Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2008-3-114 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 08-56/892-353
Karar Tarihi : 25.9.2008

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Tuncay SONGÖR, M. Sıraç ASLAN, Süreyya ÇAKIN, Mehmet
Akif ERSİN, Dr.Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE

B. RAPORTÖRLER: Hilmi BOLATOĞLU, Osman Tan ÇATALCALI, Aytül TOKATLI

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Arçelik A.Ş.
Sütlüce, Karaağaç Cad. No:2/6 Beyoğlu 34455 İstanbul
20
D. TARAFLAR : Arçelik A.Ş.
Sütlüce, Karaağaç Cad. No:2/6 Beyoğlu 34455 İstanbul

Arçelik A.Ş./Beko Yetkili Satıcıları

Arçelik A.Ş./Beko Yetkili Servisleri

E. DOSYA KONUSU: Arçelik A.Ş.’nin yetkili satıcıları ve yetkili servisleri ile ayrı
ayrı imzaladığı anlaşmalara bireysel muafiyet tanınması talebi.
30
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 23.6.2008 tarih ve 3920 sayı ile giren ve
en son 25.8.2008 tarih ve 5630 sayı ile eksiklikleri tamamlanan bildirim üzerine, 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve 5. maddeleri ile 2002/2 sayılı
“Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği”nin ilgili hükümleri uyarınca yapılan
inceleme sonucu düzenlenen 19.9.2008 tarih ve 2008-3-114/MM-08-HB sayılı Menfi
Tespit/Muafiyet Ön İnceleme Raporu, 24.9.2008 tarih ve REK.0.07.00.00-130/206
sayılı Başkanlık Önergesi ile 08-56 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanmıştır.

G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor'da; Arçelik A.Ş. ile yeniden satıcılar 40
arasında imzalanan “Mağaza İşletme Sözleşmeleri” ve “Model Mağaza İşletme
Sözleşmeleri” ile ilgili olarak:

1. %40’lık pazar payı eşiğinin aşılması nedeniyle 2002/2 Sayılı Tebliğ kapsamı
dışına çıkan “buzdolabı pazarı”, “çamaşır makinesi pazarı”, “bulaşık makinesi
pazarı”, “mikrodalga fırın pazarı” ve “tüplü televizyon pazarı” bakımından anılan
anlaşmaların 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesindeki yasaklamadan muaf
tutulabileceği,
2. Muafiyet süresinin 3 yılla sınırlandırılmasının uygun olacağı,
50
08-56/892-353
2
sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

H.1. Taraflar

H.1.1. Arçelik A.Ş. (Arçelik)

Koç Grubu Şirketi olan Arçelik, elektrikli ve elektronik ev ürünlerinin üretimi, satışı ve
satış sonrası hizmetleri konularında faaliyet göstermektedir. Arçelik’in sermaye
yapısına Tablo 1’de yer verilmektedir: 60

Tablo 1: Arçelik A.Ş.’nin Sermaye Yapısı
Ortak Pay (%)
Koç Grubu 56,3
Teknosa A.Ş. 14,7
Burla Tic. ve Yatırım A.Ş. 7,7
Halka Açık 21,3
Kaynak: Bildirim Formu

Şirketin yönetim kurulu üyeleri, Rahmi M. Koç, Robert Sonman, Semahat S. Arsel, M.
Ömer Koç, Hasan S. Subaşı, Dr. Bülent Bulgurlu, Mustafa V. Koç, Temel K. Atay ve
A. Gündüz Özdemir’dir. Denetim kurulu üyeleri ise Serkan Özyurt ve Ahmet
Sönmez’den oluşmaktadır.

Arçelik bir ortak girişim niteliği taşıyan Arçelik-LG Klima Sanayi ve Ticaret A.Ş. 70
firması vasıtasıyla ev tipi klima üretimi gerçekleştirmektedir. Arçelik’in çoğunluk
hissedarı olduğu Grundig Elektronik A.Ş.1 firması ise televizyon üretimi yapmaktadır.
Ancak Arçelik-LG Klima Sanayi ve Ticaret A.Ş. ve Grundig Elektronik A.Ş. firmaları
yalnızca üretim faaliyetinde bulunmakta, dağıtım veya satış sonrası servis
piyasasında faaliyet göstermemektedirler. Söz konusu firmalarca üretilen ürünlerin
yurt içi dağıtım ve satış sonrası servis faaliyetleri, Arçelik ve bildirime konu
sözleşmelerin tarafları olan Arçelik bayileri ve servislerince yerine getirilmektedir. Bu
noktada Arçelik tarafından pazara sunulan ürünlerin tamamının kendi üretimi
olmadığını belirtmek gerekmektedir. Aşağıdaki tabloda söz konusu şirketler
tarafından üretilen ürünlerin yanı sıra Arçelik tarafından dağıtımı yapılan diğer ürünler 80
de gösterilmektedir.

