Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2006-2-106 (Nihai İnceleme)
Karar Sayısı : 07-34/351-131
Karar Tarihi : 24.4.2007
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Mustafa PARLAK 10
Üyeler : Tuncay SONGÖR, Rıfkı ÜNAL, Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI,
Süreyya ÇAKIN, M. Akif ERSİN.
B. RAPORTÖRLER : Murat ÇETİNKAYA, Ayşe Özlem UZUN,
Remzi Özge ARITÜRK, Şerife Demet KAYA
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Re’sen
- Ströer Kentvizyon Reklam Pazarlama Ltd. Şti.
- Ströer Akademi Reklam Pazarlama Ltd. Şti. 20
- Dünya Tanıtım ve Turizm Hizmetleri Ltd. Şti.
- Gündem Matbaacılık Organizasyon Gazetecilik Reklamcılık
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- İlbak Neon Kent Mobilyaları Reklam Pazarlama Ltd. Şti.
Temsilcileri: Bülent ÇAMLICA
Maya Akar Center 100/10 Esentepe 34394 İstanbul
D. TARAFLAR : - Ströer/Akademi Grubu
İnönü Cad. Mirelay Şefikbey Sk. No:7 Gümüşsuyu/İstanbul
- Ströer Kentvizyon Reklam Pazarlama Ltd. Şti. 30
- Ströer Akademi Reklam Pazarlama Ltd. Şti.
- Dünya Tanıtım ve Turizm Hizmetleri Ltd. Şti.
- Gündem Matbaacılık Organizasyon Gazetecilik Reklamcılık
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
- İlbak Neon Kent Mobilyaları Reklam Pazarlama Ltd. Şti.
- İnter Tanıtım Hizmetleri ve Ticaret A.Ş.
- Suat KAMÇILI
Cumhuriyet Cad. Şakirpaşa İşhanı No: 89 Elmadağ/İstanbul
- Emre KAMÇILI
Cumhuriyet Cad. Şakirpaşa İşhanı No: 89 Elmadağ/İstanbul 40
- Ergin KAMÇILI
Cumhuriyet Cad. Şakirpaşa İşhanı No: 89 Elmadağ/İstanbul
- Hayriye KAMÇILI
Cumhuriyet Cad. Şakirpaşa İşhanı No: 89 Elmadağ/İstanbul
- Enis KAMÇILI
Cumhuriyet Cad. Şakirpaşa İşhanı No: 89 Elmadağ/İstanbul
07-34/351-131
2
- İstanbul Kültür ve Sanat Ürünleri Ticaret A.Ş.
Fulya Mah. Mevlüt Pehlivan Sokak No:23/B Gayrettepe/İstanbul
- CBA İletişim ve Reklam Pazarlama Ltd. Şti.
Cesur Sokak No:69 Seyrantepe/İstanbul 50
- İletişim Reklam ve Turizm Hizmetleri Ticaret A.Ş.
Muallim Naci Cad. No:105 Kuruçeşme Beşiktaş/İstanbul
- Baskı Atölyesi Matbaacılık ve İletişim Pazarlama Sanayi
Ticaret Ltd. Şti.
San Bir Bulvarı 4. Bölge 8. Cad. Atölye Binası Çakmaklı
Büyükçekmece/İstanbul
E. DOSYA KONUSU: Ströer/Akademi Grubu’nun ERA Reklam Hizmetleri Tekstil
Mobilya ve Gıda Sanayi Ticaret A.Ş. (ERA)’nin hisselerinin tamamını devralması
işlemine izin verilmesi talebi, adı geçen Grubun İstanbul Kültür ve Sanat 60
Ürünleri Ticaret A.Ş. (Kültür A.Ş.)’nin elinde bulunan reklam panolarının işletme
haklarını devralması işlemi ve aynı Grubun CBA İletişim ve Reklam Pazarlama
Ltd. Şti. (CBA), Baskı Atölyesi Matbaacılık ve İletişim Pazarlama Sanayi Ticaret
Ltd. Şti. (Baskı Atölyesi), İletişim Reklam ve Turizm Hizmetleri Ticaret A.Ş.
(İletişim Reklam)’yi devraldığı iddiaları.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 31.8.2006 tarih ve 5846 sayı ile giren
Ströer Grubu’nun ERA’yı devralmasına yönelik başvuru üzerine hazırlanan 2006-02-
106/Öİ-06-A.Ö.U sayılı Ön İnceleme Raporu, 27.11.2006 tarih ve REK.0.06.00.00-
120/190 sayılı Başkanlık önergesi ile 30.11.2006 tarih ve 06-86 sayılı Kurul 70
toplantısında görüşülmüş ve bildirim konusu işlemin 4054 sayılı Kanun’un 10.
maddesinin birinci fıkrası uyarınca nihai incelemeye alınmasına karar verilmiştir.
Devralmaya ilişkin ön itiraz yazısı 6.12.2006 tarih ve 4523 sayı ile taraflara
gönderilmiştir.
28.12.2006 tarih ve 06-95/1218-M sayılı Kurul Kararı ile yürütülmekte olan nihai
incelemenin kapsamı, Ströer/Akademi Grubu’na ilişkin her türlü bilgi ve belgeye
ulaşabilmek bakımından, ilgili ürün pazarında alıcı veya satıcı olarak faaliyet
göstermekte olan medya satın alma ajanslarını, Kültür A.Ş.’yi, rakip teşebbüsleri ve
Ströer Grubu’nun müşterilerini de kapsayacak şekilde genişletilmiştir.
Nihai inceleme konusu inceleme ve değerlendirmeleri doğrudan ilgilendiren ve Ada 80
Medya Reklam ve Prod. Hiz. San. ve Tic. Ltd. Şti. (Ada Medya) adına Av. Mehmet
DEDEOĞLU tarafından yollanan ve Kurum kayıtlarına 1.12.2006 tarih ve 8166 sayı
ile giriş yapan bir şikayet yazısına ilişkin hazırlanan 2006-2-162/BN-06-A.Ö.U tarih ve
sayılı bilgi notu 28.12.2006 tarih ve 06-95 sayılı Kurul toplantısında görüşülmüş,
Ströer Grubu hakkında önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Ön araştırma
sonucu hazırlanan 7.2.2007 tarih ve 2006-2-162/Ö.A.-07-M.Ç sayılı rapor 15.2.2007
tarihinde 07-14 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır. İlgili
toplantıda, önaraştırma kapsamında incelenen konulardan Ströer/Akademi
Grubu’nun Kültür A.Ş.’nin elinde bulunan 1800 bilboard ve 50 megaboarda ait işletim
haklarını devralması işleminin 1998/4 sayılı Tebliğ kapsamında hem önbildirim hem 90
de nihai izin başvurusuna tabi olduğuna, söz konusu işlemler hakkında Rekabet
Kurulu’na başvuru yapılmamış olması sebebiyle ilgili işlem hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 11. maddesinin birinci fıkrası uyarınca inceleme yapılmasına ve bu
incelemenin 30.11.2006 tarih ve 06-86/1106-M sayılı karar ile nihai incelemeye
alınan, 28.12.2006 tarih ve 06-95/1218-M sayılı karar ile kapsamı genişletilen nihai
inceleme kapsamında yürütülmesine karar verilmiştir.
