Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2007-3-24 (Devralma)
Karar Sayısı : 07-30/293-110
Karar Tarihi : 5.4.2007

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Mustafa PARLAK 10
Üyeler : Tuncay SONGÖR, Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI,
M.Sıraç ASLAN, Mehmet Akif ERSİN

B. RAPORTÖRLER: Tarkan ERDOĞAN, Nazlı UĞURLU

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Şeref SONGÖR, Mustafa SONGÖR, Mehmet SONGÖR,
Uğur SONGÖR, Osman SONGÖR.
İstanbul Yolu Saray Mah. Gıdacılar Cad. No:11
Saray Kazan Ankara 20

D. TARAFLAR : Şeref SONGÖR
İstanbul Yolu Saray Mah. Gıdacılar Cad. No:11
Saray Kazan Ankara

Mustafa SONGÖR

Mehmet SONGÖR

Uğur SONGÖR 30

Osman SONGÖR

Ahmet ÖZDOĞAN
Özgün Gıda A.Ş.
İstanbul Yolu 26.Km.Saray Kazan Ankara

Levent GÜNDOĞDU

Musa GÜNDOĞDU 40

Abdullah GÜNDOĞDU

Gül Ahmet MAYUK

Yusuf AVCI

Fatma Gül ÖZDOĞAN
ÖZ-AK Gıda A.Ş.Çepni Mah. Gimat 2.Sokak No:16 Çorum
50
07-30/293-110
2
Ömer Can ÖZDOĞAN

Seda ÖZDOĞAN

Eda ÖZDOĞAN

Mehmet ÖZDOĞAN

Sena ÖZDOĞAN
60
E. DOSYA KONUSU: Nazar Gıda Sanayi ve Ticaret A.Ş.’nin hisselerinin
tamamının Şeref Makromarket Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin kontrolüne sahip
Şeref SONGÖR, Mustafa SONGÖR, Mehmet SONGÖR, Uğur SONGÖR ve
Osman SONGÖR tarafından devralınması.

F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 23.2.2007 tarih ve 1329 sayı ile giren ve
en son 12.3.2007 tarih ve 1917 sayı ile eksikleri tamamlanan bildirim üzerine, 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 7. maddesi ile 1997/1 sayılı
Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında
Tebliğ’in ilgili hükümleri uyarınca yapılan inceleme sonucu düzenlenen 26.3.2007 70
tarih ve 2007-3-24 /Öİ-07-TE sayılı Birleşme/Devralma Raporu, 26.3.2007 tarih ve
REK.0.07.00.00-120/69 sayılı Başkanlık Önergesi ile Kurul’un 29.3.2007 tarih ve 07-
29/277-Mİ sayılı toplantısında görüşülmüş ve ek çalışma yapılmasına karar
verilmiştir.

Kurul’un 07-29 sayılı kararına istinaden hazırlanan 2.4.2007 tarihli Bilgi Notu,
3.4.2007 tarih ve REK.0.07.00.00-120/77 sayılı Başkanlık Önergesi ile 07-30 sayılı
Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.

G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor'da; Nazar Gıda Sanayi ve Ticaret 80
A.Ş.’nin hisselerinin tamamının Şeref Makromarket Gıda San. ve Tic. A.Ş.’nin de
ortak kontrolüne sahip olan Şeref Songör, Mustafa Songör, Mehmet Songör, Uğur
Songör ve Osman Songör tarafından devralınması işleminin,

1. Kontrol değişikliği yaratması nedeniyle 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi
kapsamında bir devralma işlemi olduğu,
2. Tarafların ilgili ürün pazarındaki toplam ciroları yönüyle 1997/1 sayılı Tebliğ’in
4. maddesi kapsamında Rekabet Kurulu’nun iznine tabi olduğu,
3. Anılan devralma işlemi sonucunda ilgili pazarlarda bir hakim durum yaratılması
ya da mevcut bir hakim durumun güçlendirilmesi yoluyla etkin rekabetin önemli 90
ölçüde kısıtlanmasının söz konusu olmayacağı anlaşıldığından söz konusu
devir işlemine izin verilmesi gerektiği,
4. Öte yandan izne tabi oldugu anlasılan devralma isleminin Rekabet Kurulu’nun
izni olmaksızın gerçeklestiren devreden Ahmet Özdoğan, Fatma Gül Özdoğan,
Ömer Can Özdoğan, Seda Özdoğan, Eda Özdoğan, Levent Gündoğdu, Musa
Gündoğdu, Gül Ahmet Mayuk, Mehmet Özdoğan, Yusuf Avcı, Abdullah
Gündoğdu ile devralan Şeref Songör, Mustafa Songör, Osman Songör, Uğur
Songör ve Mehmet Songör’ün her birine ayrı ayrı olmak üzere, 4054 sayılı
Kanun’un 5388 sayılı Kanun’la değişik 16. maddesinin (c) bendi uyarınca
2007/1 sayılı Tebliğ’e göre 1.716’şar YTL idari para ceza verilmesi gerektiği 100
07-30/293-110
3
sonucuna ulaşıldığı ifade edilmektedir.

