Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1937/19
Karar No: 1939/32
Karar Tarihi: 10.04.1939

(6762 S. K. m. 11, 12, 13)

Dava: Gümrük idaresi ile Vehbi Koç ticarethanesi arasıda tanzim olunan mukavelename mucibince mezkur ticarethanenin hususi surette tesis ettiği antrepoda idare tarafından istihdam olunan memur maaşından doğan ihtilafların adi veya ticari mahiyette olup olmadığı hakkında Temyiz 4. Hukuk Dairesinin kararları arasında hasıl olan ihtilafın halli için 05.04.1939 tarihinde toplanan Heyeti Umumiyeye 44 zatın iştirak ettiği görüldükten ve müzakere nisabı tahakkuk ettikten ve mübayin kararları havi ilamlar okundukton ve hadise bir kerre de 1. Reis İhsan Ezgü tarafından izah edildikten sonra söz alan:

Karar: Fevzi Bozer; Gümrük idaresi ile Koç ticarethanesi arasında tanzim olunan mukavele mucibince ticarethaneye hususi antrepo tesisine musaade olunmuştur. Buna mukabil ticarethane de burada istihdam olunacak memurmaaşının tesviyesini taahhüt eylemiştir. Bu memur maaşından tevellüt eden davalar hakkında hukuk mahkemelerinden sadır olan hükümleri evvelce dairemiz tetkik etmiştir. Bilahare heyetin tebeddül etmesi hasebiyle bu hadisenin ticari mahiyette olduğuna bir temayül hasıl olmuştur. Onun için kararlarımız arasında ihtilaf hasıl oldu. Yüksek heyetinizce hallolunmak üzere müracaat ettik. Bir kerre bu muamele haddi zatında gümrük muamelesinin icrasını teshile ve kaçakçılığın men'i vukuu maksadına matuf Ticaret Kanununun faslı mahsusunda sayılan ticari muamelelerden madut değildir. Ticari muamelelere de murtabıt olmamıştır. Binaenaleyh adi mahiyettedir.

Şemsettin Temizer; Şirket gümrük idaresine bazı taahhüdata girmiştir. Bu taahhüdat muamelatı ticariye zımnındadır. O da elektrik şirketinin Avrupadan celbedeceği kömür muamelesi ticaridir. Muamele ticaret muamelesini teshil etmiştir. Hadisede gümrük idaresi gümrük resmi istemiyor. İstihdam ettiği memurun ücretidir.

Şefkati Özkutlu; Muamelatı adiye olduğuna hiç şüphe yoktur, demeleriyle neticede;

Sonuç: İhtilafın mevzuunu teşkil eden hadise, gümrük idaresinin muvafakatile Koç zade ticarethanesinin hususi antrepo tesis etmesi ve burada idarenin istihdam edeceği memur maaşının tesviyesini ticarethanenin taahhüt eylemesi gibi muamelelerin ticari muamelelerden madut veya ticari muamelelere murtabit yahut bunların icrasını teshil eden muamelelerden madut olup olmadığı hususlarından ibarettir.

Ticari muamelelerin nelerden ibaret olduğu Ticaret Kanununun 15. maddesinden 22. maddesine kadar olan maddelerinde tayin ve tasrih edilmiş olup bir şirketi ticariyenin bu suretle antrepo tesisi ve memur maaşını taahhüt etmesi hususunun ticari muamelelerden sayılacağı hakkında zikrolunan maddelerde bir kayıt ve işaret bulunmamıştır.

Filhakika mezkur kanunun 25. maddesinde, bu fasılda tadat olunan muamelata murtabit olan veya bunların icrasını teshil eden bilcümle muamelatın dahi muamelatı ticariyeden madut olacağı yazılı bulunmuş ise de hususi antrepo tesisi ve memur maaşının itasını taahhüt etmek doğrudan doğruya gümrük muamelesinin icrasını teshil ve kaçakçılığın vukuunu men maksadına müstenit bulunmuş olduğundan bu tahhüdün Ticaret Kanununun faslı mahsusunda tadat olunan ticari muamelelere bir güna irtibatı olmadığı gibi bunların icrasını teshil eden muamelelerden de madut olmadığı aşikardır. zikrolunan mucip sebeplere binaen taahhüdü vakiin adi muamelelerden madut olduğuna ekseriyetle 5.4.1939 karar verildi.

KARŞI OY YAZISI

Rükün ve esası ticari olan bir mukavelenin şartlarından ve ferilerinden birini ayırıp mütalaa etmek suretiyle adi muamele telakki etmeye kanun müsait değildir.

Full & Egal Universal Law Academy