Dairesi: Büyük Genel Kurul
Esas No: 1970/8
Karar No: 1972/8
Karar Tarihi: 24.04.1972

(743 S. K. m. 639, 650, 655) (2613 S. K. m. 19, 20, 21, 22/E)

2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 22/E maddesinin uygulamasında harici (Tapu dışı) işlemlere mahkemelerce geçerlilik izafe edilip edilmeyeceği hususunda Yargıtay Hukuk Genel Kurulunun 5.2.1969 tarih ve 1966/7-397esas, 1969/91 karar sayılı ilamı ile Yargıtay Yedinci Hukuk Dairesinin 17.10.1968 tarih ve 1968/4419 esas, 1968/6799 karar sayılı ilamı arasında içtihat uyuşmazlığı bulunduğu bildirilmiş, sözü geçen ilamlar ve daire başkanlığının yazılı mütalaası Yargıtay İçtihadı Birleştirme Büyük Genel Kuruluna tevdi edilmiş olmakla tayin edilen 17.4.1972 gününde toplanan kurulda gereği görüşülüp düşünüldü:

Yukarıda tarih ve numaraları belirtilen Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ilamı ile Yedinci Hukuk Dairesi ilamları içtihat aykırılığı bulunduğu, Yedinci Hukuk Dairesinin 22.5.1964 tarihli, 3509/3537 sayılı ve (tapu dışı intikalin mahkemece geçerli sayılma yasağına) mütedair başka bir ilamına karşı ısrarı tazammun eden mahkeme kararının bozulması ile ilgili olup kesinleşmiş Yargıtay Hukuk Genel Kurulu ilamında; 2613 sayılı Kadastro ve Tapu Tahriri Kanununun 22/E maddesinin uygulanmasında harici (Tapu dışı) işlemlere mahkemelerce geçerlilik izafe edilemeyeceği ve bu yönlerin araştırma ve inceleme konusu yapılamayacağı kabul edildiği halde, 965 yılından sonra müttehaz Yedinci Hukuk Dairesi ilamında; bu kabil satışların mahkemelerce kabul edilmesi gerektiğine karar verildiği tespit edilip olayda içtihat uyuşmazlığı bulunduğu oybirliğiyle kararlaştırıldıktan sonra işin esasına geçildi.

A - Yedinci Hukuk Dairesinin son içtihadının ve buna katılan kurul üyelerinin dayandığı esaslar şu şekilde özetlendirilebilir;

2613 sayılı Kanunun amacı 1. maddesinde ifadesini bulmuştur. Bahsi geçen maddede aynen (Kadastro, gayrimenkul malların hukuki ve hendesi vaziyetlerini tespit eder ve gösterir.) denmektedir. 2613 sayılı Kanunun bir tasfiye kanunu olduğu tümünden anlaşıldığı gibi gerek, hükümet gerekçesinde ve gerekse muhtelif encümenlerin gerekçelerinde belirtilmiştir. Bu durumda kadastro sırasında ortaya çıkan fiili durumu hukukileştirmek ve bu duruma değer verilerek tasfiye amacı yerine getirilmek gerekir. Birçok ana kanunların men ettiği hususların devamı edegelmesi dolayısıyla bunlara hukuki veçhe vermek için çıkarılan kanunların uygulamadaki yararları aşikardır.

İçtihadı birleştirme konusunu teşkil eden 2613 sayılı Kanunun 22/E maddesi; Kanunun tasarruf tetkikleri bölümünde yer almış ve (tefevvüz veya tedavül tarikiyle temellük edilegeldiği vesikalar ile yahut vukuf erbabının sözleri ile anlaşılan gayrimenkul mallar, esasen tapu senedine bağlı olup olmadığına ve tasarruf müddetinin müruruzaman haddine varıp varmadığına bakılmayarak sahibi namına kaydolunur. Alakalılar tarafından iddia vukuunda 4. fasılda yazılı hükümlere göre mesele hallolunur.) şeklinde ifade edilmiştir.

Fıkranın 2. bendinde atıfta bulunulan 34. madde (ihtilafların halli) matlabını taşıyan 4. faslın son maddesidir.

Kanunun 22. maddesinde taşınmaz mal sahiplerinin tespit ve tayin şekliyle bu malların kimler adına; ne sebeple ve nasıl kaydolunacağı açıklanmış bulunmaktadır. Ayrıca bu husus kanunun uygulanmasıyla ilgili tüzüğün 19, 20 ve 21 inci maddelerinde derpiş edilmiştir.

Anılan 22/E madde hükmüne göre, kadastro sırasında tapuda kayıtlı bir taşınmaz mal haricen temellük edildiği tespit olunacak kayıt sahibi veya mirasçılarından başka birisi adına tahdit ve tespit edildiğinde, kayıt sahibi veya mirasçıları esas çıkarmaz ise o yolda tapu kütüğüne tescil olunur. Kayıt sahibi veya mirasçılarından birisi itiraz eder veya dava açarsa bu takdirde anılan fıkranın son bendi uyarınca uyuşmazlık, kanunun 4. faslında yazılı hükümlere göre çözülür.

Dördüncü fasıl, ihtilafların halli matlabı altında 27. maddeden başlayıp 34. maddede son bulmakta ve kadastro mahkemelerine gelen uyuşmazlıkların çözülmesi için izlenecek yolu saptamaktadır. Anılan faslın 27. maddesinde (... gayrimenkul mallara (taalluk eden, kadastroyu ve tahriri alakalandıran her türlü ihtilafların hallinin kadastro mahkemelerine ait olduğu) belirtilmiştir. Esasen uygulamalar da bu yöndedir.

Kadastroyu ve tahriri alakalandıran her türlü ihtilafları çözmekle görevli kadastro hakimlerinin takip edecekleri usul ve esas 34. maddede açıklanmış ve davalara, bu kanunda yazılı hükümlere ve yazılı olmayan hallerde umumi hükümlere göre bakılacağı belirtilmiştir. Bir tasfiye kanunu olan (Kadastro ve tapu tahriri) kanununu uygulayan hakimin kadastro posta ve komisyonunun, kanun gereğince değer vermek zorunda olduğu işlemleri nazara alması ve bu cümleden olarak tedavül tariki ile temellük edilegeldiği vesikalar ile veya vuku erbabının sözleriyle anlaşılan gayrimenkul malları, tapu senedine bağlı olup olmadığına ve tasarruf müddetinin müruruzaman haddine varıp varmadığına bakmaksızın sahibi adına tescile karar vermesi lazım ve zaruri olup bu yön kanunun ifadesinden açıkça anlaşılmaktadır. Bu durumda genel hükümlere gitme zorunluluğu söz konusu olamaz. Kanunun bir maddesine, idari ve adli mercilerde ayrı ayrı uygulama olanağı tanımak kanun koyucunun amaç ve ilkesine aykırı düşeceği gibi eşitlik prensibiyle de bağdaşmaz. 1928 yılında meclise sevkedilen ve tasfiye amacı güden bu kanun tasarısının genel gerekçesinin uyuşmazlıklarla ilgili 43. maddesinde durum, açıklanarak aynen; (kadastro ameliyatı sırasında ne gibi esbap ile hakkı tasarrufun tanınması lazım