© Këshilli i Evropës/Gjykata Evropiane e të Drejtave të Njeriut, 2014. Ky përkthim është bërë me mbështetjen e Fondit të Mirëbesimit për të Drejtat e Njeriut të Këshillit të Evropës (/humanrightstrustfund). Ai nuk e kushtëzon Gjykatën. Për informacione të mëtejshme, të shihet shënimi i plotë për të drejtën e autorit në fund të këtij dokumenti.
© Council of Europe/European Court of Human Rights, 2014. This translation was commissioned with the support of the Human Rights Trust Fund of the Council of Europe (/humanrightstrustfund). It does not bind the Court. For further information see the full copyright indication at the end of this document.
© Conseil de l’Europe/Cour européenne des droits de l’homme, 2014. La présente traduction a été effectuée avec le soutien du Fonds fiduciaire pour les droits de l’homme du Conseil de l’Europe (/humanrightstrustfund). Elle ne lie pas la Cour. Pour plus de renseignements veuillez lire l’indication de copyright/droits d’auteur à la fin du présent document.
DHOMA E MADHE
ҪËSHTJA HÄMÄLÄINEN kundër FINLANDËS
(kërkesë no 37359/09)
VENDIM
STRASBURG
16 korrik 2014
Ky vendim është përfundimtar. Ai mund të pësojë ndryshime vetëm në formë.
Në çështjen Hämäläinen kundër Finlandës,
Gjykata evropiane e të drejtave të njeriut, që u mblodh në një Dhomë të Madhe të përbërë nga:
Dean Spielmann, kryetar,
Josep Casadevall,
Guido Raimondi,
Ineta Ziemele,
Mark Villiger,
Isabelle Berro-Lefèvre,
Khanlar Hajiyev,
Danutė Jočienė,
Päivi Hirvelä,
András Sajó,
Linos-Alexandre Sicilianos,
Erik Møse,
Helen Keller,
André Potocki,
Paul Lemmens,
Valeriu Griţco,
Faris Vehabović, gjyqtarë,
dhe Johan Callewaert, ndihmës sekretar i Dhomës së Madhe,
Pasi ka diskutuar në dhomën e këshillit në 16 tetor 2013 dhe 11 qershor 2014,
Jep këtë vendimin, të miratuar në këtë datë:
PROCEDURA
1. Kjo çështje nis me një kërkesë (no 37359/09) drejtuar kundër Republikës së Finlandës nga një shtetase e këtij shteti, znj. Heli Maarit Hannele Hämäläinen (« kërkuesja »), e cila iu drejtua Gjykatës në 8 korrik 2009 në bazë të nenit 34 të Konventës së mbrojtjes së të drejtave të njeriut dhe të lirive themelore (« Konventa »). Fillimisht e shënuar me inicialin H., kërkuesja ka pranuar më pas të zbulojë identitetin e saj.
2. Kërkuesja është përfaqësuar nga avokati Constantin Cojocariu, avokat në Londër. Qeveria finlandeze (« Qeveria ») është përfaqësuar nga agjenti i saj z. Arto Kosonen, i ministrisë së punëve të jashtme.
3. Kërkuesja ankohet veçanërisht, nga këndvështrimi i nenit 8 dhe 14 të Konventës, se nuk ka mundur të fitojë njohjen e plotë të seksit të saj të ri pa e transformuar martesën e saj në një partneritet të regjistruar. Ajo e konsideronte këtë një shkelje të së drejtës së saj për jetë private dhe familjare.
4. Kërkesa i është dhënë seksionit të katërt të Gjykatës (neni 52 § 1 të rregullores së Gjykatës – « rregullorja »). Në 13 nëntor 2012, një dhomë e këtj seksioni e përbërë nga Lech Garlicki, kryetar, Päivi Hirvelä, George Nicolaou, Ledi Bianku, Zdravka Kalaydjieva, Nebojša Vučinić dhe Vincent A. De Gaetano, gjyqtarë, si dhe Lawrence Early, sekretar seksioni, ka dhënë një vendim që ka vendosur unanimisht pranueshmërinë e ankesave të bazuara në nenet 8, 12 dhe 14 të Konventës dhe papranueshmërinë e kërkesës për pjesën tjetër, joshkelje të nenit 8, të lexuar veçmas dhe të kombinuar me nenin 14 të Konventës, dhe panevojshmëri për të shqyrtuar ankesën sipas nenit 12 të Konventës.
5. Në 13 shkurt 2013, kërkuesja ka kërkuar që çështja t’i kalojë Dhomës së Madhe sipas nenit 43 të Konventës. Kolegji i Dhomës së Madhe e pranoi këtë kërkesë në 29 prill 2013.
6. Përbërja e Dhomës së Madhe u vendos më pas në pajtueshmëri me nent 26 §§ 4 dhe 5 të Konventës dhe 24 të rregullores. Në diskutimet e fundit, Danutė Jočienė ka vazhduar të punojë pas përfundimit të mandatit (nenet 23 § 3 të Konventës dhe 24 § 4 të rregullores).
