Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2007-3-125 (Devralma)
Karar Sayısı : 07-78/967-368
Karar Tarihi : 9.10.2007
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Tuncay SONGÖR (İkinci Başkan)
Üyeler : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI, M. Sıraç ASLAN,
Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN, Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE
B. RAPORTÖRLER: Onur Yelda YÜKSEL, Nazlı UĞURLU
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : European Refreshments Limited (European Refreshments)
Temsilcisi: Av. Seçil ABALI ve Av. Sait KURŞUNCU 20
Cerrahoğlu Hukuk Bürosu
Barbaros Bulvarı Morbasan Sok. Cerrahoğlu Binası
Balmumcu 34349 Beşiktaş / İstanbul
D. TARAFLAR : European Refreshments Limited (European Refreshments)
Industrial Estate, Drogheda, County Louth, İRLANDA
Drogsan İlaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Oğuzlar Mahallesi 56. Sokak No: 7/B Balgat 06520 Ankara
30
MKT Holding AG
Zinggentorstrasse 3, CH-6006 Luzern İSVİÇRE
Nevzat KARPUZCU
Uğur Mumcu Cad. No: 7/4 Gaziosmanpaşa Ankara
Emin KARPUZCU
Uğur Mumcu Cad. No: 7/3 Gaziosmanpaşa Ankara
Faika USLU 40
Uğur Mumcu Cad. No: 7/2 Gaziosmanpaşa Ankara
Mustafa KARPUZCU
Ardıç Cad. No: 27, Mesa Koru Sitesi Çayyolu Ankara
E. DOSYA KONUSU: Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A.Ş.’nin
sermayesinin tamamının The Coca-Cola Company kontrolündeki European
Refreshments Limited (European Refreshments) tarafından devralınması
işlemine izin verilmesi talebi.
50
07-78/967-368
2
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 3.9.2007 tarih ve 5819 sayı ile giren ve en
son 24.9.2007 tarih ve 6340 sayı ile eksiklikleri tamamlanan bildirim üzerine, 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 7. maddesi ile 1997/1 sayılı Rekabet
Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ’in ilgili
hükümleri uyarınca yapılan inceleme sonucu düzenlenen 28.9.2007 tarih ve 2007-3-
125/Öİ-07-YY sayılı Birleşme/Devralma Raporu, 1.10.2007 tarih ve REK.0.07.00.00-
120/210 sayılı Başkanlık Önergesi ile 07-78 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek
karara bağlanmıştır.
G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor'da; 60
-bildirim konusu işlemin, 4054 sayılı Kanun’un 7. maddesine dayanılarak çıkarılan
1997/1 sayılı Tebliğ kapsamında izne tabi bir devir işlemi olduğu, bununla birlikte
devralma işlemi ile ilgili pazarda 4054 sayılı Kanun'un 7. maddesi çerçevesinde yeni
bir hakim durumun yaratılmasının veya mevcut bir hakim durumun güçlendirilerek,
rekabetin önemli ölçüde sınırlandırılmasının söz konusu olmaması nedeniyle işleme
izin verilebileceği,
- Hisse Satım Sözleşmelerinin 14.2. maddesinde düzenlenen rekabet yasağının
konusunu oluşturan “İş” tanımından “hazır yiyecek” ibaresinin her iki sözleşmede de
çıkarılmasına yönelik olarak tarafların yapmak istedikleri ve 24.9.2007 tarih ve 6340 70
sayılı bilgi yazısının ekinde gönderilen değişikliğin yapılması halinde, rekabet
yasağının yan sınırlama sayılarak işleme verilen izin kapsamında
değerlendirilebileceği,
- yukarıda belirtilen değişikliğin yapılmaması halinde, içerdikleri rekabet yasağı
nedeniyle ilgili sözleşmelere menfi tespit verilemeyeceği, ilgili rekabet yasaklarının
Kanun’un 5. maddesinde öngörülen muafiyet koşullarından olan “rekabetin zorunlu
olandan fazla sınırlanmasına yol açmaması” koşulunu karşılamamaları nedeniyle her
iki “Hisse Satım Sözleşmesi”ne de bireysel muafiyet tanınmasının mümkün
olamayacağı, 80
sonucuna ulaşıldığı ifade edilmektedir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. Taraflar
H.1.1. European Refreshments Limited (European Refreshments, (ER))
Devralan taraf ER İrlanda Cumhuriyeti merkezli, hisselerinin tamamı dolaylı olarak 90
The Coca-Cola Company’ye (TCCC) ait bir şirkettir. Dosya mevcud bilgi ve belgeden;
4.9.2007 tarihinde European Refreshments Limited şirketinin nevi değiştirerek
“sınırsız” bir şirket olarak tescil edildiği anlaşılmıştır. Bu sebeple unvanında yer alan
“Limited” ibaresi de unvandan çıkarılmıştır ve yeni unvanı “European Refreshments”
olarak belirlenmiştir. ER meşrubat, meyve suyu, gazlı içecek gibi çeşitli alkolsüz
içeceklerin Avrupa çapında satışı alanında faaliyet göstermektedir. ER Avrupa Birliği
sınırları içinde yer alan ve ER için nihai ürünleri üreten üreticiler ile paketleme
anlaşmaları akdetmekte ve daha sonra bu nihai ürünlerin Türkiye gibi ülkelerde
dağıtılması için satmaktadır. ER hisselerinin tamamı Cayman adaları menşeli bir
şirket olan Atlantic Industries’e (AI), AI’nın hisselerinin tamamı ise ABD menşeli bir 100
07-78/967-368
3
şirket olan Coca-Cola Export Corporation’a ve bu şirketin hisselerinin tamamı da
TCCC’ye aittir.
