(AİHS. m. 2, 13, 35) (ABDULLAH YILMAZ - TÜRKİYE DAVASI) (KILINÇ VE DİĞERLERİ - TÜRKİYE DAVASI) (SÜLEYMAN ÇİÇEK - TÜRKİYE DAVASI)

(Başvuru no. 2251/11)

KARAR

STRAZBURG

Başkan,

Guido Raimondi,

Yargıçlar,

Danute Jociene,

Peer Lorenzen,

Dragoljub Popovic,

Işıl Karakaş,

NebojšaVucinic,

Paulo Pinto de Albuquerque,

ve Bölüm Yazı İşleri Müdürü Stanley Naismith’in katılımıyla, 8 Ekim 2013 tarihinde Daire halinde toplanan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (İkinci Bölüm), yukarıda belirtilen 7 Ocak 2011 tarihli başvuruya ilişkin olarak gerçekleştirilen müzakereler sonucunda aşağıdaki kararı vermiştir:

OLAYLAR

1. Başvuranlar, sırasıyla, 1965, 1966, 1997 ve 1992 doğumlu olup, Türkiye’nin Adana ilinde ikamet etmektedirler. Başvuranlar, Ağrı 12. Mekanize Piyade Tugayında zorunlu askerlik görevini ifa ederken, 4 Eylül 2009 tarihinde, piyade tüfeğiyle kendisini vurarak intihar eden Volkan KAMALAK’ın (“V.K.”) babası, annesi ve kardeşleridir. Mahkeme önünde, Ağrı’da görev yapan Avukat S. KILIÇ tarafından temsil edilmektedirler.

2. Dava konusu olaylar, başvuranlar tarafından ibraz edildiği şekliyle aşağıdaki gibi özetlenebilir.

3. 4 Eylül 2009 tarihinde saat 10.20 sularında gerçekleştirilen atış talimi esnasında, V.K.’nin tüfeği tutukluk yapmıştır. V.K.’nin arkadaşı Y.Z., sorunun çözülmesi için yardımcı olmuş, şarjörü çıkarıp tekrar takmıştır. Ardından, V.K., aniden ayağa kalkmıştır. Y.Z., arkadaşını ayağından tutmaya çalışarak kendisine ne yaptığını sormuştur. V.K., atış alanından aşağı doğru birkaç adım atmış, G-3 piyade tüfeğini çenesinin altına dayamış, kafasına doğru nişan almış ve ateş etmiştir.

4. V.K., derhal revire kaldırılmış, ancak orada hayatını kaybetmiştir.

5. Askeri savcı, saat 12.10 sularında, olay yeri incelemesini başlatmıştır.

6. Adana Adli Tıp Kurumunda, 5 Eylül 2009 tarihinde otopsi yapılmıştır. 15 Nisan 2010 tarihli otopsi raporunda, ateşli silah giriş yarasının tek başına öldürücü nitelikte olduğu, atışın bitişik atış mesafesinden yapıldığı, ölüm nedeninin, ateşli silah yaralanmasına bağlı kafatası kırığı, karakterli beyin doku harabiyeti ve beyin kanaması olduğu belirtilmiştir. Yapılan toksikolojik inceleme sonucunda, V.K.’nin kanında alkole rastlanmıştır.

7. Askeri savcının talebi üzerine, Adana Adli Tıp Kurumu tarafından bir bilirkişi raporu daha düzenlenmiş olup, söz konusu raporda, V.K.’nin kanında tespit edilen 130 mg/dl alkolün, müteveffanın ölümünde herhangi bir etkisinin olmadığı bildirilmiştir.

8. Olay yeri olan atış alanından toplanan boş mermi kovanları üzerinde yapılan balistik inceleme sonucunda, V.K.’nin tüfeğinden çıkan boş mermi kovanı tespit edilmiştir.

