10
BU KARAR DANISTAY 13.DAIRESI’NCE IPTAL
EDILMISTIR. REKABET KURULU’NUN AYNI
KONUYA ILISKIN 08.03.2007 TARIH VE 07-19/192-63
NOLU KARARINA INTERNET SAYFAMIZDAKI
KARAR ARAMA BÖLÜMÜNDEN ERİŞEBİLİRSİNİZ.
20
30
05-18/224-66
2
Rekabet Kurumu Başkanlığından, 40
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2003-4-200 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 05-18/224-66
Karar Tarihi : 24.3.2005
Dosya Konusu : Warner Bros. Film ve Video Sanayi ve Ticaret A.Ş. (WB)
ticaret unvanlı sinema filmleri dağıtım şirketinin, sinemalarda gösterilen
filmleri piyasaya sürerken, nihai tüketiciye uygulanacak bilet fiyatlarını
salon sahibi teşebbüslere dikte ederek, yeniden satış fiyatını belirlemek 50
suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’u ihlal ettiği
iddiasının değerlendirilmesi.
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa ttt PARLAK
Üyeler : Tuncay SONGÖR, A. Ersan GÖKMEN, R. Müfit
SONBAY, Murat GENCER, Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ,
Rıfkı ÜNAL, Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI,
M. Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN 60
B. SORUŞTURMA HEYETİ
Başkan : R. Müfit SONBAY
Raportörler : Kerem TOMUR, Levent KUTOĞLU
C. ŞİKAYET EDEN : Altındağ Belediye Başkanı M. Ziya KAHRAMAN
Altındağ Belediye Sarayı, Talatpaşa Bulvarı,
06320 Ankara
70
D. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILANLAR
Warner Bros. Film ve Video Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Cumhuriyet Caddesi No.26 Kat 5 80200, Harbiye\İstanbul
United International Pictures Filmcilik ve Ticaret Ltd. Şti.
Spor Caddesi, Acısu Sokak Tahsin Bey Apt.No.1 D.7-8 Maçka 80680
İstanbulÖzen Film Filmcilik Sinemacılık T.A.Ş.
Sakızağacı Caddesi No:21 Beyoğlu/İstanbul
80
E. İDDİALARIN ÖZETİ: Rekabet Kurumu’na intikal eden başvuru yazısında
yer alan hususların ve yapılan önaraştırma sürecinde edinilen bilgi, belge
ve bulguların incelenmesi neticesinde Rekabet Kurulu’nun aldığı
soruşturma açılması kararına dayanak teşkil eden iddialar aşağıdaki
şekildedir.
05-18/224-66
3
4054 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesi kapsamındaki ihlal iddiaları
WB’nin “Türkiye genelinde filmlerin sinemalarda gösterimi amacıyla dağıtımı” ilgili 90
pazarında 4054 sayılı Kanun’un 3. maddesinde tanımlanan şekilde hakim
durumda olduğu,
WB’nin ilgili pazardaki hakim durumunu;
- rakibi konumundaki New Films şirketinin faaliyetlerini zorlaştırmak ve
engellemek amacıyla, boykot ve sinema salonu işletmelerini tehdit etmek
şeklinde gerçekleştirdiği eylemler suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6 ncı
maddesinin “Ticari faaliyet alanına başka bir teşebbüsün girmesine doğrudan
veya dolaylı olarak engel olunması ya da rakiplerin piyasadaki faaliyetlerinin 100
zorlaştırılmasını amaçlayan eylemler” şeklindeki (a),
-
- film dağıtımı yaptığı sinema salonu işletmelerinin bazılarından “garanti parası”
olarak tanımlanan bir ön ödeme talep etmek, dolayısıyla eşit durumdaki
alıcıları arasında ayrımcılık yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6 ncı
maddesinin “Eşit durumdaki alıcılara aynı ve eşit hak, yükümlülük ve edimler
için farklı şartlar ileri sürerek, doğrudan veya dolaylı olarak ayrımcılık
yapılması” şeklindeki (b),
- dağıtımını yaptığı filmleri paket halinde satmak, filmlerin gösterim sürelerini, 110
sinema salonlarının hangi salonlarında gösterime konulacağını ve filmlerden
önce gösterilecek fragman ve diğer reklamlara ilişkin şartları alıcısı
konumundaki sinema salonlarına dikte etmek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6
ncı maddesinin “Bir mal veya hizmetle birlikte, diğer mal veya hizmetin satın
alınmasını veya aracı teşebbüsler durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın
veya hizmetin, diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına
bağlanması ya da satın alınan bir malın belirli bir fiyatın altında satılamaması
gibi tekrar satış halinde alım satım şartlarına sınırlamalar getirilmesi ”
şeklindeki (c) ,
- sinema salonlarınca uygulanan film bilet ücretlerini bazı durumlarda 120
belirlemek ve/veya onaylamak, bu bedelleri ülke genelindeki sinemalarda
kontrol etmek, sinema salonu işletmelerince gerçekleştirilen
indirim/promosyon uygulamalarına müdahale etmek veya yasaklamak
şeklinde gerçekleştirdiği eylemler sonucunda, bir başka hizmet piyasası olan
“filmlerin sinemalarda gösterimi” pazarındaki rekabet koşullarını bozmak
suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 6 ncı maddesinin “Belirli bir piyasadaki
hakimiyetin yaratmış olduğu finansal, teknolojik ve ticari avantajlardan
yararlanarak başka bir mal veya hizmet piyasasındaki rekabet koşullarını
bozmayı amaçlayan” şeklindeki (d) bentlerinde,
örneklendirilen tarzda kötüye kullandığı iddia edilmiştir. 130
05-18/224-66
4
4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesi kapsamındaki ihlal iddiaları
Türkiye genelinde filmlerin sinemalarda gösterimine yönelik dağıtımı ilgili
pazarında faaliyet gösteren WB, United International Pictures Filmcilik ve Ticaret
Ltd. Şti. (UIP) ve Özen Film Filmcilik ve Sinemacılık T.A.Ş. (Özen Film)’nin;
- sinema salonları ile dağıtım konusu filmlerin hasılatının aralarında paylaşımı
esasında anlaştıkları, WB, UIP ve Özen Film’in sinema salonlarına ödenen
hasılat payını sinema salonu işleten teşebbüslere sabit %50 şeklinde
uygulamak suretiyle rekabeti engelleyici, bozucu ya da sınırlayıcı nitelikte
hareket ettikleri, bunun da adı geçen üç teşebbüsün arasında var olan 140
rekabeti sınırlama amaçlı bir uyumlu eylemin sonucu oluştuğu ve bu sebeple
WB, UIP ve Özenfilm’in 4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin “Mal veya
hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar
ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi” şeklindeki (a),
- alıcıları konumundaki sinema salonu işletmelerinin bazılarından “garanti
parası” olarak tanımlanan bir ön ödeme talep etmek, dolayısıyla ayrımcılık
yapmak suretiyle, 4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin; “Münhasır bayilik
hariç olmak üzere, eşit hak, yükümlülük ve edimler için eşit durumdaki kişilere
farklı şartların uygulanması” şeklindeki (e),
- dağıtımını yaptıkları filmlerin tüketiciye gösterimi hususunda sinema salonları 150
ile aralarında bulunan “dikey anlaşmalar” vasıtasıyla sinemalarca uygulanan
bilet ücretlerine ve indirim/promosyon çalışmalarına değişen şekil ve ölçülerde
müdahale etmek suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin “Mal veya
hizmetlerin alım ya da satım fiyatının, fiyatı oluşturan maliyet, kar gibi unsurlar
ile her türlü alım yahut satım şartlarının tespit edilmesi” şeklindeki (a) ve,
- dağıtımını yaptıkları filmlerin gösterim sürelerini ve sinemaların hangi
salonlarının tahsisi edileceğini ve filmlerden önce gösterilecek fragman
ve/veya diğer reklamlara ilişkin şartları değişen ölçülerde olmak üzere sinema
salonu işletmelerine dikte etmek ve dağıtımını gerçekleştirdikleri filmlerin bir
paket halinde alınmasını zorunlu tutmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4 160
üncü maddesinin “Anlaşmanın niteliği veya ticari teamüllere aykırı olarak, bir
mal veya hizmet ile birlikte diğer mal veya hizmetin satın alınmasının zorunlu
kılınması veya aracı teşebbüs durumundaki alıcıların talep ettiği bir malın ya
da hizmetin diğer bir mal veya hizmetin de alıcı tarafından teşhiri şartına
bağlanması ya da arz edilen bir mal veya hizmetin tekrar arzına ilişkin
şartların ileri sürülmesi ” şeklindeki (f),
- bentlerinde yasaklanan faaliyetleri gerçekleştirdikleri iddia edilmiştir.
05-18/224-66
5
F. DOSYA EVRELERİ : Altındağ Belediye Başkanlığı’nın Kurumumuz kayıtlarına
23.10.2003 tarih ve 5151 sayıyla giren başvurusu üzerine hazırlanan 18.11.2003 170
tarihli bilgi notu, Rekabet Kurulu'nun 18.12.2003 tarih ve 03-78 sayılı
toplantısında görüşülerek 4054 sayılı Kanun’un 40/1. maddesi uyarınca
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
Karar gereği yürütülen önaraştırma sonucunda Kurum raportörlerince
düzenlenen 26.3.2004 tarih ve 2003-4-200/Ö.A.-04-K.T. sayılı Önaraştırma
Raporu Rekabet Kurulu’nun 1.4.2004 tarih ve 04-23 sayılı toplantısında
görüşülerek, 04-23/254-M sayı ile, WB, UIP ve Özen Film Filmcilik ve Sinemacılık
T.A.Ş. (Özen Film) hakkında soruşturma açılmasına karar vermiştir. Rekabet
Kurulu’nun anılan kararı sonucunda, 4054 sayılı Kanun’un 43/2. maddesi 180
uyarınca hakkında soruşturma açılan teşebbüsler ve şikayetçiye soruşturma
açıldığına dair bildirim yapılmış ve söz konusu bildirime cevaben gönderilen ilk
yazılı savunmalar alınmıştır.
Soruşturma süreci sonunda hazırlanan SR/04-17 sayı ve 24.8.2004 tarihli
soruşturma raporu Kanun’un 45/1. maddesi uyarınca tüm Kurul üyeleri ile ilgili
taraflara tebliğ edimiş ve aynı maddenin ikinci fıkrası gereğince taraflardan 30
gün içinde ikinci yazılı savunmaları talep edilmiştir. Soruşturma raporunun tebliğ
edilmesini takiben, hakkında soruşturma yürütülen WB tarafından gönderilen ve
8.10.2004 tarih ve 5606 sayıyla intikal eden yazıda, ikinci savunma için 30 gün ek 190
süre talep edilmiş, Kurulu 19.10.2004 tarih ve 0466 sayılı kararıyla ilgili tarafa 15
gün ek süre tanımıştır. İkinci yazılı savunmanın yasal süre içinde, 7.11.2004
tarihinde Kuruma intikal etmesini takiben Soruşturma Heyeti tarafından
hazırlanan, ikinci yazılı savunmaya yönelik ek görüş 3.12.2004 tarihinde WB
tarafından tebellüğ edilmiştir.
WB’nin, 8.12.2004 tarihinde Rekabet Kurumu’na gönderdiği yazı ile son yazılı
savunmanın hazırlanması için 30 gün ek süre talep edilmiş, söz konusu talebin
Kurul’un 9.12.2004 tarih ve 04-78/1141-M sayılı Kararıyla kabul edilmesini
takiben WB tarafından hazırlanan “Ek Görüşe Cevap” süresi içinde Kuruma 200
intikal etmiştir.
Hakkında soruşturma yürütülen taraflardan WB’nin talebi üzerine Kurul’un
3.2.2005 tarih ve 05-07/78-M sayılı Kararıyla, 23.3.2005 gününde sözlü savunma
toplantısı yapılmasına karar verilmiş, yapılan sözlü savunma toplantısını takiben
Rekabet Kurulu, 24.3.2005 tarih ve 05-18/224-66 sayı ile nihai kararını vermiştir.
