Türk Cemaatı İstinaf Mahkemesi Aile Dairesi Numara 3/1973 Dava No / Karar Tarihi 04.05.1974
Numara: 3/1973
Dava No: /
Taraflar: H.Vasfi Velettin ile Fetine Hüseyin
Konu: Geçimsizlikten boşanma - Yasanın uygulanması - Boşanma ve ayrılık davalarında davanın davacının mutat ikametgâhında açılması -1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Madde 2, fıkra (2), Türk Cemaati teriminin anlamı.
Mahkeme: TCM/aile
Karar Tarihi: 04.05.1974

- T.C.M. İstinaf No. 3/73
(Dava No. 64/71; Limasol)
TÜRK CEMAATI İSTİNAF MAHKEMESİ HUZU-RUNDA
Mahkeme Heyeti : M.Necati Münir (Reis), Ahmed İzzet ve
Şakir S.İlkay
İstinaf eden : H.Vasfi Vplettin. Lefkoşa (davacı)
ile
Aleyhine i-stinaf edilen : Fetine Hüseyin, Londra
(Davalı)
Arasında
İstinaf eden namına : Menteş Aziz
Aleyhine istinaf edilen
namına : A.M.Berberoğlu
- -------------------------------------------
Türk Aile (Evlenme-Boşanma) Kanunu - Fasıl 339, Madde 26 (t
Geçimsizlikten boşanma. Madde 3 Yasanın uygulanması. Madde 29 - Boşanma ve ayrılık davalarında davanın da-vacının mutat ikametgâhında açılması.
1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası Madde 2, fıkra (2), Türk Cemaati teriminin anlamı.
1960 Kıbrıs Cumhuriyeti Anayasası, Madde 198, fıkra (I) Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşlığının tesis aııtlaşmasının D eki hükümlerine ta-bi olması.
8/60 Türk Cemaat Meclisi Adliye TeŞkilât Kanunu, Madde l Ahvali
Şahsiye ve Dini konulurın Davalarına Türk Cnmaat Mahkemelerinin bakması. Madde 3 - Ti.irk Cemaat Malıkenıeleri, Türk Cemaat mensuplarının davalarına bakar ve kaıara bağlar. Tesis An-laşması (D) eki, I madde 1 mutat ikametgâhın Kıbııs adasında olması halinde Kıbrıs Cumhuriyeti tabiyetinin mevcut şartlarla iktisabı.
Davacının bu davayı Türk Cemaat Mahkemesinde açabilmesi için davayı açtığı tarihte Kıbrıs'ta "mutad olarak ikamet" (ordina-ry resident)
etmiş olması lâzımdır. Gerek mukim (Resident) ve gerekse "mutad mukim"
(ordinary resident) kelimeleri aynı manayı ifade ederler.
Resident ve ordinary resident kelimeleri arasında hiçbir fark olmadığı prensibi boşanma davalarına da şamildir. Bi-r kimse bir yere orada daimi olmasa bile hiç olmazsa belli olmayan bir süre için, yerleşmek ve evini kurmak niyeti ile gitmiş ise o tarihten itibaren orada mukim addolunur.
Şahısların Kıbrıs vatandaşı olabilecekleri Tesis Antlamasının (D) ekinin 2. paragra-fında izah edilmektedir. .
Davacı 1948 yılında, Davalı ise 1951 yılında Londra'da yerleştiler.
21.2.1953 tarihinde Londra'da evlenip aile yuvasını orada kurdular. Tarafların bu evlilikten 4 çocukları oldu. Davacı davayı açtığında Lefkoşa'da ikamet ediyord-u. Davacı 31.7.1971'de Lefkoşa-Mağusa-Girne Türk Cemaat Mahkemesi'nde açtığı bir davada Davalının kusurları yüzünden aralarında şiddetli geçimsizlik başladığını ve evliliğin artık tahammül edilmez hale geldiğini iddia ederek, boşanına ve çoeukların velâyet-ini talep etmiştir.
Davalı ise iptidai itirazda bulunarak İngiliz vatandaşı olduklarını, İngiltere'de evlenip orada ikamet ettiklerini, boşanma sebebinin Londra'da meydana geldiğini ve davacının iddialarını reddetmiştir.
Bidayet Mahkemesi iptidai itirûzı i-ncelemiş ve davalı tarafından yapılan beyanları inceledikten sonra iptidai itirazı ve davanın esasını dinledikten sonra davacının davalıdan daha çok kusurlu olduğuna ve geçimsizliğin evlilik birliğini kökünden sarsacak mahiyette olmadığına kanaat getirerek- reddetmiştir.
Davacı bu karardan istinaf etmiş, Türk Cemaatı İstinaf Mahkemesi ise davacının, davayı açtığı tarihte yerleşmek niyeti ile Kıbrıs'ta bulunduğu
ve neticede Kıbrıs'ta mukim olduğu neticesine varmıştır. Ancak iptidai
itirazın ikinci hususu olan- ve tarafların Kıbrıs vatandaşları olmadıkları
iddiasını da tezekkür eden İstinaf Mahkemesi tarafların 1960 Haziranında
8 hafta Kıbrıs'ta kalma(arına rağmen yerleşme niyeti ile kalmadıklarına göre, Tesis Andlaşması'nın 2. maddesine göre "mutad mukim" vasf-ını haiz olmadıklarından Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı ve dolayısıyla Kıbrıs Türk Cemaat mensubu olmadıklarına ve Bidayet Mahkemesinin bu davaya bakma yetkisi olmadığına karar vererek verilen kararı iptal etmiştir.
------------------------------------- -
HÜKÜM

