Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2007-4-33 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 07-39/420-166
Karar Tarihi : 9.5.2007

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa PARLAK 10
Üyeler : Tuncay SONGÖR, Prof. Dr. Zühtü AYTAÇ, Prof. Dr. Nurettin
KALDIRIMCI, Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN

B. RAPORTÖRLER : K. Oğuz KARAKOÇ, Muhammed GÜNDOĞDU

C. ŞİKAYET EDEN : Gizlilik talebi bulunmaktadır.

D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA
YAPILANLAR : - Meltem Dershanesi
Uçancıbaşı Mh. 561. Sk. No:4 Denizli 20
- Final Dershanesi
Atatürk Blv. 762 Sk. No:2 Denizli
- Birey Dershanesi
Çaybaşı Mh. 1588. Sok. Şeker Han No:2 K:3 Denizli
- Uğur Dershanesi
Uçancıbaşı Mh. 559 Sk. No:28 Denizli
- Denizli Dershaneler Derneği
Çaybaşı Mh. Melek Pazarı 1601. Sk. Kültür Han No:10
Kat:2 Denizli
30
E. DOSYA KONUSU: Denizli ilinde faaliyet gösteren 4 adet özel dershanenin
Denizli Dershaneler Derneği (Dernek) bünyesinde gerçekleştirdikleri anlaşma
ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunu ihlal ettikleri iddiası.

F. İDDİALARIN ÖZETİ: Şikâyet dilekçesinde özetle; Denizli ilinde faaliyet gösteren
bazı özel dershanelerin kurs ücretlerini birlikte belirledikleri ve bu suretle 4054 sayılı
Kanunu ihlal ettikleri iddia edilmektedir. Şikâyetçi, Meltem, Final, Birey, Uğur
Dershaneleri’nin aralarında anlaştığını belirtmekte ve söz konusu dershanelerle
yaptığı görüşmeler sırasında, fiyat anlaşmasının Denizli Dershaneler Derneği’nde
kararlaştırıldığı bilgisini yukarıda belirtilen dershanelerin yetkililerinden aldığını ifade 40
etmektedir.

G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 28.2.2007 tarih, 1467 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 16.3.2007 tarih, 2007-4-33/İİ-07-KOK sayılı İlk İnceleme
07-39/420-166
2
Raporu, 22.3.2007 tarih, 07-27 sayılı Kurul toplantısında görüşülmüş ve 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve 6. maddelerinin ihlaline ilişkin bir
soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, Kanun'un 40/1.
maddesi uyarınca önaraştırma yapılmasına 07-27/240-M sayı ile karar verilmiştir.
İlgili karar uyarınca düzenlenen 3.5.2007 tarih 2007-4-33/ÖA-07-KOK sayılı
Önaraştırma Raporu 4.5.2007 tarih, REK.0.08.00.00-110/150 sayılı Başkanlık 50
önergesi ile 07-39 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.

H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
a) Denizli İli’nde faaliyet gösteren özel dershanelerin, uygulayacakları kurs ücretlerini
anlaşma yapmak suretiyle birlikte tespit etmek şeklindeki eylemlerinin 4054 sayılı
Kanun’un 4. maddesi kapsamında yasaklanan eylemlerden olduğu,
b) Bununla birlikte gelecek yıla ilişkin olarak alınan fiyat tespiti kararının henüz
yürürlüğe konulmaması dolayısıyla yapılan fiyat anlaşmasının piyasada etkisinin
oluşmadığı göz önünde bulundurularak;
- İlgili pazarda, rekabeti önlemeye yönelik anlaşma yapılması şeklindeki eylemlerin 60
tekerrür etmesinin önlenmesi bakımından; 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesinin
üçüncü fıkrası uyarınca, ortak fiyat tespiti organizasyonundaki rolü dikkate alınarak
Denizli Dershaneler Derneği’ne ihlale ne şekilde son vereceğine yönelik yazı
yazılması ve bu konuyla ilgili bütün üyelerini uyarmasının istenmesinin ve yukarıda
belirtilen sebeplerden ötürü GÜVENDER, TÖDER ve ÖZDEBİR’in de uyarılmasının,
arzu edilen neticeyi soruşturma açılması seçeneğine göre daha kısa sürede ve aynı
etkinlikle sağlayacağı,
- Ayrıca, Denizli Dershaneler Derneği Tüzüğü’nde yer alan ve rekabet hukukuna
aykırılık teşkil eden hükümlerin Tüzük metninden çıkartılmasının anılan Derneğe
bildirilmesi gerektiği, 70
görüşlerine yer verilmiştir.