G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞLERİ: İlgili raporda;
1. “Türkiye genelinde filmlerin sinemalara yönelik dağıtımı” ilgili pazarında 210
faaliyet gösteren;
WB, UIP ve Özen Film sinema salonlarına ödenen hasılat paylaşım oranlarını
sabit %50 şeklinde uygulamak suretiyle rekabeti engelleyici, bozucu ya da
sınırlayıcı nitelikte hareket ettikleri, bunun da adı geçen üç teşebbüsün
05-18/224-66
6
arasında var olan rekabeti sınırlama amaçlı bir uyumlu eylemin sonucu
oluştuğu yönünde yeterli delil olmadığı, dolayısıyla adı geçen teşebbüslerin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrası ve özellikle de aynı
maddenin (a),
WB, UIP ve/veya Özenfilm’in film dağıtımı yaptıkları sinema salonu
işletmelerinin bazılarından “garanti parası” olarak tanımlanan bir ön ödeme 220
talep etmelerinin, eşit durumdaki alıcılar arasında ayrımcılık yapılması amaçlı
olmadığı ve bu yönde bir etkinin de oluşmadığı, dolayısıyla adı geçen
teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrası ve özellikle de
aynı maddenin (e),
WB, UIP ve/veya Özenfilm’in sinema salonları ile aralarında bulunan “dikey
anlaşmalar” vasıtasıyla, dağıtımını yaptıkları filmlerin asgari gösterim
sürelerini ve/veya sinemaların hangi salonlarında gösterileceğini tek taraflı
olarak belirledikleri iddiasını kanıtlamaya yeterli delil olmadığı, dolayısıyla adı
geçen teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesinin birinci fıkrası ve
özellikle de aynı maddenin (a), 230
WB, UIP ve/veya Özen Film’in dağıtımını yaptıkları filmlerin bir paket halinde
alınmasını zorunlu tuttukları yönündeki iddiaları destekleyen yeterli bulguya
rastlanmadığı, dolayısıyla anılan teşebbüslerin 4054 sayılı Kanun’un 4 üncü
maddesinin birinci fıkrası ve özellikle de aynı maddenin (f) ve,
UIP ve/veya Özenfilm’in sinema salonları ile aralarında bulunan dikey
anlaşmalar vasıtasıyla sinemalarca uygulanan bilet ücretlerini belirledikleri
ve/veya indirim/promosyon kampanyalarına müdahale ettikleri iddiasını
kanıtlamaya yeterli delil olmadığı, dolayısıyla anılan her iki teşebbüsün de
4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesinin birinci fıkrası ve özellikle de aynı
maddenin (a) 240
bendleri kapsamında rekabet ihlali iddialarına yönelik olarak adı geçen her üç
teşebbüs hakkında hukuken bir işlem tesisine yer olmadığı,
2. “Türkiye genelinde filmlerin sinemalara yönelik dağıtımı” ilgili pazarında 4054
sayılı Kanun’un 3 üncü maddesinde tanımlanan şekilde hakim durumda olan
WB’nin;
rakibi durumundaki New Films Sinemacılık ve Dış Ticaret A.Ş.nin faaliyetlerini
zorlaştırmak amaçlı eylemler gerçekleştirdiği, dolayısıyla ilgili pazardaki hakim
durumunu 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin birinci fıkrası ve özelikle de
aynı maddenin (a) bendinde örneklendirilen şekilde kötüye kullandığı iddiasını
destekleyecek yeterli kanıt bulunmadığı, 250
film dağıtımı yaptığı sinema salonlarının bazılarından garanti parası olarak
tanımlanan bir önödeme talep etmesinin, eşit durumdaki alıcılar arasında
ayrımcılık yapılması amaçlı olmadığı ve bu yönde bir etkinin de oluşmadığı,
dolayısıyla adı geçen teşebbüsün ilgili pazardaki hakim durumunu 4054 sayılı
Kanun’un 6. maddesinin birinci fıkrası ve özelikle de aynı maddenin (b)
bendinde örneklendirilen şekilde kötüye kullanmadığı,
bu sebeple WB ile ilgili 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin (a) ve (b) bentleri
kapsamında bir işlem tesisine gerek bulunmadığı,
05-18/224-66
7
3. ilgili pazarda hakim durumda bulunan WB’nin
dağıtımını yaptığı bazı filmlerden önce gösterilecek fragmanları belirlemek 260
suretiyle ilgili pazardaki hakim durumunu 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesinin
birinci fıkrası ve özelikle de anılan maddenin (c) bendinde örneklendirilen
şekilde kötüye kullandığı,
sinema salonlarınca uygulanan bilet ücretlerini belirlemek ve/veya
denetlemek, bu bedelleri birbirinin rakibi konumundaki sinema salonları
arasında eşitlemek şeklinde gerçekleştirdiği eylemler suretiyle bir başka
hizmet piyasası olan “filmlerin sinemalarda gösterimi” pazarındaki rekabet
koşullarını bozma amaçlı veya bu etkiyi doğurur tarzda, dolayısıyla 4054
sayılı Kanun’un 6. maddesi ve özellikle de aynı maddenin (d) bendinde
örneklendirilen şekilde kötüye kullandığı, 270
sinema salonları ile arasında bulunan “dikey anlaşmalar” vasıtasıyla sinema
salonlarınca uygulanan bilet fiyatlarını belirlemek ve/veya müdahale etmek
suretiyle 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi ve özellikle de aynı maddenin (a)
bendinde yasaklanan faaliyetleri gerçekleştirdiği
tespit edilmiş olup;
bu ihlalleri gerçekleştiren WB’nin 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin (2004/1
sayılı Tebliğ ile değişik) ikinci fıkrası uyarınca 11.883.182.000 TL’den az
olmamak üzere bir önceki yıl sonunda oluşan yıllık gayri safi gelirinin %10’una
kadar para cezası ile cezalandırılması gerektiği,
4. Ceza miktarı belirlenirken 4054 sayılı Kanun’un 16. maddesinin dördüncü 280
fıkrası gereği ve takdirleri Rekabet Kurulu’nda olmak üzere,
WB’nin, hakkında yürütülen soruşturmaya ilişkin Rekabet Kurulu’nun nihai
kararını beklemeden, yaptığı değişiklikler ve düzenlemeler sonucunda ihlale
son verdiğinin,
WB’nin kendisi ile ilgili soruşturma açılması tebligatını 4054 sayılı Kanun’un 9.
maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca “ihlale son verilmesine ilişkin görüş
yazısı” olarak kabul ettiği ve buna uygun bir biçimde davrandığının,
WB’nin soruşturma heyeti ile sürdürdüğü iyi niyetli işbirliği ve Rapor’da yer
verilen beyan ve taahhütlerinin,
göz önünde bulundurulması gerektiği, 290
5. WB’ye film dağıtımı yaptığı sinema salonu işletmeleri ile arasında bulunan
“dikey anlaşmalara” ilişkin bildirimde bulunmaması sebebiyle 4054 sayılı
Kanun’un 16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde (2004/1 sayılı Tebliğ
ile değişik) öngörülen 2.970.794.000 TL’si idari para cezası verilmesi, ayrıca
4054 sayılı Kanun’un anılan maddesinin üçüncü fıkrası uyarınca, WB’nin
yönetim kurulu üyelerinin her birine bildirimde bulunmama cezasının %10’u
oranında para cezası uygulanması gerektiği,
6. WB’nin ihlal teşkil ettiği belirlenen eylemlerinden kaçınması gerektiğinin 4054
sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca bildirilmesi gerektiği,
05-18/224-66
8
7. Soruşturma safhasında tespit edilen, bazı belediyeler tarafından sinema 300
işletmecilerinin bilet fiyatlarına müdahale edilmesinin ilgili pazarda fiyatların
arz-talep dengesi içinde oluşmasına ve sinema işletmecilerinin birbirleriyle
rekabet etmesine engel olduğu tespit edilmiş olup pazarın daha rekabetçi bir
yapıya kavuşabilmesini teminen belediyelere sinemaların bilet fiyatlarını
“tanzim” etme yetkisi veren 1580 sayılı Belediyeler Kanunu’nda gerekli
değişikliklerin yapılması için 4054 sayılı Kanun’un Rekabet Kurulu’nun görev
ve yetkilerini düzenleyen 27. maddesinin (g) bendi uyarınca Başbakanlığa
görüş bildirilmesinin yerinde olacağı,
8. Soruşturma sürecinde başta WB olmak üzere UIP ve Özen Film’in film bilet
ücretleri, sinema salonlarınca gerçekleştirilen indirim/promosyon 310
uygulamaları, filmlerin gösterim süreleri, garanti parası talebinde geçerli olan
şartlar, hasılat paylaşım oranları ve dağıtım stratejileri konularında yaptıkları
değişiklikler, bundan sonraki dönemde izleyecekleri yöntemler ve taahhütlerin
(özellikle de WB, UIP ve Özen Film’in iyi niyet beyannamelerinde “gösterim
süreleri” konusunda açıkladıkları değişiklikler kapsamında), sinema filmlerinin
dağıtımı ve gösterimi piyasalarındaki rekabet koşulları üzerindeki muhtemel
etkilerinin, gelecek dönemlerde denetlenmesi sonucunda hazırlanacak
periyodik raporlar çerçevesinde izlenmesinin ve ayrıca değerlendirilmesinin
yerinde olacağı,
kanaat ve sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir. 320
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İlgili Pazar
H.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Genel olarak sinema filmi dağıtıcısı teşebbüslerin, sinema salonlarına yönelik
dağıtım, DVD ve video dağıtımı ve son olarak televizyonda yayın için dağıtım
şeklindeki dört alanda faaliyet gösterdikleri görülmektedir. Bu anlamda sinema
filmi eserlerinin ticari amaçlı dağıtımı pazarı yukarıda değinilen dört dağıtım
şeklini de kapsamaktadır. Sektörde faaliyet gösteren WB, UIP, Özen Film ve 330
diğer küçük firmaların tamamı da sinema salonlarda gösterime yönelik dağıtım
yapmaktadır. Adı geçen üç teşebbüsün yabancı yapımcı firmalar ile aralarındaki
sözleşmelerin incelenmesinden WB’nin yapımcı Warner ile sözleşmesinin DVD
ve video dağıtımını da kapsadığı, UIP ve Özen Film’in sözleşmelerinin ise
sadece “sinema gösterim haklarına” ilişkin olduğu anlaşılmıştır. Televizyonda
gösterime yönelik dağıtım her üç teşebbüsün de faaliyet alanında
bulunmamaktadır.
Filmlerin sinemalarda gösterime yönelik dağıtımı pazarında, birinci vizyon ve
ikinci vizyon olarak bir ayrım yapılmaktadır. Buna göre, bazı sinema filmleri,
özellikle büyük şehirlerde bulunan sinema salonlarında gösterimden kaldırıldıktan 340
sonra, aynı şehirde yer alan başka sinemalarda ikinci kez gösterime
sokulmaktadır. Bu tür sinemalar, daha çok gelir seviyesinin düşük olduğu semt ve
şehirlerde yer almakta, filmler büyük sinemalarda gösterimden çıkınca kullanılmış
05-18/224-66
9
kopyaları dağıtıcılardan temin edip aynı filmi kendi sinemalarında gösterime
sokmaktadırlar.
Böylelikle, birinci vizyon ve ikinci vizyonda gösterime yönelik dağıtım arasında bir
ayrım yapılıp yapılmaması gerektiği, diğer bir deyişle bunların ayrı ürün pazarları
olup olmadığının incelenmesi gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Soruşturma taraflarından UIP’nin yaptığı savunmada, bir sinemanın bulunduğu
lokasyon, perde sayısı, demografik yapı, filmin karakteristiği ve o sırada vizyona 350
giren veya yakın gelecekte vizyona girecek filmleri dikkate alarak farklı filmleri
birinci veya ikinci vizyonda gösterime sokabileceği, aynı sinemanın hem birinci
vizyon hem de ikinci vizyon film alabileceği belirtilmektedir.
Diğer taraftan Türkiye’de faaliyet gösteren ve birden fazla sinema salonu işleten
bazı büyük sinema zincirleri, sinema salonunun lokasyonu ve hasılat
potansiyeline bağlı olarak filmleri birinci veya ikinci vizyonda gösterime
alabilmektedir. Yine bir çok sinema işletmecisi filmlerin popülaritesi, yerel halkın
beğenisi gibi kriterleri göz önünde bulundurarak bazı filmlerin birinci vizyon
diğerlerinin ise ikinci vizyonda gösterime sokulmasını tercih ettiklerini ifade
etmektedir. 360
Bütün bu hususların değerlendirilmesi sonucunda, birinci ve ikinci gösterime
yönelik dağıtım arasında, farklı pazarlar olarak değerlendirilmelerini gerektirecek
esaslı bir ayrım bulunmadığı, sinemalar için birinci gösterim ve ikinci gösterim
arasında ikame olduğundan hareketle ilgili ürün pazarı “filmlerin sinemalarda
gösterimi amacıyla dağıtımı” olarak tespit edilmiştir.
