Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2004-4-22 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 04-48/639-158
Karar Tarihi : 22.7.2004
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : A. Ersan GÖKMEN, R. Müfit SONBAY, Murat GENCER,
Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ, Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI,
M. Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN
B. RAPORTÖRLER : Kemal Tahir SU, Hatice AKKAYA
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
Levent Nispetiye Mah. Aytar Cad. No:2
34340 Beşiktaş/İstanbul
Denizbank A.Ş.
Büyükdere Cad. No:106
Esentepe/İstanbul
D. TARAFLAR : Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
Levent Nispetiye Mah. Aytar Cad. No:2
34340 Beşiktaş/İstanbul
Denizbank A.Ş.
Büyükdere Cad. No:106
Esentepe/İstanbul
E. DOSYA KONUSU: Denizbank A.Ş. ile Türkiye Garanti Bankası A.Ş.
arasında imzalanan "Bonus Kredi Kartı Program Sözleşmesi"ne menfi
tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına en son 31.1.2003 tarih ve 448 sayı ile
giren başvuru üzerine düzenlenen 15.7.2004 tarih, 2004-4-22/MM-04-KTS sayılı
Menfi Tespit/Muafiyet Ön İnceleme Raporu 16.7.2004 tarih, REK.0.08.00.00/160
sayılı Başkanlık önergesi ile 04-48 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanmıştır.
04-48/639-158
2
G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda,
- Denizbank A.Ş. (Denizbank) ve Türkiye Garanti Bankası A.Ş. (Garanti Bankası)
arasında akdedilen “Bonus Kredi Kartı Program Sözleşmesi”ne çeşitli
hükümlerinin 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesine
aykırılık teşkil etmesi nedeniyle menfi tespit belgesi verilmesinin mümkün
olmadığı;
- sözleşmenin, taraflarının rakip teşebbüsler olması ve lisans sözleşmesi niteliği
taşıması nedeniyle 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
kapsamında grup muafiyetinden yararlanamadığı;
- ancak 4054 sayılı Kanun'un 5. maddesinde yer alan şartların tamamını
taşıdığından bahse konu sözleşmeye Kanun'un 5. maddesinin ikinci fıkrası
çerçevesinde, bildirim tarihi olan 31.1.2003 tarihinden itibaren beş (5) yıl süre ile
muafiyet tanınmasının uygun olacağı
görüşüne yer verilmiştir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İlgili Pazar
İnceleme konusu işlem açısıdan ilgili ürün pazarları; “çok markalı kredi kartları
ihracı pazarı” ve “üye işyeri edinme pazarı” olarak tanımlanmıştır.
Taksitli alışveriş ve ödül biriktirme imkanı sağlayan çok markalı kartların etkili
olduğu coğrafi pazar, Türkiye Cumhuriyeti sınırları olarak belirlenmiştir.
H.2. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
Bildirimin konusu, 31.12.2002 tarihinde imzalanan “Bonus Kredi Kartı Program
Sözleşmesi”ne 4054 sayılı Kanun’a aykırı olmadığına ilişkin menfi tespit belgesi
verilmesi veya muafiyet tanınması talebinden ibarettir.
H.2.1. Menfi Tespit Değerlendirmesi
4054 sayılı Kanun’un uygulanması bakımından teşebbüs niteliğini haiz Garanti
Bankası ve Denizbank bankacılık hizmetleri ve kredi kartları pazarında
birbirlerine rakip olan teşebbüslerdir. 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinde “Belirli
bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti
engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut
doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar... hukuka aykırı ve
yasaktır.” hükmü yer almaktadır. Dolayısıyla aynı piyasada faaliyet gösteren ve
birbirine rakip olan iki teşebbüsün bir kredi kartı programını paylaşmak üzere
04-48/639-158
3
akdettikleri ve içerisinde tarafların birbirleri ile rekabet etmemelerine dair
hükümler de yer alan Bonus Kredi Kartı Program Sözleşmesi’ne, Kanun’un 4.
maddesine aykırı olması nedeniyle aynı Kanun’un 8. maddesi çerçevesinde
menfi tespit belgesi verilmesi mümkün değildir.
H.2.2. Sözleşme Hükümlerinin İncelenmesi
Bildirime konu sözleşmenin “Amaç ve Kapsam” başlıklı 4. maddesinde “İşbu
Sözleşme, Garanti Bankası tarafından kullanılan ve işletilen Bonus Kredi Kartı
Programının Denizbank tarafından da kullanılabilmesi ve bu kullanım esnasında
tarafların hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi amacı ile akdedilmiştir. Bu amaç
doğrultusunda olmak üzere Denizbank, müşterilerine Garanti Bonus Kart
sahiplerine sağlanan avantajlar ve özelliklere sahip Bonus Kart’ı Denizbank isim
ve logosunu kullanmak suretiyle pazarlayabilecek, basabilecek ve operasyonel
hizmetlerini verebilecektir.” denilmektedir. Bu maddede yalnız çok markalı kredi
kartı ihracına yönelik ifadeler bulunmakla birlikte, sözleşmenin devam eden
maddelerinde üye işyeri edinmeye ilişkin hükümler de yer almaktadır.
