REKABET KURUMU
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2004-4-171 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 05-69/959-260
Karar Tarihi : 19.10.2005
Dosya Konusu : Karadeniz Ro-Ro Taşımacılık Ticaret Ltd. Şti.
tarafından Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş.’den satın
alınan Selçuk-K gemisinin satış mukavelesinin 15. 10
maddesinde yer alan hüküm ile geminin Samsun-
Novorossky hattında çalışmasının engellendiği iddiası.
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa PARLAK
Üyeler : Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ, Rıfkı ÜNAL, Süreyya ÇAKIN,
Mehmet Akif ERSİN
B. SORUŞTURMA HEYETİ
Raportörler : Mehmet ÖZDEN, Uygar GAZİOĞLU,
Sezin ELÇİN CENGİZ 20
C. ŞİKAYETÇİ
Karadeniz Ro-Ro Taşımacılık Ticaret Ltd. Şti.
Yönetim Kurulu Üyesi Serdar EREN
İskenderpaşa Mah. İskele Cad. 59/B TRABZON
D. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILAN TARAFLAR
Karadeniz Ro-Ro Taşımacılık Ticaret Ltd. Şti.
Temsilcisi: Yönetim Kurulu Üyesi Serdar EREN
İskenderpaşa Mah. İskele Cad. 59/B TRABZON 30
Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş.
Vekili: Yılmaz ASLAN
Polaris Plaza Ahi Evran Cad. 1/16
34398 Maslak İSTANBUL
E. İDDİALARIN ÖZETİ
Rekabet Kurumu’na 21.9.2004 tarih, 5283 sayı ile intikal eden Karardeniz Ro-
Ro Taşımacılık Ticaret Ltd. Şti. (Karadeniz Ltd.) Yönetim Kurulu Üyesi Serdar
EREN imzalı dilekçede; Karardeniz Ro-Ro tarafından Selçuk-K adlı Ro-Ro
gemisinin Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş. (Ulusoy Deniz)’den satın alındığı, 40
22.9.2000 tarihinde akdedilen satış mukavelesinin 15. maddesinde “Alıcı
hiçbir şekilde Samsun limanından Rusya limanlarına sefer yapmayacaktır ve
bu konuda taahhütname verecektir” şeklinde bir düzenlemenin bulunduğu
05-69/959-260
2
ifade edilmiştir. Şikayet dilekçesinde, söz konusu madde doğrultusunda
alıcının satıcıya karşı; “22.9.2000 tarihli M/V Selçuk-K gemisine ait satış
anlaşmasının 15. maddesine göre hiçbir şekilde M/V Selçuk-K gemisi ile veya
aynı gemi ile başka isim altında Samsun limanlarından Rusya’ya ait limanlara
ve Rusya limanlarından Samsun limanlarına sefer/taşıma yapmayacağımızı,
herhangi bir nedenle böyle bir sefer, taşıma yapılması halinde 1.000.000.$
ödemeyi taahhüt ederiz” ifadelerini içeren bir taahhütte bulunduğu bilgisi de 50
yer almaktadır.