07-34/351-131
3
Konuya ilişkin yürütülen Önaraştırma ve Nihai İnceleme kapsamında 15-19.1.2007
tarihleri arasında ilgili şirketlerde yerinde inceleme yapılmış ve Ströer/Akademi
Grubunda yapılan yerinde incelemelerde nihai incelemenin genişletilmesine gerekçe
oluşturan şirketlerin devralınmasına ilişkin taraflarca taslak niteliğinde hazırlanmış 100
sözleşmeler ve şirket yetkililerince yapılan çeşitli yazışmalar bulunmuştur. Ayrıca
Kuruma 26.2.2007 tarih ve 1422 sayı ile giren ihbar niteliğindeki bir yazıda söz
konusu şirketlerin Ströer/Akademi Grubu tarafından devralındığına yönelik
duyumların olduğuna yer verilmiştir. Bu nedenle, 12-14.3.2007 tarihleri arasında
konuyla ilgili olarak tekrar yerinde inceleme ve görüşmeler yapılmıştır.
Ströer/Akademi Grubu’nun ilk yazılı savunması 29.12.2007 tarih ve 9028 sayı ile
Kuruma ulaşmıştır. Nihai İncelemenin kapsamının genişletildiğine ilişkin
Ströer/Akademi Grubuna ve Kültür A.Ş.’ye gönderilen 12.1.2007 tarih ve 107 sayılı
bilgilendirme yazılarına ilişkin savunmalar ise sırasıyla 22.1.2007 tarih ve 583 sayı ile
14.2.2007 tarih ve 1149 sayılı yazılar ile Kurum’a intikal etmiştir. 110
Sektörde faaliyet gösteren rakip şirketlerden ve medya planlama ajanslarından
pazara ve pazar paylarına ilişkin olarak yerinde incelemeler sırasında ya da daha
sonradan resmi yazı veya telefon yolu ile çeşitli bilgi ve belgeler istenmiştir. En son
2.3.2007 tarih ve 792-803 sayılı yazılar ile pazardaki oyunculardan, bilgi talep edilmiş
ve bu bilgiler 6.3.2007 tarih ve 1670; 1674 sayılı, 7.3.2007 tarih ve 1726, 1738 sayılı,
8.3.2007 tarih ve 1743;1765 sayılı ile 8.3.2007 tarih ve 1766 sayılı yazılar ile Kuruma
intikal etmiştir.
İnceleme sürecinde, AB Komisyonu’nun ve bazı üye ülkelerin açıkhava
reklamcılığına yönelik çeşitli kararlarına ulaşılmıştır. Bunun üzerine, Uluslar arası
İlişkiler Müdürlüğü’nün de aracılığıyla AB Komisyonu, Avusturya ve Alman rekabet 120
otoriteleri ile e-posta yoluyla yazışmalar gerçekleştirilmiştir. Özellikle, Ströer Out of
Home Media AG’nin Almanya’da bildirilmemiş bir devralma işlemi gerçekleştirdiği ve
bu durumun Alman Rekabet Otoritesi Bundeskartellamt tarafından incelendiği
bilgisine ulaşılması ertesinde Türkiye’deki iddia konusu bildirilmemiş devralma
işlemleri açısından bir paralellik taşıması bakımından, konu hakkında
Bundeskartellamt ile irtibata geçilmiştir.
Yürütülen inceleme sırasında, ERA vekili Cihan Türsen tarafından gönderilen ve
Kurum’a 17.1.2007 tarih ve 458 sayı ile giriş yapan yazı ile başvuru konusuna ilişkin
Ströer/Akademi Grubu ile imzaladıkları sözleşmenin feshedildiği Kurum’a bildirilmiştir.
Bu süreçte her iki tarafla yapılan telefon görüşmelerinde, ERA’nın devir işleminden 130
vazgeçme beyanı göndermiş olmasına rağmen tarafların bu karar üzerinde aslen
nihai ortak bir karara varmamış oldukları ve bu kararın değiştirilebileceği
öğrenilmiştir. Tarafların ortak biçimde daha sonra gönderdikleri ve Kurum kayıtlarına
6.2.2007 tarih ve 961 sayı ile intikal eden yazılarında, 17.1.2007 tarihli işlemden
vazgeçme yazısının geri çekilmesi talep edilmiş ve konuya ilişkin olarak aralarında
yaptıkları protokolün 1.3.2007 tarihine kadar uzatıldığını beyan edilmiştir. Kurum
kayıtlarına 16.3.2007 tarih ve 2095 sayı ile giriş yapan yazı ile ise taraflar, “devralma
bildirimi inceleme ve izin talebinin işlemden kaldırılması gereğini” arz ve talep
etmişlerdir.
4.4.2007 tarih ve 2006-2-106/Nİ-07-MÇ sayılı Nihai İnceleme Raporu, 10.4.2007 tarih 140
ve REK.0.06.00.00-120/119 sayılı Başkanlık önergesi ile 07-34 sayılı Kurul
toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ : İlgili raporda;
07-34/351-131
4
- ERA’nın hisselerinin tamamının Ströer/Akademi Grubu tarafından
devralınması işlemine yönelik devralma bildirimi inceleme ve izin talebinin
taraflarca işlemden kaldırılması talebi nedeniyle söz konusu işlem hakkında
4054 sayılı Kanun ve 1997/1 sayılı Tebliğ çerçevesinde bir işlem yapılmasına
gerek kalmadığı ve ilgili nihai incelemenin kapatılması,
- 15.2.2007 tarih ve 07-14/114-34 sayılı Rekabet Kurulu Kararı ile, 4054 sayılı
Kanun’un 11. maddesinin birinci fıkrası uyarınca hakkında inceleme 150
yapılmasına karar verilen “Billboard Yapım-İşletim İhalesi” konusu
billboardların işletilmesine ilişkin “işletme imtiyazına dayanan işletme
haklarının” İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB) kontrolü altındaki Kültür
A.Ş.’den Ströer/Akademi Grubu’na devredilmesi işlemi sonucunda 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 7. maddesi anlamında bir hakim
durum yaratan veya mevcut bir hakim durumu daha da güçlendiren ve bunun
sonucunda ülkenin bütünü yahut bir kısmında herhangi bir mal veya hizmet
piyasasındaki rekabetin önemli ölçüde azaltılması sonucunu doğuran bir işlem
olmadığı; bu nedenle söz konusu işleme izin verilebileceği,
- Ancak, izne tabi bir devralma işlemi niteliğindeki söz konusu işlemin Rekabet 160
Kurulu’nun izni olmaksızın gerçekleştirilmesi nedeniyle 4054 sayılı Kanun’un
16. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendi gereğince taraf teşebbüslere ve aynı
maddenin üçüncü fıkrası gereğince teşebbüslerin yönetim kurulu üyelerine