7. Si kërkuesja ashtu edhe Qeveria kanë depozituar vërejtjet plotësuese me shkrim mbi themelin e çështjes (neni 59 § 1 i rregullores). Vërejtje që janë marrë edhe nga Amnesty International dhe nga Transgender Europe, të cilët, presidenti i Dhomës së Madhe i kishte autorizuar të ndërhynin në procedurën e shkruar (nenet 36 § 2 e Konventës dhe 44 § 3 e rregullores).
8. Seanca u zhvillua në publik, në Pallatin e të drejtave të njeriut, në Strasburg, në 16 tetor 2013 (neni 59 § 3 i rregullores).
U paraqitën :
– për Qeverinë
Z.A. Kosonen, drejtor, Ministria e Punëve të Jashtmme, agjent,
Znj. Silvola, Këshilltare kryesore, Ministria e Drejtësisë,
Znj. Faurie, administratore kryesore, Ministria e Ҫështjeve Sociale dhe Shëndetësisë,
Znj. K. Fokin, juriste, Ministria e Punëve të Jashtme , këshilltare ;
– për këkruesen
Z. C. Cojocariu, avokat, Interights,këshilltar,
Znj.V. Vandova, drejtore juridike, Interights,këshilltare.
Kërkuesja gjithashtu ka qenë e pranishme.
Gjykata ka dëgjuar Z. Kosonen, Z Cojocariu dhe Znj Silvola në deklaratat dhe përgjigjet e tyre për pyetjet e bëra nga gjyqtarët Hirvelä, Sajó dhe Lemmens.
PËRSHKRIMI I FAKTIT
I. RRETHANAT E RASTIT
9. Kërkuesja ka lindur në vitin 1963 dhe banon në Helsinki.
10. Ajo ishte e seksit mashkull kur lindi. Gjithmonë ka pasur ndjesinë se ishte një femër në trupin e një mashkulli, por ajo kishte vendosur ta pranonte këtë situatë. Në vitin 1996, u martua me një grua, me të cilën pati një fëmijë në vitin 2002.
11. Në 2004-ën, ajo filloi të ndihej gjithnjë e më keq dhe vendosi të marrë ndihmë mjekësore. Në prill 2006, mjekët vendosën se ajo ishte transseksuale. Që nga ajo kohë ajo bën jetë gruaje. Në 29 shtator 2009, ajo bëri një operacion për ndryshimin e seksit.
12. Në 7 qershor 2006, ajo ndryshoi emrin dhe rinovoi pasaportën dhe lejedrejtimin e makinës, por nuk mundi të ndryshonte numrin identifikues. Ky i fundit ashtu si pasaporta vazhdon ta tregojë si njeri të seksit mashkull.
A. Procedura e ndryshimit të numrit identifikues
13. Në 12 qershor 2007, kërkuesja i kërkoi zyrës lokale të gjendjes civile (maistraatti, magistraten) të konfirmonte për të seksin femër dhe ta zëvendësonte numrin identifikues mashkullor me një numër identifikues femëror, sepse ajo mendonte se ky nuk i përgjigjej më realitetit.
14. Në 19 qershor 2007, zyra e gjendjes civile e hodhi poshtë kërkesën me arsyen se, sipas neneve 1 dhe 2 të ligjit mbi konfirmimin e gjinisë së personave transseksualë (laki transseksuaalin sukupuolen vahvistamisesta, lagen om fastställande av transsexuella personers könstillhörighet), konfirmimi kërkonte që personi të mos ishte i martuar ose që bashkëshorti ta pranonte këtë gjë (paragrafi 29 më poshtë). Për zyrën e gjendjes civile, përderisa gruaja e kërkueses nuk pranonte të jepte pëlqimin për transformimin e martesës së tyre në një partneritet të regjistruar (rekisteröity parisuhde, registrerat partnerskap), seksi i të interesuarës nuk mund të regjistrohej në regjistrin e gjendjes civile.
15. Në 6 korrik 2007, kërkuesja u paraqit në gjykatën administrative (hallinto-oikeus, förvaltningsdomstolen) të Helsinkit, duke u ankuar veçanërisht se vendimi i bashkëshortes e saj për të mos e dhënë pëlqimin- vendim plotësisht i përligjur në sytë e kërkueses meqë që të dyja preferonin të mbeteshin të martuara- sillte pamundësinë që ajo të mund të regjistrohej me seksin e saj të ri. Ajo shpjegonte se divorci binte ndesh me bindjet fetare të çiftit. Sipas saj, një partneritet i regjistruar nuk ofronte të njëjtën siguri si martesa dhe, midis pasojave të tjera, do ta vinte vajzën e saj në një situatë të ndryshme nga ajo e fëmijëve të lindur nga martesa.
16. Në 5 maj 2008, gjykata administrative e Helsinkit e hodhi poshtë ankesën e kërkueses për të njëjtat arsye si zyra lokale e gjendjes civile. Përveç kësaj, ajo çmoi veçanërisht se vendimi i kontestuar i 19 qershorit 2007 nuk binte ndesh me nenin 6 të Kushtetutës, meqë partnerët e të njëjtit seks kishin mundësi, duke e regjistruar lidhjen e tyre, të përfitonin për sa i përket të drejtës familjare një mbrojtje pjesërisht të ngjashme me atë që ofron martesa. Nga ana tjetër, sipas gjykatës, nenet 1 dhe 2 të ligjit mbi konfirmimin e gjinisë së personave transseksualë nuk cenonte të drejtat kushtetuese të fëmijës së kërkueses. .