H.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
Soruşturma konusu uygulamaları gerçekleştiren teşebbüsler, film bazında
değişmekle beraber, Türkiye genelinde faaliyet gösteren sinema salonlarına
yönelik dağıtım yapmaktadır. Ancak sinema salonları ülkemizin tüm şehir 370
merkezlerinde bulunmamakta, söz konusu işletmeler özelikle İstanbul, Ankara,
İzmir, Adana, Bursa ve Antalya gibi merkezlerde yoğunlaşmaktadır. Bu bağlamda
ilk bakışta örneğin sürekli aktif bir sinema salonunun bulunmadığı Siirt veya
Hakkari şehirlerinin ilgili coğrafi pazarda yer almamaları gerektiği düşünülebilir.
Ancak halihazırda sinema salonu bulunmayan merkezlerde gelecekte bir
sinemanın faaliyete geçmesi halinde Türkiye genelinde geçerli olan rekabet
şartları bu teşebbüsler için de geçerli olacaktır. Bir başka deyişle Türkiye
genelindeki her hangi bir bölgeyi bir diğerinden filmlerin sinemalarda gösterime
yönelik dağıtımı pazarındaki rekabet şartları açısından ayırt edilebilir kılan bir
özellik bulunmamaktadır. Bu çerçevede ilgili coğrafi pazar “Türkiye Cumhuriyeti 380
sınırları” olarak tespit edilmiştir.
05-18/224-66
10
H.2. Taraflar
H.2.1. United International Pictures Filmcilik ve Ticaret Ltd. Şti.
UIP, Hollanda yasalarına göre kurulmuş United International Pictures B.V’nin
(UIP B.V) sinema filmlerinin ülkemizdeki dağıtımı amacı ile kurduğu bir şirkettir.
UIP, Paramount ve Universal tarafından üretilen veya dağıtılan filmleri, tarafların
aralarında imzaladıkları bir “lisans sözleşmesi” uyarınca dağıtma konusunda
yetkilidir. UIP ayrıca, Bueno Vista tarafında üretilen veya dağıtılan filmleri de UIP
B.V ve Bueno Vista arasındaki lisans sözleşmesine uygun olarak dağıtmak
konusunda lisans sahibidir. Yukarıda bahsi geçen lisans sözleşmelerinin hiçbiri 390
münhasırlık içermemektedir. Diğer taraftan UIP Türk yapımı filmlerin dağıtımını
da yapmaktadır. UIP Türkiye’nin en büyük hissedarı UIP BV’dir. Dosya mevcudu
bilgilere göre adı geçen şirketin 2003 yılı cirosu 13 milyon 434 bin 703 YTL 62
YKR’dir.
H.2.2. Warner Bros. Film ve Video Sanayi ve Ticaret A.Ş.
WB’nin temel faaliyet alanını yabancı yapımcı firmalar olan Warner ve Columbia
şirketlerinin filmlerinin Türkiye pazarında sinema salonlarına dağıtımı
oluşturmaktadır. WB ayrıca, Türk yapımı film dağıtımı da yapmaktadır. Adı geçen
şirket Türkiye genelindeki yaklaşık 300 sinema salonuna film dağıtımı yapmakta,
ancak bu sayı dağıtımı yapılan filme göre değişebilmektedir. 400
WB’nin %99 hissesini ABD’de kurulmuş Warner Bros Entertainment Inc. şirketi
elinde bulundurmaktadır. Şirketin 2003 yılı Türkiye cirosu 15 milyon 243 bin 219
YTL 117 YKR olarak gerçekleşmiştir.
H.2.3. Özen Film Filmcilik Sinemacılık T.A.Ş.
Özen Film’in faaliyet alanını sinema filmi dağıtıcılığı ve sinema salonu
işletmeciliği oluşturmaktadır. Özen Film, Amerikan “Fox” firması ile yaptığı
“royalty” anlaşması çerçevesinde adı geçen firmanın filmlerinin Türkiye’deki
dağıtımını münhasır olarak gerçekleştirmekte, ayrıca soruşturmaya taraf diğer iki
dağıtıcı firma gibi Türk yapımı film dağıtımı yapmaktadır. Özenfilm’in 2003 yılı
cirosu 13 milyon 925 bin YTL olarak gerçekleşmiştir. 410
H.3. Yapılan Tespitler ve Elde Edilen Deliller
H.3.1. Raportörlerin WB şirketi yetkilileri ile yaptıkları görüşmelerde edinilen
bilgilere göre WB 2001, 2002 ve 2003 yılları itibarıyla ortalama %55 pazar
payıyla sektördeki en büyük teşebbüstür. WB dağıtımcılık dışında, Özen Film ve
Umut Sanat’ın aksine, sinema salonu işletmeciği yapmamaktadır. Dağıtım
pazarındaki pazar payları itibarıyla, WB’nin” ardından UIP ve Özen Film
gelmektedir.
Yapılan görüşemelerde, sinema filmi dağıtımı pazarının işleyişi konusunda
bilgiler edinilmiştir. Buna göre, dağıtıcı firmaların sinema salonu işletmecileri ile
çalışmaları temel olarak “hasılat paylaşımı” (pursantaj) sistemi çerçevesinde 420
05-18/224-66
11
yürümekte, bu sistemde, sinema filmlerinden elde edilen rüsum vergisi ve KDV
sonrası hasılat sinema salonları ile dağıtıcılar arasında yarı yarıya
paylaşılmaktadır. Diğer taraftan, sektörde faaliyet gösteren tüm dağıtıcı firmalar
yukarıda açıklanan sistem çerçevesinde hasılattan %50 pay alma esasıyla
faaliyet göstermektedir.
H.3.2. Garanti Parası Uygulamasına İlişkin Tespitler
Bir takım sinema işletmeleri tarafından, soruşturmaya taraf dağıtıcıların
dağıtımını yaptıkları filmler için “garanti parası” adı altında bir maktu bedel talep
etmelerinin şikayet konusu yapıldığı görülmüştür. Yapılan yerinde incelemeler
kapsamında “garanti parası” uygulamasına ilişkin edinilen belgelere aşağıda yer 430
verilmektedir.
H.3.2.1. Hakkında soruşturma yürütülen 3 film dağıtıcısı teşebbüs de, film
sağladıkları sinema salonu işletmecilerinden zaman zaman “garanti parası“
olarak tanımlanan bir sabit ücret almaktadır. Yapılan açıklamalara göre bazı
sinema salonu işletmecileri, filmlerden elde ettikleri hasılatları kasıtlı olarak düşük
göstermekte ya da düşük izleyici sayısı nedeniyle dağıtıcının o filmden beklediği
geliri elde edememesine yol açmakta, ya da filmlerin kopya, reklam gibi
maliyetlerini karşılayamamakta, bu nedenle dağıtıcı firmalar bu tür dağıtıcılardan
garanti parası adı altında bir maktu bedel talep etmektedir. Garanti parası
alınması, hasılattan %50 pay üzerine anlaşılmasını etkilememektedir. 440
H.3.2.2. Raportörlerce yapılan incelemelerde, film dağıtıcılarının sinemalardan
talep ettikleri garanti bedellerine ilişin yazışmalar elde edilmiştir. Örneğin WB
tarafından 2003 yılı Eylül ayında İstanbul Büyükçekmece’de bulunan Favori
Sinema Merkezi’ne gönderilen faks mesajında 19.12.2003 tarihinde gösterime
girecek olan “Lord of the Rings” filminin garanti miktarının 7500 ABD Doları +
KDV olarak belirlendiği, filmin minimum gösterim süresinin 4 hafta olduğu yer
almaktadır. Aynı faks mesajında “bu film için uygulanacak bilet fiyatı aynı bölgede
oynayan diğer bir sinemadan daha düşük olamayacaktır” ifadesi yer almaktadır.
H.3.2.3. Sine Ankara Sinemaları’ndan WB’ye gönderilen bir faks mesajında,
25.8.2003 tarihli WB faksında belirtilen “Asmalı Konak” filmi için 8500 ABD 450
Doları+KDV ve “Matrix Revolutions” filmi için 7500 ABD Doları+KDV garanti
miktarlarının kabul edildiği belirtilmektedir.
H.3.2.4. WB tarafından 2003 Temmuz ve Ağustos aylarında New Films/Avcılar,
Ereğli Erdemir AKM, İzmit Özdilek, Kırklareli Cine Plaza, Urfa Emek, Edirne
Carmen, Adapazarı Abasıyanık, Mersin Cep ve Aksaray Afra sinemalarına
gönderilen faks mesajlarında, “Matrix Revolutions” ve “Asmalı Konak” filmleri için
talep edilen “garanti parası” miktarları ve gösterim süreleri yer almaktadır. Anılan
yazışmaların incelenmesinden WB’nin dağıtım yaptığı tüm sinema salonu
işletmelerinden aynı miktarlarda garanti parası (7500 ABD Doları+KDV, 8500
ABD Doları+KDV) talep ettiği anlaşılmaktadır. 460
H.3.2.5. WB tarafından 2002 Haziran ayında New Films/Avcılar, Bağcılar Site ve
Şişli Atlantis sinemalarına gönderilen faks mesajları ile cevabi yazıların
05-18/224-66
12
incelenmesinden WB’nin dağıtımını yaptığı “Spider Man 1” filminde aynı miktarda
(3500 ABD Doları+KDV) garanti parası talep ettiği anlaşılmaktadır.
H.3.2.6. WB tarafından 24 ve 28 Temmuz 2003 tarihlerinde Bakırköy 74 ve
Bakırköy İncirli sinemalarına gönderilen “Eylül-Ekim 2003 Programları” başlıklı
faks mesajlarında dağıtımı planlanan 6 film için talep edilen “garanti parası” ve
gösterim süreleri düzenlenmektedir. Faks mesajlarının incelenmesinden garanti
parası miktarlarının her iki sinema için de eşit olduğu anlaşılmaktadır. Her iki faks
mesajında da sinema salonu işletmeleri dağıtımı yapılan filmleri bir paket halinde 470
almaya zorlanmamaktadır.
H.3.2.7. WB’nin ilk yazılı savunması ekinde adı geçen firma ile Edirne Carmen,
Bayrampaşa Cinebay ve Büyükçekmece Favori sinemaları arasında “Matrix
Revolutions” filminin garanti parası miktarında indirim yapılmasına ilişkin yazışma
ve fatura örnekleri bulunmaktadır. Yapılan inceleme neticesinde adı geçen film
için önceden talep edilen 10.500.000.000 TL. garanti parasının WB tarafından
7.000.000.000 TL’ye indirildiği anlaşılmıştır.
H.3.2.8. WB’nin ilk yazılı savunması ekinde anılan firma ile Bakırköy 74, Bağcılar
Site ve Denizli AFM sinemaları arasında “Mustafa Hakkında Herşey” filminin
garanti parası miktarında indirim yapılmasına ilişkin yazışma ve fatura örnekleri 480
bulunmaktadır. Yapılan inceleme neticesinde adı geçen film için önceden talep
edilen 4.550.000.000 TL. garanti parasının WB tarafından 2.600.000.000 TL.’sine
indirildiği anlaşılmıştır.
H.3.2.9. WB tarafından dağıtımı yapılan “Vizontele Tuuba” filminden talep edilen
8500 ABD Doları garanti parası miktarı ile oluşan sinema salonu hasılatlarının
karşılaştırıldığı tabloda Türkiye genelindeki 67 sinema salonu işletmesine ilişkin
veriler bulunmaktadır. Anılan tablonun incelenmesinden tüm sinema salonu
işletmelerinin hasılat payları ile garanti parası miktarını karşıladıkları
anlaşılmaktadır.
490
H.3.3. WB’nin Bilet Fiyatlarına Müdahale Etmesine İlişkin Tespitler
H.3.3.1. WB yetkilileri tarafından, sinema filmi bilet ücretlerinin birbirlerine yakın
yerlerde ve aynı kalitedeki sinema salonları arasında farklılaşmaması gerektiği
ilkesini benimsediklerini, bu yönde bir farklılaşmaya izin vermeleri halinde bizzat
kendi elleriyle müşterileri konumunda bulunan sinema salonu işletmecileri
arasında haksız rekabete yol açabilecekleri endişesinden hareket ettiklerini bu
sebeple geçmişte belirli bazı sinema salonu işletmecilerini bilet fiyatları
konusunda uyardıklarını belirtilmiştir.