F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ
Raportörler;
a) Ulusoy Deniz ile Karadeniz Ltd. teşebbüsleri arasında Selçuk K adlı
Ro-Ro gemisinin devrini konu alan satış anlaşmasının, 4054 sayılı
Kanun’un 7. maddesi ve 1997/1 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin
Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
hükümlerine göre izne tabi devralma sayıldığı; Rekabet Kurumu’na
bildirilmeyen işleme 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında 60
Kanun’un 11. maddesinin (a) bendi uyarınca izin verilmesi gerektiği,
işleme ilişkin bildirim yapılmamış olması sebebiyle 7. maddeden
kaynaklanan bildirim yükümlülüğünün ihlal edilmiş olmasına ilişkin
olarak, aynı Kanun’un 19. maddesinin birinci fıkrası (a) bendinde
öngörülen zaman aşımı süresinin dolmuş olması sebebiyle para
cezası uygulanmasına imkan bulunmadığı,
b) Anılan satış anlaşmasının 15. maddesinde ve bu maddeye ek olarak
tanzim edilen taahhütnamede düzenlenmiş bulunan rekabet
yasağının satıcı lehine ve sınırsız süreli düzenlenmiş olması
sebebiyle, yan sınırlama sayılabilmesi için gerekli nitelikleri 70
taşımadığı,
c) Yan sınırlama olarak değerlendirilmesine imkan bulunmadığından
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında yapılan değerlendirme
neticesinde, anılan rekabet yasağının amacı ve etkisi itibarıyla,
tarafların 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği, bu nedenle
aynı Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrası gereğince teşebbüslerin
2004 yılı sonunda oluşan gayri safi gelirlerinin % 10’una kadar idari
para cezası ile cezalandırılmaları gerektiği,
d) Söz konusu rekabet yasağının ters rekabet yasağı olması, doğası
gereği alıcıya hiçbir yarar sağlamayan niteliği, alıcının imza anında 80
müzayaka altında oluşu ve alıcının Rekabet Kurumu’na başvuran
taraf olması gibi unsurlar göz önüne alındığında, -takdiri Kurul’a ait
olmak üzere- alıcı Karadeniz Ltd.’in 4. maddeyi ihlal etmiş olmaktan
ötürü cezalandırılmamasının ve sadece satıcı Ulusoy Deniz’in
cezalandırılmasının yerinde olacağı,
e) Kanun’un 16. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca uygulanacak
cezanın takdirinde; taahhütnamede yer alan cezai şartın icra
edilmemiş olması ve Rekabet Kurumu tarafından soruşturma
05-69/959-260
3
açıldığının tebliğ edilmesi üzerine rekabet yasağı maddesinin Ulusoy
Deniz tarafından yürürlükten kaldırılmış olmasının, Ulusoy’a 90
uygulanacak cezanın takdirinde 16. maddenin dördüncü fıkrası
gereğince hafifletici sebep olarak, Ulusoy Deniz’in pazardaki
gücünün ise ağırlatıcı sebep olarak değerlendirilmesi gerektiği,
f) 22.9.2000 tarihli satış anlaşmasının içerdiği rekabet yasağı 4054
sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamına girdiğinden, aynı Kanun’un
10. maddesi gereğince, anlaşmanın yapıldığı tarihten itibaren 1 ay
içerisinde Kurul’a bildirilmesi gerekirken, bu yükümlülüğün yerine
getirilmemiş olması nedeniyle, 16. maddenin birinci fıkrası (c) bendi
gereği tarafların para cezası ile cezalandırılmaları gerektiği, ancak
19. maddenin birinci fıkrasının (a) bendine göre 3 yıllık zamanaşımı 100
süresi dolduğundan, bildirimde bulunmamadan dolayı ceza
verilmesine imkan bulunmadığı,
görüşünü ifade etmişlerdir.
G. DOSYA EVRELERİ
Rekabet Kurumu kayıtlarına 21.9.2004 tarih ve 5283 sayı ile intikal eden
şikayet dilekçesi üzerine hazırlanan 1.11.2004 tarih ve 2004-4-171/İİ tarihli ilk
inceleme raporu Rekabet Kurulu’nun 11.11.2004 tarih ve 04-71 sayılı
toplantısında görüşülerek, taraflar hakkında soruşturma açılmasına karar
verilmiştir.
110
24.11.2004 tarihinde, Kanun'un 43/2. maddesi uyarınca taraflara soruşturma
açıldığına dair bildirimde bulunularak 30 gün içinde ilk yazılı savunmasını
göndermesi istenmiştir.
Hakkında soruşturma yürütülen tarafların ilk yazılı savunması yasal süre
içerisinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir.
Rekabet Kurulu’nun 17.5.2005 tarih ve 05-32/411-M sayılı kararı ile ilk altı
aylık süresi 12.5.2005 tarihinde sona eren soruşturmanın süresi 30 gün
uzatılmıştır. 120
Soruşturma Heyeti'nce tamamlanan 18.5.2005 tarih ve S.R./05-7 sayılı
Soruşturma Raporu, Kanun'un 45/1. maddesi uyarınca Başkanlıkça Kurul
üyeleri ile ilgili taraflara tebliğ olunmuş ve aynı maddenin ikinci fıkrası
gereğince taraflardan 30 gün içinde yazılı savunmalarını göndermeleri
istenmiştir.