17. Në 8 maj 2008, kërkuesja u paraqit në Gjykatën e lartë administrative (korkein hallinto-oikeus, högsta förvaltningsdomstolen), duke përsëritur mjetet që kishte paraqitur në gjendjen e zyrës lokale civile dhe gjykatën administrative. Ajo i kërkonte gjithashtu gjykatës së lartë t’ia nënshtronte çështjen për shqyrtim paraprak Gjykatës së Drejtësisë së Komuniteteve Evropiane, veçanërisht mbi interpretimin që i duhet dhënë nenit 8 të Konventës evropiane të të drejtave të njeriut. Dhe duke iu referuar neneve 8 dhe 14 të Konventës, ajo pretendonte se Shtetit nuk kishte pse t’i thoshte se një partneritet i regjistruar ishte i përshtatshëm për rastin e saj, duke i shpjeguar veçanërisht se një zgjidhje e tillë kërkonte që bashkëkshortja e tij të bëhej lezbike. E interesuara çmonte se identiteti seksual i çiftit ishte një çështje private që nuk mund të kushtëzonte konfirmimin e seksit të saj të ri, dhe se transeksualiami përbënte një gjendje mjekësore që kishte të bënte me jetën private. Ajo çmonte se Shteti shkelte të drejtën e saj për jetë private sa herë që transseksualizmi zbulohej përmes numrit të saj identifikues mashkullor. Ajo shtonte se transformimi i martesës së saj në një partneritet të regjistruar kishte për pasojë se, sipas ligjit, ajo nuk do të ishte më babai i fëmijës së vet dhe nuk do të mund as të bëhej nëna e saj, pasi një fëmijë nuk mund të ketë dy nëna.
18. Në 3 shkurt 2009, Gjykata e lartë administrative e hodhi poshtë kërkesën e kërkueses që synon një shqyrtim paraprak të çështjes nga Gjykata e drejtësisë së Komuniteteve Evropiane dhe e shmangu ankesën e të interesuarës. Gjykata e lartë çmoi se duke miratuar ligjin mbi konfirmimin e gjinisë së personave transseksualë ligjvënësi nuk kishte dashur të ndryshonte faktin se vetëm një burrë dhe një grua mund të bashkohen nga martesa dhe nënvizoi se partnerët e të njëjtit seks mund të fitonin një njohje ligjore të marrëdhënies së tyre përmes regjistrimit. Ajo shpjegon se Gjykata evropiane e të drejtave të njeriut kishte vendosur nga këndvështrimi i nenit 12 të Konventës se asnjë arye e vlefshme nuk mund të justifikonte që t’u refuzohej transeksualëve e drejta për t’u martuar por se ajo kishte pranuar që hapësira e vlerësimit ishte e madhe në këtë drejtim. Ajo kujtoi që nëse, sipas të drejtës finlandeze personat e të njëjtit seks nuk ishin të autorizuar të martoheshin, ata kishin mundësi të hynin në një partneritet të regjistruar. Për gjykatën e lartë, pasojat juridike dhe ekonomike të një partneriteti të regjistruar ishin kryesisht të ngjashme me martesën. Gjykata e lartë administrative shtoi se çështja e transformimit të institucionit të martesës në një institucion neutral nga pikëpamja e përkatësisë seksuale prekte vlera etike dhe fetare të rëndësishme dhe kërkonte miratimin e një ligji nga Parlamenti. Ajo vendosi se dispozitat në fuqi të së drejtës kombëtare nuk e tejkalonin hapësirën e vlerësimit që Konventa i jep Shtetit.
B. Procedura e jashtëzakonshme
19. Në 29 tetor 2009, kërkuesja paraqiti në Gjykatën e lartë administrative një ankesë të jashtëzakonshme në të cilën ajo i kërkonte kësaj të fundit të anulonte vendimin e mëparshëm të 3 shkurtit 2009. Ajo tregonte se kishte bërë një operacionin për ndryshim të seksit në 29 shtator 2009 dhe se nuk ekzistonte asnjë provë për përkatësinë e seksit mashkullor ashtu si dilte nga numri i saj i identifikimit dhe pasaportës. Ajo çmonte se nuk duhej të pësonte diskriminim për shkak të gjinisë së saj, edhe pse, për qëllim të martesës së saj, ajo do të vazhdonte të konsiderohej si burrë.
20. Në 18 gusht 2010, Gjykata e lartë administrative e hodhi poshtë ankimin e jashtëzakonshëm.
C. Procedurë tjetër
21. Në një datë jo të përcaktuar, kërkuesja kontaktoi gjithashtu edhe Avokaten e popullit për barazi (Tasa-arvovaltuutettu, Jämställdhetsombudsmannen), dhe ju ankua veçanërisht për mospërshtatjen e numrit të vet identifikues.
22. Në 30 shtator 2008, Avokatja e popullit për barazi deklaroi se ajo nuk mund të shprehej për numrin identifikues duke shpjeguar se gjykata administrative ishte njohur me këtë gjë dhe se ajo vetë nuk ishte kompetente për të kontrolluar vendimet e gjykatave. Ajo nënvizoi përveç kësaj se çështja nuk ishte gjykuar ende në Gjykatës së lartë administrative.