ceza verilmesini gerektiği, bu çerçevede Ströer/Akademi Grubu’na bağlı İnter
Tanıtım’a ve İstanbul Büyükşehir Belediyesi’ne bağlı Kültür A.Ş.’ye her birine
ayrı ayrı olmak üzere; ayrıca bildirim yükümlülüğünün bulunduğu dönemde
İnter Tanıtım’ın yönetim kurulunda görev yapan Mustafa İlbak, Murat İlbak,
Udo Josef Engelhard Müller, Alfried Günter Justus Bührdel’e ve Kültür A.Ş.’nin
yönetim kurulunda görev yapan Ahmet SELAMET, Tülin ERSÖZ, İskender
PALA, İsmet ÇONKAR, Mustafa Kemal İŞLER, Emine AKALIN, Abdurrahman 170
ATMACA, Ahmet BAĞIŞ, Mustafa TAHMAZ, Nedya TAŞEL, Nevzat
BAYHAN’a her birine ayrı ayrı ve teşebbüslere verilen cezanın %10’una kadar
olmak üzere idari para cezası verilmesi gerektiği,
- İletişim Reklam ve Turizm Hizmetleri A.Ş. ile Ströer Akademi Grubu arasında
4054 sayılı Kanun’un 7 inci veya 4 üncü maddeleri kapsamına giren herhangi
bir işlem bulunmadığı,
- CBA İletişim ve Reklam Pazarlama Ltd. Şti.’nin Dacapo Zweite
Unternehmensberatung GmbH’ye devredilmiş olması sebebiyle CBA İletişim
ve Reklam Pazarlama Ltd. ile Ströer Grubu arasında var olduğu iddia edilen
bir devralma işleminin mevcut olmadığı, 180
- Büyük Baskı Merkezi ile Baskı Atölyesi Matbaacılık ve İletişim Pazarlama
Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasında gerçekleşmiş herhangi bir birleşme,
devralma veya ortak girişim işleminin tespit edilemediği, bununla birlikte iki
şirket arasında Ocak 2007 ortalarına kadar 2007 yılına yönelik olarak yapılmış
işbirliği planlarının tespit edildiği, Ströer/Akademi Grubu ile Büyük Baskı
Merkezi arasında bir organik bağın bulunması sebebiyle iki şirket arasında bir
stratejik işbirliği şüphesi bulunduğu, Ströer Grubu’nun Büyük Baskı Merkezi ile
olan hukuki bağını kesmiş olması sebebiyle Ströer Grubu’na yönelik olarak
yapılan incelemeler çerçevesinde 4054 sayılı Kanun kapsamında bir işlem
yapılmasına yer olmadığı, 190
07-34/351-131
5
- Büyük Baskı Merkezi ile Baskı Atölyesi Matbaacılık ve İletişim Pazarlama
Sanayi Ticaret Limited Şirketi arasında 4054 sayılı Kanun’un 4 üncü maddesi
kapsamına giren bir ihlalin varlığının tespit edilemediği
ifade edilmiştir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. Taraflar
H.1.1. Ströer/Akademi Grubu
Ströer/Akademi Grubu’nda yer alan şirketler, “açık hava reklam panoları” olarak da
adlandırılan kent mobilyaları (otobüs durağı, raket, billboard, reklam kulesi gibi) ve
yol panolarının alımı, satımı, pazarlanması, işletilmesi, ithalat ve ihracatı faaliyeti ile 200
uğraşmaktadır.
Söz konusu işlemden tarafların çekilmiş olmaları sebebiyle Grup bünyesindeki
şirketler hakkında ayrıntılı bilgilere bu rapor kapsamında yer verilmemiştir. Ancak,
nihai inceleme kararının kapsamının genişletilmesine neden olan iddia ve işlemler
bakımından önem arz eden Grubun ana şirketi Ströer Kentvizyon Reklam Paz. Ltd.
Şti. hakkında ve genel olarak Grubun yapısı hakkında bilgilere rapor kapsamında yer
verilmektedir.
Ströer/Akademi Grubu, hissedarlık zincirinin en üstünde Ströer Out-of-Home Media
AG ile Murat İLBAK ve Mustafa İLBAK’ın sahip olduğu Akademi Reklam Tan. Tur.
Tek. San. ve Dış Tic. Ltd. Şti.’nin bulunduğu ve genel olarak Türkiye’nin çeşitli 210
illerinde açıkhava reklam yerlerinin pazarlanması işiyle uğraşan şirketler
topluluğudur.
Ströer/Akademi Grubu 1994 yılında sektöre giren İnterpan ile Almanya’da aynı
alanda faaliyet gösteren Ströer Out of Home Media AG’nin 1998 yılında
gerçekleştirdiği işbirliği sonucunda ortaya çıkmıştır. Grup içerisinde Ströer
Kentvizyon, Objektif Kentvizyon Reklam Pazarlama Ticaret Limited Şirketi, Gündem
Matbaacılık, Ströer Akademi, İlbak Neon, Dünya Tanıtım, Medya Grup Tanıtım
Halkla İlişkiler Org. Ltd. Şti, Konya Inter Tanıtım ve Reklam Hizmetleri A.Ş., City
Lights Reklam Ltd. Şti. bulunmakta ve Ströer Kentvizyon da dahil söz konusu
şirketler Türkiye’nin yaklaşık 32 ilinde (İstanbul, Ankara, İzmir, Balıkesir, Bursa, 220
Konya, Kırıkkale, Kayseri, Eskişehir, Samsun, Erzurum, Mersin Mezitli, Batman, Van,
Ordu, Giresun, Kırşehir, Kars, Çorum, Tokat, Yozgat, Siirt, Bartın, Karabük, Akşehir,
Tarsus, Rize, Çorlu, Edirne, Tekirdağ, Çankırı, Trabzon, Şanlıurfa, Gaziantep,
Konya, Sivas, şehirlerinde) farklı coğrafi bölgelerde açıkhava reklam yerlerinin
pazarlanması işiyle uğraşmaktadırlar. Ströer/Akademi Grubu, ciro ve reklam yüzü
bakımından sektördeki lider firma konumundadır.
H.1.1.1. Ströer Kentvizyon Reklam Paz. Ltd. Şti. (Ströer Kentvizyon)
Ströer Kentvizyon Balıkesir, Çorlu, Kırıkkale, Çankırı, Samsun ve İzmir illerinde açık
hava reklam panolarının alımı, satımı ve pazarlanması faaliyetleri ile uğraşmaktadır.
Şirket, Ströer/Akademi Grubu’nun ana şirketidir. Ströer Kentvizyon’un ortaklık yapısı 230
aşağıdaki tabloda gösterilmektedir:
Hissedar Payı
(%)
Ströer Out of Home Media AG 49.98
Akademi Reklam Tan. Tur. Tek. San. ve Dış
Tic. Ltd. Şti.
49.98
Alev AYHAN 0.04
07-34/351-131
6
TOPLAM 100
H.1.1.2. Inter Tanıtım Hizmetleri ve Ticaret A.Ş. (İnter Tanıtım)
Ströer/Akademi Grup şirketleri içerisinde, incelemeler kapsamında önem arz eden bir
diğer şirket ise İnter Tanıtım’dır. Kültür A.Ş.’nin ihale yolu ile İBB’den devraldığı
açıkhava reklam yerlerini işletme hakkını devrettiği şirket doğrudan İnter Tanıtım’dır.