Soruşturma Raporu'nun tebliğini takiben, hakkında soruşturma yürütülen
teşebbüslerden Ulusoy Deniz’in ikinci yazılı savunması da yasal süresi içinde
Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. 130
Soruşturma Heyeti'nin hazırladığı 27.7.2005 tarih ve 2580 sayılı "Ek Yazılı
Görüş", Kanun'un 45/2. maddesi uyarınca, Kurul üyeleri ve taraflara tebliğ
edilmiştir.
05-69/959-260
4
Taraflardan, Ulusoy Deniz’in Ek Yazılı Görüş'e karşı cevabı yasal süresi
içinde Rekabet Kurumu'na intikal etmiş, Karadeniz Ltd. tarafından ise cevap
gönderilmemiştir.
Rekabet Kurulu'nun 1.9.2005 tarih ve 05-53/827-M sayılı toplantısında, 140
yürütülen soruşturma ile ilgili olarak 19.10.2005 tarihinde sözlü savunma
toplantısı yapılmasına karar verilmiş ve sözlü savunma toplantısı anılan tarihte
Ulusoy Deniz temsilcisi Av. Yılmaz ASLAN ve Karadeniz Ltd. temsilcisi Serdar
EREN’in katılımları ile yapılmıştır.
Konuya ilişkin nihai karar, Rekabet Kurulu’nun 19.10.2005 günlü ve 05-
69/959-260 sayılı toplantısında verilmiştir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İLGİLİ PAZAR 150
H.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Hakkında soruşturma yürütülen teşebbüslerin temel faaliyet alanı, uluslararası
TIR anlaşmaları çerçevesinde ithal ve ihraç yükleri taşıyan TIR kamyonlarının
deniz yolu ile yabancı ülkelere Ro-Ro gemileri ile taşınmasıdır.
Ro-Ro “tekerlekli ve mobil yük” gemileri kendi tekerleği ile hareket edebilen
araçların yüklenebilmesine ve taşınmasına müsait olacak şekilde, bu amaca
özgü olarak inşa edilmektedir. Dolayısıyla Ro-Ro tekerlekli yük taşımacılığı, 160
deniz yolu ile yapılan; sıvı yük, kuru yük, dökme yük ve konteyner gibi diğer
taşımacılık türlerinden ayrılmaktadır. Solas Konvansiyonu’na göre Ro-Ro yük
gemilerinde personel dışında en fazla 12 kişi taşınabilmektedir. Bu bakımdan
Ro-Ro yük taşıması otomobil ve yolcu taşıyan feribotlardan da farklılık arz
etmektedir. Bu çerçevede ilgili ürün pazarı, “tekerlekli ve mobil yük taşıyan
Ro-Ro gemileri ile yapılan tarifeli deniz taşımacılığı pazarı” olarak
belirlenmiştir.
H.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
170
İlgili ürün pazarında taşınan yükler, uluslararası TIR anlaşmaları çerçevesinde
ithal ve ihraç malları taşıyan TIR kamyonları (çekici) ve kamyonların arkasında
çekilen ve taşınan malları ihtiva eden dorselerdir. Malların teslim alındığı
nokta ve teslim edileceği varış noktası, kamyonun Ro-Ro gemisine bineceği
limanın seçiminde belirleyici olmaktadır.
Örneğin Mersin’den yük alıp Rusya’ya gidecek olan bir kamyon öncelikle
Samsun-Novorossisyk hattını tercih edecektir. Bu hattın yanında Zonguldak-
Evpatoria/Skadovsk hatları da Ukrayna üzerinden Rusya’ya geçmek için
kullanılabilmektedir. Karadeniz’in dikey geçişi için, Samsun ve Zonguldak 180
limanları, ana çıkış noktalarını oluşturmaktadır. Bu hatların doğusunda kalan
Trabzon-Sochi ve Rize-Poti hatları ise coğrafi konumları ve hareket-varış
noktaları bakımından, özellikle Orta Anadolu ve Akdeniz bölgesinden hareket
05-69/959-260
5
eden araçlar tarafından uzak görülerek tercih edilmemekte ve daha sınırlı
düzeyde kullanılmaktadır.
Bu çerçevede ilgili coğrafi pazar “Samsun ve Zonguldak çıkışlı Karadeniz Ro-
Ro hatları” olarak belirlenmiştir.
H.2. YAPILAN TESPİTLER VE DELİLLER
H.2.1. Hakkında Soruşturma Yapılan Teşebbüsler 190
H.2.1.1. Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş.
