadığı, aynı zamanda birden fazla iskonto tipinin geçerli olduğu ve gerekli
koşulların sağlanması halinde bunların uygulandığı, YÜCE AUTO tarafından tavsiye
fiyat listesi sisteminin uygulandığı ve bayilerin bunun altında veya üstünde fiyatlama
yapmakta özgür oldukları anlaşılmaktadır. Bu çerçevede dosya mevcudu bilgi ve
belgeler doğrultusunda farklı indirim oranlarının bayiler arasında bir ayrımcılık olarak
değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Tavsiye fiyat listesinin
yayımlanmasının ise, söz konusu fiyatların üstüne çıkılmasını zorlaştırdığı kabul
edilmekle beraber bayilerin fiyat düşürmek suretiyle rekabet etmelerinin önünde bir
engel olmadığı değerlendirilmektedir. Nitekim başvuru sahibi de tavsiye fiyatın altında
satış yapılmasına imkân sağlandığını ve bunun piyasa koşullarını bozduğunu iddia
etmektedir. Söz konusu hususun piyasa koşullarını bozmaktan öte, piyasada fiyat
rekabeti yaratacak nitelikte olduğu ve bu anlamda 4054 sayılı Kanun çerçevesinde
arzulanan ve sağlanmaya çalışılan bir durum olduğu belirtilmelidir. Dolayısıyla bu iddia
bakımından 4054 sayılı Kanun’a aykırılığın söz konusu olmadığı sonucuna varılmıştır.
(39) Filo satış taleplerinin müşterinin geldiği bayi tarafından karşılanması yerine belirli
bayilere yönlendirildiği iddiasına ilişkin olarak önaraştırma sürecinde bayilikleri devam
eden veya sonlanan taraflardan temin edilen bilgiler çerçevesinde, filo şirketlerinden
doğrudan YÜCE AUTO’ya gelen yüksek montanlı alım taleplerinin öncelikle YÜCE
AUTO bünyesinde satış departmanınca değerlendirildiği; akabinde, alımı yapılacak araç
adedine, bayilerin elinde bulunan araç sayısına, limitleri ile teminatlarına ek olarak
yerleşik bulundukları illere bakılmak suretiyle taleplerin ilgili bayilere yönlendirildiği
anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, herhangi bir bayiye doğrudan gelen talebin başka bir
bayiye yönlendirilmesinin söz konusu olmadığı değerlendirilmektedir. Bu noktada
ticaretin gereği olarak toplu bir alımın birden fazla satıcı arasında bölünmemesinin filo
şirketlerince haklı olarak talep edilmesi beklenmelidir. Dolayısıyla yapılan
yönlendirmelerin müşteri odaklı olduğu değerlendirilmektedir. Bu noktada bayiliği biten
(…..) tarafından sunulan bilgi herhangi bir belge ile desteklenmemiş olması nedeniyle
dikkate alınmamıştır. Sonuç olarak, bu iddia bakımından da 2005/4 sayılı Tebliğ’in
anlaşmaları grup muafiyeti kapsamı dışına çıkaran hallerin sayıldığı 5. maddesi
kapsamında herhangi bir sınırlamanın söz konusu olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
I.4.3. Araçlarda Belirli Marka Motor Yağı Kullanımının Zorunlu Tutulduğu İddiasına
İlişkin Değerlendirme
(40) Başvuruda yer alan, YÜCE AUTO’nun araç bakım hizmetleri kapsamında Shell ve
Castrol marka motor yağlarının bayiler tarafından kullanımını zorunlu tuttuğu iddiasına
yönelik olarak bilgisine başvurulan bayilerin çoğu, araç bakım hizmeti kapsamında
YÜCE AUTO’nun Shell ve Castrol marka ürünlerin kullanımını zorunlu tutmadığını,
tavsiye ettiğini ifade etmiştir. Önaraştırma sürecinde temin edilen bilgilerden, YÜCE
AUTO’nun bağlı olduğu grubun izlediği global stratejinin bir parçası olarak Castrol
marka yağ kullanımını tavsiye ettiği, bununla beraber yetkili servislerin diledikleri madeni
yağ sağlayıcısı ile anlaşma yapabildikleri sonucuna ulaşılmıştır. Kurulun araç
üreticilerinin belirli marka motor yağı kullanımını zorunlu tuttukları iddiasını incelediği
28.08.2012 tarih, 12-42/1262-413 sayılı kararda da, çok sayıda marka üzerinden
yapılan inceleme sonucunda, “Netice itibarıyla, incelenen teşebbüslerin belirli markanın
kullanımını zorunlu tutmadıkları, ancak belirli markaları tavsiye ettikleri ve/veya
16-39/649-290
18/18
standartları zorunlu tuttukları belirlendiğinden, ilgili Tebliğ’e aykırılık bulunmadığı”
yönünde karar verilmiştir. Ayrıca yakın zamanda alınan 13.10.2016 tarihli ve 16-33/575-
251 sayılı Kurul kararında da DOĞUŞ OTOMOTİV tarafından yetkili servislerde Castrol
marka yağların kullanımının zorunlu olduğu ve başka marka yağ kullanılmasına izin
verilmediği iddiası incelenmiş ve başvuru reddedilmiştir.
(41) Dosya mevcudu bilgi ve belgelerden YÜCE AUTO’nun, yetkili servislerde Shell ve
Castrol marka motor yağlarının kullanımını zorunlu tuttuğu iddiasının gerçeği
yansıtmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
I.4.4. Başvuru Sahibinin Diğer İddialarının Değerlendirilmesi
(42) Başvuruda yer alan, bölge müdürünce aylık hedefe bağlı prime hak kazanabilmek için
bayilerden hileli uygulamalar yapılmasının talep edilmesi, bayilerin bazılarına mobil araç
temin edilmemesi, bazılarına da gecikmeli olarak temin edilmesi, bayilerce eğitim
masraflarının karşılandığı bayi çalışanlarının DOĞUŞ OTOMOTİV’in VOLKSWAGEN
bayilerinde işe başlatılması, son yıllarda SKODA bayiliklerinin sadece DOĞUŞ
OTOMOTİV’in VOLKSWAGEN bayilerine verilmesi, 28.02.2016 tarihinde başvuru
sahipleri ile birlikte sözleşmeleri feshedilen bayilerden bazılarına, belli bir süre geçtikten
sonra farklı bir unvan ile başvurmaları halinde kendilerine yeniden SKODA bayiliği
verileceğinin beyan edilmesi şeklindeki iddiaların 4054 sayılı Kanun kapsamında
değerlendirilmesinin mümkün olmadığı sonucuna ulaşılmaktadır.
J. SONUÇ
(43) Düzenlenen rapora ve incelenen dosya kapsamına göre, 4054 sayılı Kanun’un 41.
maddesi uyarınca soruşturma açılmamasına OYBİRLİĞİ ile karar verilmiştir.
Full & Egal Universal Law Academy