İstinaf eden (davacı) 1948 yılında, aleyhine istinaf edilen (davalı) ise 1951 yılında Londra'da yerleştiler ve 21 Şubat 1953 tarihinde Londra'da evlenip aile yuvalarını orada kurdular. Tarafların evlilikten 4 çocukları olmuştur: Şazi Huseyin -17, Velettin Hüseyin 15, Şehnaz Hüseyin 8 ve Raif Hüseyin 6 yaşında. Davacı Londra'da garsonluk, davalı ise terzilik yapmakta idi. Karı koca müşterek sahibi bulundukları 101 Powerscroft Road, Londra E.5 adresindeki evde ikamet etmekte idiler, fakat davayı- açtığı zaman davacı Lefkoşa'da kalmakta idi.

Davacı 31 Temmuz 1971 tarihinde Lefkoşa-Mağusa-Girne Mahkemesinde açtığı bir dava ile davalının kusurları yüzünden taraflar arasında şiddetli geçimsizlik baş gösterdiğini, mezkûr geçimsizliğin zamanla artarak -aile bağlarını kökünden sarstıjını ve birlikte yaşamanın imkânsız ve tahammül edilemez hale geldiğini iddia etmiştir. Davacı, davalının kusurlarını şöyle sıralamıştır:
a) Karılık görevini ifadan kaçınmak;
b) Davacıya kötü muamelede bulunmak;
c) Davacıya ha-karet etmek;
ç) Davacıyı evden kovmak;
d) Davacının arzu ve müsaadesi hilafına uzun müddet aile yuvasından uzakta kalmak.

Davacı keza davalının yukarıda zikredilen kusurları yüzünden taraflar arasında sık sık kavga çıktığını ve takriben Mart 1971 tarihind-en itibaren aynı evde fakat ayrı odalarda küs olarak yaşadıklarını iddia ederek boşanma talep etmiş ve çocukların velâyetinin kendisine verilmesini istemiştir.

Davalı müdafaasında iptidaî itiraz olarak tarafların İngiliz vatandaşı olduklarını, İngiltere'd-e evlenip orada ikamet ettiklerini ve bütün boşanma sebeblerinin Londra'da vuku bulduğunu iddia etmiştir. İptidaî itirazına halel gelmeksizin, davalı davacının bütün iddialarını ve taleplerini reddetmiştir.
Bidayet Mahkemesi ilkirı iptidai itirazı tezekkür- etmiştir. Davalı tarafı (i) davanın açıldığı tarihte davacının Kıbrıs'ta mukim olmadığını ve bu sebepten Mahkemenin davaya bakma yetkisi bulunmadıjını ve (ü) tarafların Kıbrıs Cumhuriyeti vatandaşı olmadıkları cihetle Kıbrıs Türk Cemaatı mensubu sayılamay-acaklarını iddia etmiştir. Taraflar iptidaî itiraz ile ilgili olguları müşterek bir beyanla Mahkemeye sunmuşlar ve Mahkeme sunulan olgular ışığında iptidaî itirazı tezekkür edip reddetmiştir.
Bidayet Mahkemesi davayı dinledikten sonra taraflar arasındaki g-eçimsizlikle ilgıli olarak davacının davalıdan daha fazla kusuru bulunduğu ve ilâveten de mevzu bahis geçimsizlijin evlilik birliğini kökünden sarsacak mahiyette olmadığı kanaatına vararak davacının taleplerini reddetmiştir.
Davacı bu karardan istinat eder-ek Bidayet Mahkemesinin bazı olgular hususunda yapmış olduğu dejerlendirmenin ve bu olgular üzerinde vardığı kanuni neticelerin yanlış olduğunu iddia etmiştir. Davalı ise mukabil bir istinaf dosyalayarak Bidayet Mahkemesinin yetki hususunda verdiği kararın- hatalı olduğunu iddia etmiştir

İlk olarak yetki ile ilgili mukabil istinafı ele almayı uygun gördük.

Tarafların Mahkemeye müşterek beyanla sundukları olgulara göre, taraflar Kıbrıs doğumlu olup Türk ve Müslıimandırlar. Gerek davacı gerekse davalı İngili-z vatandaşıdır ve U.K. pasaportları vardır. 1954 yılında taraflar birlikte Kıbrıs'ı ziyaret ettiler ve dört hafta Kıbrıs'ta kaldılar.1960 Haziranında taraflar yine Kıbrıs'a geldiler ve 8 hafta beraber Kıbrıs'ta kaldılar.1967 yılının Aralık ayında davacı ya-lnız olarak Kıbrıs'a geldi. 8-10 hafta Kıbrıs'ta kaldıktan sonra tekrar Londra'ya döndü.1968 yılının yazında davacı yine yalnız olarak Kıbrıs'a geldi ve 2 hafta kaldıktan sonra yine Londra'ya döndü.1970 yılında davacı ve davalı, dört çocukları ile birlikte-, Kıbrıs'a geldiler ve 8 hafta kadar Kıbrıs'ta kaldılar. Davacı 23 Temmuz 1971'de tekrar Kıbrıs'a geldi, 3