İnter Tanıtım, Ankara ve İstanbul’da billboard ve Erzurum’da da hem şehir mobilyası
hem de billboard pazarlama işini yürütmektedir. Şirketin ortaklık yapısı aşağıda
sunulmaktadır:
Hissedar Payı (%)
Ströer Out of Home Media
AG
50
Mustafa İLBAK 24.88
Murat İLBAK 25.04
Yusuf İLBAK 0.04
Ali İLBAK 0.04
TOPLAM 100
H.1.2.ERA Reklam Hizmetleri Tekstil Mobilya ve Gıda Sanayi Ticaret A.Ş. (ERA)
Ströer Grubu ile aynı alanda faaliyet gösteren ERA, Ege ve Marmara bölgelerinde 240
kent mobilyaları ve açık hava reklam panolarının alım, satım, pazarlanması ve alım
sonrası bu ürünlerin bakımı, onarımı, aydınlatması gibi hizmetleri sunmaktadır. Ströer
Grubu’ndan farklı olarak ERA’nın kent mobilyaları ve reklam panoları imalatı
faaliyetleri de bulunmaktadır.
Hissedarın Adı – Unvanı Hissedarlık Oranı (%)
Suat Kamçılı 92
Ergin Kamçılı 2
Hayriye Kamçılı 2
Emre Kamçılı 2
Enis Kamçılı 2
TOPLAM 100
H.1.3. İstanbul Kültür ve Sanat Ürünler Tic. A.Ş. (Kültür A.Ş.)
Kültür A.Ş., 2 Ekim 1989 tarihinde İBB bünyesinde kültür, sanat ve turizm hizmetleri
sunmak üzere kurulmuş ticari amaçlı bir anonim şirkettir. Şirketin ana sözleşmesinde
şirketin her türlü kültür ve sanat hizmetlerini yerine getirmek için gerekli çalışmaları
yapmak, tesis kurmak ve kurdurmak, işletmek ve işlettirmek amacıyla kurulmuş
olduğu, amacını ve konusunu gerçekleştirebilmek için aracılık yapmamak kaydıyla 250
gerekli olan her türlü taşınır ve taşınmaz malları, kıymetleri satın alabileceği,
kiralayabileceği, kiraya verebileceği belirtilmektedir. Şirketin merkezi İstanbul’dur.
Kültür A.Ş.’nin ortaklık yapısı aşağıdaki tabloda sunulmaktadır.
Hissedar Payı
İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı %95
İstanbul Halk Ekmek Un ve Unlu Maddeler Gıda San.
ve Tic. A.Ş.
%2
Karatay Yöresi Un ve Unlu Mamüller Gıda San. ve Tic.
A.Ş.
%1
İstanbul Belediyeler Bakım San ve Tic. A.Ş. %1
İstanbul Asfalt Fabrikaları san ve Tic A.Ş. %1
07-34/351-131
7
Toplam %10
0
Kültür A.Ş.’nin ortaklık yapısı incelendiğinde, şirketin tamamına yakın bir bölümünün
doğrudan İBB’ye ait olduğu, geri kalan kısmının ise İBB’nin 3030 sayılı Büyükşehir
Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun çerçevesinde kurduğu ya da ortak olduğu
iştiraklerine ait olduğu görülmektedir. Dolayısıyla Kültür A.Ş., İBB tarafından kontrol
edilmekte olan bir belediye iktisadi teşebbüsüdür.
H.1.4. CBA İletişim Reklam Pazarlama Ltd. Şti (CBA)
CBA, Kocaeli, Antakya, Kars, Bolu, Mersin, Bursa, Elazığ, Düzce, Gebze, Eskihisar, 260
Malatya, Aksaray ve Kapadokya bölgelerinde reklam panolarının pazarlaması
faaliyetini yürütmektedir. Şirketin ortakları İsak BAYDAROĞLU, İbrahim AKMAN ve
İsmail CANTÜRK’tür.
H.1.5. İletişim Reklam ve Turizm Hizmetleri Tic. A.Ş. (İletişim Reklam)
İletişim Reklam, esas olarak havaalanları (Ankara, İstanbul, İzmir, Dalaman, Antalya)
içerisinde yer alan reklam panolarının, ayrıca Türkiye Jokey Klubü ile imzalanan
anlaşma çerçevesinde hipodromlardaki panoların kiralanması faaliyeti ile iştigal
etmektedir. Şirketin bunlara ek olarak İstanbul’da çok sınırlı sayıda (5 adet) reklam
duvarı bulunmaktadır. 2002 yılında kurulan İletişim Reklam’ın hissedarları İlknur 270
YAKUT, İlhami IŞIK, Nadide IŞIK, Ebru Esra VAN ve Temuçin KIZILTAN’dır.
H.2. İlgili Pazar
Reklam verenlerin hedef kitleye ulaşmalarında aracı olacak alternatif mecralar
bulunmakla birlikte reklama esas teşkil eden faaliyetin niteliği, reklama ayrılan bütçe,
hedef kitleyi yakalama hızı, ilgili faaliyetin yürütüldüğü coğrafi alan, hedef alınan
tüketici kitlesinin niteliği, niceliği ve fiyatlandırma gibi kriterler dikkate alındığında
reklam verenin reklam yeri tercihleri kısıtlanmakta, farklı reklam yerlerinin tüketiciler
üzerindeki etkisi de büyük farklılıklar göstermektedir.
Örneğin, görsel ve işitsel öğelerin aynı anda kullanıldığı ulusal bir televizyon kanalı ile
yerel bir televizyon kanalı, yukarıda belirtilen kriterler açısından değerlendirildiğinde 280
bir reklam yeri olarak büyük farklılıklar içermektedir. Benzer şekilde açık hava reklam
yerleri de, bu yerlerde verilen reklamların yayınlanma süreleri, tüketicilerin reklamı
görme sıklığı ya da genel olarak ulaştığı tüketici kitlesi gibi kriterler bakımından diğer
reklam yerlerinden ayrılmaktadır. Açık hava reklam yerleri TV, gazete, radyo ya da
internet gibi hizmet alanlarından farklı olarak doğrudan reklama yönelik reklam
araçlarıdır. Bu yerlerinin pazarlanması ve işletilmesi ile uğraşan şirketler, esas
gelirlerini bu alandan sağlamakta, bu nedenle pazarladıkları reklam yerleri üzerinden
farklı hizmetler de sunabilen teşebbüslerden (örneğin medya şirketleri gibi)
ayrılmaktadır.
Açık hava reklamcılığı, dışarıda fazla vakit geçiren özellikle genç ve alım gücü olan 290
müşteri kesimine hitap etmesi, televizyon, radyo veya sinema reklamlarından farklı
olarak görsel anlamda uzun süre kalıcı olması ve böylece akıllarda yer etmesi, bu
reklamların yaygın niteliği, bir hafta/ay/yıl boyunca göz önünde yer alması,
mevsimsellik gibi zaman sınırlaması olmaması, kısa ve etkili mesajlarla daha kolay
farkındalık yaratabilmesi ve böylece tüketicinin bilinç setinde sürekli hatırlanma ve
tercih edilmeyi sağlaması gibi özellikleri sebebiyle reklamcılık sektörü içinde diğer
reklam türlerinden ayrılmaktadır.