Ulusoy Deniz, Ulusoy Ro-Ro Grubu altında bulunan 6 şirketten birisidir.
Teşebbüs Ro-Ro taşımacılığı alanında faaliyet göstermektedir. Ulusoy
Deniz'in 1996 yılı Mart ayında satın aldığı 3014 DWT, 48 TIR kapasiteli
SELÇUK K gemisi, seferlerine Samsun - Novorossiysk hattında başlamış,
daha sonra da Derince - Ilichevsk ve Zonguldak - Evpotaria hatlarında, 2000
yılı Eylül ayına kadar kesintisiz olarak çalışmış ve daha sonra Karadeniz Ltd.’e
satılmıştır.
200
Teşebbüsün 2004 yılı net satışları (……………..) YTL olarak gerçekleşmiştir.
Teşebbüsün ortaklık yapısı aşağıdaki şekildedir:
Hissedar Hisse Adedi Ortaklık Payı (%)
A.Rifat KARAKİMSELİ (……...) (….)
Saffet ULUSOY (……….) (….)
Yılmaz ULUSOY (……….) (….)
Tuncer ZAMAN (……….) (….)
Ali GÜLKANAT (……….) (….)
Erol SOYLU (……….) (….)
Mesut CESUR (……….) (….)
Tülay ULUSOY (……….) (….)
Diğer (……….) (….)
Toplam (……...) (…)
Teşebbüsün yönetim kurulu üyeleri aşağıdaki şekildedir:
Yılmaz ULUSOY Yönetim Kurulu Başkanı
Saffet ULUSOY Yönetim Kurulu Üyesi
Tülay ULUSOY Yönetim Kurulu Üyesi
A.Rıfat KARAKİMSELİ Yönetim Kurulu Üyesi
Ali GÜLKANAT Yönetim Kurulu Üyesi
Ulusoy Grubu’na dahil olan Ulusoy Ro-Ro İşletmeleri A.Ş., Ulusoy Martı Ro-
Ro İşletmeleri A.Ş., Ulusoy Deniz Yolları İşletmeciliği A.Ş. ve Ulusoy Gemi
İşletmeleri A.Ş. isimli firmaların ortaklık yapıları ve yönetim kurulları Ulusoy
Deniz ile aynı şekildedir. Aşağıda grubun bünyesinde yer alan diğer firmaların
ortaklık payları (%) yüzde bazında gösterilmektedir: 210
05-69/959-260
6
Hissedarlar Ulusoy
Martı
Ulusoy
Ro-Ro
Ulusoy
Gemi
Ulusoy
D.Yolları
Saffet ULUSOY (….) (….) (….) (….)
Yılmaz ULUSOY (….) (….) (….) (….)
A.Rıfat KARAKİMSELİ (….) (….) (….) (….)
Tülay ULUSOY (….) (….) (….) (….)
Emra ÇARMIKLI(Ulusoy) (….) (….) (….) (….)
H.R.DEMİRÖREN(Ulusoy) (….) (….) (….) (….)
Merva CEYLAN (Ulusoy) (….) (….) (….) (….)
Alican ULUSOY (….) (….) (….) (….)
N. Serap ULUSOY (….) (….) (….) (….)
NURİYE ULUSOY (….) (….) (….) (….)
Erol SOYLU (….) (….) (….) (….)
L.Ayşe KARAKİMSELİ (….) (….) (….) (….)
Mesut CESUR (….) (….) (….) (….)
Ali GÜLKANAT (….) (….) (….) (….)
Tuncer ZAMAN (….) (….) (….) (….)
Recep ÜLGEN (….) (….) (….) (….)
Ulusoy Ro-Ro Grubu’nu oluşturan şirketlerin ortaklık yapıları ve yönetim
kurulu üyeliklerinin dağılımına bakıldığında, tüm şirketlerde benzer bir
dağılımın görüldüğü ve şirketlerin kontrolünün Ulusoy ailesinin elinde
bulunduğu belirlenmektedir.