II. E DREJTA E BRENDSHME PËRKATËSE
A. Kushtetuta
23. Neni 6 i Kushtetutës (Suomen perustuslaki, Finlands grundlag ; ligji no 731/1999) lexohet kështu :
« Të gjithë individët janë të barabarte para ligjit.
Askush nuk mundet, pa një arsye të vlefshme, të bëhet objekt i një trajtimi të diferencuar të bazuar në seks, moshë, origjinë, gjuhë, fe, besime, opinione, shëndet, handikap ose në çdo arsye tjetër që lidhet me personin. Fëmijët duhet të trajtohen në mënyrë të barabartë dhe si individë dhe duhet që në varësi të shkallës së tyre të pjekurisë të mund të gjykojnë mbi çështje që u interesojnë.
Barazia e sekseve duhet të inkurajohet në aktivitetet shkollore dhe në jetën profesionale, veçanërisht për sa i përket nivelit të pagesës dhe kushteve të tjera të punësimit, sipas modaliteteve të fiksuara më saktësisht nga një ligj [zbatimi]. »
B. Ligji mbi martesën
24. Neni 1 i ligjit mbi martesën (avioliittolaki, äktenskapslagen ; ligji no 411/1987) thotë se martesa është bashkimi midis një burri dhe një gruaje.
25. Neni 115 i të njëjtit ligj (ashtu siç është ndryshuar nga ligji no 226/2001) lexohet kështu :
« Një martesë e kontraktuar midis gruas dhe burrit në një Shtet të huaj para një autoriteti të këtij shteti është e vlefshme në Finlandë përderisa është e vlefshme në një Shtet ku ajo është bërë ose në një shtet ku njëri apo tjetri bashkëshort ishte shtetas i këtij vendi ose në të cilin njëri apo tjetri bashkëshort ishte me banim të përhershëm në momentin e lidhjes së martesës. »
C. Ligji mbi partneret e regjistruar
26. Sipas nenit 1 të ligjit mbi partneritetin e regjistruar (laki rekisteröidystä parisuhteesta, lagen om registrerat partnerskap ; ligji no 950/2001), çdo partneritet midis dy personave të të njëjtit seks dhe më të mëdhenj se 18 vjeç duhet të regjistrohet sipas modaliteteve të caktuara nga ligji.
27. Neni 8 § 1 i të njëjtit ligj është i formuluar kështu :
« (...) registrimi i partneritetit ka të njëjtat efekte ligjore si kryerja e një martese, me përjashtim të rasteve kur parashikohet ndryshe ».
D. Ligji mbi konfirmimin e gjinisë së individeve transseksualë
28. Sipas nenit 1 të ligjit mbi konfirmimin e gjinisë së individëve transseksualë (laki transseksuaalin sukupuolen vahvistamisesta, lagen om fastställande av transsexuella personers könstillhörighet ; ligji no 563/2002), është vendosur që një individ i përket një seksi të kundërt nga ai që është regjistruar në regjistrin e gjendjes civile që nga moment që ai :
« 1) jep elementë mjekësorë që provojnë se ai, në mënyrë të vazhdueshme, ka ndjesinë se i përket seksit të kundërt dhe bën një jetë si individ që i përket seksit të kundërt, dhe se ka qenë sterilizuar ose për një arsye tjetër është i paaftë për të riprodhuar ;
2) është më shumë se18 vjeç;
3) nuk ka bërë martesë as nuk ka nënshkruar një partneritet të regjistruar, dhe
4) ka kombësi finlandeze ose vendqëndrim në Finlandë ».
29. Neni 2 i të njëjtit ligj parashikon përjashtime nga kushti që lidhet me statusin martesor. Një martesë ose një partneritet i regjistruar nuk e pengon konfirmimin e një ndryshimi seksi nëse bashkëshorti ose partneri jep pëlqimin për konfirmimin duke u paraqitur vetë para zyrës lokale të gjendjes civile. Kur përkatësia e seksit të kundërt konfirmohet, martesa transformohet ex lege në partneritet të regjistruar ose partneriteti i regjistruar në martesë. Ndryshimi regjistrohet në regjistrin e gjendjes civile.
30. Puna përgatitore për ligjin mbi konfirmimin e gjinisë së individëve transseksualë (projektligji HE 56/2001 vp) tregon veçanërisht se një atësi e vendosur nuk mund të anulohet vetëm me arsyen se burri i interesuar bëhet më pas një grua. Po kështu, një grua e cila ka nxjerrë në dritë legalisht një fëmijë mbetet nëna e fëmijës, edhe pse ajo bëhet më pas burrë. Detyrimet lidhur me kujdestarinë, me përkujdesjet dhe mbajtjen e fëmijës kryesisht bazohen në të qenit prind. Ndryshimi i seksit të një prej prindërve nuk i prek këto të drejta dhe detyrime.
III. E DREJTA E KRAHASUAR
31. Nga informacionet që disponon Gjykata del se dhjetë Shtete anëtare të Këshillit të Evropës (Belgjikë, Danimarkë, Spanjë, Francë, Islandë, Norvegji, Vendet e Ulëta, Portugali, Mbretëria e Bashkuar (vetëm Anglia dhe vendi i Galesit) dhe Suedi) lejojnë martesën homoseksuale.