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

I.1. İlgili Pazar

I.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Türkiye’de üniversiteye hazırlık aşamasında bulunan lise öğrencileri eğitimlerinde
destek alabilmek için özel dershanelere başvurmaktadırlar. Ayrıca, Özel Öğretim
Kurumları Öğrenci Ücretleri Tespit Ve Tahsil Yönetmeliği’nin 7. maddesinin (e) 80
bendinde özel dershanelerde verilen hizmetler aşağıdaki gibi gruplandırılmıştır:
“Madde 7- Ücret tespiti kapsamına giren kurumlar aşağıdaki gibi gruplandırılır…
e) Dershaneler;
(1)İlkokul öğrencileri,
(2)Ortaokul ve Lise öğrencileri,
07-39/420-166
3
(3)Üniversiteye hazırlık öğrencileri”
Yukarıda verilen bilgiler ışığında ilgili ürün pazarı "üniversite adaylarına yönelik özel
öğretim hizmetleri pazarı" olarak tespit edilmiştir.

I.1.1. İlgili Coğrafi Pazar 90
Şikâyet konusu uygulamanın Denizli ilinde gerçekleşiyor olması nedeniyle, ilgili
coğrafi pazar “Denizli ili” olarak tespit edilmiştir.

I.2. Yapılan Tespitler ve Deliller
I.2.1. Şikâyetçi ile Yapılan Görüşme
Şikâyetçi konuya ilişkin olarak; lise 2. sınıfa giden bir öğrencinin velisi olduğunu;
üniversiteye hazırlık için geçen yıl dershaneye ödediği rakam yaklaşık 900 YTL iken,
bu yıl 1.500 YTL ödeme yaptığını; Ülkemizde enflasyon 2006 yılında %9 iken
dershane ücretlerinin %70 oranında artmasının herhangi bir makul açıklamasının
bulunmadığını; dershane yetkililerinin, kendisine, diğer dershanelerin daha düşük 100
fiyat vermelerinin mümkün olmadığını, çünkü Denizli Dershaneler Derneği’nde ortak
fiyat kararı alındığını belirttiklerini ve kararın belgesini gösterdiklerini ifade etmiştir.

I.2.2. Denizli İl Milli Eğitim Müdürlüğü Yetkilisi ile Yapılan Görüşme
Müdürlük yetkilisi tarafından, dershanelerle ilişkin temel denetimlerinin yasal olmayan
yollarla ders veren öğretmenler hakkında olduğu belirtilmiştir. Yetkili ayrıca, Denizli
dershanelerinin aralarında birleşerek bir birlik oluşturduklarından haberdar
olduklarını, ancak Dernek’in kurulmasında herhangi bir teşviklerinin bulunmadığını;
kendilerinin şikâyet üzerine de denetim yaptıklarını, ancak bugüne kadar fiyatlara
ilişkin herhangi bir şikayet almadıklarını; Denizli dershanelerinde fahiş bir fiyat 110
uygulamasının söz konusu olmadığını; fiyatların sabit bir şekilde uygulanmasın söz
konusu olmadığını; her bir dershanenin maliyetlerinin birbirinden oldukça farklı
olması nedeniyle bir fiyat birliğinin oluşturulmasının mümkün görülmediğini ifade
etmiştir.

I.2.3. Denizli Dershaneler Derneği ve Yorum Dershanesi Yetkilisi ile Yapılan
Görüşme
Yetkilinin şikayet konusuna ilişkin olarak aşağıdaki bilgileri vermiştir:
- Yorum Dershanesi olarak biz geçtiğimiz yıl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bildirdiğimiz
fiyatlarda bu yıl herhangi bir değişiklik yapmadık. Dolayısıyla geçen yılın fiyatlarını bu 120
yıl da uygulamaktayız. Bu fiyatlar da ders başına (…) YTL’dir.
- Mevzuatta yapılan değişiklik nedeniyle lise eğitimi 4 yıla çıkartılmıştır. Bu nedenle
2007-2008 öğretim yılında sadece Anadolu Liseleri ve Süper Liselerde eğitim alan
öğrenciler ve mezun öğrenciler ÖSS’ye girebileceklerdir. Bu kapsamda Denizli’de
1.000 kadar öğrenci vardır, doğal olarak gelecek yıl öğrenci potansiyelimizin
düşmesini bekliyoruz.
- Dernek kurulmadan önce sektörde birçok sorun yaşanıyordu. Bu sorunların sıkça
yaşanması ve şikâyetlerin artması üzerine Milli Eğitim Müdürlüğü bizleri bir araya
07-39/420-166
4
gelerek sorunların önüne geçmemiz hususunda teşvik etti. Milli Eğitim Müdürlüğü’nün
teşvik ve yönlendirmeleri sonucunda Derneğimiz kuruldu. Dernek yaklaşık 1,5 yıl 130
önce kurulmuştur. Derneğimizin kurulmasındaki temel amaç mesleki bir disiplin
sağlamaktır. Dernek kurulmadan önce böyle bir anlayış yoktu ve bu durumdan
dershaneler ve öğretmenler zarar gördüğü gibi, öğrenciler ve velileri de zarar
görmekteydiler.
- Derneğimizin hâlihazırda 30 civarında üyesi bulunmaktadır. Dernek başkanlığı
görevini 1 yıllık süreler için dönüşümlü olarak yerine getiriyoruz. Nihayetinde Dernek
üyeleri birbirleri ile rekabet halinde olan kurumlar olduğundan, bir haksızlığın önüne
en baştan geçebilmek için böyle bir çözüm yolu bulduk.

