Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1953/10
Karar No: 1957/6
Karar Tarihi: 17.04.1957

(5887 S. K. m. 72, Geç. m. 2)

5887 sayılı Harçlar Kanununun geçici ikinci maddesinde yazılı istisnai hükümlerin, usulü hükümlere şamil olup olmadığı, diğer tabirle iş bu kanunun meriyetinden evvel yapılmış satışlara ilişkin olarak satış harcının ketmedilmiş olduğu iddiasıyla açılmış ve açılacak davaların rüyet merciinin idari veya adli kazadan hangisi bulunduğu hususunda Temyiz Mahkemesi Dördüncü Hukuk Dairesi'nin 26/11/1952 gün ve 4075/5177 sayılı ilamıyla Temyiz Mahkemesi Üçüncü Hukuk Dairesi'nin 16/12/1952 gün ve 12967/8741 sayılı ilamı arasında hasıl olan içtihat ayrılığının halli tamir Üçüncü Sulh Hukuk Hakimliği tarafından istenilmekle keyfiyet toplanan Tevhidi içtihat Hukuk Kısmı Umumi Heyetinde müzakere olundu:

5887 sayılı Harçlar Kanunu 72 inci maddesinde satış, harcının matrahının rayiç bedel olduğunu ve bu bedelin takdirinin vergi usul kanunun da yazılı takdir komisyonları tarafından yapılacağını açıkça belirtmiştir. Yine aynı kanunun muvakkat ikinci maddesinde ise eski hükümlerin meriyeti zamanında müktesep hak teşkil etmiş bulunan hallerin bu kanunla imal edilemeyeceği tespit kılınmış ve bu maksatla sözü geçen muvakkat ikinci maddede bu kanunun yürürlüğe girmesinden evvelki zamanlara ait harçlarda mükellefiyet, istisna, muaflık, nispet ve cezalarda eski hükümlere tabi olacağı tasrih kılınmıştır. Bu hükmün usuli hükümlere şamil olmadığı aşikardır. Çünkü zikredilen istisnaların cümlesi esasa müteallik olup usul ile alakaları mevcut değildir. Her istisnanın mevridine mahsur olması ve tevsian mütalaa edilmemesi icap eder. Diğer taraftan kaideten usul hükümlerinin, müktesep halkları ihlal etmemek şartıyla makabline şamil olması ve vazife meselesi gibi amme intizamına taalluk eden usuli hükümlerin de mutlak olarak makabline teşmili hukuki esaslardandır. Bu itibarla 5887 sayılı Harçlar Kanunundan evvel yapılmış satışlara ilişkin olarak satış harcının ketmedilmiş olmasından ötürü açılmış ve açılacak davaların tetkik ve rüyetinin, işbu kanunun muvakkat ikinci maddesinde hasren tadat edilen istisnaların usuli hükümlere şamil bulunmaması ve mezkür kanunda usule müteallik olarak kabul edilen umumi prensip ve nihayet amme hukuku esasları muvacehesinde, idari kazaya ait olduğunu kabulü zaruridir.

Yukarıda yazılı sebeplere binaen 5887 sayılı Harçlar Kanunundan evvel yapılmış satışlara ilişkin olarak satış harcının ketmedilmiş olmasından ötürü açılmış ve açılacak davaların rüyet ve hallinin adliye mahkemelerinin vazifesinden hariç olup idari kazaya ait olduğuna ve Temyiz Mahkemesi Üçüncü Dairesi'nin bu konudaki içtihadının isabetli bulunduğuna ilk toplantıda ittifakla karar verildi. (¤¤)



Full & Egal Universal Law Academy