Ulusoy Ro-Ro İşletmeleri A.Ş., Ulusoy Martı Ro-Ro İşletmeleri A.Ş. ve Ulusoy
Gemi İşletmeleri A.Ş.'nin toplam üç Ro-Ro gemisi İzmir (Çeşme)-İtalya
(Trieste) hattında faaliyet göstermektedir. Ulusoy Lojistik Taşımacılık ve 220
Konteyner Hizmetleri A.Ş.’nin de Saffet Bey isimli gemisi aynı hatta faaliyet
göstermektedir.
Grup altındaki şirketlerden Ulusoy Martı Ro-Ro İşletmeleri A.Ş. aynı zamanda
Kaptanoğlu Grubu ile ortak olduğu ortak girişim şirketi Karadeniz Ro-Ro ve
Konteyner Taşımacılık A.Ş. vasıtasıyla Samsun-Rusya (Novorossisyk) ve
Zonguldak-Ukrayna hatlarında faaliyet göstermektedir.
Ulusoy Martı Ro-Ro İşletmeleri A.Ş., 2004 yılı öncesinde aynı hatlarda, Cenk
Denizcilik A.Ş. ile ortak olduğu bir diğer ortak girişim şirketi Karadeniz Ro-Ro
İşletmesi A.Ş. (Karadeniz Ro-Ro) vasıtasıyla faaliyet göstermiştir. Soruşturma
konusu satış anlaşmasına konu olan Selçuk-K gemisi satıştan önceki 230
dönemde Ulusoy Grubu tarafından söz konusu ortak girişim şirketi bünyesinde
Samsun-Novorossisyk hattında çalıştırılmıştır.
Ulusoy’un ortağı bulunduğu Karadeniz Ro-Ro, Karadeniz’de Samsun ve
Zonguldak çıkışlı hatlarda uzun bir süreden beridir en fazla taşımayı
gerçekleştiren teşebbüs olmuştur. Aşağıda, 1999-2002 yılları arasında
Samsun ve Zonguldak çıkışlı hatlardan yapılan toplam taşımalar ve Ulusoy-
Martı Ro-Ro İşletmeleri A.Ş.’nin ortağı bulunduğu Karadeniz Ro-Ro’nun bu
hatlarda yaptığı toplam taşımalar (TIR adedi olarak) görülmektedir
05-69/959-260
7
2002 2001 2000 1999
Toplam taşıma (….) (….) (….) (….)
Karadeniz Ro-Ro
İşletmeleri A.Ş.
(….) (….) (….) (….)
Karadeniz Ro-Ro, daha önceki dönemde Rekabet Kurulu’nun başlattığı iki
önaraştırmaya konu olmuştur. Kurul’un 13.5.2004 tarih ve 04-34/383-M sayılı 240
kararı ile başlattığı önaraştırma sonucunda hazırlanan 04.08.2004, 2004-4-
65/ÖA-04-SY sayılı önaraştırma raporundaki bilgilere göre; ortaklar,
Karadeniz Ro-Ro’nun kuruluşunu düzenleyen ortaklık protokolüne göre,
Samsun/Novorossisyk hattında navlun ödemelerinin sefer sayıları baz
alınarak %50-50 bölüşülmesi konusunda anlaşmışlardır. Oluşturulan yapı
doğrultusunda taşımalar Karadeniz Ro-Ro’nun ortaklarının gemileri ile
yapılmakta, elde edilen gelir paylaşılmaktadır. Oluşturulan yapıda, Karadeniz
Ro-Ro tarafından yapılan taşımaların yaklaşık yarısının Ulusoy Grubunun
gemileri tarafından yapılması öngörülmüştür. Söz konusu verilerden yola
çıkarak Samsun ve Zonguldak çıkışlı Ro-Ro taşımalarının %40-45’lik bir 250
bölümünün Ulusoy Grubu’nun gemileri tarafından yapıldığı sonucuna
ulaşılabilmektedir.
Bünyesindeki çok sayıdaki şirketiyle Türkiye’deki Ro-Ro taşımacılığı
konusunda en büyük ve güçlü teşebbüslerden biri olan Ulusoy Grubu’nun
Karadeniz hatlarında önemli bir pazar gücü bulunmaktadır.
H.2.1.2. Karadeniz Ro-Ro Taşımacılık Ticaret Ltd. Şti.