07-34/351-131
8
Açık hava reklamcılığı pazarı esas olarak, “out of home media” (ev dışı reklam
mecraları) pazarının içinde yer almaktadır. “Out of home media” pazarı, evden dışarı
çıkıldığı andan itibaren karşılaşılan tüm reklam mecralarını içine alan geniş bir 300
kümeyi oluşturmakta, açık hava dışında metro, havalimanı, alışveriş merkezi gibi
kapalı mekanlarda yer alan reklam panolarını da kapsamaktadır. Ancak, sektördeki
şirketlerin bazılarının (örneğin İletişim Reklam’ın havalimanlarındaki reklam yerlerini
işletmesi, Medya Pano’nun metro içindeki panolarda yoğunlaşması gibi) metro,
havalimanı gibi belirli kapalı alanlarda faaliyet gösterdiği bilinmekle birlikte sektörde
açıkhava ve out home media arasında hem şirketler tarafından hem de ürünler
açısından kesin bir ayrım yapılmadığı, örneğin bazı medya planlama ajanslarının bu
şirketler için “OOH (Out Of Home) Firmaları” deyimini kullandığı, yukarıda örnek
verilen AB kararlarında ise bütün ürünlerin açıkhava reklam yeri olarak sayıldığı da
tespit edilmiştir. 310
Türkiye’de açık hava reklam yerlerinin pazarlanması dünya uygulamalarına paralel
olarak gerçekleşmektedir. Açık hava reklam yerlerinin genelde kamuya ait olmaları
sebebiyle bu alanlar, belediyelerle bağlı şirketleri tarafından 5272 sayılı Belediye
Kanunu, 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu, belediyelerin çıkardıkları
yönetmelikler ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu çerçevesinde ihale usulü veya
encümen heyeti kararı ile kiraya verilmektedir. İhaleyi kazanan firmalar belediye ile
imzaladıkları sözleşme uyarınca 3 ile 10 yıl arasında değişen sürelerle reklam
yerlerini kiralayıp bu yerlerin her türlü bakım ve onarımı yapmakta, elektrik, vergi,
harç gibi çeşitli masraflarını karşılamaktadır. Sözleşme süresi bitiminde reklam yerleri
ilgili belediyeye iade edilmektedir. Bir ile ait açık hava reklam yerlerinin tamamının 320
münhasır olarak bir firmaya verilmesi ya da billboard- otobüs durağı- raketler gibi
ürün bazında bir ayrıştırma getirilerek ihaleye çıkılması yine o ilin belediyesi
tarafından kararlaştırılmaktadır. Firmalar, kiraladıkları yerlere konuşlandırılacak
reklam panolarını ya kendileri üretmekte veya bunları üreten teşebbüslerden satın
alıp medya planlama şirketleri aracılığıyla reklam verenlere pazarlamaktadır.
Araç, pencere kaplama veya bina giydirme gibi özel mülkiyete ait yerlerde
gerçekleştirilen reklam faaliyetleri de açık hava reklamcılığı kapsamına girmektedir.
Bu tip reklam yerleri için belediyelerdeki ilgili müdürlüklerden onay alınması
gerekmektedir. Bu onay çerçevesinde, reklamveren, reklam ajansı ve reklam yeri
sahibi (reklamveren reklam yerinin sahibi olmadığı durumlarda), aralarında 330
anlaşmaktadır. Böyle bir durumda mecra pazarlama şirketleri devreye girmemektedir.
Türkiyede Açıkhava reklam yerlerinin pazarlanması sektöründe önemli pazar payı
iştigal eden şirketler Ströer/Akademi Grubu, Clear Channel, Wall, News Outdoor,
CBA, Bilgili Medya, İletişim Açıkhava, İletişim Reklam, Era’dır. Ströer Grubu için
yapılmış olan çalışmada da sektörde esas olarak 6 büyük firmanın faaliyet gösterdiği
bilgisine yer verilmektedir.
H.2.1. İlgili Ürün Pazarı
Genel olarak açıkhava reklamcılığı, bir ürün için belli bir imaj yaratmak ve talebi
arttırmak amacıyla iç/dış mekanlarda oluşturulmuş, yazılı ve/veya görsel mesajlar
içeren reklam araçlarına ve bunlarla gerçekleştirilen uygulamalara verilen addır. 340
Açıkhava reklamcılığına dahil olan ürünler hem talep hem de teknik özelliklerine göre
farklı nitelikler taşıyabilmektedirler. Bu araçların belli bir bölgede konumlandırılmış ve
reklam alanı 4,5 m2’den büyük olanlarına billboard, boyları billboardlardan daha
büyük olanlara megaboard, çapları bilboardlardan daha küçük olanlara raket adı
verilmektedir. Bunların yanı sıra kuleler, ışıklı billboardlar, otobüs durakları ayrıca
araçlar, duvar, pencere gibi reklam yerleri, açık hava reklamcılığında reklam yeri
07-34/351-131
9
olarak kullanılan ünitelerdir. Pazarda faaliyet gösteren oyunculardan elde edilen
bilgiler çerçevesinde açık hava reklamcılığı pazarının ürün bazında üç ana gruba
ayrıldığı öğrenilmiştir:
1- Billboardlar 350
2- Şehir Mobilyaları
- Otobüs durakları/raketler
- Kiosklar, aydınlatma direkleri
- Mega lightlar
3- Yol panoları
- Duvar, çatı gibi standart dışı reklamlar
Söz konusu reklam yerleri arasında billboard, megaboard ve otobüs durağı/raketlerin
hem talep hem pazarlama stratejileri ve arzı bakımından diğer ürün kategorilerine göre
ayrı bir yeri ve önemi olduğu yapılan inceleme ve görüşmeler sırasında tespit edilen bir
noktadır. Bu ürünlerin şebeke halinde pazarlanmaları, halihazırda (çoğunlukla) 360
belediye ihaleleri ile kiralanmaları, arz miktarını ihaleyle kiralanan miktarın belirlemesi,
bu anlamda bu ünitelerin büyük çoğunluğunun belediyelerin elinde bulunması,
sektörde daha kurumsal yapıda çalışan şirketlerce işletilmeleri, ürünlere yönelen talep
yapılarının göreli olarak farklı olması, bu üniteleri açık hava reklamcılığı içinde yer alan
diğer ürünlerden ayırmaktadır. Bu ürünlerin pazarda sahip oldukları özel yere atfedilen
önemle paralel olarak Türkiye’de belediye ihaleleri büyük önem taşımakta, pazardaki
güç dengesini belirlemektedir. Yukarıda yer verilen açık hava reklamcılığı pazarı
gruplandırmasında da pazardaki hem talep hem arz bakımından önemi sebebiyle ilk
sırada billboardlar, ikinci sırada ise şehir mobilyaları kapsamı altında otobüs
durakları/raketler, megaboardlar v.s. yer almaktadır. Bu sıralama, sektördeki 370
oyuncuların verdikleri bilgilerle de örtüşmektedir.