32. Del gjithashtu se në njëzet e katër Shtete anëtare (në Shqipëri, në Andorra, në Azerbaïxhan, në Bullgari, në Bosnie-Hercegovinë, në Qipro, në Kroaci, në Estoni, në Gjeorgji, në Greqi, në Letoni, në Lieshtenshtein, në Lituani, në Luksemburg, në ish‑Republikën jugosllave të Maqedonisë, në Moldavi, në Monako, në Mal të Zi, në Poloni, në Rumani, në Rusi, në Serbi, në Slovaki dhe nën Slloveni), nuk ekziston një kuadër ligjor i saktë që të rregullojë njohjen ligjore të gjinisë as një dispozitë juridike që të trajtojë në mënyrë specifike gjendjen e individëve të martuar që kanë ndjekur një proces konvertimi seksual. Mungesa e rregullimit ligjor në këto shtete anëtare lë pa përgjigje një sërë pyetjesh, konkretisht se në çfarë kthehet një martesë e bërë para operacionit të konvertimit seksual. Gjashtë shtete anëtare (Hungaria, Italia, Irlanda, Malta, Turqia dhe Ukraina) janë pajisur më një legjislacion mbi njohjen e gjinisë. Në këto vende, ligji vë në mënyrë specifike një kusht celibati (beqarie) ose divorci ose dispozita të përgjithshme që figurojnë në kodin civil apo në ligje mbi familjen, saktësojnë se pas një ndryshimi seksi çdo martesë ekzistuese anulohet ose zgjidhet. Vetëm tre vende anëtare të mara në studim (Austria, Gjermania, dhe Zvicra) kanë ruajtur përjashtime që i lejojnë një individi të martuar të fitojë njohjen ligjore të ndryshimit të seksit duke ruajtur lidhjet martesore.
33. Pra, rezulton se, kur një martesë homoseksuale nuk lejohet, vetëm tre vende lejojnë përjashtimisht një individ të martuar të fitojë njohjen juridike të seksit të tij të ri pa qenë i detyruar t’i japë fund martesës së mëparshme. Në njëzet e katër vende anëtare, gjendja është e paqartë për shkak të mungesës së rregullimit specifik.
PËRSHKRIMI I SË DREJTËS
I. MBI SHKELJEN E PRETENDUAR TË NENIT 8 TË KONVENTËS
34. Kërkuesja ankohet, nga këndvështrimi i nenit 8 të Konventës, se nuk ka mundur të arrijë njohjen e plotë të seksit të saj të ri pa e transformuar martesën në një partneritet të regjistruar. Ajo sheh këtu një shkelje të së drejtës së saj për jetë private dhe familjare.
35. Neni i 8 i konventës lexohet kështu :
« 1. Çdokush ka të drejtën e respektimit të jetës së tij private dhe familjare, banesës dhe të letërkëmbimit së tij.
2. Autoriteti publik nuk mund të ndërhyjë në ushtrimin e kësaj të drejte, përveçse në shkallën e parashikuar nga ligji dhe kur është e nevojshme në një shoqëri demokratike, në interes të sigurisë publike, për mbrojtjen e rendit publik, shëndetit ose moralit ose për mbrojtjen e të drejtave dhe lirive të të tjerëve.
A. Vendimi i dhomës
36. Në vendimin e vet të 13 nëntorit 2012, dhoma ka vënë re se faktet e çështjes binin në sferën e veprimit të nenit 8 të Konventës dhe kishin të bënin me nocionin e « jetës private ». Ajo ka çmuar se refuzimi për t’i dhënë kërkueses një numër të ri identiteti femëror shpjegohet me një ndërhyrje në ushtrimin e të drejtës së të interesuarës për respektim të jetës së saj private. Sipas saj, kjo ndërhyrje kishte një bazë në të drejtën e brendshme, d.m.th. në nenin 2 § 1 të ligjit mbi konfirmimin e gjinisë të individëve transeksualë dhe ajo ishte, pra, « e parashikuar nga ligji ». Ajo ka arritur në përfundimin se ndërhyrja ndiqte qëllimin e ligjshëm që konsiston në mbrojtjen e « shëndetit dhe të moralit » dhe « të drejtave dhe lirive të tjetrit ».
37. Sa për çështjen nëse masat e kontestuara ishin një domosdoshmëri për shoqërinë demokratike, dhoma nënvizoi se kërkuesja dhe bashkëshortja e saj ishin të martuar ligjërisht sipas së drejtës së brendshme dhe se ato dëshironin ta ruanin lidhjen e tyre martesore. Por e drejta e brendshme e lejonte martesën vetëm midis individëve me seks të kundërt. Ajo vëren se kërkuesja mund të merte një numër të ri të identitetit femëror vetëm nëse bashkëshortja e saj pranonte që martesa e tyre të shndërrohej në një partneritet të regjistruar dhe nëse nuk merrte pëlqimin prej saj, kërkueses i mbetej vetëm të zgjidhte të qëndronte e martuar dhe të vuante shqetësimet që i sillte numri identifikues mashkullor, ose të divorcohej nga bashkëshortja.
