(2709 S. K. m. 125) (818 S. K. m. 41, 43, 47, 49) (1602 S. K. m. 71)

DAVAMIN KONUSU: Maddi ve Manevi Tazminat İstemi.

SAVUNMAMIN ÖZETİ: İdare Hukuku İlkelerine ve T.C. Anayasasının 125/7 nci maddesine göre, idarenin tazminle yükümlü tutulabilmesi için; bir zararın varlığı, zarar doğuran işlem ve eylemin idareye yüklenebilir nitelikte olması, zararlı sonuçla işlem veya eylem arasında illiyet bağının bulunması şartlarının birlikte tahakkukunun gerektiği, ölüm olayında davacıların bir zararı mevcut olmakla birlikte, ölüm olayının hizmetle bir ilgisinin olmadığı, idareye yüklenebilecek herhangi bir kusur bulunmadığı; davacılar yakınının ölümü olayında bilirkişi tarafından düzenlenen raporda sol ventikül kalınlaşmanın bünyesel nitelikte olduğu, oluşumunda kimsenin katkısının bulunmadığının anlaşıldığı, ayrıca müteveffanın tedavisi esnasında, idarenin herhangi bir ihmalinin de söz konusu olmadığı; talep edilen maddi ve manevi tazminat miktarlarının yüksek olduğu, maddi tazminata idareye başvuru tarihinden itibaren, manevi tazminata ise karar tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerektiği belirtilerek yasal dayanaktan yoksun davanın reddine karar verilmesi gerektiği yönünde savunma yapılmıştır.

BAŞSAVCILIĞIN DÜŞÜNCESİ: Davacıların yakını J.Er İsa ÇİMŞİR hakkında savcılık soruşturması sırasında dinlenen bilirkişi mütalaasında, kalp pili takılması halinde yaşam süresinin uzayacağı keza ani ölümünün önlenebileceği belirtildiği halde askeri hastanede bu tedavinin uygulanmadığı, bu tür bir tedavinin idarenin hizmeti kapsamında olması nedeniyle idarenin hizmet kusuru bulunduğu belirtilerek bilirkişiye tespit ettirilecek maddi ve takdir olunacak manevi tazminatın hüküm altına alınmasının uygun olacağı yönünde düşünce bildirilmiştir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Yargı yetkisini kullanan Askeri Yüksek İdare Mahkemesi İkinci Dairesince, davalı idarenin istemi üzerine 07 Kasım 2001 Çarşamba günü saat 09.15'de davacıların yokluğunda, davacı vekili, Av. Hülya AYDIN, davalı idareyi temsilen Haz. Av. Ahmet GÜMÜŞ ve AYİM Savcısı Hak. Alb. Tanju GÜVENDİREN'in iştiraki ile açık duruşma yapılıp, Raportör Üye Topçu Kur. Alb. Metin ŞAHİN'in açıklamaları dinlendikten ve dava dosyası incelendikten sonra;

GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:

Davacılar vekili, 12 Nisan 2000 tarihinde Askeri Yüksek İdare Mahkemesinde kayda geçen dava dilekçesinde özetle; davacıların yakını J.Er İsa ÇİŞMİR’in 26.10.1998 tarihinde rahatsızlandığını, Sara nöbetine tutukluğu gerekçesiyle bölük karargahına alındığını 30.10.1998 tarihinde sara teşhisiyle Jandarma Bölge Komutanlığı revirine, oradan da 04.11.1998 tarihinde Elazığ Asker Hastahanesine, oradan da 12.11.1998 tarihinde Diyarbakır Asker Hastahanesi kardiyoloji servisine sevkinin yapıldığını, Mitral kapak gevşek yapıda teşhisi konularak birliğine sevk edildiğini, 06.04.1999 tarihinde de birliğinde yatağında ölü bulunduğunu, ölümünün mevcut hastalığa bağlı akciğer ödeminden meydana geldiğinin adli tıp kurumu raporundan anlaşıldığını, askerliğe elverişsizlik raporu verilmesi gerekirken hizmet kusuru nedeniyle raporun verilmediği belirterek 8.000.000.000 TL maddi ve 2.000.000.000 TL. manevi tazminatın olay tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte hüküm alına alınmasını talep ve dava etmiştir.

Yapılan yargılama sırasında AYİM 2 nci Dairesinin 22 Mart 2002 tarih ve ESAS NO:2002/633, K.2002/343 sayılı kararı ile davanın görev yönünden reddine oy çokluğu ile karar verilmiş, bu karara karşı davalı idare ve davacılar vekili tarafından karar düzeltme isteminde bulunulması üzerine yapılan incelemede; AYİM 2 nci Dairesinin 22 Ocak 2003 tarih ve GENSEK NO:2002/1765, ESAS NO:2003/77 sayılı kararıyla davalı idare ve davacılar vekilinin karar düzeltme istemlerinin kabulüyle davanın görev yönünden reddine ilişkin kararın kaldırılarak davaya kalındığı yerden devam edilmesine karar verilerek davanın esasının incelenmesine geçilmiştir.