TCCC’nin hisseleri ise New York Borsasında işlem görmektedir ve hisselerinin
%5’inden fazlasına sahip bulunan tek hissedarı, %8,62 ile Berkshire Hathaway
Inc.’tir. TCCC, çeşitli meşrubat markalarının marka ve lisans sahibidir. TCCC,
alkolsüz içecek konsantreleri ve şurupları ve bazı durumlarda da şişeleme ve
kutulama tesislerine sattığı hazır içecekleri üretmektedir. Ayrıca yetkili toptan
satıcılara ve perakende satıcılara satmak üzere fıçıda (fountain) alkolsüz içecek
şurupları üretmektedir. 110
TCCC, Türkiye’de, Coca-Cola Meşrubat Pazarlama ve Danışmanlık Hizmetleri A.Ş.
(CC Meşrubat Pazarlama), Coca-Cola Meşrubat Sanayi ve Ticaret A.Ş. (CC
Meşrubat Sanayi), Coca-Cola İçecek A.Ş. (CC İçecek) ve Coca-Cola Satış ve
Dağıtım A.Ş. (CC Satış) vasıtasıyla faaliyet göstermektedir. Bu teşebbüsler
Türkiye’de içime hazır olan veya olmayan tüm meşrubatlar bu çerçevede gazlı
içecekler, şişe su, buzlu çay, meyve suları, spor ve enerji içecekleri gibi alanlarda
faaliyet göstermektedirler.
ER’nin ve ER ile aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan herhangi bir teşebbüsün 120
Türkiye’de, paketlenmiş bitki ve meyve çayı veya siyah çay kategorisinde faaliyeti
bulunmamaktadır.
H.1.2. Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A.Ş.(Doğadan)
Devre konu Doğadan Ankara merkezli, bitki ve meyve çayları ile siyah çay üretimi,
paketlenmesi ve ticareti yapan bir şirkettir. Pazarda lider olan Doğadan,
kuşburnundan elmaya, ginkgolu yeşil çaydan limonlu form çayına toplam 26 çeşit ve
farklı harmanı ile üretim yapmaktadır. Yıllık (……….) poşet çay üretimi
gerçekleştirilmekte olup sektörün en büyük üretim kapasitesine sahiptir. Doğadan’ın 130
ortaklık yapısı Tablo-1’de sunulmaktadır.
Tablo 1- Doğadan’ın Sermaye Yapısı
Pay Sahibi Pay Oranı (%)
Drogsan İlaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş. 32,55
MKT Holding AG 50,00
Nevzat KARPUZCU 6,98
Emin KARPUZCU 3,49
Faika (KARPUZCU) USLU 3,49
Mustafa KARPUZCU 3,49
TOPLAM 100,00
Doğadan’ın 2006 yılı cirosu (……………..) YTL’dir ve bir iştiraki bulunmamaktadır.
H.1.3. Devreden Taraflar: Drogsan İlaçları Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Drogsan),
MKT Holding AG (MKT), Nevzat KARPUZCU, Emin KARPUZCU, Faika USLU,
Mustafa KARPUZCU
140
Drogsan her türlü ilacın üretilmesi, paketlenmesi ve ticareti ile ithal ve ihracı
alanlarında faaliyet göstermektedir. Karpuzcu Ailesi’nin kontrolündeki teşebbüsün
ortaklık yapısı Tablo-2’de sunulmaktadır.
