- Hukuk Yargılamasında Yargılamanın İadesi Talebi
- Tüm Sebepler
- Talep Sonucu
- Delil Listesi
HUKUK MUHAKEMELERİ KANUNU ÇERÇEVESİNDE YARGILAMANIN İADESİ MÜESSESESİ
1. GİRİŞ VE KAVRAMSAL ÇERÇEVE
Yargılamanın iadesi, maddi anlamda kesinleşmiş olan nihai kararlara karşı başvurulabilen olağanüstü bir kanun yoludur. Temel amacı, yargılama sürecinde meydana gelen ve kararın doğruluğunu esaslı şekilde etkileyen ağır yargılama hatalarını veya hileli durumları gidermek suretiyle, maddi gerçeğe ve adalete ulaşmaktır. Kesin hükmün (res judicata) sağladığı hukuki istikrar ile maddi adalet arasındaki dengeyi kurmayı hedefler. Olağan kanun yolları olan istinaf ve temyizden farklı olarak, yargılamanın iadesi ancak kanunda sınırlı sayıda (numerus clausus) belirtilen çok özel ve ağır hallerde gündeme gelebilir. Bu yol, kararın tebliğinden sonra ortaya çıkan veya öğrenilen durumlar nedeniyle, kararın yeniden gözden geçirilmesini sağlar. İşbu Dilekçe'de (Madde 1), yargılamanın iadesi talebi bu amaca hizmet etmektedir.
2. YARGILAMANIN İADESİ SEBEPLERİ (HMK MADDE 375)
HMK'nın 375. maddesi, yargılamanın iadesi sebeplerini tahdidi olarak saymıştır. Bu sebepler, maddi anlamda kesinleşmiş bir hükme karşı bu olağanüstü yola başvurulabilmesinin yegane gerekçeleridir. İşbu Dilekçe'de de bu sebeplerden bir veya birkaçına dayanılması muhtemeldir.
a. Mahkemenin Kanuna Uygun Teşekkül Etmemesi (HMK m. 375/1-a): Yargılamayı yapan mahkemenin, kanunun öngördüğü sayıda hâkimle veya usule uygun olarak kurulmamış olması halidir. Örneğin, toplu mahkemelerde yeterli sayıda üyenin bulunmaması veya tek hâkimle görülmesi gereken bir davanın heyetçe karara bağlanması gibi durumlar bu kapsamdadır. Bu durum, adil yargılanma hakkının temel unsurlarından olan "kanuni hâkim" ilkesinin ihlali anlamına gelir. İşbu Dilekçe'nin I. Bölümünde (Madde 2-6) bu sebebe dayanıldığı görülmektedir. Bu sebebin varlığı halinde, kararın esasına girilmeksizin yargılamanın yenilenmesi gerekir.
b. Yasaklı veya Reddi Kabul Edilmiş Hâkimin Karara Katılması (HMK m. 375/1-b): Davaya bakması kanunen yasak olan (HMK m. 34) veya hakkında tarafsızlığını şüpheye düşüren sebeplerle verilen ret talebi merciince kesin olarak kabul edilen bir hâkimin (HMK m. 36, 38) yargılamaya katılması veya karar vermesi durumudur. Hâkimin tarafsızlığı, adil yargılanmanın temel güvencesidir. Bu güvencenin ihlali, yargılamanın iadesi sebebidir. İşbu Dilekçe'nin II. Bölümünde (Madde 7-12) bu gerekçeye yer verilmiştir.
c. Vekil veya Temsilci Olmayan Kişilerin Huzuruyla Davanın Görülüp Karara Bağlanması (HMK m. 375/1-c): Davanın tarafı olmayan veya tarafı temsil etme yetkisi (vekâletname, yasal temsil belgesi vb.) bulunmayan kişilerin katılımıyla davanın görülmesi ve hüküm kurulması halidir. Taraf ehliyeti ve usulüne uygun temsil, dava şartlarındandır ve yargılamanın sağlıklı yürütülmesi için zorunludur. Yetkisiz temsilcinin katılımıyla verilen karar, hukuki geçerlilikten yoksun olabilir. İşbu Dilekçe'nin III. Bölümünde (Madde 13-17) bu duruma istinaden talepte bulunulmuştur.
d. Yargılama Sırasında Elde Olmayan Nedenle Kullanılamayan Belgenin Sonradan Ele Geçirilmesi (HMK m. 375/1-ç): Aleyhine hüküm verilen tarafın, yargılama sırasında kusuru olmaksızın elde edemediği ve kararın esasını etkileyebilecek nitelikte bir belgenin, karar verildikten sonra ele geçirilmesidir. Bu belgenin "yeni" olması ve kararın sonucunu değiştirebilecek "önem" taşıması gerekir. Tarafın belgeyi zamanında sunamamasında kusurunun bulunmaması (mücbir sebep, beklenmeyen hal vb.) şarttır. İşbu Dilekçe'nin IV. Bölümünde (Madde 18-24) bu yeni delile dayanıldığı anlaşılmaktadır (Madde 21, 22).