38. Dhoma ka vlerësuar se në këtë rast duheshin vënë në balancë dy të drejta konkuruese, d.m.th. e drejta e kërkueses për respektim të jetës private, çka nënkuptonte se ajo mund të merrte një numër të ri identifikues femëror dhe interesi i shtetit për të ruajtur të paprekur institucionin tradicional të martesës. Ajo ka vërejtur se nëse kërkuesja merrte një numër të ri duke i ruajtur lidhjet martesore, do të kishim të bënim me një martesë midis partnerësh të të njëjtit seks, gjë që nuk lejohej nga legjislacioni në fuqi, në atë kohë në Finlandë. Ajo vë në dukje jurisprudencën e Gjykatës e cila kërkon që neni 12 i Konventës të mos u imponojë shteteve kontraktuese detyrimin për të lejuar martesën për çiftet homoseksualë, që neni 8 i Konventës, qëllimi dhe fushëveprimi i të cilit janë më të përgjithshëm, të mos perceptohet sikur imponon një detyrimm të tillë dhe se çështja e rregullimit të pasojave që burojnë nga një ndryshim seksi në kuadrin e një martese, varet nga diskrecioni i shtetit kontraktues në fjalë.
39. Dhoma ka konstatuar se, nëse shkalla e konsensusit mbi martesën homoseksuale po evoluonte në nivelin evropian dhe nëse disa shtete anëtare të Këshillit të Evropës e kishin përfshirë tashmë këtë mundësi në legjislacionin e tyre kombëtar, një mundësi e tillë nuk ekzistonte në Finlandë, edhe pse një projekt në këtë drejtim ishte tashmë në rrugë e sipër për t’u shqyrtuar nga Parlementi. Ajo ka nënvizuar se, githsesi, të drejtat e çifteve me seks të njëjtë mbroheshin nga mundësia për të kryer një partneritet të regjistruar. Duke pranuar se kërkuesja duhet të pësojë çdo ditë shqetësime që burojnë nga numri identifikues i papërshtatshëm që i ishte dhënë, dhoma ka çmuar se e interesuara kishte një mundësi reale për të ndryshuar këtë gjendje faktike përderisa martesa e saj mund të shndërrohej në çdo kohë ex lege, në partneritet të regjistruar më pëlqimin e bashkëshortes së saj. Ajo ka shtuar se, nëse një pëlqim i tillë nuk arrihej, kërkuesja kishte mundësi të divorcohej.
40. Dhoma nuk sheh asgjë të çproporcionuar as në faktin që t’i kërkohet bashkëshortes, të drejtat e së cilës gjithashtu hyjnë në lojë, të pranojë një transformim të tillë as në kushtin për shndërrim të martesës së kërkueses në një partneritet të regjistruar, duke marrë parasysh se ky i fundit paraqiste një zgjedhje reale që u ofronte çifteve me seks të njëjtë një mbrojtje ligjore pak a shumë identike me atë të martesës. Sa për rrethanën e një fëmije që rrjedh nga martesa, dhoma ka vërejtur se asgjë nuk tregonte se shndërrimi i martesës së prindërve të tij në partneritet të regjistruar do të dëmtonte vajzën e vogël ose këdo tjetër. Ajo ka çmuar se të drejtat dhe detyrimet e kërkueses që burojnë nga lidhja atërore ose lidhja prindërore me të bijën nuk do të ndryshonte nga shndërrimi i martesës në një partneritet të regjistruar. Prandaj, duke gjykuar se nuk është provuar që pasojat e sistemit finlandez ishin çproporcionale dhe duke mbajtuar parasysh se ishte ruajtur një ekuilibër i drejtë midis interesave konkuruese në lojë, dhoma vendosi jo-shkelje të nenit 8 të Konventës.
B. Tezat e palëve
1. Kërkuesja
41. Kërkuesja ankohet se ka qenë e shtrënguar në zbatim të legjislacionit të brendshëm të zgjedhë ndërmjet dy të drejtave themelore të garantuara nga Konventa, d.m.th. midis të drejtës së saj për vendosur vetë mbi seksin dhe të drejtës së saj për të qëndruar e martuar, çka do ta detyronte të hiqte dorë nga njëra prej tyre. Sipas saj, ky legjislacion si pasojë e vë atë para një dileme. Kërkuesja i referohet në këtë drejtim një vendimi të marrë në 27 maj 2008 nga Gjykata kushtetuese federale gjermane. Ajo saktëson se objekti i kërkesës së saj nuk është të rivendikojë shtrirjen e të drejtave të martesës për çiftet me seks të njëjtë, por thjesht të ruajë martesën e saj aktuale me bashkëshorten. Ajo shpjegon se në rastin e saj martesa midis individëve me të njëjtin seks do të ishte pasojë rastësore dhe aksidentale e njohjes ligjore të gjinisë së saj dhe se ajo kërkon të arrijë mbrojtjen e një të drejte tashmë të fituar dhe jo të drejtën eventuale për t’u martuar me një grua.
