İhtiyati Tedbir Kararına İtiraz ve Tedbir Kararının Kaldırılması Talebi Dilekçesi, Yerel Mahkemeye
Aşağıdaki bilgilendirmeler tüm konuları eksiksiz içermez. Hukukçuya hatırlatıcı niteliğindeki konuları içerir ve araştırıldıktan sonra dilekçeye uygulanmalıdır.
Devamını Gör

“Tebrikler! Dilekçenizin tamamını kontrol ettiniz.

  • İhtiyati Tedbir Kararının Kaldırılması Talebi
  • Talep Sonucu


İHTİYATİ TEDBİR KARARINA İTİRAZ VE KALDIRILMASI TALEBİ: HUKUKİ BİR DEĞERLENDİRME



Türk medeni usul hukukunda, dava süresince veya öncesinde, bir hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşmasını ya da tamamen imkânsız hâle gelmesini veya gecikme sebebiyle ciddi bir zararın doğmasını önlemek amacıyla geçici hukuki koruma tedbirlerine başvurulabilmektedir. Bu tedbirlerden en yaygın olanı ihtiyati tedbirdir. İşbu makalede, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) çerçevesinde ihtiyati tedbir kararlarına itiraz edilmesi ve bu kararların kaldırılması veya değiştirilmesi talepleri, ilgili mevzuat hükümleri ve doktrin görüşleri ışığında incelenecek ve bu bağlamda sunulan bir itiraz ve kaldırma talebi dilekçesinde (işbu Dilekçe) yer alan hususlar hukuki açıdan değerlendirilecektir.


1. İHTİYATİ TEDBİR KAVRAMI VE ŞARTLARI


İhtiyati tedbir, HMK'nın 389 ila 399. maddeleri arasında düzenlenen, mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağından ya da tamamen imkânsız hâle geleceğinden veya gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağından endişe edilmesi hâllerinde, uyuşmazlık konusu hakkında talep üzerine mahkemece verilen geçici nitelikte bir hukuki korumadır (HMK m. 389/1).   


İhtiyati tedbir kararının verilebilmesi için kanunda aranan temel şartlar şunlardır:


a.  Mevcut Bir Hukuki Uyuşmazlık veya Hak: İhtiyati tedbir, genellikle bir dava açılmadan önce veya dava sırasında talep edilebilir. Talep edilen tedbir ile korunması amaçlanan bir hak veya hukuki ilişki mevcut olmalıdır.


b.  Tedbire Esas Olan Hakkın Varlığının Yaklaşık İspatı: İhtiyati tedbir talep eden taraf, tedbire konu olan hakkın veya alacağın varlığını ve ihtiyati tedbir sebeplerini tam olarak ispat etmek zorunda değildir. Mahkemece, hakkın varlığı ve tedbir sebepleri konusunda "yaklaşık ispat" derecesinde bir kanaate ulaşılması yeterlidir (HMK m. 390/3). Yaklaşık ispat, tam ispata göre daha düşük bir ispat standardı olup, hâkimde iddianın doğruluğu ihtimalinin daha ağır bastığı bir kanaatin oluşması anlamına gelir.


c.  İhtiyati Tedbir Sebebinin Varlığı: Kanun, ihtiyati tedbir sebebini, "mevcut durumda meydana gelebilecek bir değişme nedeniyle hakkın elde edilmesinin önemli ölçüde zorlaşacağı ya da tamamen imkânsız hâle geleceği" veya "gecikme sebebiyle bir sakıncanın yahut ciddi bir zararın doğacağı" endişesi olarak tanımlamaktadır (HMK m. 389/1). Bu endişenin somut olgulara dayanması ve mahkemeyi ikna edici nitelikte olması gerekir. İşbu Dilekçe'de, dava konusu taleple ilgili olarak hakkın elde edilmesini tehlikeye düşürecek bir durumun bulunmadığı ileri sürülmektedir (Madde 3). Bu iddia, HMK m. 389/1'de aranan tedbir sebebinin ortadan kalktığı veya baştan beri mevcut olmadığı argümanına dayanmaktadır.   


Mahkeme, ihtiyati tedbir talebini değerlendirirken, talep edenin haklılığı ve tedbir sebepleri hakkında yaklaşık ispat kuralına göre bir kanaat edinir (HMK m. 390/3). Bu değerlendirme, dosyadaki mevcut delillere göre yapılır. İşbu Dilekçe'de, ihtiyati tedbirin haklılığını gösterir delillerin yaklaşık ispat mahiyetinde ortaya konulamadığı iddia edilmektedir (Madde 9). Bu, mahkemenin başlangıçtaki değerlendirmesinin HMK m. 390/3'e uygun olmadığı veya sonradan ortaya çıkan durumlarla bu değerlendirmenin geçerliliğini yitirdiği anlamına gelebilir.