05-18/224-66
13
H.3.3.2. WB firmasının merkezinde ve bir takım sinema işletmelerinde yapılan 500
yerinde incelemelerde, adı geçen firmanın sinemaların uyguladıkları bilet
fiyatlarına rekabeti bozucu bir şekilde müdahale ettiğine dair net ifadeler içeren
belgelere rastlanmıştır. Buna göre;
22.4.2003 tarihinde Batı Sinemaları’ndan WB’ye gönderilen faks mesajında
aynen aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“… Ayrıca 18.4.2003 de belediyeye başvurarak Sine Ankara bilet fiyatlarını
sizinde isteğiniz üzerine zamlandırmaya çalıştık ve tam bilet fiyatı 4.000.000 TL,
talebe bilet fiyatı 3.500.000 TL, ve halk matinesi bilet fiyatları 3.000.000 TL
fiyatlandırılarak 21.04.2003 itibaren geçerli olmak üzere uygulanmaya
başlanmıştır.” 510
H.3.3.3. WB Satış Direktörü Yalçın KÜÇÜKÖZCAN tarafından 10.3.2003
tarihinde Tüze Grup Sinemaları Genel Müdürü Ercüment EKŞİ’ye gönderilen bir
faks mesajında, “ Ömerçip ” ve “Matrix Reloaded” filmlerinde hiçbir indirimli bilet
ve promosyon kabul edilmeyeceği belirtilerek, bu filmler için en düşük bilet
fiyatının 4.000.000. TL. olabileceği ifade edilmektedir. Söz konusu faks mesajı
Tüze Grubu’nun Ankara’da yer alan sinemaları ile ilgili olup, aynı ifadeleri içeren
bir diğer faks mesajı da 11.3.2003 tarihinde Tüze Grup Bursa sinemaları
programı ile ilgili olarak gönderilmiştir.
H.3.3.4. 3.6.2003 tarihinde Tüze Grup’tan WB’ye gönderilen bir faks mesajında,
Sheraton Açıkhava Sineması (Ankara) bilet fiyatının 5.000.000 TL olması 520
konusunda Yalçın KÜÇÜKÖZCAN’ın onayı istenmektedir.
H.3.3.5. 28.4.2003 tarihinde Yalçın KÜÇÜKÖZCAN tarafından Cinevip Grup
(Ankara) Genel Müdürü Volkan PEKTAŞ’a gönderilen bir faks mesajında aynen
aşağıdaki ifadelere yer verilmektedir:
“Tarafımıza gelen ilanlarınızda ‘Haftanın Filmi’ uygulamasıyla düşük fiyattan bilet
sattığınız görülmektedir. Haftanın filmi gibi uygulamalara karşı değiliz, fakat her
türlü tarife dışı indirimli uygulamalar için mutlak surette bizden onay alınması icap
etmektedir.”
H.3.3.6. Sine Ankara Sinemaları’ndan WB’ye gönderilen bir faks mesajında adı
geçen sinema işletmesinin tam bilet için 5.000.000 TL, öğrenci için ise 4.000.000 530
TL. şeklindeki bilet ücretlerini Altındağ Belediyesi’ne onaylatabildiği, bunun
üzerindeki bilet ücretlerinin Belediye’ce halihazırda kabul edilmediği, bu konudaki
encümen kararının beklendiği ifade edilmektedir.
H.3.3.7. WB tarafından Türkiye genelinde film dağıtımı yaptığı sinema salonlarına
gönderilen “Önemli” başlıklı faks mesajında, 17.10.2003 tarihinde vizyona giren
“Asmalı Konak” filmine ilişkin uyulması gereken şartlar belirtilmektedir. Söz
konusu yazıda, filmin gösterildiği aynı bölge ve şehirler içerisinde bilet fiyatlarının
diğer sinemalar ile eşit olması gerektiği, kendilerinin kabul ettiği dışında hiç bir
indirimli bilet fiyatı ve promosyon kabul edilmeyeceği, filmin ilk iki haftasında hiç
bir indirimli gösterim kabul edilmeyeceği yer almakta ve ayrıca toplu gösterim için 540
05-18/224-66
14
uygulanacak bilet fiyatının, tam bilet fiyatının maksimum %25 altında ve
4.000.000 TL den az olmaması gerektiği belirtilmektedir.
H.3.3.8. WB tarafından Türkiye genelinde film dağıtımı yaptığı sinema
salonlarına gönderilen faks mesajında 23.1.2003 tarihinde vizyona giren
“Vizontele Tuuba” filmine ilişkin uyulması gereken şartlar belirtilmektedir. Yazıda,
filmin gösterildiği aynı bölge ve şehirler içerisinde bilet fiyatlarının diğer
sinemalarla eşit olması gerektiği, Türkiye genelinde uygulanabilecek en düşük
bilet fiyatı 4.000.000 TL, ortalama bilet fiyatının 4.500.000 ise TL’nin altında
olmaması gerektiği yer almaktadır. Aynı zamanda, gösterimin ilk iki haftasında
indirimli gösterim kabul edilmeyeceğinin bildirildiği yazıda, Warner Bros. 550
tarafından kabul edilmiş tarifelerin dışında hiç bir indirimli bilet fiyatının kabul
edilmeyeceğinin de altı çizilmektedir.
H.3.3.9. WB’nin Türkiye genelinde film dağıtımı yaptığı sinema salonlarına
gönderdiği faks mesajında, 5.11.2003 tarihinde gösterime giren “Matrix
Revolutions” filmine ilişkin uyulması gereken şartlar belirtilmektedir. Söz konusu
yazıda özetle; filmin gösterildiği aynı bölge ve şehirdeki sinema salonlarında bilet
fiyatlarının eşit olması ve bilet ücretlerinin WB tarafından onaylanması gerektiği,
ayrıca, herhangi bir indirimin veya promosyonun kabul edilmeyeceği ifade
edilmektedir.
H.3.3.10. WB’nin Türkiye genelinde film dağıtımı yaptığı sinema salonlarına 560
gönderdiği faks mesajında 21.12.2001 tarihinde vizyona giren “Lord of the
Rings”, 11.1.2002 tarihinde vizyona giren “Son” ve 1.2.2002 tarihinde vizyona
giren “Harry Potter” filmlerinin gösterim şartları yer almaktadır. Mesajda, söz
konusu filmlerin ilk 2 haftalarında mutlaka en büyük salonda oynatılması, ilk iki
hafta hiç bir şekilde davetli kabul edilmemesi ve WB’ye bilgi verilmeden hiç bir
promosyon çalışması yapılmaması gerektiği belirtilmekte ve yazının devamında
“Özellikle bilet fiyatlarını aşağı çekecek hiç bir çalışma tarafımızdan kabul
edilmeyecektir.” İfadesine yer verilmektedir.
H.3.3.11. 10.3.2003 tarihinde WB Satış Direktörü Yalçın Küçüközcan tarafından
Kayseri Kasseria Sineması’na gönderilen faks mesajında, bir süre sonra 570
gösterime girecek bir “Matx Reloaded” filmi için 7500 ABD Doları ´+ KDV garanti
bedeli talep edilmekte, Onay Sineması’nın da filmi aynı şartlarla filmi göstereceği
bildirilmekte ve anılan sinemanın bilet fiyatlarının 4.000.000- 5.000.000 TL
olacağı bildirilerek Kasseria sinemasının bu şartları kabul etmesi halinde filmi
oynatabileceği bildirilmektedir.
H.3.3.12. Akabinde, 14.3.2003 tarihinde, WB Satış Direktörü Yalçın Küçüközcan
tarafından Kayseri Onay Sineması’na gönderilen faks mesajında, “Matrix
Reloaded” filmini adı geçen sinemanın 7500 ABD Doları+KDV garantili pursantaj
sistemi ile gösterime sokabileceği belirtilmektedir. Devamında Kayseri Kasseria
Sineması’nın da aynı şartlarla film gösterebileceğinin bildirildiği yazıda, bilet 580
fiyatlarının 4.000.000 - 5.000.000 TL. olması gerektiği de vurgulanmaktadır.
H.3.3.13. 11.3.2003 tarihinde WB tarafından Mersin Metro Sineması yetkilisi
Mehmet ÜNALAN’a gönderilen faks mesajında gösterime girecek olan “Ömerçip”
ve “Matrix Reloaded” filmlerinde hiçbir indirimli bilet ve promosyon kabul
edilmeyeceği belirtilerek, bu filmler için en düşük indirimli biletin 4.000.000 TL.
olabileceği ifade edilmektedir.
05-18/224-66
15
H.3.3.14. 23.2.2004 tarihinde Mersin Beymen Sineması’ndan WB’ye gönderilen
faks mesajında adı geçen sinema salonu işletmecisi, “Yüzüklerin Efendisi”
filminin hafta içi günlerdeki bilet fiyatlarının 5.000.000 TL, hafta sonları ise
öğrenci için 6.000.000 TL, tam bilet için de 7.000.000 TL olarak belirlenmesi 590
konusunda WB yetkililerinin onayını istemektedir. Aynı faks mesajında WB
yetkilisinin 24.2.2004 tarihli onayı da yer almaktadır.
H.3.3.15. 28.3.2003 tarihinde Mersin Metro Sineması yetkilisi Mehmet ÜNALAN
tarafından WB’ye gönderilen faks mesajında adı geçen sinema salonunda bilet
fiyatlarının tam 6.000.000 TL, öğrenci 5.000.000 TL ve salı-perşembe günleri
arasında 4.250.000 TL olarak belirlendiği ifade edilmektedir. Yazının devamında
aynen aşağıdaki ifadeler bulunmaktadır:
“Sizden ricam beraber oynadığımız sinemanın rakamlarının bu fiyatlara
çekilmesine yardımcı olmanızdır.”
H.3.3.16. 8.10.2003 tarihinde WB tarafından Sine-Ankara Sineması Genel 600
Müdürü Can GÜRER’e gönderilen faks mesajında WB tarafından daha önce
bildirilen, filmin gösterildiği aynı bölge ve şehirler içerisinde bilet fiyatlarının diğer
sinemalarla eşit olması şartına rağmen, söz konusu sinemanın bilet fiyatlarını
4.000.000 TL. ve 3.500.000 TL olarak belirlediği bildirilmekte ve sinemadan bilet
fiyatlarını tekrar düzenlemesi talep edilmektedir.
Bu yazıya sinema işletmesi tarafından verilen cevapta, söz konusu sinemanın yer
aldığı semtteki gelir seviyesinin düşük olduğu ve bilet fiyatlarının yüksek
seviyelerde tutulmasının müşteri kaybına neden olduğu bildirilmekte, yazının
devamında da Ankara’da faaliyet gösteren diğer bir takım sinemaların bilet
fiyatlarının da WB tarafından belirlenen fiyattan farklı olduğu vurgulanmaktadır. 610
Son olarak WB tarafından verilen cevapta, en düşük bilet fiyatının tam bilette
6.000.000 TL, indirimli bilette ise 5.000.000 TL. olduğu ifade edilmektedir.
H.3.3.17. 16.1.2004 tarihinde Karabük Yenişehir Sineması yetkilisi Adnan ÇEBİ
tarafından WB’ye gönderilen faks mesajında Safranbolu Atamerkez Sineması’nın
“Vizontele Tuuba” filmi için bilet fiyatını 2.000.000 TL.’ye indirdiği belirtilerek, bu
şartlarda filmi gösterime almalarının mümkün olmadığı belirtilmektedir.
16.1.2004 tarihinde yukarıda yer verilen mesaja cevaben WB tarafından
gönderilen yazıda, Safranbolu Atamerkez Sineması’nın geçmişte herhangi bir
WB filmi biletini 2.000.000 TL. fiyatla satmadığı belirtilerek, devamında söz
konusu film için minimum bilet fiyatının 4.500.000 TL. olduğu ve bunun altında 620
bilet fiyatı kabul edilmeyeceği vurgulanmaktadır.
