Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2005-3-6 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 05-14/170-62
Karar Tarihi : 11.3.2005

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER 10

Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : Tuncay SONGÖR, A. Ersan GÖKMEN,
R. Müfit SONBAY, Murat GENCER, Rıfkı ÜNAL,
Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI, M. Sıraç ASLAN,
Süreyya ÇAKIN

B. RAPORTÖRLER: Pelin ERDOĞAN, Burak BÜYÜKKUŞOĞLU

C. BİLDİRİMDE 20
BULUNAN : - Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş.
Temsilcisi: Av. Sarp ŞENOL
Maya Akar Center Büyükdere Cad. No:100/17
Esentepe İstanbul

D. TARAFLAR :- Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş.
Dr. Fahrettin Kerim Gökay Cad. No:62-64
Küçükçamlıca İstanbul

- Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş. Bayileri 30

E. DOSYA KONUSU: Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş. ile
Bayileri arasında imzalanan bayilik sözleşmesine menfi tespit belgesi
verilmesi talebi.

F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 24.1.2005 tarih ve 593 sayı ile
intikal eden başvuru üzerine 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un 4. ve 5. maddeleri ile 1997/2 sayılı Anlaşmaların, Uyumlu Eylemler
ve Teşebbüs Birliği Kararlarının Kanun’un 10. Maddesine Göre Bildiriminin
Usul ve Esasları Hakkında Rekabet Kurulu Tebiği’nin ilgili hükümleri uyarınca 40
yapılan inceleme sonucu düzenlenen 2.3.2005 tarih ve 2005-3-6/MM-05-PU
sayılı Muafiyet Ön İnceleme Raporu, 7.3.2005 tarih ve REK.0.07.00.00/18
sayılı Başkanlık Önergesi ile 05-14 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek
karara bağlanmıştır.

G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Sözleşmede yer alan bölgesel sınırlama, bölge dışına satışların
yasaklanması ve rekabet yasağına ilişkin hükümlerin 4054 sayılı Kanun’un
05-14/170-62

2
4. maddesine aykırılık oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda, anılan
sözleşmeye menfi tespit belgesi verilemeyeceği, 50
- Diğer yandan Sözleşmenin 3.1.5. maddesinde yer alan hükümlerin bayinin
bölge dışına dolaylı dağıtım yapmasını önlemek suretiyle pasif satışları
engellediği gerekçesiyle Sözleşmenin 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara
İlişkin Grup Muafiyeti Tebliğ’den yararlanamayacağı,
- Bu çerçevede anılan maddede yer alan “dolaylı” ifadesinin Kurul’ca
öngörülecek süre içerisinde sözleşmeden çıkarılması suretiyle
Sözleşmenin anılan Tebliğ kapsamında grup muafiyetinden
yararlanabileceği
ifade edilmektedir.
60
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

H.1. İlgili Pazar

H.1.1. İlgili Ürün Pazarı

Amerikan Harmanlı ve Şark Tipi sigaralar arasında içerik, kalite, kullanılan
tütün, imaj, materyal açısından farklılıklar bulunmasının yanı sıra iki tip sigara
arasında önemli oranda fiyat farklılıkları da bulunmaktadır. Ayrıca Amerikan
Harmanlı sigaraların kullanıcılarda tüketici sadakati anlamında “ürün 70
bağımlılığı” da yaratmakta olduğu dikkate alınarak, ilgili ürün pazarı “Amerikan
Harmanı ile üretilen sigaralar” ve “Şark Tipi sigaralar” şeklinde iki ayrı pazar
olarak belirlenebilir. Ancak işbu dosya bakımından bu belirleme nihai
değerlendirmeyi değiştirmeyeceğinden, ilgili ürün pazarına ilişkin belirli bir
tespit yapılmasına ihtiyaç duyulmamıştır.

H.1.2. İlgili Coğrafi Pazar

Sigara ürünü açısından pazara giriş, arz kaynaklarına ulaşma, üretim,
dağıtım, pazarlama ve satış şartlarının bölgesel bir farklılık göstermediği göz 80
önüne alınarak, ilgili coğrafi pazar Türkiye Cumhuriyeti Sınırları içindeki alanın
tamamı olarak belirlenmiştir.

H.2. Taraflar : Philip Morris Sabancı Pazarlama ve Satış A.Ş. (PMSA
A.Ş.)

Philip Morris International (PMI) bünyesinde bulunan ve özel sektöre sigara
üretim ve pazarlama izninin verilmesiyle İzmir-Torbalı’da 1991’de kurulan
Philip Morris-Sabancı Sigara ve Tütüncülük Sanayi ve Ticaret A.Ş. (PhilSA)
1992 yılında faaliyete geçmiştir. PhilSA tarafından üretilen sigaraların 90
fiyatlama, pazarlama, dağıtım ve satışını yapmak üzere 1994 yılında Philip
Morris Grubu ile Sabancı Grubu ortaklığında PMSA A.Ş. kurulmuştur. Şirketin
2003 yılı cirosu (………………………) TL olarak gerçekleşmiş olup, ortaklık
yapısı Tablo 1’de yer almaktadır.