2. İHTİYATİ TEDBİR KARARINA İTİRAZ


HMK, aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen veya hakkında bu karar uygulanan tarafa, belirli koşullar altında bu karara itiraz etme hakkı tanımıştır.


a.  İtiraz Hakkı ve Süresi: Karşı taraf (aleyhine tedbir kararı verilen taraf) dinlenmeden verilen ihtiyati tedbir kararlarına karşı, kararın uygulanması sırasında hazır bulunuyorsa bu tarihten, aksi hâlde tedbirin uygulanmasına ilişkin tutanağın kendisine tebliğinden itibaren bir hafta içinde itiraz edilebilir (HMK m. 394/1). Eğer tedbir kararı verilirken karşı taraf dinlenmişse, kararın tefhim veya tebliğinden itibaren bir hafta içinde itiraz yoluna başvurulabilir (HMK m. 394/2). İşbu Dilekçe'de, davanın tarafı dinlenilmeksizin ihtiyati tedbir kararına hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu belirtilmektedir (Madde 8). Bu durum, HMK m. 394/1 uyarınca itiraz süresinin başlangıcını ve itiraz hakkının kullanılma şeklini etkileyen önemli bir husustur.


b.  İtiraz Sebepleri: İtiraz, ihtiyati tedbirin şartlarına (HMK m. 389), mahkemenin yetkisine ve teminata (HMK m. 392) ilişkin olabilir (HMK m. 394/3). İtiraz dilekçesinde, itirazın dayandığı tüm sebeplerin açıkça gösterilmesi ve ilgili delillerin sunulması gerekir. İşbu Dilekçe'de ileri sürülen itiraz sebepleri şunlardır:


i.  İhtiyati tedbiri gerektiren şartların ortadan kalkması (Madde 2).


ii. Hakkın elde edilmesini tehlikeye düşürecek bir durumun bulunmaması (Madde 3).


iii. Belirli bir şartın gerçekleşmesi halinde tedbirin kaldırılacağının mahkemece belirtilmesi ve bu şartın gerçekleşmiş olması (Madde 4).


iv. Tedbirin davalıya (müvekkile) orantısız bir mağduriyet yaşatması (Madde 5).


v.  Tedbirin teminatsız verilmesinin veya dayanak/gerekçe eksikliğinin yasaya aykırı olması (Madde 7).


vi. Karşı taraf dinlenmeden karar verilmiş olması (Madde 8).


vii. Tedbirin haklılığını gösterir delillerin yaklaşık ispat düzeyinde olmaması (Madde 9).


c.  İtirazın İncelenmesi: İtiraz üzerine mahkeme, tarafları duruşmaya davet eder. Gelmeseler bile dosya üzerinden inceleme yaparak kararını verir. Mahkeme, itirazı haklı görürse tedbir kararını değiştirebilir veya kaldırabilir; aksi takdirde itirazın reddine karar verir (HMK m. 394/4). İtiraz hakkında verilen karara karşı kanun yoluna (istinaf) başvurulabilir (HMK m. 394/5).


3. İHTİYATİ TEDBİR KARARININ KALDIRILMASI VEYA DEĞİŞTİRİLMESİ


İhtiyati tedbir kararları geçici nitelikte olduğundan, yargılama sürecindeki gelişmeler veya şartlardaki değişiklikler nedeniyle kaldırılması veya değiştirilmesi mümkündür. HMK, bu konuda iki temel düzenleme öngörmektedir:


a.  Teminat Karşılığında Kaldırma veya Değiştirme (HMK m. 395): Aleyhine ihtiyati tedbir kararı verilen veya hakkında bu karar uygulanan kişi, mahkemece kabul edilecek teminatı gösterirse, mahkeme, duruma göre tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verebilir. Teminatın türü ve miktarı, tedbirin niteliğine ve korunan menfaatin değerine göre mahkemece takdir edilir. Bu yol, özellikle malvarlığı değerleri üzerine konulan tedbirlerin kaldırılması için pratikte sıkça başvurulan bir yöntemdir. Ancak işbu Dilekçe'de bu yönde bir talep veya teklif bulunmamaktadır.   


b.  Durum ve Koşulların Değişmesi Sebebiyle Kaldırma veya Değiştirme (HMK m. 396): Durum ve koşulların değiştiği sabit olursa, talep üzerine ihtiyati tedbirin değiştirilmesine veya kaldırılmasına karar verilebilir. Bu hüküm, tedbir kararının verilmesinden sonra ortaya çıkan yeni olgular veya tedbirin dayandığı şartların ortadan kalkması durumunda uygulama alanı bulur. İşbu Dilekçe'nin temel dayanaklarından biri, ihtiyati tedbiri gerektiren şartların ortadan kalktığı iddiasıdır (Madde 2). Ayrıca, mahkemenin önceki bir ara kararında belirttiği şartın gerçekleşmesi halinde tedbirin kaldırılacağının belirtildiği ve bu şartın gerçekleştiği ifade edilmektedir (Madde 4). Bu argümanlar doğrudan HMK m. 396 kapsamında değerlendirilebilecek niteliktedir. Mahkeme, bu talebi incelerken, tedbir kararının verildiği andaki koşullar ile mevcut koşulları karşılaştırarak bir karar verecektir.