42. Kërkuesja çmon se ka pasur një ndërhyrje si në jetën private ashtu edhe në jetën familjare. Duke pasur parasysh arsyetimin e ndjekur nga Gjykata në çështjet Parry kundër Mbretërisë së Bashkuar (vend.), no 42971/05, GjEDNj 2006‑XV), dhe Dadouch kundër Maltës (no 38816/07, 20 korrik 2010), ajo vëren se aspekti « jetë familjare » nuk mund të përjashtohet në këtë rast. Për atë, hapësira vlerësuese e shtetit duhej të ishte më e ngushtë kur një element veçanërisht i rëndësishëm i ekzistencës ose identitetit të një personi është në rrezik dhe, kur bëhet fjalë për çështje të njohjes ligjore të gjinisë, Gjykata do të duhej ta kufizonte edhe më shumë dhe të orientohej drejt zhdukjes së detyrimit për t’u divorcuar. Për mendimin e kërkueses, hapësira e vlerësimit që u jepet shteteve nuk mund të shtrihet deri aty sa t’i autorizojë ata t’i japin fund në mënyrë arbitrare martesave.
43. Kërkuesja pretendon se detyrimi për t’u divorcuar që u imponohet nga ligji individëve transeseksualë përbën një cenim të panevojshëm dhe çproporcional të të drejtave që burojnë nga neni 8. Ajo mendon se ushtrimi i vënies në balancë i kryer nga dhoma është thellësisht i pamjaftueshëm, dhe kjo për shumë arsye.
44. Së pari, dhoma nuk ka vënë në balancë të drejtën e fituar nga kërkuesja dhe bashkëshortja e saj për t’u martuar. Kërkuesja shpjegon që nëse ajo do të zgjidhte që të arrinte njohjen ligjore të gjinisë së vet, kjo do t’i jepte fund martesës së saj, qoftë nga transformimi i martesës në një partneritet të regjistruar, qoftë nga divorci. Secili nga këto dy skenarë do të nënkuptonte fundin e martesës. Shndërrimi i martesës në një partneritet të regjistruar do të ishte i njëjtë me divorcin, meqë pasojat e shndërrimit zbatohen vetëm për të ardhmen. Duke pasur parasysh domosdoshmërinë për të marrë pëlqimin nga bashkëshorti, divorci në këto kushte do të ishte « i sforcuar », meqë shteti ia imponon çiftit. Kërkuesja mendon se ndërprerja e detyruar e martesës së saj do të minonte rëndë të drejtat që i takojnë nga Konventa si dhe ato të së shoqes dhe të së bijës, dhe se zgjidhja e një martese të tillë të vlefshme do të binte ndesh me angazhimin themelor për qëndrueshmëri që e dallon martesën nga lidhjet e tjera. Martesa do të vazhdonte të përfitonte shkallën më të lartë të mbrojtjes sipas nenit 8. Kërkuesja tregon se ajo vetë dhe bashkëshortja e saj janë martuar qysh prej shtatëmbëdhjetë vjetësh, jetojnë gjithmonë bashkë nën të njëjtën çati dhe rrisin së bashku një fëmijë që e kanë të dy bashkë. Ajo pretendon se mbijetesa e marrëdhënies së tyre, megjithë kalimin e njërës prej tyre në seksin e kundërt tregon shkallën më të lartë të angazhimit që kanë kundrejt njëra-tjetrës. Ajo çmon se mbeten dallime të rëndësishme midis martesës dhe partneritetit të regjistruar : sipas saj, kur partnerja femër i një partneriteti të regjistruar lind një fëmijë, të dy prindërit nuk bëhen automatikisht prindër de jure (me ligj), siç është rasti në martesë dhe birësimi nuk lejohet kur asnjëri nga partnerët nuk është prindi biologjik i fëmijës. Ajo shpjegon se ajo vetë dhe familja e saj do t’i humbnin këto të drejta, të rëndësishme sipas saj, nëse çifti pranonte të kryente një partneritet të regjistruar. Ajo shton se mbetet një dyshim lidhur me pyetjen se deri në ç’masë lidhja e bijësisë midis kërkueses dhe vajzës së saj do të mbijetonte në këtë rast, meqë ligji mbi individët transseksualë nuk përmbante sipas saj asnjë dispozitë lidhur me këtë çështje. Ajo vetë dhe bashkëshortja e saj, të frymëzuar nga besimet e tyre të forta fetare, ishin martuar me idenë se do të kishin një lidhje që do të vazhdonte gjithë jetën dhe ato nuk ishin të prirura të hiqni dorë nga martesa e tyre në asnjë rast. Kërkuesja argumenton, nga ana tjetër, se kalimi nga një seks në tjetrin nuk e ka transformuar detyrimisht këtë çift në një çift homoseksualësh. Bashkëshortja e saj është angazhuar në një martesë heteroseksuale qysh prej shtatëmbëdhjetë vjetësh dhe ajo vazhdon të jetë heteroseksuale. Për rrjedhojë, degradimi i marrëdhënies në çift në një partneritet të regjistruar nuk i korrespondon realitetit të heteroseksualitetit të bashkëshortes së kërkueses, e cila do të gjendej përballë një zgjedhjeje të pamundur, d.m.th. të mbështesë kërkuesen ose të ruajë martesën e tyre. Së fundi, sipas kërkueses, situata e vajzës së tyre do të ishte e njëjtë me atë të fëmijëve të lindur jashtë martesës.