Karadeniz Ltd., Selçuk K isimli geminin, 2000 Eylül’ünde Ulusoy Deniz’den
satın alınarak Trabzo-Sochi hattında Ro-Ro taşımacılığı gerçekleştirilmesi
amacıyla kurulmuş bir teşebbüstür. Ulusoy Martı Ro-Ro İşletmeleri A.Ş.’nin 260
ortaklığı bulunan Karadeniz Ro-Ro ve Konteyner Taşımacılığı A.Ş. ve
Karadeniz Ro-Ro İşletmesi A.Ş.’nin ticari unvanı, hakkında soruşturma
yürütülen Karadeniz Ro-Ro Taşımacılık Ltd. Şti.’ye benzerlik göstermekle
birlikte, hakkında soruşturma yürütülen Karadeniz Ltd., diğer iki teşebbüsten
tamamen farklı bir tüzel kişilik olup, Ulusoy Grubu ile bir bağlantısı
bulunmamaktadır.
Teşebbüsün ortaklık yapısı aşağıdaki şekildedir:
Hissedar Sermaye Miktarı (YTL) Ortaklık Payı (%)
Abdül Haluk SARI (….) (….)
Ragıp GÜNER (….) (….)
Serdar EREN (….) (….)
Suat GÜRKÖK (….) (….)
Toplam (….) (….)
270
Teşebbüsün 2004 yılı net satışları (…………………….) TL olarak
gerçekleşmiştir.
05-69/959-260
8
H.2.2. Şikayetçinin Dilekçelerinde Yer Alan İddialar
Rekabet Kurumu kayıtlarına 21.9.2004 tarih ve 5283 sayı ile intikal eden
Karadeniz Ltd Yönetim Kurulu Üyesi Serdar EREN imzalı şikayet dilekçesinde
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
280
“Bizler 1993 yılında Atlas Denizcilik olarak Samsun’dan Novorossisyk
(Rusya)’ye ilk Ro/Ro (Tır, Kamyon) taşımacılığını başlaştık. Rusya tarafında
birçok zorluklara rağmen Novrossisyk Limanının yanında Geoport Limanını
araç trafiğine açtık.
1995 yılında hattı bıraktık ve Ulusoy Denizcilik + Martı Denizcilik ortaklığı
hatta çalışmaya başladı. 2000 yılında Karadeniz Ro/Ro taşımacılık ve Tic. Ltd.
Şti. olarak daha önce bu hattı açtığımız Ro/Ro Selçuk K Gemisini Ulusoy +
Martı ortaklığından satın aldık.
290
Satış mukavelesinin 15. Maddesinde görüleceği üzere satıcı, gemimizin
Samsun-Novarovski hattında çalışmasını engellemektedir.
Bizler gemiyi alış projemizde Trabzon-Sochi (Rusya) hattında
çalıştıracağımızı düşündük ve 4 senede bu hatta çalıştık. Fakat şimdi
Trabzon’da ihracatçılar kendi gemileriyle ihracat yaptıklarından bizim geminin
hattı rantabıl değildir.
Aydın, Manisa, İzmir’den üzüm, Antalya’dan domates ve Adana, Mersin,
Hatay’dan narenciye getiren ihracatçılarımız Samsun’dan Trabzon’a 300
gelmemektedirler.
Şu an Samsun’da Ro/Ro gemisine ihtiyaç var iken bizim gemimiz Ro/Ro
Selçuk K’nın çalıştırılmaması haksız bir rekabeti doğurmaktadır.”
Kurum kayıtlarına 28.9.2004 tarihinde intikal eden ve yine şikayetçi tarafından
gönderilen dilekçede ise aşağıdaki ifadeler yer almaktadır:
“21.9.2004 tarihli yazımızda da Başkanlığınıza arz etmiş olduğumuz gibi
Ro/Ro Selçuk K gemimizin, Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş. ile yapmış 310
olduğumuz taahhütname sebebiyle Samsun’dan Rusya Limanlarına
sefer/taşıma yapmasında müsaade edilmemektedir.
Ancak ekte göndereceğimiz taahhütname, güçlü bir konuma ve Samsun’un ¾
pazar gücüne sahip olan adı geçen şirketin bu üstünlüğünü kullanarak
düzenlenmiştir.