4. İŞBU DİLEKÇE ÖZELİNDE DEĞERLENDİRME VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR


İşbu Dilekçe, ihtiyati tedbir kararına itiraz ve kararın kaldırılması taleplerini içermektedir. Dilekçede ileri sürülen argümanlar, HMK'nın ilgili maddeleriyle (özellikle m. 389, 390, 392, 394, 396) uyumlu görünmektedir. Ancak, talebin başarısı açısından bazı hususların detaylandırılması ve somutlaştırılması önem arz edebilir:


a.  Şartların Ortadan Kalktığının Somutlaştırılması: İhtiyati tedbiri gerektiren şartların ortadan kalktığı iddiası (Madde 2) ve mahkemenin belirttiği şartın gerçekleştiği iddiası (Madde 4), bu durumları kanıtlayan somut delillerle (belge, tanık, keşif, bilirkişi incelemesi vb.) desteklenmelidir. Şartların nasıl değiştiği veya ortadan kalktığı açık ve ikna edici bir şekilde ortaya konulmalıdır.


b.  Mağduriyetin Detaylandırılması: Müvekkilin malları üzerindeki tedbirin tasarruf yetkisini kısıtlayarak mağduriyete neden olduğu iddiası (Madde 5), bu mağduriyetin niteliği ve boyutu (örneğin, ticari faaliyetlerin aksaması, ekonomik zorluklar vb.) somut örneklerle açıklanarak daha güçlü hale getirilebilir. Tedbirin devamı ile elde edilecek fayda ile davalının uğrayacağı zarar arasında bir orantısızlık olduğu vurgulanabilir.


c.  Teminat Konusu: Tedbirin teminatsız olarak verildiği veya teminatın yetersiz olduğu iddiası (Madde 7), HMK m. 392 çerçevesinde değerlendirilir. Haksız çıkma ihtimali olan tarafın olası zararlarını karşılamak üzere teminat alınması kuraldır. Ancak, talep resmi bir belgeye, kesin bir delile veya özel kanun hükmüne dayanıyorsa veya durum ve koşullar gerektiriyorsa mahkeme teminat alınmamasına karar verebilir. Eğer bu istisnalar mevcut değilse, teminatsız karar verilmesi veya yetersiz teminat alınması geçerli bir itiraz sebebidir. Bu konudaki itirazın gerekçeleri ve neden teminat alınması gerektiği veya mevcut teminatın yetersiz olduğu açıklanmalıdır.


d.  Yaklaşık İspat Standardı: İhtiyati tedbirin haklılığını gösterir delillerin yaklaşık ispat mahiyetinde ortaya konulamadığı iddiası (Madde 9), davacının sunduğu delillerin neden yetersiz olduğunun veya tedbir kararının dayandığı olguların gerçek olmadığının veya farklı olduğunun ortaya konulması ile güçlendirilebilir.


e.  Talep Sonucu: Talep sonucunda (Madde 11), sadece tedbirin kaldırılması talep edilmiştir. İtirazın kabulü halinde tedbirin değiştirilmesi de bir seçenek olduğundan, mahkemenin takdirine bağlı olarak veya belirli bir değişikliğe işaret ederek (örneğin, tedbirin konusunun daraltılması, farklı bir tedbir türüne çevrilmesi gibi) değiştirme talebi de alternatif olarak sunulabilir.


SONUÇ


İhtiyati tedbir kararına itiraz ve bu kararın kaldırılması veya değiştirilmesi talebi, HMK'da düzenlenen önemli bir hukuki yoldur. Aleyhine tedbir kararı verilen taraf, kanunda belirtilen süreler içerisinde ve usule uygun olarak, tedbirin şartlarının oluşmadığı, sonradan ortadan kalktığı, mahkemenin yetkisiz olduğu, teminat koşullarının yerine getirilmediği veya tedbirin orantısız bir mağduriyete yol açtığı gibi gerekçelerle itirazda bulunabilir veya durum ve koşulların değişmesi halinde tedbirin kaldırılmasını/değiştirilmesini talep edebilir. İşbu Dilekçe, bu hukuki yolların kullanımına bir örnek teşkil etmekte olup, dilekçede yer alan iddiaların somut delillerle desteklenmesi ve hukuki argümanların açık ve ikna edici bir şekilde sunulması, talebin başarı şansını artıracaktır. Mahkeme, yapacağı incelemede tarafların menfaat dengesini, tedbirin gerekliliğini ve orantılılığını göz önünde bulundurarak bir karar verecektir.



T.C.

...

 ... HUKUK MAHKEMESİNE



ESAS NO                    :  / 



DAVALI                       : 


 

VEKİLİ                         : Av. 



DAVACI                       : 



VEKİLİ                          : Av. 



KONU                           : İhtiyati tedbir kararının kaldırılması talebidir.


<

Devamını Gör