H.3.3.18. 9.3.2004 tarihinde yapılan görüşmede, Sine Ankara sinemasının bir
yetkilisi, WB’den aldıkları filmlerin bilet fiyatları, gösterim süreleri, filmlerden önce
gösterime sokulacak reklamlar ve diğer gösterim şartlarının WB tarafından tek
taraflı olarak belirlendiğini belirtmiş, bu şartları kabul etmemeleri durumunda söz
konusu dağıtıcıdan film temin etmekte zorluk çekebileceklerini, bunun ise
faaliyetlerini sonlandırma anlamına geleceğini bildirmiştir.
05-18/224-66
16
H.3.3.19. 15.11.2002 tarihinde WB tarafından Tüze Grup’a gönderilen bir faks
mesajında, söz konusu grubun işlettiği Ankara Armada Sinemaları’nda 11-14
Kasım tarihleri arasında tüm seanslarda indirimli fiyat uygulandığı belirtilerek 630
devamında, indirim uygulamaları için WB’den izin alınması gerektiği
belirtilmektedir.
H.3.3.20. WB tarafından Tüze Grup’a gönderilen 1.1.2003 tarihli bir faks
mesajında, söz konusu grup tarafından yakın zamanda girişilen ve bedava bilet
dağıtılan bir promosyondan bahsedilmekte ve hiç bir zaman indirimli bilet
satılmaması gerektiği hatırlatılmaktadır.
H.3.3.21. WB tarafından Tüze Grup’a ve “Yüzüklerin Efendisi: İki Kule” filminin
dağıtımını yaptığı diğer sinema salonlarına gönderilen bir faks mesajında bilet
fiyatları, toplu indirim ve diğer promosyon çalışmaları, misafir sayıları, ek
seanslar, korsan yayınlara karşı güvenlik önlemleri ve filmden önce gösterilecek 640
fragmanlara ilişkin WB’nin uyarı ve şartlarının sağlanmasının yanısıra, adı geçen
filmin ilk iki haftasında mutlak surette en büyük salonda gösterilmesi şartı da yer
almaktadır.
H.3.3.22. 2.10.2003 tarihinde WB tarafından Bursa’da faaliyet gösteren Megapol,
Prestige ve Burç sinemalarına gönderilen “bilet fiyatları” konulu faks mesajında,
aynı bölge ve şehir içerisinde bilet fiyatlarının eşit olması gerektiği ve halk günü
bilet fiyatının 5.000.000 TL’ye çekilmesi talep edilmektedir.
H.3.3.22. 29.4.2003 tarihinde WB tarafından Tüze Grup ve “Matrix Reloaded”
filminin gösterime girdiği Türkiye genelindeki sinema salonlarına gönderilen faks
mesajında en düşük indirimli bilet fiyatının 4.000.000 TL olması talep 650
edilmektedir.
H.3.3.23. AFM tarafından 2002 yılında, sinekolik adı altında, üyelerine standart
bilet fiyatlarından daha düşük fiyatlarla film seyretme imkanı sağlayan bir proje
başlatılmıştır. Bu proje dahilinde sinekolik adı verilen karta, kart hamili tarafından
aylık olarak para yüklenmekte ve bunun karşılığında kart sahibi o ay için istediği
sayıda film seyredebilmektedir.
AFM’nin konuya ilişkin yazısında “projenin” ilk olarak anılan şirketin Bursa’daki
sinemalarında denendiği ve bu sinemaya gelen seyirci sayısında bir artış
sağladığı belirtilmektedir. Kart sahipleri ayda 15.000.000 TL ödeyerek istedikleri
kadar film seyredebilmekte, bununla birlikte projenin deneme aşamasında kart 660
hamillerinin ayda ortalama 6 kere sinemaya gelmesinden dolayı firma başına
ücret yaklaşık 2.000.000 TL olarak gerçekleşmektedir. AFM, bu fiyatın Bursa’daki
en ucuz bilet fiyatına eşit olduğunu dağıtıcı firmalara gönderdiği tanıtıcı yazılarda
açıklamakta ve miktarın zamanla daha artacağını bildirmektedir. Kartta kullanılan
teknoloji sayesinde kart sahibinin hangi zamanda hangi filme gittiği takip
edilebilmekte, bu da promosyon çalışmalarında dağıtıcıların en büyük endişesini
oluşturan seyircinin hangi dağıtıcıya ait filme gittiği, dolayısıyla hangi dağıtıcının
hasılattan pay alacağını açıklığa kavuşturmaktadır. Ancak sinekolik sistemi
çerçevesinde abone olan müşterilerden tahsil edilen ön ödemelerden dağıtım
05-18/224-66
17
firmalarına pay aktarılmamakta, sistem uyarınca satılan indirimli biletlerin maliyeti 670
ise dağıtıcı ve sinema arasında paylaşılmaktadır.
AFM, UIP ve WB arasında yapılan görüşmeler sonucunda dağıtıcı firmalar kart
uygulamasını kabul etmemiş ve proje hayata geçirilememiştir.
H.3.3.24. 4.6.2004 tarihinde yapılan görüşmede Bakırköy 74 sinemasının bir
yetkilisi sinema salonu işletmelerinin dağıtım firmalarına karşı bir pazarlık
güçlerinin olmadığını belirterek; filmlerin gösterim süreleri, uygulanan bilet
fiyatları ve gösterime ilişkin diğer koşulların dağıtım firmalarınca tespit edildiğini
ifade etmiştir.
H.3.4. WB’nin Pursantaj Arttırma Çabalarıyla İlgili Tespitler 680
H.3.4.1. Raportörler 27.2.2004 tarihinde Beşiktaş Kültür Merkezi Ltd. Şti. (BKM)
şirketinde genel müdür Necati AKPINAR ve BKM Film genel koordinatörü Ali
Hakan KETE ile görüşmüşlerdir. Edinilen bilgilere göre BKM, “Vizontele Tuuba”
filminin dağıtımı aşamasında çekim maliyetlerinin çok yüksek olması sebebiyle
dağıtıcı firma WB vasıtasıyla sinema salonu işletmeleriyle hasılattan %52,5 pay
alabilmek için anlaşmaya çalışmıştır. WB’den BKM yetkililerine verilen bilgilere
göre Türkiye genelindeki salonların büyük çoğunluğu bu talebi kabul etmiş, ancak
özellikle kurumsal nitelikte olan diğer sinemaların karşı çıkması sebebiyle
uygulamadan vazgeçilmiştir. 690
Adı geçen şirket yetkilileri yapımcı olarak “Vizontele Tuuba” filmini bizzat
kendilerinin dağıtmayı düşünmediklerini, çünkü dağıtım işinin ayrı bir iş kolu
olduğunu belirterek devamında, “Vizontele Tuuba”nın dağıtımı öncesinde WB ve
UIP’den teklifler aldıklarını, tekliflerin değerlendirilmesi sonucunda WB ile
filmlerinin Türkiye’de sadece sinema salonlarına dağıtımı amaçlı münhasır bir
anlaşma imzaladıklarını ifade etmişlerdir. BKM yöneticilerine göre, dağıtıcı
firmalarca belirlenen minimum gösterim süresi ve filmin gösterimine ilişkin diğer
şart/uygulamalar tamamen kendilerinin dışında gerçekleşmekte, bu konularda
dağıtıcı firma gerekli gördüğü takdirde yapımcı firmayı bilgilendirmektedir. 700
H.3.4.2. 11.11.2003 tarihinde WB tarafından Cinevip Grup Genel Müdürü Volkan
PEKTAŞ’a gönderilen bir faks mesajında, “Vizontele Tuuba” filminde dağıtıcı
hissesinin %52.5 olarak belirlendiği ifade edilmektedir.Aynı yazıda, “Vizontele
Tuuba” filmi gösterime girmeden önce Türkiye genelinde tüm sinema salonlarına
gönderilen WB Genel Müdürü Haluk KAPLANOĞLU imzalı yazıda, söz konusu
fikmin yapmıcısı BKM şirketinin sinema sektörüne sürekli olarak film üretebilmesi
ve potansiyeli yüksek filmlerin desteklenmesi amacı ile “Vizontele Tuuba” filmi
için pursantaj miktarının % 52.5 olarak belirlendiği, belirlenen pursantajı kabul
etmeyen sinemalara program yapılmayacağı bildirilmektedir. 710
05-18/224-66
18
H.3.5. WB’nin Dağıtımını Yaptığı Filmlerin Yapımcı Firmalarıyla Olan Hukuki
İlişkisi
H.3.5.1. WB ile Warner Bros. Distributors LTD (WBD) ve Warner Home Video UK
LTD (WHV) arasında 1.1.1991 tarihinde bir “distribütörlük anlaşması”
imzalanmıştır. Anılan anlaşmanın 2.a. maddesine göre WBD distribütöre Türkiye
(ve Kuzey Kıbrıs) genelinde sinema filmlerinin dağıtımı, lisansının verilmesi ve
gösterim haklarından oluşan “sinema haklarını” münhasır olarak vermiştir.
Anlaşmanın 2.h. maddesine göre WB’ye, Warner filmlerine ek olarak Disney ve 720
Touchstone tarafından yapımı gerçekleştirilen bazı sinema filmlerine ilişkin olarak
sadece “sinema hakları” tanınmıştır. Yine anlaşmanın 2.i maddesi uyarınca
Warner Bros.’a Columbia Pictures Inc., Columbia Tri-Star Film Distributors Inc.
ve Weintraub Entertainment Group tarafından yapımı gerçekleştirilen bazı
seçilmiş sinema filmlerinin sadece “sinema hakları” tanınmıştır.
Anlaşmanın “WBD’ye ödenecek Royaltiler” başlıklı 6. maddesinde WB tarafından
bölge genelinde dağıtımı yapılan sinema filmlerinin brüt hasılatlarının Warner ve
WB arasında paylaşım esas ve oranları düzenlenmektedir. Buna göre Warner
Bros tarafından dağıtımı yapılan anlaşma konusu tüm sinema filmlerinin brüt
hasılatları birikmeli olarak yıllık temelde hesaplanmaktadır. 730
H.3.5.2. 17.10.2003 tarihinde WB ile sinema filmi yapımcısı ANS şirketi arasında
“Asmalı Konak” filminin Türkiye genelindeki “gösterim haklarına” ilişkin bir dağıtım
anlaşması imzalanmıştır. Anlaşmanın 3.2 maddesinde “gösterim hakları”, Asmalı
Konak filminin giriş ücreti alınmak suretiyle sinema salonlarında seyircilere
sergilenme hakkı olarak tanımlanmaktadır. Aynı anlaşmanın 7. maddesine göre
yapımcı, filmin pazarlama, reklam ve tanıtım masraflarını karşılamaktadır.
Anlaşmanın “Warner’ın Ücreti Tablosu” başlıklı B Ekinde toplam brüt sinema
hasılatının yapımcı ve dağıtıcı arasında paylaşım esas ve oranları
düzenlenmektedir.
H.3.6. WB’nin Hakim Durumda Bulunduğuna Dair Tespitler 740
H.3.6.1. 10.3.2004 tarihinde TÜZE Sinemaları yetkilisiyle görüşme yapılmıştır.
Edinilen bilgilere göre söz konusu sinema işletmesi çok sayıda salonu
bulunduğundan, büyük film dağıtıcısı firmaların yanı sıra bağımsız film dağıtıcıları
ile de çalışabilmektedir. Ancak özellikle Anadolu’da faaliyet gösteren veya bir ya
da iki salonu bulunan sinemaların WB veya UIP gibi dağıtıcılar dışındaki firmalar
ile çalışmaları mümkün değildir. Şirket yetkilisi bu durumun örneğin, “Vizontele
Tuuba” gibi hasılatının iyi olacağı önceden belli olan bir filmi dahi yapımcısı
BKM’nin WB aracılığıyla dağıttırmasından, benzer şekilde “Yüzüklerin Efendisi”
filminin, dağıtım pazarında faaliyet gösteren ve filmin dağıtım haklarına sahip
olan Umut Sanat firması tarafından değil, WB tarafından dağıtılmasından da 750
anlaşılabileceğini belirtmiştir. Bu sebeple başta WB olmak üzere UIP ve Özen
Film’in piyasadaki güçleri geniş film seçeneklerine ve dolayısıyla kuvvetli bir
dağıtım ağına sahip olmalarına dayanmaktadır.
05-18/224-66
19
Öte yandan söz konusu yetkili, dağıtıcı firmalarla, hasılattan pay sistemi bazında
çalıştıklarını, sinemacı payının bütün filmler ve sinema salonları için dağıtıcı
firmalar tarafından %50 olarak belirlendiğini, %50 hasılat paylaşımı
uygulamasının sektörde bir gelenek haline geldiğini ifade etmiştir.