H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. İlgili pazar
H.1.1. Sektöre İlişkin Bilgiler

Türkiye’de gıda ağırlıklı perakendecilik sektörünün temel aktörlerini hipermarketler,
süpermarketler, orta marketler, marketler, bakkallar, büfeler, ihtisas mağazaları
olarak sıralamak mümkündür. Türkiye’de geleneksel satış noktaları perakende
pazarının %60’ına yakınını elinde bulundurmaktadır. Öte yandan geleneksel 110
perakendecileri oluşturan bakkallar, yerlerini daha büyük çaplı ve zincir
mağazalardan oluşan modern kesime bırakmaktadır. Önümüzdeki yıllarda organize
perakendenin yavaşlayarak da olsa geleneksel perakendecilik aleyhine büyümesi ve
organize perakende içinde yoğunlaşmaların artması beklenmektedir.

Perakende sektöründe 2005 yılında gerçekleşen Carrefour-Gima ve Migros-Tansaş
birleşmelerinin ardından yerel marketlerdeki hareketlilik artmıştır. Birleşmeler ve yeni
mağaza açımları sonucunda Migros, Carrefoursa, Bim, Tesco ve Metro gibi 5 büyük
perakendecinin cirolarının toplamı 7.5 milyar Avro düzeyine ulaşırken, sayıları 5 bini
bulan yerel marketlerin toplam ciroları da 7 milyar Avro’ya yükselmiştir. 120

Dosya mevcudu bilgi ve belgeden, hipermarketler ve süpermarketler gibi organize
perakendenin tüketici harcamaları içindeki payının arttığı; bakkal, kasap, manav
olarak nitelendirilen geleneksel kanalın payının ise hızla azaldığı anlaşılmaktadır.
ACNielsen’in hazırladığı Shopper Trends adlı ankete göre tüketiciler alışveriş
yapacakları süpermarketleri belirlemede ana faktörün lokasyon olduğunu
belirtmektedir. Fiyatlar ikinci belirleyici etmen olarak öne çıkmaktadır. Belirtilen
kriterler dışında tüketiciler aynı zamanda kalite, ürün çeşitliliği ve mağaza düzenini
de önemsemektedir.
130
Tüketiciler gıda, içecek, temizlik ve kişisel bakım gibi ürün kategorilerinde yapılan
alışverişlerde harcamaların büyük bir bölümünü hipermarket/süpermarket kanalında
gerçekleştirmektedir. Bununla beraber bakkallardan ortalama ayda 18 defa alışveriş
yapıldığı, açık ve sabit pazarların da hayatımızda önemli bir yer aldığı da
belirtilmektedir. Tüketicilerin %70’i hafta sonu alışveriş yapmayı tercih etmektedir.

İç Anadolu bölgesi ve özellikle Ankara, Türkiye’de bölgesel perakendeciliğin en
yaygın olduğu yerdir. Ankara’da çok sayıda yerel süpermarket zinciri bulunmakta
olup anılan zincirler fiyat odaklı çalışmaktadır. Ankara’da 100m2 ile 1000m2 arasında
satış alanına sahip mağaza sayısı 187, kasa sayısı ise 1850’dir. 1000m2 ve üzeri 140
satış alanına sahip mağzaların 28 ve toplam kasa sayısı da 937’dir. Nazar A.Ş. ile
Makromarket’in toplam mağaza sayısı (…), toplam kasa sayısı ise (…)’dir.