Dava dosyasındaki bilgi ve belgelerin incelenmesinde; J.Komd. Er İsa ÇİMŞİR’in 25.02.1998 tarihinde askerlik şubesinden Manise Kırkağaç 6 ncı Jandarma Er Eğitim Alay Komutanlığı emrine sevk edildiği, temel eğitimi müteakip Tunceli İl Jandarma Komutanlığı emrine, dağıtımının yapıldığı, olay tarihinde Tunceli Mazgirt İlçe Jandarma Komutanlığı emrinde görevli bulunduğu, 28 Ekim 1988 tarihinde rahatsızlık geçirdiği, sara nöbetine tutulduğu gerekçesiyle tim kuruluşundan geri hizmete kullanılmak üzere bölük karargahına alındığı, 30.10.1998 tarihinde epilepsi teşhisi ile Tunceli Jandarma Bölge Komutanlığı revirine sevkinin yapıldığı, Jandarma Bölge Komutanlığı revirinde yapılan muayenesi sonucunda 04 Kasım 1998 tarihinde Elazığ Asker Hastahanesine sevk edildiği, Elazığ Asker Hastahanesinde muayenesinin yapılarak 12.11.1998 tarihinde Diyarbakır Asker Hastahanesi kardiyoloji bölümüne sevkinin uygun görüldüğü, 16.11.1998 günü Diyarbakır Asker Hastanesi kardiyoloji bölümünde muayenesinin ve tetkiklerin ayaktan yapıldığı, mitral kapak gevşek yapıda teşhisi konularak işlem ve tedavi gerektirmediğinden birliğine sevk edildiği; 06 Nisan 1999 günü J.Komd. Er İsa ÇİMŞİR’in akşam bölük gazinosunda oturduğu ve saat 22.00 sıralarında koğuşa geldiği, aynı birlikte görevli J.Komd, Er Uğur ÖZDEMİR, J.Komd. Er Rahmi ÇABUKER, J.Komd. Er Ekrem USLU ile sohbet ettiği ve daha sonra yatağına yattığı, saat 22.40 sıralarında J.Komd. Er Altuğ KARAKAN'ın koğuşa geldiği, J.Komd. Er İsa ÇİMŞİR'i yatağında yüz üstü yatarken gördüğü, J.Komd. Er İsa ÇİMŞİR'e gene sere sepe yatıyorsun dediği, ancak cevap alamadığı, yatağından çevirmeye çalıştığı, gözlerinin hafif açık ağzından köpükler gelmekte olduğunu gördüğü, bölük komutanına haber verdiği, bölük doktorunun ilk müdahalesini müteakip J.Komd. Er İsa ÇİMŞİR’in Mazgirt Sağlık Ocağına götürüldüğü ve oradan da Tunceli Devlet Hastanesine sevk edildiği, saat 23.00 sıralarında yolda vefat ettiği, Elazığ Asker Hastanesinde yapılan otopsi sonucunda düzenlenen 07.04.1999 tarihli otopsi tutanağında; göğüs açıldığında sol ventrikülün hipertrofik olduğu, diğer kısımların makroskopik görünümün normal olduğu, aort pulmoner arter yapılarının normal olduğu, sol ventrikül açıldığında mitral kapak ön kapakçığı serbest kenarında minimal kalsifikasyon bulunduğu, sol ventrikül duvarının hipertrofik olduğu, aort, pulmoner triküspit kapak yapılarının normal olduğu, ceset üzerinde ateşli silah yara, bere, darp izninin bulunmadığı, kişinin ölümünün dış etkenlerden meydan gelmediği, otopsi esnasında makroskopik incelemelerden herhangi bir bulgu test edilemediği, kişinin ölümünü izah edebilecek bir bulgu tesbit edilemediğinden alınan numunelerin incelenmesinden sona tesbit edilecek laboratuvar bulguları ile birlikte değerlendirilmesi halinde ölüm nedeninin tesbitinin mümkün olabileceği, otopsi esnasında alınan numunelerin patolojik ve toksikolojik inceleme içki İstanbul Adil Tıp Kurumu Başkanlığına gönderildiği, İstanbul Adli Tıp Kurumu Başkanlığı tarafından yapılan inceleme sonucu düzenlenen 16.09.1999 tarihli Morg İhtisas Dairesinin 173/210/163339/8.4. 1999 sayılı raporunda sonuç olarak kanda etanol, metanol bulunmadığı, uyutucu uyuşturucu maddelerin ve aranan totsik maddelerden hiç birinin bulunmadığı, histopatolojik tetkik raporuna göre, myokardda hiperemi, postmortem değişiklikler, akciğerde intraalveoler ödem ve taze kanama postmortem değişiklikler, karaciğerde hiperemi, böbrekte hiperemi, beyinde hiperemi, pastromortem travmatik değişiklikle