Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2006-3-148 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 07-73/891-335
Karar Tarihi : 19.9.2007
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Tuncay SONGÖR (İkinci Başkan) 10
Üyeler : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI, M. Sıraç ASLAN,
Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN
B. RAPORTÖRLER: Aydın ÇELEN, Pelin ERDOĞAN, Aytül TOKATLI,
Hüseyin COŞGUN
C. ŞİKAYET EDEN : Re’sen
D. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILAN:
- Üsküdar Kuyumcular Derneği 20
Hakimiyet-i Milliye Cad. Ahmediye Meydanı Kevser İşhanı
No: 93/2 Üsküdar İstanbul
E. DOSYA KONUSU: Üsküdar Kuyumcular Derneği’nin altın alış ve satış
fiyatını belirlemek suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun’un 4. maddesini ihlal ettiği iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ: İstanbul Kuyumcular Odası yayını İKO Bülteni’nde
yurt genelinde çeşitli illerde dernek ya da oda çatısı altında örgütlenmiş
kuyumcu esnafının fiyat tespitinde bulundukları beyanlarına yer verildiği tespit 30
edilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ
İstanbul Kuyumcular Odası yayını İKO Bülteni’nde yurt genelinde çeşitli illerde
dernek ya da oda çatısı altında örgütlenmiş kuyumcu esnafının fiyat tespitinde
bulundukları beyanlarına yer verildiğinin tespit edilmesi üzerine, 24.11.2006
tarih ve 2006-3-148/İİ-06-AÇ sayılı İlk İnceleme Raporu hazırlanmıştır.
Söz konusu İlk İnceleme Raporu’nun görüşülmesi sonucunda alınan 40
30.11.2006 tarih ve 06-86/1119-M sayılı Kurul Kararı ile; konuya ilişkin olarak
4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesinin ihlal
edilip edilmediğinin tespiti için, Üsküdar Kuyumcular Derneği (Dernek)
hakkında aynı Kanun’un 41. maddesi gereğince soruşturma yapılmasına karar
verilmiştir.
7.12.2006 tarihinde, Kanun'un 43. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tarafa
soruşturma açıldığına dair bildirimde bulunularak 30 gün içinde ilk yazılı
savunmasını göndermesi istenmiştir. Dernek’in ilk yazılı savunması süresi
içinde Kurum kayıtlarına intikal etmiştir. 50
07-73/891-335
2
Soruşturma sonucunda hazırlanan 28.5.2007 tarih ve SR/07-10 sayılı
Soruşturma Raporu Kanun'un 45. maddesinin birinci fıkrası uyarınca
Başkanlıkça tüm Kurul Üyeleri ile ilgili tarafa tebliğ olunmuş ve aynı maddenin
ikinci fıkrası gereğince taraftan 30 gün içinde yazılı savunmasını göndermesi
istenmiştir. Dernek’in ikinci yazılı savunması yasal süresi içinde Kurum'a
intikal etmiştir.
Soruşturma Heyeti’nin hazırladığı 6.7.2007 tarihli "Ek Yazılı Görüş", Kanun'un
45. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, 10.7.2007 tarihinde tüm Kurul Üyeleri 60
ve tarafa tebliğ edilmiştir. Tarafın ek görüşe karşı üçüncü yazılı savunması
yasal süresi içinde sunmuştur.
Rekabet Kurulu'nun 21.8.2007 tarih ve 07-65 sayılı toplantısında, yürütülen
soruşturma ile ilgili olarak 19.9.2007 tarihinde sözlü savunma toplantısı
yapılmasına karar verilmiş ve sözlü savunma toplantısı davetiyesi, Kanun'un
46. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca tarafa gönderilmiştir.
19.9.2007 tarihinde sözlü savunma toplantısı yapılmıştır.
70
Rekabet Kurulu 19.9.2007 tarihinde 07-73/891-335 sayılı nihai kararını
vermiştir.
H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor’da;
1. Dernek’in üyelerine bildirdiği altın alış ve satış fiyatlarının tavsiye
niteliğinde olduğu;
2. Ancak, Dernek Tüzüğü’nün 5. maddesinin 3 numaralı maddesinin üyelere
bildirilen fiyatların tavsiye niteliğinde olduğu konusunda belirsizlik 80
yaratması nedeniyle bu maddenin yeniden düzenlenmesinin gerektiği,
yapılan değişikliğin Kurum’a tevsik edilmesi gerektiği;
3. Dernek’in altın alış ve satış fiyatlarını üyelerine tavsiye niteliğinde
bildirmesinin 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesindeki şartları sağladığı ve
muafiyet alabileceği
ifade edilmektedir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME 90
I.1. İlgili Pazar
I.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Soruşturmaya taraf olan Dernek üyelerinin kuyumculuk sektöründe faaliyet
gösterdikleri dikkate alınarak ilgili ürün pazarı, “kuyumculuk pazarı” olarak
belirlenmiştir.