Bunun gibi, ürün bazında yapılacak ayrımın dışında açık hava reklamcılığında “ana
arter-ara arter” ayrımının çok belirleyici olduğu da tespit edilmiştir. Bir reklam
panosunun ana arterde veya ara arterde olmasına göre pazarlama fiyatı
değişmektedir. Doğal olarak, hem açık hava reklam yeri pazarlama şirketleri hem de
müşteriler ve medya planlama ajansları açısından talep, ana arterlerde
yoğunlaşmaktadır. Bu sebeple büyükşehir belediyelerinin yaptıkları ihaleler
sektördeki güç dengesinin belirlenmesi açısından önem arz etmektedir.
Pazardaki büyük oyuncular esas olarak durak/raket, billboard, megaboard ürünlerinin
işletilmesi ile uğraşan firmalar olup sektörde ayrıca araç ve duvar giydirme gibi diğer 380
açıkhava mecralarını pazarlayan, pazar payı ve ciroları diğer büyük şirketlere göre
daha küçük olan şirketler de bulunmaktadır. Ströer/Akademi Grubu da Türkiye çapında
yoğun olarak bu üç ürünün pazarlamasını yapmaktadır. Şirketin duvar giydirme gibi
faaliyetlerden elde ettiği ciro ve pazar payı göreli olarak çok düşüktür. Bu bilgiler
ışığında açık hava reklamcılığı pazarında billboard, durak/raket ve megaboardların
talep ve arz yapıları bakımından ayrı bir yeri ve önemi olduğu, bunların içerisinde de
billboardların pazardaki öneminin ve müşteriler üzerindeki etkisinin daha fazla olduğu,
pazarın daha alt bölümlerinde yoğunlaşma olması durumunda ilgili ürün pazarının ürün
bazında daha dar tanımlanabileceği tespitlerine ulaşılmıştır. Ancak, bu dosya
çerçevesinde yapılan incelemeler bakımından pazarı daha alt bölümlere ayırmanın 390
incelemelere yönelik değerlendirmeleri değiştirmemesi sebebiyle dosya kapsamında
ilgili ürün pazarı “açık hava reklam yerlerinin işletilmesi pazarı” olarak tespit edilmiştir.
Değerlendirmeler açısından dikkat çekilmesi gereken bir başka pazar ise bilboard,
mega light, durak vb. panoların afişlerinin basıldığı reklam afişi basımı pazarıdır.
Yapılan incelemeler arasında Ströer Akademi Grubu ile CBA’nın baskı sektöründeki
07-34/351-131
10
iştirakleri ve faaliyetleri vasıtasıyla ortaklık yürüttükleri iddiaları doğrultusunda baskı
sektöründe yer alan ilişkiler ağı da değerlendirilmiştir. Bununla birlikte baskı sektörünün
nihai incelemenin esas konusunu teşkil eden açık hava reklamcılığı sektörünün bir alt
dalı olması ve esas olarak da yapılan incelemelerde 4054 sayılı Rekabetin Korunması
Hakkında Kanun açısından açık ihlal niteliği taşıyan tespitlere ulaşılamamış olması 400
sebepleriyle baskı sektörüne yönelik ayrıntılı bir inceleme ve ayrı bir pazar tanımı
yapılmamıştır.
H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
İlgili ürün pazarında faaliyet gösteren teşebbüsler, belediyelerin belli bir il, ilin bir
bölümü veya belli bir ilçe için açtıkları ihalelere katılarak faaliyetlerini sürdürmektedir.
İhaleye katılma aşamasında eşit sayılabilecek rekabet koşulları, sektörün mevcut
yapısı ve işleyiş biçimi nedeniyle, ihaleyi kazanma veya yeni bir coğrafi pazara giriş
yapma aşamasında farklılaşmaktadır. Sektördeki şirketlerin bölgesel yoğunlaşmaları,
ihalelerin düzenlenme süresi, ihale süresinin bitiminde ilgili coğrafi pazarda faaliyet
göstermiş şirketin artık bu bölgede tanınmış, yerleşmiş olması ve bir sonraki ihale 410
sürecini çok daha yakından takip edebiliyor ve bununla ilgili irtibatı diğer firmalara
göre çok daha çabuk ve zamanında kurabiliyor olması bu duruma birer sebep teşkil
etmektedir. Belediye ihalelerinin 5-10 yıl gibi uzun süreler için yapılıyor olması ve
ihale süresi bitiminde belediyelerle anlaşılarak süre uzatımına gidebilmesi, bazı
durumlarda ihale duyurularının usulüne uygun yapılmaması ve davetiye usulü
ihaleler yapılması Türkiye pazarı içinde yoğunlaşmalara sebep olmuştur.
Firmaların belirli bölgelerde yoğunlaşma eğilimlerinin yanı sıra, açık hava reklamcılığı
sektörü, bu sektöre olan talep nedeniyle de Türkiye’nin belirli bölgelerinde
yoğunlaşma göstermektedir. Dosya kapsamında yapılan incelemelerde Türkiye’nin
büyük bir kısmında (yaklaşık 75 ilde) açık hava reklamcılığının yapılabilmesine karşın 420
sektördeki pastanın %90’ını esas olarak 20 ildeki reklamcılık faaliyetlerinin
oluşturduğu, pazardan elde edilen ciro ve pazara yönelik talep anlamında pazarın
%80’inin başta İstanbul olmak üzere üç büyük şehirde yoğunlaştığı şirketlerin pazar
paylarının değerlendirilmesinde bu hususun dikkate alınmasının gerektiği bilgilerine
ulaşılmıştır. Sektörde ciro bakımından yaşanan bu yoğunlaşma, açık hava reklam
ünitelerinin hitap ettiği nüfus ve toplam reklam yüzü gibi ölçütler açısından da
geçerlidir.
Bu ölçütler açısından büyükşehirler arasında yapılacak bir sıralamada, sektördeki
cironun yarıdan fazlasına tek başına sahip olması, Türkiye’nin sanayi ve ticaret
merkezi olması ve bu anlamda hem şirket patronlarına hitap etme hem de büyük 430
şirketlerin merkezlerine ev sahipliği yapma gibi sebeplerle İstanbul ilk sırada yer
almakta, daha sonra Ankara, Adana, İzmir, Antep-Kayseri, Bursa-Antalya, Konya-
Samsun-Mersin-Diyarbakır-İzmit, Denizli-Aydın, Trabzon gibi diğer iller gelmektedir.
Ayrıca, belirli bir il için yapılan ihalenin şartları arasında ihaleyi alan şirkete münhasırlık
verilip verilmediği de o ilin diğer illere göre sahip olduğu rekabet koşullarını
etkilemektedir. Şirketler, daha ziyade Anadolu illerindeki ihaleleri kazandıkları takdirde
belirli süre boyunca o yerdeki reklam yerlerinin tamamının pazarlanmasını genellikle
münhasır olarak gerçekleştirmektedir. Ancak, münhasırlık unsuru ihalelere ve ihalenin
yapıldığı bölgenin büyüklüğüne göre de değişebilmektedir. Büyükşehirlerde birden
fazla şirket faaliyette bulunurken ve bu yerlerde rekabet daha fazla yaşanırken küçük 440
bölgelerde ise genelde tek bir şirket faaliyette bulunmaktadır. Bu nedenle, sektördeki
şirketler ülke çapında değişik bölgelerde faaliyet gösterse de şirketlerin ve müşterilerin
farklı bölgelerde farklı rekabet koşullarına tabi olduğu görülmektedir.
