AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR
Başvuru no. 75450/10
LM BASIN YAYIN LİMİTED ŞİRKETİ ve Mehmet ÇAĞÇAĞ / Türkiye
Başkan,
Robert Spano,
Yargıçlar,
Ledi Bianku,
Işıl Karakaş,
Paul Lemmens,
Valeriu Griţco,
Jon Fridrik Kjølbro,
Stéphanie Mourou-Vikström
ve Bölüm Yazı İşleri Müdürü Stanley Naismith’in katılımıyla 27 Haziran 2017 tarihinde Daire olarak toplanan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (İkinci Bölüm), 3 Aralık 2010 tarihli yukarıda belirtilen başvuruyu, davalı Hükümet tarafından sunulan görüşleri ve başvuranların cevaben sundukları görüşleri göz önünde bulundurarak gerçekleştirdiği kapalı oturumdaki müzakereler sonucunda aşağıdaki kararı vermiştir:
OLAYLAR
Birinci başvuran Tuncay Akgün, olayların meydana geldiği dönemde, Leman isimli mizah dergisinin editörü ve genel merkezi İstanbul’da bulunan, bir yayın ve dağıtım şirketi olan LM Basın Yayın Limitet Şirketinin imtiyaz sahibi idi. İkinci başvuran Mehmet Çağçağ ise söz konusu derginin karikatüristi olarak görev yapmaktaydı.Başvuranlar, İstanbul Barosuna bağlı Avukat F. İlkiz tarafından temsil edilmektedirler. Türk Hükümeti ("Hükümet") kendi görevlisi tarafından temsil edilmektedir.25 Eylül 2014 tarihinde, Sözleşme’nin 10. maddesine ilişkin şikâyet Hükümete tebliğ edilmiş ve başvurunun geri kalan kısmının Mahkeme İçtüzüğü’nün 54. maddesinin 3. fıkrası uyarınca kabul edilemez olduğuna karar verilmiştir.
A. Davanın koşulları Davanın kendine özgü koşulları, başvuranlar tarafından ifade edildiği şekilde, aşağıdaki gibi özetlenebilir.5 Şubat 2008 tarihinde, olayların meydana geldiği dönemde Türkiye’nin Başbakanı olan Recep Tayyip Erdoğan’ın bir resmi, Leman isimli mizah dergisinde yayımlanmıştır. Söz konusu derginin kapağında, aslında 22 Temmuz 2007 tarihli seçimlerin ardından çekilen ve Erdoğan’ın orta parmağını gösterdiği bir fotoğrafı içeren fotomontajdan ibaret olan bir resim ve konuşma balonu bulunmaktaydı. Söz konusu balonda şu yazı yer almaktaydı:
"Batının ilmini bilimini değil, ahlaksızlığını aldık."Dosyadan, söz konusu resmin yayımlanmasından birkaç gün önce, Erdoğan’ın, diğer Avrupa ülkelerinde eğitimlerine devam etmek için burs alan öğrencilerin ayrılması dolayısıyla düzenlenen bir bilgi toplantısı sırasında yukarıda belirtilen sözlere benzer sözleri ifade ettiği anlaşılmaktadır.Söz konusu resmin yayımlanmasının ardından, Recep Tayyip Erdoğan, Başbakan olarak kendi şahsiyetine yönelik iftira ve hakaret nedeniyle, Borçlar Kanunu’nun 49. maddesinin 2. fıkrasına dayanarak, 20.000 Türk lirası (TRY - olayların meydana geldiği dönemde geçerli olan döviz kuruna göre yaklaşık 11.500 avro) tutarında tazminat talebiyle, başvuranlar hakkında tazminat davası açmıştır. Recep Tayyip Erdoğan, ihtilaf konusu resmin üzerinde, kendisi hakkında "çirkin, nezaketsiz, onur kırıcı, aşağılayıcı ve karalayıcı" nitelikte bir fotomontaj yapıldığını iddia etmiştir.Ankara Asliye Hukuk Mahkemesi, 21 Ekim 2008 tarihinde, başvuranları, "Başbakan’ı müstehcen bir hareket yaparak ahlaka aykırı şekilde davranan bir kişi olarak gösteren, ihtilaf konusu dergide kullanılan fotoğraf dikkate alındığında, davacı tarafın [Recep Tayyip Erdoğan] kişisel haklarının ihlal edildiğinin tespit edildiği" gerekçesiyle Recep Tayyip Erdoğan’a 4.000 TRY (olayların meydana geldiği dönemde yaklaşık 1.977 avro) tazminat ödemeye mahkûm etmiştir. Ankara Asliye Hukuk Mahkemesi, verdiği kararda, aynı zamanda, ihtilaf konusu resmin üzerinde kullanılan fotoğrafın dikkatli bir şekilde değiştirildiğini gösteren bilirkişi raporuna atıfta bulunmuştur.Başvuranlar, ifade özgürlüklerine saygı gösterilmediği gerekçesiyle, Asliye Hukuk Mahkemesinin kararına karşı temyiz başvurusunda bulunmuşlardır. 19 Ekim 2009 tarihinde verilen ve 22 Aralık 2009 tarihinde başvuranlara tebliğ edilen kararla, Yargıtay, ilk derece ma
