Dicle ve Sadak / Türkiye – 48621/07 - 16.06.2015 tarihli karar [II. Bölüm]
Olaylar – Başvuranlar ilgili tarihte Türkiye Büyük Millet Meclisinde milletvekili ve Anayasa Mahkemesi tarafından kapatılan DEP (Demokrasi Partisi) isimli siyasi partiye üyeydiler. 1994 yılının Aralık ayında Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından yasadışı örgüte üyelikten dolayı 15 yıl hapis cezasına mahkûm edilmişlerdir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, başvuranların ve diğer iki kişinin gerçekleştirmiş oldukları başvuru sonucunda, 17 Temmuz 2001 tarihli Sadak ve Diğerleri / Türkiye kararında, Devlet Güvenlik Mahkemesinin bağımsız ve tarafsız olmaması nedeniyle Sözleşme’nin 6 § 1 maddesinin ve başvuranlar hakkındaki suçlamaların yeniden sınıflandırılması konusunda başvuranların zamanında bilgilendirilmemeleri ve başvuranlar aleyhine tanıklık edenleri sorgulayamamaları ve sorgulatamamaları nedeniyle 6 § 1 maddesiyle bağlantılı olarak Sözleşme’nin 6 § 3 (a), (b) ve (d) maddelerinin ihlal edildiğini tespit etmiştir.
Şubat 2003’te bazı kanunları değiştiren bir kanun yürürlüğe girmiştir. Bu kanun Mahkeme tarafından ihlal tespit edilmesinin ardından ceza yargılamalarının yenilenmesini öngörmektedir. Başvuranlar davalarına ilişkin Mahkeme kararına dayanarak, yargılamaların yenilenmesini talep etmişlerdir.
Devlet Güvenlik Mahkemesi başvuranların davasının yeniden açılması gerektiğine karar vermesinin ardından, Nisan 2004’te 8 Aralık 1994 tarihli kararını yinelemiştir. Mahkeme gerekçesinde, başvuranlara atıfta bulunurken “sanık/hükümlü” ifadesini kullanmıştır. Başvuranlar Haziran 2004’te bu karara karşı temyiz başvurusunda bulunmuştur. Yargıtay aynı ay içerisinde, başvuranların serbest bırakılmasına karar vermiştir. Sonrasında Temmuz 2004’te, Mahkeme tarafından 17 Temmuz 2001 tarihli kararda tespit edilen ihlalin giderilmediğini tespit ederek Nisan 2004’te verilen kararı bozmuştur.
Dava, Ağır Ceza Mahkemesine havale edilmiştir. Ağır Ceza Mahkemesi 2007 yılının Mart ayında, özellikle Yargıtay’ın, kararın yeniden değerlendirilmesi usulünün önceki karardan tamamen bağımsız olduğu yönündeki görüşünü göz önünde bulundurarak; başvuranların Aralık 1994 tarihli mahkûmiyet kararlarını onaylamıştır. Ancak başvuranlara verilen hapis cezasını yedi yıl altı aya indirmiştir. İlgili kararda ise başvuranları “sanık/hükümlü” şeklinde adlandırmıştır.
Bu sırada, başvuranlar 2007 yılının Haziran ayında, Temmuz 2007’de gerçekleştirilecek olan milletvekili seçimlerinde bağımsız aday olarak isimlerini kaydettirmişlerdir. Diğer belgeler arasında, Devlet Güvenlik Mahkemesi tarafından Aralık 1994’te verilen mahkûmiyet kararını ve Ağır Ceza Mahkemesi tarafından Mayıs 2007’de verilen, mahkum edilen ilk başvuranın cezasının infazının tamamlandığını gösteren bir belge alma talebini karara bağlamayı reddettiğini gösteren kararı sunmuşlardır.
Yüksek Seçim Kurulu Temmuz 2007 tarihli kararında, başvuranların mahkum edilmelerinin, milletvekili olarak seçilmelerini olanaksız hale getirdiği gerekçesiyle başvuranların adaylığını reddetmiştir.
Hukuki değerlendirme
Sözleşme’nin 6 § 2 maddesi
(a) Yalnızca “sanık” ifadesi yerine “sanık/hükümlü” ifadesinin kullanımı hakkında – Yargıtay Temmuz 2004’te yargılamaların yenilenmesinin, başvuranlar hakkında gerçekleştirilen ilk yargılamalardan tamamen bağımsız bir usul olduğunu ifade etmiştir. Bütün usul kuralları, davanın yeni bir davaymış gibi uygulanmasını gerektirir ve iddianame başvuranlara bildirilerek, yeni ifade alma işlemleri gerçekleştirilir.
Ağır Ceza Mahkemesi, yargılamanın yenilenmesinin, ilk yargılamalardan tamamen bağımsız olan yeni bir usul olduğunu i