07-34/351-131
11
Açıkhava reklam yerlerine olan talep açısından, reklamverenler söz konusu reklam
yerlerini talep eden müşteri konumundadır. Reklamverenler, yerel ya da
ulusal/uluslararası firma olmalarına göre farklı (yerel ya da ulusal) çapta alım
yapabilmektedirler. Ulusal reklamverenler, genellikle medya planlama ajansı
aracılığıyla yürüttükleri kampanya ve reklam politikalarında hedeflenen amaçlar
doğrultusunda nüfus yoğunluğu fazla olan büyükşehirler başta olmak üzere bir çok ili
(aslen İstanbul başta olmak üzere 5-6 ili) kapsayan toplu alımlar yapmaktadır. Ancak 450
ulusal reklamverenlerin yerel çaptaki bayileri/şirketleri de kendi aktif oldukları bölgeler
için yerel çapta alımlar yapabilmektedir. Bu açıdan bakıldığında, yerel firmalar ve
ulusal firmaların yerel iştirakleri için o yerdeki reklam yerleri başka bölgelerle ikame
özelliği taşımazken farklı coğrafi alanlardaki reklam yerleri ulusal ya da uluslararası bir
şirket için yürütülen reklam kampanyasına göre birbirine kısmen de olsa ikame özelliği
taşıyabilmektedir. Örneğin ulusal nitelikte bir cep telefonu reklamında Adana ile Mersin
duruma göre ikame özelliği taşıyabilmekteyken yerel bir süpermarketin vereceği lokal
reklamlarda iki bölge arasında ikame söz konusu olmamaktadır. Bu noktada üzerinde
belirtilmesi gereken bir husus, açıkhava reklam yerlerinin çoğunlukla büyük
reklamverenler tarafından ulusal kampanyalar için kullanılıyor olduğudur. Nitekim 460
sektörün lideri konumunda bulunan Ströer’in en büyük müşterileri ulusal çaptaki güçlü
şirketlerdir.
Sektörde hem arz yönündeki büyük oyuncuların faaliyet alanları hem de talep
tarafındaki büyük reklamverenlerin reklam politikalarının ulusal bir nitelik taşıdığı göz
önünde bulundurulmakla birlikte, Türkiye’nin farklı bölgelerinde/illerinde ihalenin
yapılış şekli, şartları ve ihaleyi kazanan firmaların çalıştığı rekabet ortamlarının farklı
olması, reklamverenin tercihini İstanbul başta olmak üzere nüfus yoğunluğu ve
talebin fazla olduğu bölgeler/illerden yana kullanması gibi nedenlerle farklı
bölgeler/illerdeki rekabet koşullarının paralellik göstermediği kanısına ulaşılmıştır. Bu
çerçevede yapılacak değerlendirmede, açıkhava reklam ünitelerinin çeşitliliği, yapılan 470
ihalelerde il veya ürün bazında münhasırlığın yer almaması, bu coğrafi pazarda
faaliyet gösteren oyuncuların sayısı, sektördeki cironun yarıdan fazlasının buradan
kazanılması, burada güçlü olan bir teşebbüsün Türkiye çapında rekabet gücü elde
etme potansiyeli, bölgedeki talebin yoğunluğu ve sektörün sürekli gelişmesi
nedenleriyle İstanbul’un açıkhava reklamcılığında özel bir öneme sahip olduğu ve
diğer illerden farklı rekabet koşullarına tabi olduğu ortaya çıkmaktadır. Diğer
Büyükşehirler, İstanbul için yukarıda sayılan rekabet koşullarından bir kısmını
taşımaktadır. Yapılan incelemelerde, büyükşehirlerde genellikle tek teşebbüsün
faaliyet gösterdiği, ürün çeşitliliğinin çok olmadığı, ulusal reklam kampanyalarında ilk
tercih edilen iller arasında yer almayan diğer Anadolu illerinden de ayrı bir sınıf 480
oluşturduğu tespit edilmiştir. Bu çerçevede yapılan değerlendirmede “İstanbul”’un
ayrı bir pazar olarak incelemeye alınması gerektiği; işbu dosya kapsamında yapılan
incelemeler açısından İstanbul dışında bölgesel ya da il bazlı bir alt pazar
sınıflandırması yapılmasına gerek olmadığı ve bu anlamda ilgili coğrafi pazarın en
geniş tanımıyla “Türkiye Cumhuriyeti sınırları” olarak belirlenmesinde bir sakınca
olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
H.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
H.3.1. Ströer-Akademi Grubu’nun ERA’yı Devralmasına Yönelik Değerlendirme
Kurum kayıtlarına 8.11.2006 tarih ve 7447 sayı ile giriş yapan başvuruda
Ströer/Akademi Grubu tarafından, Era’nın hislerinin tamamının devralınması işlemine 490
izin verilmesi talep edilmiştir. Başvuru konusu devralma işlemi 30.11.2006 tarih ve
06-86/1106-M sayılı Kurul kararıyla nihai incelemeye alınmış, 28.12.2006 tarih ve 06-
95/1218-M sayılı Kurul kararı ile nihai incelemenin kapsamı Ströer/Akademi Grubu’na
07-34/351-131
12
ilişkin her türlü bilgi ve belgeye ulaşabilmek bakımından, ilgili ürün pazarında alıcı
veya satıcı olarak faaliyet göstermekte olan medya satın alma ajanslarını, Kültür
A.Ş.’yi, rakip teşebbüsleri ve Ströer Grubu’nun müşterilerini de kapsayacak şekilde
genişletilmiştir. Başkanlık tarafından taraflara ön itiraz yazısının 6.2.2006 tarih ve
4523 sayı ile gönderilmesini takiben taraflar, Kanun’un 43. maddesinin ikinci
fıkrasında öngörülen 30 günlük süre zarfında, ön itiraz yazısında öne sürülen
iddialara yönelik görüşlerini göndermişlerdir. Ancak, daha sonra 5.3.2007 tarih ve 500
1642 sayı ile Ströer/Akademi Grubu temsilcisi aracılığıyla gönderilen bildirim ile
Ströer/Akademi Grubu, ERA’yı devralmaya yönelik başvurusunu geri çekmiş ve
16.3.2007 tarihi ve 2095 sayı Ströer/Akademi Grubu ve ERA’nın birlikte gönderdikleri
yazıda da tarafların ortak biçimde devir işleminden vazgeçtikleri beyan edilmiştir.
Devralma işlemine konu olan işlemin ortadan kalkması sebebiyle, tarafların ERA’ya
yönelik olarak yapmış oldukları savunmalara yer verilmemiş, bu kapsamda iddia
edilen hususlar değerlendirilmemiştir.