45. Së dyti, kërkuesja pretendon se dhoma nuk i ka dhënë sa duhet rëndësi të drejtës së saj për vetëvendosje të seksit. Mungesa e njohjes ligjore të gjinisë së saj femërore do të kishte pasoja në jetën e vet të përditshme. Në të vërtetë, ajo ndihej e shtrënguar ta zbulonte transeksualitetin e saj para njerëzish plotësisht të panjohur në situata të përditshme që shumica e njerëzve i konsiderojnë si të zakonshme. Si shembull, ajo shpjegon se puna e saj e detyron të udhëtojë shumë, por pasaporta tregon ende se ajo është burrë. Sa herë udhëton me pasaportën e tanishme, ajo është e detyruar t’i blejë biletat e avionit me emërtimin « zotëri ». Shfaqja në avion e një individi me karakteristika femërore e pajisur me një pasaportë që tregon se ajo i përket seksit mashkull do të shkaktonte në mënyrë të pashmangshme probleme, vështirësi, vonesa, siklet dhe ankth. Duke marrë parasysh se Finlanda e ka lejuar të ndërrojë emrin me qëllim që t’i përshtatet identitetit të saj femëror, ajo e gjykon të palogjikshme që t’ia refuzojnë njohjen ligjore të gjinisë së saj në këtë stad dhe që ta lënë kështu në një situatë midis dy seksesh për një periudhë potencialisht të papërcaktuar. Ajo tregon se nuk ka zgjedhur të bëhet transseksuale dhe çmon se nuk duhej të ndëshkohej pra, me ndërprerjen e martesës. Ajo shpjegon se kushti i shprehur qartë që e bën njohjen ligjore të gjinisë të varur nga ndërprerja e martesës i ka penguar gjykatat finlandeze të bëjnë një shqyrtim të individualizuar që do të mbante parasysh situatën e saj në tërësi. Ajo shton se në çështjen Schlumpf kundër Zvicrës (no 29002/06, 8 janar 2009) Gjykata ka arritur të konstatojë një shkelje në rrethana të ngjashme. Ajo mendon se gjykatat kombëtare përveç kësaj nuk kanë shqyrtuar disa mundësi që nuk do të kërkonin ndërprerjen e martesës.
46. Së treti, kërkuesja gjykon si të pasaktë hipotezën e dhomës sipas të cilës interesi i shtetit për të mbrojtur martesën do ishte fatalisht i komprometuar nëse transseksualët do të lejoheshin të martoheshin. Ajo pretendon se dhoma gabimisht është nisur nga parimi se i vetmi interes i përgjithshëm në këtë rast ishte mbrojtja e karakterit heteroseksual të martesës. Ajo nuk kërkon të kontestojë rëndësinë e mbrojtjes së martesës heteroseksuale, por mendon se të kërkosh prej saj që ajo të divorcohet me qëllim që të mund të fitojë njohjen ligjore për gjininë e saj kjo përbën për shtetin një mjet të panevojshëm dhe çproporcional për të arritur objektivin e vet. Duke u nisur nga hipoteza se rastet do të ishin jashtëzakonisht të rralla, ajo çmon se martesa midis transseksualëve nuk do ta prekte martesën heteroseksuale, jo në mënyrë thelbësore. Duke shpjeguar se çiftet e martuara që gjenden në të njëjtën situatë si ajo dhe bashkëshortja e saj krijojnë pamjen e martesave homoseksuale, e interesuara shton se ndoshta martesa de facto dhe de jure midis individësh me seks të njëjtë ekzistojnë tashmë në Finlandë. Ajo shton se nëse një person e ka fituar njohjen ligjore të gjinisë së saj në një shtet të huaj, ky vendim është i vlefshëm në Finlandë.
47. Nga ana tjetër, kërkuesja e qorton dhomën se nuk kishte mbajtur parasysh si duhej prirjet ndërkombëtare të fundit për heqjen e detyrimeve për divorc, për legalizimin e martesës homoseksuale dhe për divorcin me pëlqim reciprok. Ajo mendon se do të ishte e mundur të hiqej divorci i detyruar, qoftë duke lejuar qartas martesën transseksuale, qoftë duke legalizuar martesën midis individësh me seks të njëjtë. Ajo u referohet studimeve të së drejtës së krahasuar për sa i përket njohjes ligjore të gjinisë dhe kërkesave në fushën e statusit martesor.
48. Kërkuesja parashtron se një evoluim drejt heqjes së detyrimit për t’u divorcuar është gjithashtu i perceptueshëm në Finlandë. Ajo tregon se avokatja e popullit finlandeze për barazinë tha në vitin 2012 se barazia për të gjithë para martesës mund të jetë një zgjidhje e përshtatshme për të mundësuar ruajtjen e martesës kur njëri nga bashkëshortët është transseksual. Ajo shton se në vijim të vizitës së tij në Finlandë në vitin 2012, Komisioneri për të drejtat e njeriut i Këshillit të Evropës ka kërkuar gjithashtu heqjen e detyrimit për t’u divorcuar dhe se, në këtë kontekst, qeveria finlandeze është angazhuar të ngrejë një grup pune që duhet të studiojë mundësinë për të reformuar legjislacionin e kontestuar. Sipas kërkueses, ekziston