H.1.2. İlgili Ürün Pazarı

1997/1 sayılı Tebliğ’in 4. maddesi uyarınca ilgili ürün pazarının tespitinde; tüketicinin
gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve nitelikleri bakımından aynı sayılan mal ve
hizmetlerden oluşan pazar dikkate alınmakta, ayrıca tespit edilen pazarı
etkileyebilecek diğer unsurlar da değerlendirilebilmektedir.
150
07-30/293-110
4
Tüketim malları organize perakendesi açısından alım ve satım pazarları dosya
konusu devirde etkilenecek pazarları oluşturmaktadır. Bu nedenle ilgili ürün pazarı
esas olarak alım pazarı ve tüketim malları perakende pazarı başlıkları altında
değerlendirilecektir.

H.1.2.1. Tüketim Malları Organize Perakende Pazarı

Tüketim Malları Organize Perakende Pazarı dosya bazında 100 metrekare ile 1000
metrekare arasında satış alanına sahip mağazaların oluşturduğu pazar ile 1000
metrekare büyüklüğün üzerinde olan mağazalardan oluşan iki ayrı pazar 160
çerçevesinde incelenmiştir. Buradaki ayrımın temel gerekçesi 1000 metrekarenin
üzerinde satış alanına sahip marketlerin, tüketicilerin tek noktalı alışverişine olanak
sağlamalarıdır. Aşağıdaki tabloda Rekabet Kurulu’nun çeşitli tarihlerdeki almış
olduğu kararlardaki pazar tanımlarına yer verilmektedir

Tablo1 - İlgili Rekabet Kurulu Kararları’nda Yer Alan Tüketim Malları Perakende Pazarı Tanımları
Karar Tarihi ve Sayısı Perakende Pazarı Tanımı
17.6.2005, 5-40/557-136 Carrefour/Gima perakende alım pazarı, indirim mağazaları
pazarı, hipermarket pazarı, indirim mağazaları ve
hipermarketler dışında süpermarket pazarı ile
1000 metrekareden küçük süpermarket pazarı ve
1000 metrekareden büyük süpermarket pazarı
31.10.2005, 05-76/1030-
287
Migros/Tansaş 300 m2’den büyük satış alanına sahip
4.5.2006, 06-32/392-102 Canerler/Kiler 300 m2’den büyük satış alanına sahip

Tablo’da yer verilen bazı Kurul Kararları’nda 300 metrekare eşik olarak belirlenmiştir.
Makromarket’in sahibi bulduğu mağazaların satış alanı metrekareleri 300 m2’den
başlamakla beraber Nazar A.Ş.’nin mağaza satış alanı metrekarelerinin, en yoğun 170
200 m2 ile 500 m2 arasında bulunmasından ve bu yoğunluğun, 300m2 ayrımı
benimsendiği takdirde analiz açısından anlamsız sonuçlara yol açmasından dolayı,
100 m2 ve 1000 m2’ nin pazar ayırımında eşik olarak belirlenmesi dosya
kapsamında daha uygun görülmüştür.

Sonuç olarak bildirim konusu devralma işlemi çerçevesinde Tüketim Malları
Organize Perakende Pazarı indirim mağazaları ve alışveriş merkezi (hipermarket)
ayırımı dikkate alınmaksızın 1000 metrekareden büyük süpermarket ve hipermarket
pazarı ve 100 ile 1000 metrekare arası süpermarket pazarı olarak belirlenmiştir.
180
H.1.2.2. Alım (Tedarik) Pazarı

Üreticiler ile perakendeciler arasında yer alan alım pazarında, üretici açısından
önemli nokta üreticinin üretimini değiştirme ve üretimini farklı kanallarda satabilme
esnekliğidir. Genelde üreticiler belirli bir ürün veya ürün grubunda uzmanlaşarak
üretim yapmaktadır. Üreticilerden süpermarket ortamında satılan ürünlerin hepsini
üretmelerini beklemek, dolayısıyla tek bir tedarik pazarından bahsetmek mümkün
değildir. Bu nedenle, alım gücüyle ilgili yapılacak incelemenin, üretim anlamında
birbirine ikame teşkil eden ürünlerin bir araya geldiği ürün gruplarını ayrı ayrı ilgili
pazarlar şeklinde tanımlamak suretiyle yapılması gerekmektedir. Migros/Tansaş 190
Kararı’nda alım pazarı, süpermarket ortamında satılan gıda ağırlıklı hızlı tüketim
ürünleri dikkate alındığında, alım pazarı et ve et ürünleri, beyaz et ve yumurta
ürünleri, unlu ürünler, sütlü ürünler, bira, şarap ve alkollü içkiler, alkolsüz içkiler,
07-30/293-110
5
sıcak içecekler (kahve ve çay), şekerli ürünler (çikolata, kek gibi),