H.3.6.2. 11.3.2004 tarihinde, birden fazla sinema salonu işleten başka bir
işletmeciyle (Ankara/Cinevip Grup) görüşme yapılmıştır. Söz konusu yetkili
tarafından sunulan bilgilere göre, işlettikleri sinemalarda gösterime giren filmlerin 760
dağıtıcılara göre dağılımı, Türkiye genelindeki pazar payları ile uyuşmaktadır.
Şöyle ki, en çok WB’nin, devamında UIP, Özen Film ve mümkün olan durumlarda
diğer küçük dağıtıcıların filmleri gösterilmektedir. Anılan şirket yetkilisi özellikle
Warner Bros’un geniş film seçeneklerinin bulunduğunu, son yıllarda Türk
yapımcıların da dağıtım için WB ile çalışmaya başladıklarını, bu durumun da,
büyük dağıtıcıların güçlerini arttırdığını ifade etmiştir.
H.3.6.3. 1.6.2004 tarihinde, sinema salonu işletmeciliği ve film dağıtımı
sektörlerinde faaliyet gösteren Avşar Film’in bir yetkilisi ile görüşülmüştür. Şirket
yetkilisi, dağıtımını yaptıkları filmlerde, gerek gösterim süreleri gerek büyük salon
tercihleri gibi konularda sinema salonları ile pazarlık yaptıklarını, bu gibi 770
konularda kendilerinin herhangi bir tek taraflı taleplerinin olamayacağını, olsa da
kabul edilmeyeceğini, ancak büyük dağıtıcıların sürekli film akışı sağlayabilmeleri
sebebiyle isteklerini kabul ettirebilmelerinin mümkün olduğunu ifade etmiştir. Söz
konusu yetkili WB’nin pazar payındaki son yıllardaki artışın, UIP ve Özen Film’in
anlaşmalı oduğu yapımcı firmaların daha az sayıda ve düşük nispeten hasılat
getiren filmler üretmesine, buna karşın WB’nin film kaynaklarının daha güçlü
olmasına bağlamaktadır.
H.3.6.4. 1.3.2004 tarihinde, film dağıtımı ve sinema salonu işletmeciliği
alanlarında faaliyet gösteren Umut Sanat firması yetkilileri ile bir görüşüme
yapılmıştır. Edinilen bilgilere göre söz konusu dağıtıcı, sinema sektörünün 780
yapımcı, dağıtımcı ve sinema salonu işletmeciliği şeklindeki her 3 aşamasında da
faaliyet göstermekte, halihazırda sinema salonunu işletmektedir. Adı geçen şirket
yetkilileri tarafından, Türkiye dağıtım haklarına sahip oldukları ve çok yüksek
hasılat yapan bir filmin dağıtımını, kendilerinin de dağıtım faaliyetlleri olmasına
rağmen, WB’ye verdikleri ifade edilmiş, genel olarak hasılat beklentisi yüksek
olan ticari filmlerin dağıtımında WB veya UIP gibi dağıtım şirketlerini tercih
ettikleri dile getirilmiştir.
Sinema yetkilieri tarafından verilen bilgilere göre, bir sinema salonu kompleksinin
yılda ortalama 30 filmi gösterime sokması gerekmektedir. Bu da sinema salonu
işletmelerinin WB veya UIP gibi geniş film seçeneklerine sahip dağıtıcılarla 790
çalışma zorunluluğunu getirmektedir. Örneğin Umut Sanat’ın tek başına dağıtıcı
olarak yılda getirebileceği sınırlı sayıdaki film ile bu ölçüdeki bir talebi karşılaması
mümkün olmayacaktır. Şirket yetkililerine göre, dağıtıcı firmalar yıl içerisinde
gösterime sokacakları filmleri bir paket olarak ilan etmekte, sinema salonu
işletmelerinin ise bu noktada çok fazla pazarlık güçleri bulunmamaktadır. Bunun
temel sebebi kurumsallaşmış zincir sinema salonu işletmelerinin henüz
ülkemizde yaygın olmamasıdır. Örneğin %50 sinema salonu payı Avrupa
ülkelerinde film veya sinema salonu bazında değişebilmekte, ancak ülkemizde
05-18/224-66
20
alıcı konumundaki sinema salonu işletmecilerinin pazarlık gücü yeterli
olmadığından bu konu tartışılmamaktadır. 800
H.3.7. WB’nin Filmlerin Gösterim Salonları ve Süreleri ile İlgili Taleplerine
İlişkin Tespitler
H.3.7.1. 17.7.2003 tarihinde WB tarafından Tüze Grup sinemalarına gönderilen
faks mesajı ve cevabında WB’nin Eylül-Ekim, 2003 tarihlerinde dağıtacağı filmler
ile gösterim sürelerine ilişkin yazışmalar bulunmaktadır. Yazıların
incelenmesinden Tüze Grubun WB filmlerinin bazılarının gösterimini kabul ettiği
ve ilk başta önerilen hafta koşullarının değiştirildiği anlaşılmaktadır.
H.3.7.2. WB’nin ilk yazılı savunması ekinde Antalya Ak-Sin, İstanbul Shop & 810
Miles, Şaşkınbakkal Beko ve Cinevip Grup sinemalarının 2004 Nisan-Haziran
haftalık film ve seans programlarına ilişkin bilgiler bulunmaktadır. Buna göre adı
geçen sinema salonu işletmeleri aynı salonlarda, farklı dağıtım firmalarından
gelen filmleri ayrı seanslar şeklinde gösterime sunabilmektedir.
H.3.8. WB’nin Film Fragman Gösterimleri İle İlgili Taleplerine İlişkin
Tespitler
H.3.8.1. 13.10.2003 tarihinde WB tarafından Türkiye genelinde film dağıtımı
yaptığı sinemalara gönderilen yazıda aşağıda yer verilen ifadeler bulunmaktadır:
“Asmalı Konak filmi ile aşağıda belirtilen film fragmanlarını oynamanız sadece
gelecek filmlere ait ilgiyi arttırmayacak, ayrıca film çeşitliliğini seyirciye sunarak, 820
son zamanlarda azalan seyirci sayımızı tekrar arttırabilmemiz için en önemli
fırsatlardan biri olacaktır.
a) Mutlaka gösterilmesi gereken fragmanlar; “Gizemli Nehir”, “Matrix
Revolutions”, “Güneşin Gözyaşları”, “İnşaat”, “Yüzüklerin Efendisi 3”, “Vizontele
Tuuba”
b) Eğer imkanınız var ise gösterilmesi gereken diğer fragmanlar; “Matchstick
Man”, “Swat”, “La Finestra de Fronte”, “Mona Lisa Smile”.
Doğal olarak yukarıda belirtilen filmlerden, programları sinemanız için yapılmamış
olanların fragmanlarını oynatmanızı talep etmiyoruz.
(a) Grubunda belirtilen ve sinemanızda programlanan film fragmanlarının 830
oynamaması durumunda, fragmanı oynatılmayan filmin programı kesinlikle
sinemanız programından çıkartılacaktır. Söz konusu fragmanların tamamı
“Asmalı Konak” filmini göstermiş olduğunuz en büyük salonda ve reklamlardan
sonra film başlamadan gösterilmelidir.”
H.3.8. New Film ile İlgili İddialara İlişkin Tespitler
H.3.8.1. 2.4.2004 tarihinde New Film Sinemacılık ve Dış Ticaret A.Ş. (New Film)
şirketinde film satış müdürü İskender KARAKİRAZ ve yönetim kurulu üyesi Meno
HASON ile görüşülmüştür. Bu görüşmede, söz konusu dağıtıcı firmanın yetkilileri
05-18/224-66
21
tarafından, Amerikan menşeli yapımcı firma “New Line” firmasının filmlerinin
Türkiye dağıtım haklarını münhasır olarak aldıklarını ve bu şekilde Türkiye’de 840
faaliyet göstermeye başladıklarını belirtmiştir. ABD’de ikamet eden şirket sahibi
aracılığıyla bir takım başarılı filmlerin Türkiye dağıtım haklarını aldıklarını belirten
şirket yetkilileri, bu çerçevede “Blade 2” filmini Türkiye’de gösterime soktuklarını,
fakat film hasılat olarak iyi giderken sinema salonları ile gösterim süresine ilişkin
anlaşmaları 3-4 hafta olmasına rağmen WB’nin baskıları nedeniyle gösterimden
kaldırıldığını, örneğin Altunizade Kapitol sineması ile 3 hafta gösterim
anlaşmaları olmasına rağmen filmin iyi hasılat yaptığı ikinci haftasında
gösterimden çekildiğini belirtmişlerdir.
Yapılan görüşmede dile getirilen başka bir konu, WB’nin geniş film olanakları
sayesinde sinemalara sürekli film temin edebildiği ve bu avantajını kullanarak 850
iddialı Türk filmlerinin de dağıtım haklarını elde ettiğidir. Verilen bilgilere göre
şirket yetkilileri kişisel ilişkilerine de kullanarak “İnşaat” filminin dağıtımı için
anlaşmaya çalışmışlar fakat yapımcılar WB’den izin alınmadıkça bunun mümkün
olamayacağını belirtmişlerdir. Dağıtıcı firma yetkilileri, sinema salonu
işletmecilerine %50’den fazla hasılat payı önererek kendi filmlerini
pazarlamalarının söz konusu olmadığını, zira WB’nin 2-3 ay önceden programını
salonlara ilan ettiğini belirtmişlerdir.
Diğer taraftan şirket yetkilileri, dağıtımını yaptıkları filmler için ancak WB, UIP ve
Özen Film’in filmlerinin programlarındaki boşluklarda gösterim imkanı
bulabildiklerini, örneğin okulların yarı yıl tatilleri gibi seyirci potansiyelinin yüksek 860
olduğu haftalarda filmlerini gösterime sokmakta güçlük çektiklerini ifade etmişler
ve ayrıca WB’nin kendilerine karşı baskıcı uygulamalara giriştiğini belirtmişlerdir.
Örnek olarak, WB, New Films tarafından işletilen ve İstanbul/Bakırköy’de yer alan
sinemaya film vermeyi reddetmiş, buna karşılık bu sinemanın yakınında bulunan
başka bir sinemaya film vermiştir. Ayrıca şirket yetkileri tarafından verilen bilgiler
göre, WB kendilerinden rakiplerine göre daha fazla garanti parası talep etmiş,
bunun sonucunda kendileri UIP ile çalışmak durumunda kalmış, ancak bu
dağıtıcının filmleri ile sinemanın faaliyetlerine devam etmesi mümkün olmamıştır.
H.3.8.2. 5.1.2001-26.12.2003 tarihleri arasında Türkiye genelinde dağıtımı
yapılan sinema filmlerinin vizyona giriş tarihlerinin yer aldığı tabloda her bir filmin 870
hangi firma tarafından dağıtımının yapıldığı yer almaktadır. Anılan tablonun
incelenmesinden New Films firmasınca dağıtımı gerçekleştirilen (23.8.2002 tarihli
Blade2 gibi) filmlerin gösterim tarihlerinde WB tarafından çok sayıda filmin
gösterime konulduğunun tespitine ulaşılamamaktadır.
H.3.9. United International Pictures Filmcilik ve Ticaret Limited Şirketi (UIP)
1.3.2004 tarihinde UIP Genel Müdürü Mehmet ÖZDUYGU ile görüşülmüştür.
Yapılan görüşmede Mehmet ÖZDUYGU, sinema salonu işletmecileri ile hasılatın
paylaşımı esasına dayanan pursantaj sistemi temelinde çalıştıklarını belirterek,
kendilerinin hasılattan aldıkları payın %50 olduğunu ifade etmiştir. Edinilen
bilgilere göre, UIP’nin geçmişte kademeli pursantaj uygulaması bulunmaktadır. 880
Bu sistemde, filmin gösterim süresinin uzamasıyla birlikte sinema işletmecilerinin
05-18/224-66
22
aldıkları hasılat payının yükseldiğini ya da farklı sinema salonlarına farklı hasılat
paylaşım oranları uygulanabildiğini belirten Mehmet ÖZDUYGU, kendi bilgisi
dahilinde, sinema işletmecisinin hasılat payının %50’nin üzerinde olduğu bir film
dağıtımı örneği olmadığını ifade etmiştir.