e. Karara Esas Alınan Senedin Sahteliğine Karar Verilmesi veya Sahteliğin İkrar Edilmesi (HMK m. 375/1-d): Hükme esas teşkil eden bir senedin (bono, çek, adi senet, resmi senet vb.) sahte olduğunun kesinleşmiş bir mahkeme kararıyla (ceza veya hukuk) tespit edilmesi veya senedin sahte olduğunun mahkeme ya da resmi makam önünde ikrar edilmiş olmasıdır. Sahte bir delile dayanılarak hüküm kurulması, adaletin tecellisine engel teşkil eder. İşbu Dilekçe'nin V. Bölümünde (Madde 25-31) bu sebep ileri sürülmektedir (Madde 28).
f. İfadesi Karara Esas Alınan Tanığın Yalan Tanıklık Yaptığının Sabit Olması (HMK m. 375/1-e): Hükmü esaslı şekilde etkileyen bir tanığın, yargılamadan sonra yalan tanıklık yaptığının kesinleşmiş bir ceza mahkemesi kararıyla sabit olmasıdır. Tanıklık, önemli bir delil vasıtası olup, yalan tanıklık üzerine kurulan hüküm, maddi gerçeği yansıtmaz. İşbu Dilekçe'nin VI. Bölümünde (Madde 31-38) bu gerekçeye dayanıldığı görülmektedir (Madde 34, 35).
g. Bilirkişi veya Tercümanın Kasten Gerçeğe Aykırı Beyanda Bulunduğunun Sabit Olması (HMK m. 375/1-f): Hükme esas alınan bilirkişi raporu veya tercümanın beyanının, kasten gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya yapıldığının kesinleşmiş bir ceza mahkemesi kararıyla sabit olmasıdır. Bilirkişi ve tercüman, özel ve teknik bilgileriyle veya dil bilgileriyle mahkemeye yardımcı olan kişilerdir. Kasti olarak yanlış bilgi vermeleri, kararın sıhhatini doğrudan etkiler. İşbu Dilekçe'nin VII. Bölümünde (Madde 38-45) bu iddia yer almaktadır (Madde 41, 42).
h. Lehine Karar Verilen Tarafın Yalan Yere Yemin Ettiğinin İkrar veya Yazılı Delille Sabit Olması (HMK m. 375/1-g): Karara esas alınan yeminin, lehine karar verilen tarafça yalan yere edildiğinin, bizzat o tarafın ikrarı veya kesin nitelikte yazılı bir delil ile ispatlanmasıdır. Yemin, kesin delillerden olup, yalan yere yemin üzerine hüküm kurulamaz. Bu durumun kesinleşmiş bir ceza mahkemesi kararına bağlanması şart değildir; ikrar veya kesin yazılı delil yeterlidir. İşbu Dilekçe'nin VIII. Bölümünde (Madde 45-52) bu sebebe dayanılmaktadır (Madde 48, 49).
ı. Karara Esas Alınan Bir Hükmün, Kesinleşmiş Başka Bir Hükümle Ortadan Kalkmış Olması
T.C.
...
... HUKUK MAHKEMESİNE
DOSYA NO : /
DAVACI :
VEKİLİ : Av.
KONU : Yargılamanın iadesi talebidir.
AÇIKLAMALAR :
I. MAHKEMENİN KANUNA UYGUN TEŞEKKÜL ETMEMESİ NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-a) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. Söz konusu karar üzerine tarafımızca kanun yoluna başvurulmuş olup, karar ... Hukuk Dairesinin / Esas, / Karar ve _._.20_ tarihli kararıyla onanmış ve kesinleşmiştir.
3. Mahkemeniz nezdinde yapılan yargılamada, Mahkeme kanuna uygun teşekkül etmemiştir. İşbu durum tarafımızca _._.20_ tarihinde tespit edilmiştir.
4. ...
5. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verilmesi gerekmekle beraber Mahkemenizce uygun görülecek teminat karşılığında kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
II. DAVAYA BAKMASI YASAK OLAN YAHUT HAKKINDA RET TALEBİ, MERCİİNCE KESİN OLARAK KABUL EDİLEN HAKİMİN KARAR VERMİŞ VEYA KARARA KATILMIŞ BULUNMASI NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-b) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine kesin olarak karar verilmiştir.
2. Mahkemeniz nezdinde yapılan yargılamada, davaya bakan ... Sicil numaralı Hakim açısından ... sebebiyle, yasaklılık hali mevcuttur / tarafımızca ret talebinde bulunulmuş olup, talebimiz kabul edilmiştir. Buna karşın Hakim ... söz konusu davada karar vermiştir / karara katılmıştır.
3. ...
4. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verilmesi gerekmekle beraber Mahkemenizce uygun görülecek teminat karşılığında kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
III. VEKİL VEYA TEMSİLCİ OLMAYAN KİMSELERİN HUZURUYLA DAVANIN GÖRÜLMÜŞ VE KARARA BAĞLANMIŞ OLMASI NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-c) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. Söz konusu karar üzerine tarafımızca kanun yoluna başvurulmuş olup, karar ... Hukuk Dairesinin / Esas, / Karar ve _._.20_ tarihli kararıyla onanmış ve kesinleşmiştir.