9. V.K.’nin sağ ve sol el içi, sol elinin üst kısmı ve yüzünden alınan svaplarda atış artıklarına rastlanmıştır.

10. Askeri savcı tarafından birkaç tanığın ifadesi alınmış ve aşağıdaki ifadeler tutanağa geçirilmiştir.

11. Müteveffanın en yakın arkadaşlarından biri olan Y.Z., ifadesinde, V.K.’nin sürekli askerlikten şikayet ettiğini, bel fıtığından dolayı Ağrı Asker Hastanesine sevkinin gecikmesi konusunu çok fazla kafasına taktığını, olay günü omzunun ağrıdığını söylediğini, dağıtım iznindeyken omzunun çıktığını ve asker hastanesinde tedavi olabilmesi için birliğinden sevk kağıdı alması gerektiğinden söz konusu rahatsızlığı sivil hastanede tedavi ettirdiğini söylediğini, bundan dolayı askeri mahkemeye verilmekten korktuğundan bahsettiğini, V.K.’nin, olay günü, bankamatik kartlarını, kimlik kartını ve üzerinde telefon numaralarının yazılı olduğu bir kağıt parçasını arkadaşı A.T.’ye vermek istediğini, ancak A.T.’nin bunları almak istemediğini, V.K.’nin, bu durumu hesabındaki parayı babasına göndermesi gerektiğini ancak çarşı izni olmadığını söyleyerek izah ettiğini, V.K.’ye problemin ne olduğunu sorduğunu ve söz konusu eşyaları kendisinin teslim aldığını, atış alanında yerde yatar vaziyette atış pozisyonu alındığında V.K.’nin gergin olduğunu gördüğünü, V.K.’nin rahatsız olduğunu söyleyerek cebindeki cüzdanı çıkarıp kendisine verdiğini, atış komutu verildiğinde tetiği birkaç kez çektiğini ancak tüfeğinin tutukluk yaptığını, kendisinin de V.K.’nin tüfeğini alarak, şarjörünü çıkarıp emniyetini açtığını, kurma kolunu çektiğinde mekanizmadan bir mermi kovanının fırladığını, şarjörü doldurarak yerine yerleştirdiğini ve sorunun çözüldüğünü, V.K.’nin tekrar atış pozisyonu aldığını, ancak sonrasında aniden ayağa kalktığını, tüfeğinin dipçiğini yere dayadığını, kendisinin V.K.’yi ayağından yakaladığını ve ona ne yaptığını sorduğunu, ancak V.K.’nin diğer ayağıyla kendisini ittiğini ve atış alanından aşağı doğru koşmaya başladığını, ardından durarak yavaşça soluna doğru döndüğünü, tüfeğinin namlusunu boğazına dayadığını ve tetiği çektiğini belirtmiştir.

12. İntihar anına şahit olan görgü tanığı E.U., ifadesinde, V.K.’nin, arkadaşı Y.Z.’yi atlatarak ileri doğru koştuğunu ve tüfeğinin namlusunu çenesinin altına dayayarak ateş ettiğini söylemiştir.

13. Tanık sıfatıyla ifadesi alınan A.T., müteveffanın şen şakrak bir insan olduğunu, sağlık taraması için birlikte revire gittiklerini, V.K.’nin omuz çıkığının ve bel fıtığının olduğunu, kendisine eğitimlerde zorlandığını söylediğini, revirden Ağrı Asker Hastanesine sevkinin yapıldığını, ancak hastaneye kabulünün 1 hafta-10 gün kadar geciktiğini, bu zaman zarfında V.K.’nin bu durumu çok fazla kafasına taktığını, şikayet ettiğini, fevri davranışlar sergilediğini ve gergin olduğunu, askerlikten şikayet ettiğini ve askerde ne işi olduğunu sorguladığını, olay günü atış talimi başlamadan önce V.K.’nin kendisiyle konuşmak istediğini ancak diğer askerler yanlarına geldiğinde konuşmaktan vazgeçtiğini, o gün diğer günlerden farklı olarak oldukça sessiz ve durgun olduğunu, bankamatik kartlarını ve üzerinde adres yazılı bir kağıdı cüzdanından çıkardığını ve kendisinden bunları ev adresine göndermesini istediğini, V.K.’ye bunları evine neden bizzat kendisinin göndermediğini sorduğunda cevap olarak ilk çarGı izninin kilitli olduğunu belirttiğini, neden kilitlendiğini sorduğunda ise başlangıçta sebebini söylemek istemediğini, sonrasında ise sabah, bölük komutanının, kendisine kılık kıyafetiyle ilgili olarak uyarıda bulunduğunu söylediğini beyan etmiştir.

14. Diğer görgü tanığı E.Ç., ifadesinde, müteveffanın neşeli ancak sürekli askerlikten şikayet eden takıntılı bir insan olduğunu, olay günü, atış alanındayken, V.K.’nin tüfeğini çenesinin altına dayadığını gördüğünü belirtmiştir.

15. Diğer görgü tanığı İ.K., ifadesinde, bildiği kadarıyla müteveffanın herhangi bir sorununun olmadığını ancak en ufak şeylere dahi kafasını takan bir kişi olduğunu, V.K.’nin olay günü tüfeğiyle problem yaşadığını, ardından ayağa kalkarak birkaç adım öne atıldığını ve tüfeğini çenesinin altına dayadığını, V.K.’yi tetiği çekerken görmediğini ancak ateş edildikten sonra V.K.’nin kafasında meydana gelen hasarı gördüğünü beyan etmiştir.

16. Müteveffanın samimi arkadaşlarından biri olan S.B., ifadesinde, V.K.’nin olay gününün sabahında keyfinin yerinde olduğunu, V.K.’yi birkaç adım koştuktan sonra silahını çenesinin altına dayadığını gördüğünü, kendisinin bu andan itibaren gözlerini kapattığını ve V.K.’nin tetiği çektiği anı görmediğini, olaydan bir gün önce, V.K.’nin kendisine silah sesinden ve atış talimlerinden korktuğunu söylemiş olduğunu belirtmiştir.

17. Bölük komutanı O.G., ifadesinde, takım komutanının V.K.’nin sırt ağrısından haberdar olduğunu, V.K.’nin bel ağrısından da şikayet etmesi üzerine revirden asker hastanesine sevk edildiğini, eğitimlere 12 gün katıldığını, omzuyla ilgili rahatsızlığını takım komutanına bildirildiğini ve bu nedenle sürü