100
07-73/891-335
3
I.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
Teşebbüslerin faaliyet gösterdikleri alanın rekabet koşullarının yeterli
derecede homojen ve özellikle komşu bölgelerden hissedilir derecede farklı
olması, ilgili coğrafi pazarın tespitinde büyük bir önem taşımakta ve belirleyici
olmaktadır.
Soruşturmaya taraf olan Dernek üyesi kuyumcular ürünlerini Üsküdar’daki
müşterilere satmaktadırlar. Fakat müşterilerin İstanbul’daki diğer ilçelerden de 110
altın alabilmeleri söz konusudur. Ayrıca çeyrek, yarım, Cumhuriyet türü
altınların basımını yapan darphane, külçe altın fiyatının oluştuğu İstanbul Altın
Borsası ve altın alım satımında en çok bilinen ve işlem hacmi yüksek olan
Kapalıçarşı’da da İstanbul’da bulunmaktadır. Bu nedenle, İstanbul ili ilgili
coğrafi pazar olarak belirlenmiştir.
I.2. Haklarında Soruşturma Yürütülen Taraf
I.2.1. Üsküdar Kuyumcular Derneği (Dernek)
Dernek 5253 sayılı Dernekler Kanunu’na uygun olarak 2005 yılı Mayıs ayında 120
7 kurucu üye ile kurulmuş olup savunma tarihi itibari ile 54 üyesi
bulunmaktadır. Dernek Tüzüğü’nde Dernek’in amacı Üsküdar’da faaliyet
gösteren kuyumcu esnafının daha verimli ve sağlıklı şartlarda çalışabilmesi
için her türlü mesleki, ticari ve bilimsel çalışmayı yapmak olarak belirlenmiştir.
Dernek, 4054 sayılı Kanun anlamında teşebbüs birliği niteliğindedir.
I.3. Yapılan Tespit ve Deliller
İlk inceleme, tarafın yazılı savunmaları ve soruşturma sürecinde 4054 sayılı
Kanun'un 14, 15 ve 44. maddeleri uyarınca yapılan yerinde incelemeler ve 130
ilgililerden bilgi isteme sonucunda elde edilen altın alış ve satış fiyatının
belirlenmesine ilişkin bulgular aşağıda sunulmuştur.
1. İKO’nun web sitesinde de yer alan yayını İKO Bülteni’nin 2006 yılının 1.
sayısında (yıl: 3 sayı: 34), İKO’nun kuyumcu esnafının dernek çatısı altında
örgütlenmesi için İstanbul ilçelerinin yanı sıra yurt genelinde çalışmalarını
sürdürdüğü belirtilerek, oluşumlar hakkında bilgi verilmiştir. İKO Bülteni’nde ve
web sayfasında, İstanbul ilçelerindeki esnafın güvenliğin yanı sıra en yoğun
yaşadığı sorun olarak fiyat birlikteliğinin olmaması ve bu nedenle karlılığın
oldukça düşmesi gösterilmiş, günümüzde birçok sektörün yaşadıkları sıkıntıyı 140
örgütlenerek çözme yoluna gittiği belirtilmiştir. Kendisini Türk kuyumculuk
sektörünün tepe örgütü olarak kabul eden İKO yönetim kurulu, ilçelerde
faaliyet gösteren kuyumcuların dernek çatısı altında bir araya gelmeleri için
destek vermektedir. Yazıda, Bahçelievler, Üsküdar, Yenibosna ve Silivri’de
faaliyet gösteren kuyumcu esnafının örgütlenme çalışmalarına önceden
başladığı ve Gaziosmanpaşa ilçesi esnafının da dernekleşme hazırlıkları
içerisinde olduğu belirtilmiştir. Türkiye’de kuyumcu sayısının 40 bini
bulmasının fiyat rekabetini gündeme getirdiği ve “fiyat kırma” şeklinde
yaşanan rekabetin karlılığı azalttığı vurgulanarak, bir süre sonra rekabet
nedeniyle kar etmekte zorlanan esnafın faaliyetine son vermek zorunda 150
07-73/891-335
4
kaldığı dile getirilmiştir. Fiyat rekabetini önlemenin ellerinde olduğu ve esnaf
birlik içerisinde hareket eder ve fiyat düşürmekten vazgeçerse kazançlı
çıkılacağı belirtilmiştir. Dernek kurma hazırlığı içindeki Gaziosmanpaşa’da
faaliyet gösteren kuyumcular konu ile ilgili olarak görüşlerini bildirmiştir.
Kuyumcu U. A., rekabet koşulları ve yasalardan dolayı faaliyet göstermelerinin
gün geçtikçe zorlaştığını, rekabet nedeniyle malı satmak için ne gerekiyorsa
yapıldığını belirtirken,