Taahhütnamenin fesh edilerek Samsun’dan normal sefer/taşıma tapabilmemiz
için şikayetimizin değerlendirilerek gereğinin yapılmasını arz ederiz.“
320
05-69/959-260
9
H.2.3. Deliller
H.2.3.1. Faks Mesajı
Karadeniz Ltd’den alınan ve teşebbüs yetkilisi Suat GÜRKÖK tarafından UND
Başkanı Çetin NUHOĞLU’nun dikkatine gönderildiği anlaşılan faks mesajında
soruşturma konusu olaylar aşağıdaki şekilde özetlenmektedir: 330
“1998 yılından beri Trabzon/Sochi hattında düzenli olarak M/F Apollonia-II MF
Karden ve MF Gürgen gemileri ile sefer/taşıma yapılıyordu. 2000 yılında artan
ihracat doğrultusunda Trabzon’daki mal ve narenciye yığılması meydana
gelmiş bu hatta çalışan gemiler yetersiz gelmeye başlamıştı. Çalıştığımız
nakliyeci ve ihracatçılardan gelen talepler doğrultusunda gemi arayışımız
başlamıştı. Eylül-Haziran ayları arasında yoğun bir taşıma sezonu
başlayacağından ihracatçı ve nakliyecilerimizi mağdur etmemek ve mallarını
hasara uğratmamak için araştırmalarımızı hızlandırıp uygun bir gemi bulmak
istedik. Bu sırada Ulusoy Deniz Taş. Ltd. Şti. isteğimiz doğrultusunda ellerinde 340
bulunan Ro/Ro Selçuk K Gemisini bize uygun gelen şartlarda satmayı teklif
ettiler. Satış sözleşmesi düzenlenip mutabık kalınıp imzalanacağı sırada,
Samsun’un en büyük pazar payına sahip olan adı geçen şirketin bu
üstünlüğünü kullanarak bu pazarı paylaşmak istemedikleri düşüncesiyle son
anda anlaşmaya 15. Maddesini içeren taahhütnameyi ilave etmek istediler.
Aksi halde gemiyi satmaktan vazgeçeceklerini söylediler. Aşağıda
sıralayacağımız nedenlerden dolayı biz de bu maddeyi kabul etmek zorunda
kaldık.
1. Gemiyi satın alırken çalıştırmayı düşündüğümüz hat Trabzon/SOCHİ 350
hattı idi.
2. Yoğun bir narenciye sezonu başlamış eldeki gemiler yetersiz gelmiş
ve mallar yığılarak ihracatçı ve nakliyeci mağdur durumda idi
3. Bu gemiyi almaktan vazgeçseydik uygun bir gemi bulma süresi daha
da uzayacaktı.
4. Bizim Ulusoy şirketi ile aramızda rekabet yoktu.
5. Bu taahhütnamenin rekabet yasağı içeren bir madde olabileceğini
anlama bilgisine sahip değildik.
2002-2004 yılları arasında Trabzon-Sochi hattında nakliyeci ve 360
ihracatçılarımıza düzenli olarak hizmet verdik. Ancak bu zaman zarfında
ihracat ve nakliyeciler gemi satın alarak kendi mallarını kendileri taşımaları
sonucunda gemimiz bu hatta çalışamaz duruma gelerek şirketin zarara
uğraması ve istihdamın da azalması söz konusu olmuştu.
O sırada Trabzon dışındaki ihracatçı ve nakliyecilerin kullandıkları
Samsun/Novorossisyk hattındaki sıkışıklık sebebiyle bize gemimizin
Samsun’dan çalışmasını teklif ettiler.
05-69/959-260
10
Yukarıda belirttiğimiz üzere gerek geminin Trabzon-Sochi hattında bundan 370
böyle çalışamayacağı ve gerekse Samsun’dan gelen ihracatçı ve
nakliyecilerden gelen teklifler karşısında onları mağdur etmemek, yardımcı
olmak amacıyla Samsun’dan sefer yapmaya başladık.
Birinci seferden sonra satıcı firma satış anlaşmasındaki 15. Maddeyi öne
sürerek buradan çalışamayacağımızı çalıştığımız takdirde bu taahhütname
gereği mahkemeye başvuracaklarını bize sözlü olarak ifade ettiler.”
H.2.3.2.Satış Anlaşması
380
Şikayetçi Karadeniz Ltd tarafından Kurum kayıtlarına 28.9.2004 tarihinde
intikal ettirilen, altında Ulusoy Deniz ve Karadeniz Ro Ro yetkililerinin imzası
bulunan 22.9.2000 tarihli satış anlaşması, Selçuk K gemisinin Ulusoy Deniz
tarafından 450.000 ABD Doları karşılığında Karadeniz Ro Ro’ya satışını
düzenlemektedir.