Dosya mevcudu bilgilere göre UIP, filmin gösterime sokulması ile ilgili maliyetleri
çıkaramayacağını düşündüğü sinema salonlarından, garanti parası adı altında
maktu bir bedel talep etmekte, garanti parası talep edip etmeme kararı verirken
sinemaların geçmiş performanslarını göz önünde bulundurmaktadır. Adı geçen
şirket yetkilisi, kendilerinin sinema işletmecisinden garanti parası alınıp 890
alınmadığına bakılmaksızın, hiçbir şekilde bilet fiyatlarının belirlenmesine ve
sinema salonlarının promosyon uygulamalarına karışmadıklarını, ancak sinema
salonlarının bilet fiyatlarını çok düşürmeleri halinde kendilerinin filmden
bekledikleri getiriyi sağlayamayacaklarını, bu durumda ise bir sonraki film
dağıtımında garanti parası uygulaması gibi bir yöntemle kendilerini korumaya,
zarardan kaçınmaya çalışabileceklerini, ifade etmiştir.
Mehmet ÖZDUYGU, sinema filmlerinin yapımcıdan dağıtıcılar vasıtasıyla sinema
salonu işletmelerine ulaştırılması aşamalarında her bir teşebbüsün ticari risk
üstlendiğini, kendilerinin de bu bağlamda gişe hasılatı garantisi olmayan filmleri 900
getirerek ve bunlara ilişkin dublaj, kopyaların korunması ve dağıtımı ile tanıtım
giderleri üstlenerek risk aldıklarını, sinema işletmelerinin riskinin ise sinema
salonu, ses ve görüntü sistemleri gibi büyük sabit maliyetlerden kaynaklandığını
ifade etmiştir.
H.3.10. UIP’nin filmlerin gösterim salonları ve süreleri ile ilgili taleplerine
ilişkin tespitler
H.3.10.1. 26.2.2003 tarihinde UIP tarafından Odeon Cineplex’e gönderilen bir
faks mesajında UIP’nin 2003 Nisan ayı programı, filmlerin gösterim süreleri 910
bulunmaktadır. Faks mesajının alt kısmında filmlerin ilk haftalarında en büyük
salon koşulunun arandığı belirtilmiştir.
H.3.10.2. 13.1.2003 tarihinde UIP ile Odeon Cineplex arasında yapılan, UIP
tarafından dağıtılan “Chicago”, “The Hours” ve “Frida” filmlerinin gösterim süre ve
şartlarını içeren elektronik posta yazışmalarında, UIP’nin, sinema salonu
işletmecilerine gönderdiği faks mesajlarında sıkça geçen, UIP tarafından dağıtımı
yapılan filmlerin gösterimlerinin ilk haftasında büyük sinema kompleksinin en
büyük salonunda gösterilmesi şartının pazarlık konusu yapılabildiği
görülmektedir. 920
H.3.10.3. 12.11.2003 tarihinde UIP tarafından Ordu Cineworld sinemasına
gönderilen bir faks mesajında, gösterime girecek olan “Neredesin Firuze” filminin
adı geçen sinemaya minimum 4 hafta, 6000 ABD Doları+KDV garantili pursantaj
koşulu ile verilebileceği belirtilmektedir.
05-18/224-66
23
H.3.10.4. 14.12.2001 tarihinde AFM Sinemaları yönetim kurulu başkanı Adnan
AKDEMİR tarafından UIP genel müdürü Mehmet ÖZDUYGU’ya gönderilen
İngilizce faks mesajında adı geçen sinema salonu işletmecisi, UIP’nin “The
Dinosaur” filmine ilişkin ilk iki hafta en büyük salonlarda gösterim önerisini 930
değerlendirdiklerini, filmin iyi hasılat yapacağına inanmaları sebebiyle gruplarında
bulunan 17 sinemanın en büyük salonlarında oynatılacağını belirterek devamında
kendilerinin tüm dağıtıcı firmalar ile hasılatın %50-50 paylaşımı esası ile
çalıştıklarını, bu sebeple karlarını ancak en iyi hasılat yapacak filmleri en büyük
salonlarında oynatarak arttırabileceklerini ifade etmektedir.
H.3.10.5. UIP’den edinilen ve Özen Film tarafından 26.12.2001 tarihinde
Altunizade Capitol Sineması’na gönderilen bir faks mesajında, Altunizade Capitol
Sineması’nın “Deli Yürek” filmindeki bilet fiyatı ortalamalarının benzer ve aynı
bölgedeki sinema salonlarının altında olduğu belirtilerek bu fiyatların yeniden 940
ayarlanması istenmektedir. Faks mesajında bilgi için Yalçın KÜÇÜKÖZCAN- WB,
Mehmet ÖZDUYGU- UIP ibaresi bulunmaktadır.
H.3.10.6. AFM sinemaları ile UIP yetkilileri arasında, 31.5.2004 ve 1.6.2005
tarihlerinde UIP’nin Temmuz, 2004’de dağıtımını yaptığı “Van Helsing” filminin
gösterim sürelerine ilişkin bir takım e-posta yazışmaları yapılmıştır. Bu
yazışmalarda AFM sineması yetkilisi, seyirci sayısı beklenenin altında
gerçekleşen “Van Helsing” filmini bazı sinema salonlarında gösterimden
kaldırmayı, bazılarında günlük seans sayısını düşürmeyi talep etmekte, UIP
yetkilisi tarafından seans azaltma talebi kabul edilmektedir. 950
H.3.10.7. 14.11.2002 tarihinde UIP ile Bursa Burç sineması arasında yapılan
yazışmada UIP’nin adı geçen sinemaya önerdiği Ocak 2003 programı film isimleri
ve gösterim süreleri ile beraber yer almaktadır. UIP, söz konusu yazıda
gösterime girecek dört film için en büyük salonda gösterilmesi koşulunu
getirmekte, sinema yetkilisi ise bunlardan üçünü kabul etmekte, diğer filmi ise
ikinci en büyük salonda gösterime sokabileceğini belirtmektedir.
H.3.10.8. AFM sinemaları ile UIP arasında UIP’nin Ekim 2002 programına ilişkin
yapılan karşılıklı yazışmalarda adı geçen dağıtıcı firmanın 4 adet filminin
gösterim süreleri ve salon koşullarına ilişkin pazarlık yapılmakta, bu pazarlık
sonucunda UIP’nin ilk önerdiği tekliflerin tarafların karşılıklı anlaşmasıyla büyük 960
ölçüde değiştirilerek kabul edildiği anlaşılmaktadır.
H.3.10.9. Özen Film sinemaları ile UIP arasında UIP’nin Kasım, 2003 yılı Aralık
ayı film teklifleri üzerine yapılan karşılıklı yazışmaların incelenmesinden UIP’nin
filmleri için ilk başta önerdiği gösterim süre ve salon koşullarının tarafların
pazarlığı sonucunda değiştirilerek kabul edildiği anlaşılmaktadır.
H.3.11. Özen Film Filmcilik Sinemacılık T.A.Ş. (Özenfilm)
26.2.2004 tarihinde Özen Film genel müdür yardımcısı Haluk ÜNSAL ve aynı
şirkette dağıtımdan sorumlu müdür olan Adnan M. ŞAPÇI ile görüşülmüştür.
Edinilen bilgilere göre Özen Film hem sinema filmi dağıtıcılığı hem de sinema 970
05-18/224-66
24
salonu işletmeciliği yapmaktadır. Anılan şirket, Amerikan “Fox” firması ile yaptığı
“royalty” anlaşması çerçevesinde adı geçen firmanın filmlerinin Türkiye’deki
dağıtımını münhasır olarak gerçekleştirmektedir. Şirket, son olarak “Hababam
Sınıfı Yeniden” filminde olduğu gibi, Türk yapımcılarla da çalışmaktadır. Adı
geçen yetkililer dağıtımını yaptıkları filmlerde hasılattan pay üzerine anlaştıkları
için, sinema salonlarından kendilerine gelen satış rakamlarını düzenli raporlarla
yapımcı firmalara ilettiklerini, dağıtımını yaptıkları sinema filmlerinin her türlü
mülkiyetinin yapımcı firmalara ait olduğunu, dağıtıcı firma olarak işlevlerinin
yapımcı firma ve nihai kullanıcı durumundaki sinema salonları arasında aracılık
yapmak olduğunu, gösterime giren bir filmin reklam, promosyon ve tanıtım 980
giderlerinin yapımcı firmalarca karşılandığını ifade etmişlerdir.
Haluk ÜNSAL ve Adnan ŞAPÇI’nın verdiği bilgilere göre, Özen Film “garanti
parasını” film dağıtımı yaptığı bütün sinema salonu işletmecilerinden talep
etmemekte, bu uygulama daha önceki ticari deneyimlerden dolayı, muhtemel
hasılatı ile ilgili şüphelerinin bulunduğu sinema salonlarına karşı dağıtıcı
firmaların masraflarının karşılanabilmesi kaygısıyla izledikleri bir yöntemi ifade
etmektedir. Kurumsal özellikte, geçmişteki hasılat performansı filmin giderlerini
karşılayan ve gişe hasılatını doğru bildiren sinema salonlarıyla aralarında bu tür
bir uygulama bulunmamaktadır.
Dağıtıcı firma olarak Özen Film, sinema salonları ile “Pursantaj” sistemi (rüsum 990
vergileri düşüldükten sonra oluşan hasılatın sinema salonları ile yarı yarıya
paylaşılması) çerçevesinde çalışmaktadır. Edinilen bilgilere göre bu sistem ABD
ve Avrupa ülkelerinde de uygulanmakta, bununla birlikte paylaşım oranları
ülkeden ülkeye değişiklik gösterebilmektedir. Adı geçen şirket yetkililerine göre
“pursantaj” sistemi ticari riskin sinema salonu işletmecisi, dağıtıcı ve yapımcı
teşebbüsler arasında paylaşılmasına yönelik olarak kurulmamıştır. Gösterime
giren sinema filmlerinin ülke çapındaki tanıtım ve reklam giderleri yapımcı
firmalar tarafından; kopya materyallerinin oluşturulması, dublaj, dağıtım v.s.
giderler de dağıtıcı firmalar tarafından karşılanmaktadır.
Adı geçen yetkililer bir sinema salonu işletmesinin bulunduğu bölgedeki ve aynı 1000
kalitedeki sinemalar ile paralel bilet fiyatları uygulaması gerektiği görüşünü ileri
sürmektedirler. Dağıtıcı firmaların oluşacak olan büyük fiyat farklılıklarına
müdahale etmemeleri halinde sinema işletmeleri mağdur duruma düşebilecektir.
Bu sebeple rekabet şartlarının sinema salonu işletmecileri arasında eşit olması
gerekmektedir. Şirket yetkililerine göre, bilet fiyatları arasındaki farklılığın izleyici
tercihleri açısından çok da önemli bir etken değildir. Örneğin Şişli bölgesinde
Özen Film’e ait Movieplex yine aynı bölgede bulunan Kent ve Gazi sinemalarına
göre daha yüksek bilet ücretleri uygulamasına rağmen seyirci daha çok
Movieplex’i tercih etmektedir.