H.3.2. Era’nın Ströer/Akademi Grubu’na bağlı başka bir şirket tarafından
Rekabet Kurulu’nun izni beklenmeden devralındığı iddiasının Değerlendirilmesi 510
Dosya konusu incelemeler kapsamında sektörde gerçekleştirilen görüşmeler
sırasında Era’nın Fokus Medya adlı bir şirket tarafından devralındığı ve bu şirketin de
Ströer/Akademi Grubuna bağlı olduğu iddiaları ile karşılaşılmıştır. Konu hakkında
yapılan inceleme sonucu bu iddiaya Era’nın işletmekte olduğu ve Turkcell İletişim
Hizmetleri A.Ş. (Turkcell)’nin reklamlarının yapıldığı yol panolarında (İzmir Manisa
yolu üzerindeki ve Bodrum girişindeki reklam panolarında) Era isminin yerine “Fokus
Medya” isminin yer almasının neden olduğu tespit edilmiştir. Konuya ilişkin olarak
Turkcell ve diğer Çukurova Grubu şirketlerinin medya planlanma ajansı olan ADD
Produksiyon Medya A.Ş. (ADD) ile yapılan görüşmede, söz konusu yerlerdeki
Turkcell panolarının mülkiyetinin Turkcell’e ait olduğu, Era ile sadece o yerlerin bakım 520
ve onarımı için anlaştıkları, ancak daha sonra fiyat konusunda uzlaşamadıkları için
bu konuda Fokus Medya ve Turizm San. Tic. Ltd. Şti. (Fokus Medya) ile anlaştıkları
ifade edilmiştir. ADD tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 23.3.2007 tarih ve
2284 sayı ile giriş yapan belgelerde yer alan ADD’nin Fokus Medya ile bu konuya
ilişkin sözleşmenin maddeleri incelendiğinde de Fokus Medya’nın kiraya verme
yetkisine sahip olduğu reklam alanlarının, belirlenen adet ve yerde ve anlaşılan bedel
karşılığında 2007 yılı için ADD tarafından kiralandığı ve bu yerlerin yapım, bakım ve
onarımının Fokus Medya tarafından yapılacağının kararlaştırıldığı görülmektedir.
Sözleşmenin ekinde yer alan reklam alanı listesinde ise Fokus Medya’nın reklam
alanı haricinde, önceden Era’nın bakım ve onarımını yaptığı ancak bu sözleşme ile 530
Fokus Medya’ya devrolunan yerler de bulunmaktadır. Hisselerinin %99’unun Yusuf
İLBAK’a ait olduğu tespit edilmiştir. Fokus Medya yetkilisi ile yapılan görüşmede ise
ADD tarafından beyan edilen durum teyit edilmiş, kendilerinin daha çok yol
panolarının imalat, bakım ve onarım işiyle uğraştıkları, Ströer’le açıkhava reklam
yerlerinin pazarlanmasına yönelik ticari bir ilişkilerinin olmadığı, iddialarda yer verilen
bir devralma işlemine kendilerinin taraf olmadığı ifade edilmiştir. Konuya ilişkin
tutanaklar ve sözleşme maddeleri incelendiğinde, iddialarda yer verildiği şekliyle bir
devralma işleminin gerçekleşmediği anlaşılmıştır.
H.3.3. Ströer-Akademi Grubu’nun Kültür A.Ş.’nin Elinde Bulunan 1800 Adet
Bilboard ve 50 Adet Megaboard’un İşletme Hakkını Devralmasına Yönelik 540
Değerlendirme
07-34/351-131
13
15.2.2007 tarih ve 07-14/114-34 sayılı Rekabet Kurulu Kararı ile “Billboard Yapım-
İşletim İhalesi” konusu billboardların işletilmesine ilişkin “işletme haklarının” İstanbul
Büyükşehir Belediyesi kontrolü altındaki Kültür A.Ş.’den Ströer/Akademi Grubu’na
devredilmesi işleminin 1998/4 sayılı Tebliğ kapsamında nihai izin başvurusuna tabi
olduğuna, söz konusu işlem hakkında 1998/4 sayılı Tebliğ kapsamında yapılması
gereken başvurunun Rekabet Kurulu’na yapılmamış olması nedeniyle bu konuda
4054 sayılı Kanun’un 11. maddesinin birinci fıkrası uyarınca inceleme yapılmasına ve
bu incelemenin 30.11.2006 tarih ve 06-86/1106-M sayılı Karar ile nihai incelemeye
alınan, 28.12.2006 tarih ve 06-95/1218-M sayılı Karar ile kapsamı genişletilen dosya 550
kapsamında yürütülmesine karar verilmiştir.
H.3.3.1. Kültür A.Ş.- Ströer/Akademi Grubu İşletme Sözleşmesi
2001-2005 yılları arasındaki dönem içerisinde İBB özel mülkiyetindeki veya hüküm ve
tasarrufu altındaki İstanbul genelinde bulunan afiş değiştiricili mega billboard ve ışıklı
billboardları işletme hakkını devralan ve bunları işleten Kültür A.Ş., İstanbul
genelinde bulunan 50 adet afiş değiştiricili mega billboard, 1500 adet ışıklı billboard
ve 300 adet TCDD’ye ait billboardların 5 yıl süre ile işletilmesine ilişkin “işletme
hakkı”’nı, 31.1.2006 tarihli İBB tarafından gerçekleştirilen aynı konulu ihalede en
yüksek teklifi vererek devralmıştır. Kültür A.Ş. söz konusu bilboardları işletme işini,
“İşletme Sözleşmesi”’inde “işletme bedeli başlangıcı” olarak belirtilen 10.2.2006 560
tarihinden, bu işletme işini Ströer/Akademi Grubu içerisinde yer alan İnter Tanıtım’a
devrettiği 1.7.2006 tarihine kadar yürütmüştür.
Kültür A.Ş., kazanılan “Billboard Yapım-İşletme İhalesi” konusu billboardların İhale
Teknik ve Özel Şartnameleri uyarınca yapımının çok ciddi düzeyde bir maliyet
gerektirmesi ve söz konusu işin şirketin asıl faaliyet alanının dışında yer alması
dolayısıyla gerekli finansmanın sağlanması ve gelir elde edilebilmesi amacıyla, ihale
konusu billboard-yapım-işletim işini 01.07.2006 tarihinde imzalanan “İstanbul
Büyükşehir Belediyesi Sınırları Dahilinde Bulunan Billboard ve Işıklı Afiş Değiştiricili
Mega Billboard Panolarının İşletme Sözleşmesi” (Kültür A.Ş. – Ströer/Akademi Grubu
İşletme Sözleşmesi) ile Kültür A.Ş. ile İBB arasında imzalanan sözleşmenin bitiş 570
tarihi ile aynı olacak şekilde 10.2.2011 tarihine kadar İnter Tanıtım’a devretmiştir.
Sözleşme Bedeli olarak İnter Tanıtım, 5. maddenin (a) bendi uyarınca esasen Kültür
A.Ş.’nin İBB’ye karşı “Billboard Yapım-İşletim İhalesi” sonucu üstlendiği
yükümlülükleri ve (b) bendi uyarınca da ek olarak “Kültür A.Ş.’ye her ay, … 300.000
YTL + KDV kira bedeli … ödey