Satış anlaşmasının 15. maddesi aşağıdaki şekildedir:
“Alıcı hiçbir şekilde Samsun Limanından Rusya Limanlarına sefer
yapmayacaktır ve bu konuda taahütname verecektir.” 390
H.2.3.3.Taahhütname
Yine şikayetçi Karadeniz Ltd tarafından gönderilen ve altında teşebbüs
yetkililerinin imzası bulunan 25.9.2000 tarihli taahhütnamede ise, aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır:
“22.09.2000 tarihli M/V Selçuk K Gemisine ait satış anlaşmasının 15.
Maddesine göre hiçbir şekilde M/V Selçuk K Gemisi ile veya aynı gemi ile
başka bir isim altında Samsun limanlarından Rusya’ya ait limanlara ve Rusya 400
Limanlarından Samsun Limanlarına sefer/taşıma yapmayacağımızı, herhangi
bir nedenle böyle bir sefer/taşıma yapılması halinde 1.000.000 USD
(Birmilyon Amerikan Doları) ödemeyi taahhüt ederiz.”
H.2.3.4.Noter İhbarnamesi
Ulusoy Deniz tarafından 27.12.2004 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal ettirilen
birinci yazılı savunmanın ekinde bir ihbarname gönderilmiştir. 24.11.2004
tarihinde Ulusoy Deniz vekili Av. Ceyda AKBAL MUMCU tarafından, İstanbul
Beyoğlu 36. Noterliği kanalıyla Karadeniz Ltd.’e gönderilen ihbarnamede 410
aşağıdaki ifadeler yer almaktadır.
“Keşideci Ulusoy Deniz Taşımacılığı A.Ş. ile muhatap Karadeniz Ro Ro
Taşımacılık ve Ticaret Ltd.Şti. arasında 22.9.2000 tarihinde akdedilen satış
sözleşmesi’nin 15. Maddesinde “Alıcı hiçbir şekilde Samsun limanından
Rusya limanına sefer yapmayacaktır ve bu konuda taahütname verecektir”
şeklinde düzenlenen rekabet yasağı hükmünün, işbu sözleşmenin 10.
Maddesi hükmünün uygulanmasına halel getirmemek kaydıyla, bugün
itibariyle keşideci tarafından uygulamadan kaldırıldığını İhbar ederiz.
05-69/959-260
11
420
Bu doğrultuda, mezkur 15. Maddeye uygun olarak 25.9.2000 tarihinde
düzenlenen ve “22.9.2000 tarihli M/V Selçuk K Gemisine ait satış
anlaşmasının 15. Maddesine göre hiçbir şekilde M/V Selçuk K Gemisi ile veya
aynı gemi ile başka isim altında Samsun limanlarından Rusya’ya ait limanlara
ve Rusya limanlarından Samsun limanlarına sefer/taşıma yapmayacağımızı,
herhangi bir nedenle böyle bir sefer/taşıma yapılması halinde 1.000.000 USD
(Bir Milyon Amerikan Doları) ödemeyi taahhüt ederiz” ifadelerini içeren
taahhütnamenin bugün itibariyle geçerli olmayacağını da İHBAR ederiz.”
H.2.3.5. Kira Sözleşmesi 430
Selçuk K isimli geminin, sahibi Karadeniz Ltd. tarafından Cenk Denizcilik’e
kiralanması amacıyla bir sözleşme imzaladığı tespit edilmiştir. Söz konusu
kira sözleşmesinde, 7.7.2004 tarihinden başlamak üzere 4,5+4,5 aylık bir süre
ile geminin Cenk Line (Cenk Denizcilik)’e kiralanması düzenlenmektedir.
Selçuk K’nın Cenk Denizcilik kirası altında 5-9.10.2004 ve 25-30.9.2004
tarihlerinde, Samsun-Novorossisyk hattında çalıştığını gösteren belgelerde,
geminin limanlardan ayrılış ve varış vakitleri gösterilmektedir.
440
H.2.4. İfade Tutanakları
H.2.4.1.Karadeniz Ltd. ifade tuta
