1 REKABET KURUMU



REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : D3/A.Ç.-01/01 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 01-25/242-64
Karar Tarihi : 29.5.2001
A- TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. M. Tamer MÜFTÜOĞLU
Üyeler : Dr. Kemal EROL, Mehmet Zeki UZUN, Sadık KUTLU,
İsmet CANTÜRK, Nejdet KARACEHENNEM, Mustafa PARLAK, A. Ersan GÖKMEN,
R. Müfit SONBAY, Kubilay ATASAYAR, Murat GENCER
B- RAPORTÖRLER: Aydın ÇELEN, Ümit GÖRGÜLÜ, Hilmi BOLATOĞLU
C- BAŞVURUDA BULUNAN:
SÜTAŞ Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş.
D- TARAFLAR: - SÜTAŞ Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve Tic. A.Ş.
Uluabat Köyü Karacabey/BURSA
- SÜTAŞ Pastörize Süt ve Süt Mamülleri Gıda San. ve
Tic. A.Ş.'nin bayileri ve seyyar satıcıları
E- DOSYA KONUSU: SÜTAŞ Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamülleri
Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin bayileri ve seyyar satıcıları ile yapmış olduğu
sözleşmelere menfi tesbit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
F- DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 5.5.1998 tarih, 1163, 1165 sayı ve
20.5.1999 tarih,1535 sayı ile giren başvuru üzerine, 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun’un 5 ve 8. maddeleri uyarınca yapılan inceleme
sonucunda düzenlenen 11.5.2001 tarih, D3/A.Ç.-01/01 sayılı Menfi Tespit/Muafiyet
Ön İnceleme Raporu 25.5.2001 tarih, REK.0.07.00.00/34 sayılı Başkanlık önergesi
ile 00-25 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
G- RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: Sütaş Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt
Mamulleri Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin Türkiye çapında bayileri ve plasiyerleri
(seyyar satıcıları) ile akdetmiş olduğu standart dağıtım anlaşmaları için ayrı ayrı
yapmış olduğu menfi tespit/muafiyet başvurusuna ilişkin olarak, yapılan
değerlendirmeler ışığında;
1)Bayilere ve plasiyerlere belirli münhasır bölgeler verilmiş olması ve bayiler ile
plasiyerlerin satış fiyatlarının Sütaş Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamulleri
Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından belirlenmesi nedeniyle bildirimde bulunulan
bayilik ve plasiyerlik sözleşmelerine menfi tespit verilemeyeceği;
2)1997/3 sayılı Tebliğ kapsamında değerlendirildiğinde, bayilerin ve plasiyerlerin
bölge dışına yapacakları pasif satışları engelleyici ve bayiler ile plasiyerlerin yeniden
satış fiyatlarını belirleyici nitelikteki hükümleri nedeniyle, bayilik ve plasiyerlik
sözleşmelerinin 1997/3 sayılı Grup Muafiyeti Tebliği’nden yararlanamayacağı;
2 REKABET KURUMU
3)Bayilerin ve plasiyerlerin yapacakları pasif satışların engellenmesi ve aynı
zamanda bu dağıtıcıların satış fiyatlarının belirlenmesi suretiyle, rekabetin dağıtım
anlaşmalarından beklenen faydanın elde edilebilmesi için zorunlu olandan daha
fazla kısıtlandığı, dolayısıyla bildirime konu olan sözleşmelere bireysel muafiyet
verilebilmesi için gerekli olan şartların sağlanmaması nedeniyle bayilik ve plasiyerlik
sözleşmelerine bireysel muafiyet verilemeyeceği;
4)Bayilik sözleşmelerinin yeniden satış fiyatının belirlenmesine yönelik 26 ve 30.
maddelerinin sözleşmelerden çıkarılması ve 8. maddesinin pasif satışları
engellemeyecek şekilde yeniden düzenlenmesi durumunda bayilik sözleşmelerinin
1997/3 sayılı Grup Muafiyetinden yararlanabileceği;
5)Benzer biçimde, plasiyerlik sözleşmelerinin yeniden satış fiyatının belirlenmesine
yönelik 3. maddesinin sözleşmelerden çıkarılması ve 2. maddesinin pasif satışları
engellemeyecek şekilde yeniden düzenlenmesi durumunda plasiyerlik
sözleşmelerinin 1997/3 sayılı Grup Muafiyetinden yararlanabileceği
düşünülmektedir.
H- İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İlgili Pazar
Ürün Pazarı: İlgili ürün pazarını belirlerken ürün özellikleri, kullanım biçimleri ve fiyat
açısından ikame edilebilir ürünlerin bir arada değerlendirilmesi gerekmektedir.
Süt alkolsüz içecekler grubunda yer alıp, katkılı ya da katkısız biçimde
tüketilmektedir. Ayrıca birtakım doğal teknikler ve katkılarla yoğurt, ayran, peynir,
tereyağı, süttozu, kaymak gibi bir çok alt ürün ve bunların türevlerini elde etmek için
de kullanılan bir gıda maddesidir.
Sözü edilen alt ürünler, süt işleyen tesislerin hemen hepsinde üretimi
yapılabilen maliyeti düşük olan ürünlerdir. Sütün doğal ya da teknolojik yollarla
dönüştürülmesiyle üretilen bu ürünler, sütten direkt olarak elde edilmeleri nedeniyle
sütün katkı maddesi olarak kullanıldığı diğer sütlü ürünlerden tamamen ayrılırlar.
Kendine has besleyici özelliği, fiyatı ve bu tür alt ürünleriyle çok zenginleşen
kullanım biçimi bakımından hemen hemen alternatifsiz bir gıda maddesi olması
nedeniyle süt ve buna bağlı olarak süt ürünleri ayrı bir ürün pazarı olarak
değerlendirilmelidir. Bu nedenle ilgili ürün pazarı süt ve süt ürünlerinin dağıtımı
pazarı olarak belirlenmiştir.
Coğrafi Pazar: Süt ve süt ürünleri pazarında, Türkiye genelinde üretim ve dağıtım
yapma konusunda herhangi bir engelin bulunmadığı, nakliye sırasında bozulmalarını
engelleyen soğuk hava ekipmanlı araçlar sayesinde ülkenin her yerine dağıtım
yapılabilirliği ve pazara giriş açısından da bölgesel farklılık olmadığı ve ülke içinde
rekabet koşullarının yeterince homojen olduğu gözönüne alınarak, ilgili coğrafi
pazar, Türkiye Cumhuriyeti sınırları olarak tespit edilmiştir.
H.2.Taraflar
Sütaş Bursa ve Havalisi Pastörize Süt ve Süt Mamulleri Gıda Sanayi ve
Ticaret A.Ş.(Sütaş)'nin ortaklık yapısı aşağıdaki gibidir:
3 REKABET KURUMU
Ortaklar Hisse Tutarı Hisse
Dağılımı (%)
Yılmaz Holding A.Ş. 488.988.085.000 97,79
T.C.Başbakanlık Özelleştirme
İdaresi Başkanlığı 7.862.400.000 1,57
Selahattin Merey 638.525.000 0,13
Muharrem Yılmaz 132.051.000 0,03
Sadık Yılmaz 14.820.000 0,00
Diğer 2.364.119.000 0,47
Toplam 500.000.000.000 100,00
Sütaş, hem bayiler ile yaptığı bayilik sözleşmeleri, hem de plasiyerlerle
(seyyar satıcı) yaptığı plasiyerlik sözleşmeleri için menfi tespit/muafiyet talebinde
bulunmaktadır. Plasiyerlik sözleşmeleri, “Kendi Aracı İle Çalışacak Satıcı” için
yapılanlar ve “Sütaş Aracı İle Çalışacak Satıcı” için yapılanlar olmak üzere iki çeşittir.
Sözleşmeler incelendiğinde her iki plasiyerlik sözleşmelerinin birbirine benzer
şekilde düzenlendikleri görülmüştür. Bu nedenle her iki tip plasiyerlik sözleşmesi
birlikte değerlendirilecektir.
H.3.Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
H.3.1. Menfi Tesbit Değerlendirmesi
Menfi tespit talebinde bulunulan dağıtım anlaşmaları incelendiğinde, menfi
tespit belgesi verilmesini engelleyecek bazı ihlal niteliğindeki hükümlere yer verildiği
görülmüştür. İhlal niteliğindeki bu hükümlerden bazıları şunlardır:
Sütaş'ın bayilerle akdetmiş olduğu bayilik sözleşmelerinin 8. maddesinde
“Bayi kendisine tanınan bayilik bölgesi sınırları dışında sözleşme konusu işle ilgili
olarak hiçbir şekilde faaliyet ve girişimde bulunamaz doğrudan doğruya veya