I.2.4. Birey Dershanesi Yetkilisi ile Yapılan Görüşme 140
Dershane yetkilisi ile yapılan görüşmede aşağıdaki bilgiler edinilmiştir:
- Geçen sene kurulduğumuz için ilk bildirimimizi 2006-2007 öğretim yılı için yaptık. Bu
bildirimde ders saat ücreti (…) YTL. idi. Dershane fiyatlarına her yıl enflasyon
oranında zam geliyor. Bu da ortalama %10-20 civarında bir oran oluyor. Önümüzdeki
yıl için düşündüğümüz ders başına ücret yaklaşık (…) YTL’dir.
- Lise 1 öğrencilerine yaklaşık 200 saat, lise 2 öğrencilerine 300-400 saat ve ÖSS
hazırlık öğrencilerine de 500-600 saat ders hizmeti veriyoruz. Bu durumda lise 2
öğrencisinin yıllık ders ücreti (…….)-(…….) YTL+ yayın ücreti olurken ÖSS hazırlık
öğrencileri içinse ücret (……...) YTL ile (………) YTL arasında değişmektedir.
- Mevzuatta yapılan değişiklik nedeniyle lise eğitimi 4 yıla çıkartıldı. Bu nedenle doğal 150
olarak gelecek yıl öğrenci potansiyelimizin düşmesini bekliyoruz.
- Dershanemiz Dernek üyesidir. Dernekte ele aldığımız konular öncelikle reklâm ve
tanıtıma ilişkindir. Diğer yandan bizim temel sorunumuz velilere ve öğrencilere
gerçekleştirilemeyecek vaadlerde bulunulmasıdır. Örneğin kaliteli öğretmen hizmeti
sözü verip, stajyer öğretmenlerle eğitim verilmesini engellemek özellikle uğraştığımız
bir konudur.
- Fiyat konusunda dershaneler birbirlerine herhangi bir etki yapmıyor. Her dershane
şartlarına göre fiyat belirliyor.

I.2.5. Final Dershanesi Kurucusu Sadi ÖZTEKİN ile Yapılan Görüşme 160
Final Dershanesi yetkilisinden şikayet konusuna ilişkin olarak aşağıdaki bilgiler
edinilmiştir.
- Final Dershanesi olarak 2006–2007 yılı için yaptığımız bildirimde ders saat ücreti
(……...) YTL idi. Ancak bu rakamı muhafaza etmemiz neredeyse mümkün olmuyor.
Önümüzdeki yıl bu rakamlarda bir artış yapmamız da mümkün olmayacak gibi
görünüyor. Lise 3 öğrencilerinden (……...) YTL.’nin üzerinde ücret almamız
gerekiyor, ancak (……...) YTL’ye kadar indirimler yapmak durumunda kalıyoruz. Bazı
durumlarda giderlerimizi dahi karşılayamıyoruz.
- Dershaneler ilk önce öğretmenleriyle anlaşıyor ve daha sonra öğrenci kabulüne
başlıyor. Ücretleri belli bir düzeyde tutmak isteseler de zararı azaltabilmek amacıyla 170
07-39/420-166
5
bir noktadan sonra büyük indirimler yapmaya başlıyorlar, bu nedenle bu sektörde çok
zor durumlar yaşanıyor.
- Dershane olarak Dernek üyesiyiz. Şu an yönetim kurulu üyesiyim. Derneğimiz Milli
Eğitim desteğiyle kuruldu. Dernekte ele aldığımız temel konu kaçak öğretmenlerin
çalıştırılmamasıdır. Fiyat konusunda birbirimize herhangi bir etki yapılması zaten
mümkün değil. Dershaneler şartlarına göre fiyat belirliyor. Bir fiyat söylenmesi
durumunda bu sadece tavsiye fiyatı olabilir. Her bir dershanenin maliyetleri
(öğretmen fiyatları, kira vb.) birbirinden çok farklı olduğu için doğal olarak hizmet
fiyatları da farklı oluyor.
180
I.2.6. Meltem Dershanesi Yetkilisi ile Yapılan Görüşme
Meltem Dershanesi yetkilisinden aşağıdaki bilgiler edinilmiştir:
- Biz Meltem Dershanesi olarak Güven Dershaneler Birliği’ne bağlıyız.
- Denizli’de dershanecilikte yaşanan aşırı rekabet üzerine bir yılı aşkın süre önce
Denizli Dershaneler Derneği kuruldu. Halen bu derneğe Denizli’deki 30 dershane
üyedir. Dernek kurulmadan önce piyasada ciddi bir fiyat rekabeti vardı, dershaneler
öğrenci kapmak için birbirlerine vuruyorlar, birbirlerine zarar veriyorlardı. Denizli
Dershaneler Derneği kurulduktan sonra dershaneler arasın