07-78/967-368
4
Tablo 2 - Drogsan’ın Sermaye Yapısı
Pay Sahibi Pay Oranı (%)
Mustafa KARPUZCU 30,00
Nevzat KARPUZCU 24,33
Faika USLU 22,51
Emin KARPUZCU 22,30
Diğer 0,86
TOPLAM 100,00
Karpuzcu ailesinin Prestij Ecza Deposu Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Nevzat Ecza
Deposu Ticaret ve Sanayi A.Ş. unvanlı 2 şirketleri daha bulunmaktadır.
MKT ise İsviçre merkezli bir şirket olup, yatırım ve finans alanında faaliyet 150
göstermektedir. Teşebbüsün 400 hissedarı bulunmaktadır. Tüm satıcılar Türkiye
paketlenmiş bitki ve meyve çayları pazarında ve siyah çay pazarında sadece
Doğadan aracılığıyla faaliyet göstermektedirler.
H.2. İlgili Pazar
H.2.1. İlgili Ürün Pazarı
1997/1 sayılı Tebliğ’in 4. maddesine göre, devralma işlemlerinde devre konu mal
veya hizmetlerle tüketicinin gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve nitelikleri 160
bakımından aynı sayılan mal veya hizmetlerden oluşan pazar ilgili ürün pazarını
oluşturmaktadır. Devre konu olan Doğadan Türkiye’de çeşitli meyve ve bitki çayları
ve siyah çay üretimi ve satışı alanında faaliyet göstermektedir.
30.3.2006 tarih ve 06-21/282-68 sayılı Kurul kararında, meyve ve bitki çaylarının,
siyah çayla karşılaştırıldığında tüketici tercihleri ve fiyatları bakımından bir farklılık
olduğu belirtilmekte, siyah çayın toplumumuzda geleneksel bir içecek olup, toplumun
her kesimi tarafından tüketildiği ancak meyve ve bitki çaylarının daha ziyade
tüketicinin sağlıklı yaşam trendinin bir parçası olarak temelde genç ve şehirli
tüketiciler tarafından tüketildiği ifade edilmektedir. Kurul, 15.2.2007 tarihli, 07-14/128-170
44 sayılı ve 30.9.2004 tarihli, 04-63/930-222 sayılı kararlarında da siyah çayı ayrı bir
ilgili ürün pazarı olarak değerlendirmiştir.
Bu kapsamda ilgili ürün pazarı, yukarıda anılan Rekabet Kurulu kararlarındaki
değerlendirmeler dikkate alınarak, “paketlenmiş bitki ve meyve çayları pazarı” ve
“siyah çay pazarı” şeklinde iki ayrı ilgili ürün pazarı tespit edilmiştir.
H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
İlgili ürünlerin tüm Türkiye'de dağıtımının yapıldığı ve ülke genelinde rekabet 180
koşullarında bölgeler bazında belirgin farklılıklar olmadığı göz önüne alınarak ilgili
coğrafi pazar 15.2.2007 tarihli, 07-14/128-44 ve 30.9.2004 tarihli, 04-63/930-222
sayılı kararlarda da olduğu gibi “Türkiye Cumhuriyeti sınırları" olarak belirlenmiştir.
07-78/967-368
5
H.3.Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
H.3.1. Devralma İşlemi 190
Bildirim konusu işlem, ER’nin Doğadan’ın tüm sermayesini devralmasıdır. Söz
konusu devralma işlemi ER ile MKT ve ER ile diğer satıcılar arasında imzalanmış iki
ayrı “Hisse Satım Sözleşmesi” çerçevesinde gerçekleşmektedir. MKT ile ER arasında
akdedilen “Hisse Satım Sözleşmesi”ne göre Doğadan’ın hisselerinin %50’si, diğer
satıcılar ile ER arasında akdedilen “Hisse Satım Sözleşmesi”ne göre de hisselerin
kalan %50’si ER’ye geçmektedir.
İşlem sonucunda Doğadan’ın mutlak kontrolünün ER tarafından devralınıyor
olmasından dolayı işlem 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma 200
işlemidir.
Devralma işleminin taraflarının ilgili pazar payları toplamı ve cirolarının toplamının
hesaplanmasında cirosu ve pazar payı dikkate alınacak teşebbüs Doğadan’dır.
Nitekim satıcıların ve satıcılarla aynı grupta yer alan teşebbüslerin Doğadan dışında;
alıcı ER’nin ve bu teşebbüsle aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan diğer
teşebb