05-14/170-62

3



Tablo-1: PMSA A.Ş. Ortaklık Yapısı 100
UNVANI SERMAYE PAYI (%)
Philip Morris Holland B.V. 74,24987
Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş. 24,74971
Philsa Philip Morris Sabancı Sigara ve Tütüncülük San. Tic.
A.Ş. 1,00000
TurSA Sabancı Turizm ve Yatırım A.Ş. 0,00028
Orecla S.A. 0,00014
TOPLAM 100.00000

PMSA A.Ş.’nin Yönetim Kurulu üyeleri; Simon Anthony Christopher Langelier
(Başkan), Pierre-Andre Bertholet, Turhan Talu, Tarkan Demirtaş, Ramiz
Taner Kerman, Celal Metin ve M. Nedim Bozfakıoğlu’ndan oluşmaktadır.
Sözleşmelerin diğer tarafında PMSA A.Ş. ürünlerini münhasır olarak
dağıtacak olan ve PMSA A.Ş.’nin ayrı ayrı sözleşme akdettiği 111 adet bayi
bulunmaktadır. Bu bağlamda örnek bir sözleşme olması açısından anılan
bayiler arasında yer alan Denizli bayii Berberoğlu Motorlu Araçlar Tic. San.
A.Ş. ile yapılan sözleşme Kurum’a bildirilmiştir.
110
H.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme

H.3.1. Sözleşmenin Süresi İçinde Bildirilmesi

4054 sayılı Kanun’un 10. maddesi, 4. madde kapsamına giren anlaşmaların
yapıldıkları tarihten itibaren 1 ay içerisinde Kurum’a bildirilmesini
öngörmektedir. Bu çerçevede PMSA A.Ş. tarafından 111 adet bayi ile 20
Aralık 2004 tarihinde imzalandığı belirtilen sözleşmenin 20.1.2005 tarihine
kadar Kurum’a bildirilmesi gerekmektedir. Anılan tarihin resmi tatil olması
sebebiyle Sözleşme’nin bu tarihten sonraki ilk iş günü olan 24.1.2005 120
tarihinde Kurum kayıtlarına girdiği görülmüştür. Bu bilgiler ışığında
Sözleşme’nin süresi içerisinde Kurum’a bildirildiği anlaşılmıştır.

H.3.2. Menfi Tespit Değerlendirmesi

Bildirime konu Sözleşme, PMSA A.Ş.’nin kendilerine tahsis edilen bölgede
PMSA A.Ş. markalı ürünlerinin satış ve dağıtımı için bayileri yetkili kılmasına
ilişkin olarak imzalanmıştır. 4054 sayılı Kanun’un 8. maddesine göre menfi
tespit belgesi verilebilmesi için bildirilen anlaşmanın Kanun’un 4, 6 ve 7.
maddelerine aykırı hükümler taşımaması gerekmektedir. 130

Sözleşmenin 2. maddesinde bayiye tahsis edilen bölgede PMSA A.Ş.
ürünlerinin dağıtım hakkının münhasır nitelikte olduğu belirtilmiştir. Diğer
yandan, 3.1.5. maddesinde bayinin yükümlülükleri arasında, bölge dışında
doğrudan veya dolaylı olarak ürünlerin pazarlanması ve dağıtımını
05-14/170-62

4
yapamayacağı, müşteri arayamayacağı, şube açamayacağı ve dağıtım
deposu tesis edemeyeceğine yer verilmiştir. Rekabet Etmeme Yükümlülüğü
başlıklı 3.4. maddesinde ise, bayinin rakip ürünleri üretmesi, pazarlaması,
dağıtması, rakibin temsilciliğini yapması, rakip şirketlerde bayi ortaklarının ya
da müdürlerinin pay sahibi ya da yönetici olması yasaklanmıştır. Aynı 140
maddede sözleşmenin sona ermesinden itibaren 1 yıl daha bayiin rekabet
etmeme yükümlülüğünün devam edeceği düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen bölgesel sınırlama, bölge dışına satışların yasaklanması
ve rekabet yasağı hükümlerinin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine aykırılık
oluşturduğu göz önünde bulundurulduğunda, Sözleşmeye menfi tespit belgesi
verilmesi mümkün değildir.

H.3.3. 2002/2 sayılı Tebliğ Açısından Değerlendirme
150
2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde Tebliğ’in kapsamına giren dikey
anlaşmaların tanımı verilerek, bunların taşıması gereken unsurlar belirtilmiştir.
Aynı maddenin ikinci fıkrasında ise, mal veya hizmetlerin kullanımı, satımı
veya yeniden satımına ilişkin düzenlemelerin bu Tebliğ’de öngörülen grup
muafiyetinden yararlanacağı belirtilmiştir.

Bildirime konu Sözleşme, PMSA A.Ş. ürünlerinin bayie tahsis edilen bölgede
yeniden satımını düzenlemekte olup bu nedenle Sözleşme 2002/2 sayılı
Tebliğ’in 2. maddesi anlamında dikey anlaşma niteliğindedir.
160
H.3.3.1. Müşteri Sınırlaması

2002/2 sayılı Tebliğ’in 4. maddesinde, anlaşmalarda yer almala