1010
05-18/224-66
25
H.3.12. Belediyelerin Sinema Bilet Ücretlerine İlişkin Uygulamaları
H.3.12.1. Sinema salonlarınca uygulanan bilet ücretlerinin belirlenmesi ve
uygulanması aşamalarında ilgili belediyelerce yürütülen çalışmalar 3.4.1930 tarih
ve 1580 sayılı “Belediye Kanunu”nun1 15/3 maddesinin;
“Umumun yiyip içmesine, yatıp kalkmasına, taranıp temizlenmesine,
eğlenmesine mahsus lokanta, birahane, gazino, kahvehane, kıraathane,
meyhane, han, otel, hamam, sinema, tiyatro, bar, dansing ve emsali yerlerin ve
bu mahallerde satılan ve kullanılan şeylerin temizliğine, sıhhiliğine ve
sağlamlığına dikkat etmek ve kanun ve talimatname mucibinde bu gibi yerlerin 1020
işletilmeleri için gece ve gündüz açık kalmalarına ve inzibati sebeplere nazaran
zabıtaca verilecek ruhsat üzerine sınıflarına ve tarifelerine göre bunlar için
ruhsatname vermek ve açık ve kapalı bulunacağı saatleri mahalli en büyük
mülkiye amirinin de muvaffakatı alındıktan sonra tayin eylemek, ücret tarifelerini
tanzim ve tasdik etmek,…”
şeklindeki hükmüne dayanmaktadır. Gerek önaraştırma gerekse de soruşturma
aşmalarında edinilen bilgilere göre, ülkemiz genelindeki Belediyelerin bazıları
1580 sayılı Kanun’un yukarıda yer verilen maddesinde yer alan hükmü, sinema
salonu işletmelerinin ticari karar ve eylemlerinde serbestçe karar verebilmelerini
teminen sadece sinema bilet fiyatlarını onaylamak şeklinde uygulamakta, diğer 1030
bir kısım Belediyeler ise görev alanlarında bulunan sinema salonu
işletmelerinden gelen tarife artışı taleplerine yönelik değerlendirme ve düzenleme
yapmaktadır. Ayrıca WB’nin ilk yazılı savunmasında özellikle Ankara ve İzmir’de
bulunan bazı ilçe belediyelerinin bölgeleri sınırlarında faaliyet gösteren sinema
salonlarınca uygulanan bilet ücretlerine aktif bir biçimde müdahale ettikleri, bu
sebeple bu bölgelerde bulunan sinemaların bilet fiyatları konusunda serbest
olmadıkları, dolayısıyla WB’nin bilet ücretlerine müdahale etmesinin pratikte
anlamlı olmadığı öne sürülmektedir. Bu çerçevede yürütülen soruşturma
kapsamında aşağıda yer verilen sorular İstanbul, Ankara ve İzmir’de bulunan bir
ksım ilçe belediyelerine gönderilmiştir. 1040
- 1580 sayılı Kanun’un 15/3 maddesindeki hüküm, sinema salonu işletmelerince
tarafınıza bildirilen bilet tarifeleri hususunda ne şekilde uygulanmaktadır? Bu
bağlamda Belediyenize bildirilen bilet ücreti tarifelerini onaylamak dışında,
örneğin söz konusu bedelleri düzenlemek gibi, işlemler yapılmakta mıdır?
- Belediyenizce onaylanan bilet tarifeleri sinema salonu işletmelerinin
uygulayabileceği azami ücretleri mi oluşturmaktadır? Buna göre, sinema
salonlarının bilet fiyatları konusunda indirim yapabilmeleri mümkün müdür?
1050
- Bölgenizde faaliyet gösteren sinema salonu işletmelerinden kendilerine film
temin eden dağıtıcı şirketler aleyhine her hangi bir şikayet Belediyenize iletilmiş
midir? Özelikle sinema salonu işletmelerinden bilet ücretlerinin arttırılması
konusunda dağıtıcı firmalarca kendilerine baskı yapıldığına dönük bir şikayet
tarafınıza yapılmış mıdır?
1 Söz konusu kanun, 7.10.2004 tarih ve 5272 sayılı “Belediye Kanunu ile yürürlükten kaldırılmıştır.
05-18/224-66
26
- Bilet tarifeleri ve sinema salonu işletmeleri ile ilgili diğer konularda aynı şehirde
görev yapan Belediyeler arasında koordineli bir çalışma yürütülmekte midir?
H.3.12.2. İstanbul’un Üsküdar, Kadıköy, Beyoğlu, Beşiktaş, Bakırköy ve Şişli
Belediyeleri’nden gelen cevabi yazılarda adı geçen ilçe belediyelerinin bilet 1060
ücretlerine ilişkin her hangi bir düzenleme yapmadıkları sadece tasdik ettikleri,
tasdik edilen bilet ücretlerinin azami bedeller olduğu dolayısıyla sinema
salonlarının indirim yapabilecekleri ifade edilmektedir. Ayrıca anılan yazılarda
İstanbul’da bulunan diğer belediyeler ile koordineli bir çalışma yürütülmediği, adı
geçen belediyelere intikal etmiş her hangi bir şikayet bulunmadığı bilgisi yer
almaktadır.
H.3.12.3. İzmir’de yer alan Karşıyaka, Konak ve Çiğli Belediyeleri’nin cevabi
yazılarının incelenmesinden, 4.2.2003 tarihinden itibaren bilet fiyatlarının Türkiye
Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu tarafından (TESK’e bağlı İzmir
Fotoğrafçılar Odası) tespit edildiği, bu sebeple adı geçen belediyelerin bilet 1070
fiyatlarının belirlenmesinde müdahil olmadıkları, dağıtım firmaları hakkında
kendilerine intikal etmiş her hangi bir şikayet bulunmadığı anlaşılmaktadır.
H.3.12.4. İzmir’de yer alan Balçova Belediye Başkanlığı’nın cevabi yazısında;
sinema salonu işletmelerinin fiyat tarifelerinin belediye encümenince tanzim ve
tasdik edildiği, onaylanan bilet ücretlerinin azami bedeller olduğu dolayısıyla
sinema salonlarının indirim yapabilecekleri ifade edilmektedir. Ayrıca anılan
yazıda İzmir’de bulunan diğer belediyeler ile koordineli bir çalışma yürütülmediği,
kendilerine intikal etmiş her hangi bir şikayet bulunmadığı bilgisi yer almaktadır.
H.3.12.5. Ankara’da yer alan Çankaya Belediyesi’nin cevabi yazısının
incelenmesi neticesinde, adı geçen belediyenin ilçe sınırları dahilinde bulunan 1080
sinema salonu işletmelerinin uyguladığı bilet ücretlerini tespit ettiği, onaylanan
bilet tarifelerinin azami bedeller olduğu ve sinemaların indirim yapabileceği, “halk
günü” uygulamasının da bu amaca hizmet ettiği ifade edilmektedir. Cevap
yazısının ekinde, Çankaya ilçesi sınırları içerisinde faaliyet gösteren Tüze Grup,
Kavaklıdere, Mithatpaşa ve Kızılırmak sinemalarının 9.10.2003 tarihinde tarife
artışı talebi ile Belediye’ye yaptıkları başvuru ve buna ilişkin 17.11.2003 tarihli
encümen kararı bulunmaktadır.
H.3.12.6. Ankara’da yer alan Yenimahalle Belediyesi’nin cevap yazısında bilet
ücretlerinin ilgili sinemaların talepleri doğrultusunda, belediye encümenince
tasdik edildiği, onaylanan fiyat tarifelerinin azami ücretler olduğu, sinemaların bu 1090
bedellerin altında satış yapabilecekleri ifade edilmektedir.
H.3.13. Sinemalarla Yapılan Anket Çalışmaları
Soruşturma çerçevesinde, sinema işletmelerinin sorunlarını saptamak amacıyla
anket formunda kapsamlı bir bilgi isteme yazısı hazırlanarak Türkiye’nin birçok
ilindeki sinema salonlarına gönderilmiştir. Ankette, münhasırlık, bilet fiyatları,
gösterim süresi, garanti parası ve sinema salonlarının ticari riskleri başlıkları
altında sorular sorulmuştur.
05-18/224-66
27
H.3.13.1. AFM Sinemaları’nın cevabi yazısı:
AFM sinemaları, birçok ilde toplam 72 salon ve 12.100 koltukla faaliyet gösteren
Türkiye’nin en önemli kurumsal sinema zincirlerinden biridir. AFM Soruşturma 1100
Heyeti tarafından gönderilen ankete cevaben 10 sayfalık, “Türkiye Sinema
Endüstrisinde Rekabetin Korunması ile İlgili Rapor” başlıklı bir rapor hazırlayıp
Kuruma intikal ettirmiştir. Anılan raporda özetle aşağıda yer verilen hususlar
aktarılmaktadır.
- Dağıtıcılar, uygulanmak istenen bir takım promosyon faaliyetlerine, indirim
kampanyalarına ve toplu gösterimlerden indirim uygulanmasına izin
vermemektedir.
- Garanti paralarının belirlenmesinde filmin kopya ve diğer maliyetlerinden
ziyade, beklenen gelir unsuru dikkate alınmaktadır. Bir sinemadan garanti parası
talep edildiği durumlarda bile, sinemanın bilet fiyatına ve seans sayısına 1110
karışılabilmektedir. Hasılat pek çok durumda garanti paralarının altında kalmakta
ve sinema işletmecisi zarar etmektedir.
- Sinema işletmeciliği riskli bir iş alanıdır. AFM bazı sinemalarında koltuk başına
1000 ABD Doları yatırım yapmış olup, zaman zaman gelirlerin bu yatırımı
çıkaramaması nedeniyle zarar edilmektedir.
- Dağıtıcı firmalar, AFM’nin Anadolu’da büyüme stratejileri karşısında, sizin
büyümenize izin vermektense alternatiflerimizin oluşmasını tercih ederiz
rakiplerinize destek vereceğiz denilmektedir.
H.3.13.2. Mars Entertainment Group (Cinebonus Sinemaları)
Anılan şirketin yetkilileri tarafından şu hususlar dile getirilmiştir: 1120
- Zaman zaman film dağıtıcıları bilet fiyatlarının belirli bir seviyenin altına
düşmemesi için yazılar geçmekle birlikte istenen bilet fiyatları Cinebonus
tarafından uygulanan fiyatların zaten altında kalmaktadır.
- Dağıtıcılar genel olarak haber verilmesi kaydıyla promosyon faaliyetlerine izin
vermektedirler.
H.3.13.3. Odeon Cineplex
WB, geçmişte toplu satış ve promosyon fiyatlarına müdahale etmiş ve asgari
dağıtıcı hissesi talep etme veya film vermeme tehdidinde bulunmuştur. Odeon’un
Gima T.A.Ş. ile yaptığı ve asgari 5000 bilet satışını kapsayan mutabakat
çerçevesinde satılan indirimli toplu satış biletleri WB tarafından kabul 1130
edilmemiştir. Yine Card Finans müşterilerine yönelik indirimli bilet satışları da WB
tarafından reddedilmiştir.
05-18/224-66
28
H.3.13.4. Tepe Cinemaxx
Tepe Cinemaxx’ın bilet fiyatlarının zaten şehir ortalamasının üstünde olması
nedeniyle dağıtıcılar tarafından bu konuda bir baskı uygulanmamıştır. Ancak
hayata geçirilmek istenen bir takım indirimler dağıtıcı firmalar tarafından kabul
edilmemektedir. Promosyon faaliyetleri gündeme geldiğinde, dağıtıcılar
tarafından, sinemanın payından indirim yapması talep edilmektedir.
Film sektöründe riski yapımcılar ve sinema salonları üstlenmektedir. Yapımcılar 1140
büyük paralar harcayarak ürettikleri filmlerin başarılı olmaması, sinema salonları
ise sabit giderlerini bile karşılayacak derecede iş yapamamak riskleriyle karşı
karşıyadırlar. Tepe Cinemaxx modern bir sinema kompleksinde koltuk başına
yapım maliyetlerinin 1500-2000 ABD Doları’na ulaştığını ifade etmektedir.
H.3.13.5. Anket ile İlgili Genel Değerlendirme.
Anket toplam 33 sinema işletmecisi tarafından yanıtlanmıştır. İlk olarak, sadece 6
sinema, bir dağıtıcı ile münhasır olarak çalıştığını ifade etmiştir. Bunlardan 5’i WB
ile, 1’i ise Özen Film ile münhasır olarak çalışmış veya çalışmaktadır.
Genel olarak kurumsal sinemaların dağıtıcıların uygulamalarından daha fazla
şikayetçi oldukları görülmektedir. Bir çok kurumsal sinemacı, dağıtıcıların 1150
minimum gösterim süresi ile ilgili taleplerinden şikayetçi olduklarını bildirmekte,
küçük salonlar arasında ise bu tür şikayetleri olanların oranının daha az olduğu
dikkat çekmektedir.
Ankete cevap veren 33 sinema içerisinde 11 tanesi dağıtıcılar tarafından bilet
fiyatlarına müdahale edildiğini, 2 tanesi promosyon faaliyetlerine dağıtıcılar
tarafından izin verilmediğini, 13’ü ise izin almak kaydıyla promosyon faaliyetlerine
sınırlı da olsa izin verildiğini aktarmaktadır
Sinema işletmelerinin en fazla şikayet ettikleri konulardan birisi olan asgari
gösterim süreleri konusunda 13 sinema işletmecisi dağıtıcılarla pazarlık
edemediklerini, 6 tanesi seans azaltamadıklarını, 3 tanesi de sadece aynı 1160
dağıtıcının başka filmleri ile birleştirilmek üzere seans azalt