Sözleşmenin “Tanımlar” başlıklı 2. maddesinde Bonus Kredi Kartı Programı,
“Bonus kredi kartları ile kart hamillerinin web üyelerinin işyerlerinde yapacakları
mal ve hizmet alımlarında peşin ve/veya taksitli olarak ödeme yapmalarına ve
bonus ödül programından faydalanmalarına olanak sağlayan, aynı zamanda kart
hamillerinin kredi kartı sistemlerine dahil yurt içi ve yurt dışı banka ve mali
kuruluşların anlaşmalı üye işyerlerinde nakit ödeme yapmaksızın mal ve hizmet
alımı yapabilmelerini ve bonus kredi kartına sağlanan diğer olanaklardan
faydalanmalarını sağlayan Garanti Bankası tarafından düzenlenen kredi kartı
programı” olarak tanımlanmıştır.
Dolayısıyla sözleşme ile Denizbank’ın Deniz Bonus Kart çıkarabilmesi ve bu
kartın, Garanti Bankası’nın mevcut üye işyeri ağı dahilindeki işyerlerinde
kullanılabilmesi mümkün hale gelmektedir. Denizbank, hiç yeni üye işyeri
anlaşması yapmasa dahi, kart hamillerine taksitli/ödüllü alışveriş imkanı sağlayan
yaygın bir ağdan faydalanabilecektir.
Sözleşmenin 3. maddesinde sözleşmenin yürürlük süresi 5 yıl olarak
düzenlenmiştir.
Sözleşmenin 5. maddesinde ise uygulama esasları belirlenmiştir. “Üye İşyeri
Yönetimi” başlıklı 5.1. maddesinde, Garanti Bankası ve Denizbank’ın üye
işyerlerinde birbirlerinin kart hamillerine aynı imkanları tanıyacakları; kart
hamillerine sağlanacak imkanların belirlenmesinde ve uygulanmasında nihai
belirleyicinin Garanti Bankası olacağı; Denizbank’ın mevcut Garanti Bankası web
üyeleriyle münhasıran üye işyeri sözleşmesi akdedemeyeceği; birbirlerinin üye
işyerleri ile aynı koşullarda sözleşme yapabilecekleri; webe dahil edilmek istenen
üye işyerleri konusunda belirleyici ve nihai karar vericinin Garanti Bankası
olduğu; tarafların üye işyerleri ile kart programı dışındaki üye işyeri ilişkilerini ve
04-48/639-158
4
finansal koşullarını serbestçe belirleme ve sürdürme hak ve yetkisine sahip
olduğu; ay sonu dokümanları ve üye işyeri sözleşmelerinin Garanti Bankası
tarafından belirlenecek hususları taşıyacağı; POS terminallerinin belirli teknik ve
ortak özellikleri ihtiva edeceği düzenlenmiştir.
Sözleşmenin “Kart Sahipleri Yönetimi” başlıklı 5.2. maddesinde Garanti Bankası
ve Denizbank’ın birbirlerine ait mevcut bonus kredi kartlarını kendilerine çekmek
amacı ile kampanya düzenleyemeyecekleri; kendileri tarafından verilen bonus
kredi kartlarının daha avantajlı olduğunu belirtmek suretiyle reklam, tanıtım
yapamayacakları; birbirlerinin kart hamillerine kredi kartı veremeyecekleri
düzenlenmiş, Garanti Bankası’nın, Denizbank tarafından çıkartılacak olan bonus
kredi kartlarına Denizbank tarafından uygulanacak olan her türlü ücret, faiz,
komisyon vb şeklinde kart hamillerinden talep edilen tutarların, Garanti Bankası
tarafından talep edilen ortalama oranın/tutarın azami %(…) eksik veya fazlası
olmasını DenizBank’a tavsiye ettiği (5.2.f) ifade edilmiştir.
Sözleşmenin “Ödül Programı Yönetimi” başlıklı 5.3. maddesinde Denizbank’ın,
kendisi tarafından web üyesi yapılarak Bonus Kredi Kartı Programı’na dahil
edilecek üye işyerlerince verilecek bonus/ödül oranlarını belirleme yetkisine sahip
olduğu, ancak söz konusu oranların, Garanti Bankası tarafından sektör bazında
önerilen oranların altına düşemeyeceği; bir tarafa ait kartın diğer tarafın üye
işyerinde kullanılması ile kazanılan bonusların işlemin yapılmasını takip eden gün
Bonus Takas Sistemi aracılığıyla birbirlerine aktarılacağı; Denizbank’ın olağan
ödül uygulamaları dışında yer alacak tüm kampanyalarda Garanti Bankası’ndan
yazılı onay alacağı ifadeleri yer almaktadır.
Program paylaşımına kadar geçen dönemde dışa kapalı olarak taksit-ödül
uygulamasına imkan tanıyan bonus ağı, bu sözleşme aracılığı ile Denizbank’a
açılmakta ve “Garanti Bonus Card” markalı kapalı alt ağ olma özelliğini
yitirmekte