3. Mahkemeniz nezdinde görülen işbu davada, Davalı tarafı, temsil eden vekilin/ temsilcinin yetkili olmadığı ... aracılığıyla tespit edilmiştir.
4. ...
5. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verilmesi gerekmekle beraber Mahkemenizce uygun görülecek teminat karşılığında kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
IV. YARGILAMA SIRASINDA, ALEYHİNE HÜKÜM VERİLEN TARAFINDA ELİNDE OLMAYAN NEDENLERLE ELDE EDİLEMEYEN BİR BELGENİN, KARARIN VERİLMESİNDEN SONRA ELE GEÇİRİLMESİ NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-ç) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. Söz konusu karar üzerine tarafımızca kanun yoluna başvurulmuş olup, karar ... Hukuk Dairesinin / Esas, / Karar ve _._.20_ tarihli kararıyla onanmış ve kesinleşmiştir.
3. Dava konusu uyuşmazlık ile ilgili tarafımızca ileri sürülen iddiaların dayanağı olan ... delilimiz, ... nedenlerinden dolayı yargılama sırasında ileri sürülememiştir. Söz konusu delil tarafımızca _._.20_ tarihinde elde edilmiş olup, iddialarımızın ispatında büyük öneme sahiptir.
4. ...
5. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verildiği takdirde verilmiş olan hükmün Müvekkil lehine değişme ihtimali oldukça yüksektir. Adaletin tecellisi bakımından yargılamanın iadesine karar verilmesi ve ayrıca Mahkemenizce uygun görülecek teminat karşılığında kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
V. KARARA ESAS ALINAN SENEDİN SAHTELİĞİNE KARAR VERİLMİŞ VEYA SENEDİN SAHTE OLDUĞUNUN MAHKEME VEYA RESMİ MAKAMLAR ÖNÜNCE İKRAR EDİLMİŞ OLMASI NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-d) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. Söz konusu karar üzerine tarafımızca kanun yoluna başvurulmuş olup, karar ... Hukuk Dairesinin / Esas, / Karar ve _._.20_ tarihli kararıyla onanmış ve kesinleşmiştir.
3. Mahkemeniz nezdinde yapılan yargılamada Müvekkil aleyhine kullanılan ve hükmü etkileyen ... belgesinin sahte olduğu ... Mahkemesinin / Esas , / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli kararıyla anlaşılmıştır.
4. ...
5. Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verildiği takdirde, kararın Müvekkil lehine değişeceği açıktır.
6. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verilmesi gerekmekle beraber HMK Md.381/1-son cümle "Yargılamanın iadesi sebebi bir mahkeme kararına dayanıyorsa bu takdirde teminat istenmez." hükmü kapsamında, teminatsız olarak kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
VI. İFADESİ KARARA ESAS ALINAN TANIĞIN, KARARDAN SONRA YALAN TANIKLIK YAPTIĞININ SABİT OLMASI NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-e) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. Söz konusu karar üzerine tarafımızca kanun yoluna başvurulmuş olup, karar ... Hukuk Dairesinin / Esas, / Karar ve _._.20_ tarihli kararıyla onanmış ve kesinleşmiştir.
3. Mahkemeniz nezdinde yapılan yargılamada, ... uyuşmazlığına ilişkin olarak _._.20_ tarihinde görülen ... numaralı celsede, Davalı tarafça dinletilmiş olan tanık ...'nın beyanları hükme esas alınmıştır.
4. Buna karşın yalan beyanda bulunan tanık hakkında tarafımızca ... Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulunulmuş olup, tanık aleyhine iddianame düzenlenerek ... Ceza Mahkemesinde yargılama yapılmıştır. ... Ceza Mahkemesinin / Esas / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli kararıyla tanık ... cezasına mahkum edilmiş ve bu karar kesinleşmiştir.
5. ...
6. Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verildiği takdirde, kararın Müvekkil lehine değişeceği açıktır.
7. Tüm bu nedenlerle Sayın Mahkemenizce yargılamanın iadesine karar verilmesi gerekmekle beraber HMK Md.381/1-son cümle "Yargılamanın iadesi sebebi bir mahkeme kararına dayanıyorsa bu takdirde teminat istenmez." hükmü kapsamında, teminatsız olarak kararın icrasının durdurulması gerekmektedir.
VII. BİLİRKİŞİ VEYA TERCÜMANIN, HÜKME ESAS ALINAN HUSUS HAKKINDA KASTEN GERÇEĞE AYKIRI BEYANDA BULUNDUĞUNUN SABİT OLMASI NEDENİYLE YARGILAMANIN İADESİ TALEBİMİZE İLİŞKİN AÇIKLAMALAR (HMK Md.375/1-f) :
1. Mahkemeniz nezdinde görülmüş olan / Esas numaralı dosya kapsamında Müvekkilim, Davacı konumunda yer almıştır. Sayın Mahkemece dava sonucunda / Esas, / Karar sayılı ve _._.20_ tarihli ilamı ile Müvekkil aleyhine karar verilmiştir.
2. S