Tablo 2: Arçelik tarafından dağıtımı yapılan ürünler
Üretici Firma Ürünler
Arçelik Ev tipi soğutucu ve dondurucular, ev tipi çamaşır ve bulaşık
makineleri, çeşitli boy fırın ve ocaklar, bunlara yönelik ana
komponentlerden kompresör ve elektrik motorları.
Grundig Elektronik A.Ş. Tüplü ve panel (LCD-PLAZMA) televizyonlar, bilgisayarlar, yazar
kasalar, uydu alıcıları.
Arçelik -LG A.Ş. Ev tipi klima cihazları.
İç piyasa üreticileri/İthalat Küçük ev aletleri, bazı elektronik cihazlar.
Kaynak: Bildirim Formu



1 2001 yılında Beko Ticaret A.Ş. tarafından yürütülen Beko markalı ürünlerin yurt içinde pazarlama ve satış
faaliyetleri, Arçelik A.Ş. tarafından yürütülmeye başlanmıştır. Daha sonra ise Beko Elektronik A.Ş. şirketinin
unvanı 03.04.2008 tarihli olağan genel kurul toplantısında Grundig Elektronik A.Ş. olarak değiştirilmiştir. Bu
nedenle mevcut kararda hem Beko hem de Arçelik markalı ürünler için Arçelik ifadesi kullanılacaktır.
08-56/892-353
3

Arçelik’in piyasaya sunduğu ürünlerden elde ettiği cironun ana ürün gruplarına
dağılımına Tablo 3’te yer verilmektedir.
90
Tablo 3: Arçelik 2007 Yılı Cirosunun Ürün Gruplarına Dağılımı
Ürün Net Ciro Payı (%)
Buzdolabı (……….) (…)
Çamaşır Makinesi ve Kurutucu (……….) (…)
Klima (……….) (…)
Televizyon (……….) (…)
Bulaşık Makinesi (……….) (…)
Fırın (……….) (…)
Küçük Ev Aletleri (……….) (…)
Pişiriciler (……….) (…)
Bilgisayar (……….) (…)
Süpürge (……….) (…)
Cep Telefonu (……….) (…)
Sony Ürünleri (……….) (…)
Mobilya (……….) (…)
Aspiratör (……….) (…)
Hazır Mutfak (……….) (…)
Davlumbaz (……….) (…)
Bilgisayar Aksesuarları (……….) (…)
TV Aksesuarları (……….) (…)
Toplam (……….) (…)
Kaynak: Bildirim Formu

Geniş bir ürün portföyüne sahip olan Arçelik’in buzdolabı, çamaşır makinesi, klima,
bulaşık makinesi ve televizyon satışlarından elde ettiği ciro toplam cirosunun
%(…)’ini geçmektedir.

H.1.2. Arçelik Yetkili Satıcıları

Arçelik Yetkili Satıcıları, elektrikli ve elektronik ev eşyalarının satışını gerçekleştiren 100
teşebbüslerdir. Mevcut durumda Türkiye genelinde toplam 2.837 adet Arçelik Yetkili
Satıcısı bulunmakta, bu rakam Türkiye genelindeki toplam satış noktalarının yaklaşık
%10’una tekabül etmektedir.

H.1.3. Arçelik Yetkili Servisleri

Arçelik Yetkili Servisleri, elektrikli ve elektronik ev eşyalarının satış sonrası servis
hizmetleri pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerdir. Türkiye genelinde (…) adet
Arçelik Yetkili Servisi bulunmaktadır. Satış sonrası servis hizmetleri pazarında
münhasır olarak çalışan 2.596 adet yetkili servis bulunmaktadır. Söz konusu rakama 110
bağımsız olarak çalışan özel servisler eklendiğinde ise bu pazarda faaliyet gösteren
teşebbüs sayısı 12.400’e yükselmektedir.





08-56/892-353
4

H.2. İlgili Pazar
120
H.2.1. İlgili Ürün Pazarı

İlgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’da 1997/1 sayılı Tebliğ’e atıfta
bulunularak ilgili ürün pazarının tespitinde dikkate alınacak unsurlar belirtilmektedir.
Buna göre ürün pazarının tespitinde tüketicinin gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve
nitelikleri bakımından aynı sayılan mal ve hizmetlerden oluşan pazar dikkate
alınmakta, ayrıca tespit edilen pazarı etkileyebilecek diğer unsurlar da
değerlendirilebilmektedir.

Bildirime konu sözleşmeler, Arçelik tarafından üretilen ve tedarik edilen ürünlerin, 130
Arçelik Yetkili Satıcıları tarafından yeniden satışını ve bu ürünlere Arçelik Yetkili
Servisleri tarafından satış sonrası servis hizmeti verilmesini kapsamaktadır. Bu
bakımdan ilgili anlaşmalar, elektrikli elektronik ev eşyalarının perakende satış
pazarını ve elektrikli elektronik ev eşyalarının satış sonrası servis pazarını
etkilemektedir. Bu tespitten hareketle, aşağıda yer verilen ilgili ürün pazarları da esas
olarak perakende satış pazarı ve servis pazarı bakımından ayrı ayrı
değerlendirilmiştir.

H.2.1.1. “Mağaza Sözleşmesi” ve “Model Mağaza İşletme Sözleşmesi”
Kapsamında Pazar Tanımı 140

Tablo 3’ten de görülebileceği üzere, çok geniş bir ürün portföyüne sahip olan Arçelik
tarafından, yeniden satıcılara tüketici ihtiyaç ve beklentilerini karşılamak üzere bazı
yan ürünler de sağlanmaktadır. Arçelik bayilik sisteminde, başta Sony ürünleri (bazı
LCD TV çeşitleri, dijital fotoğraf makinesi, kamera, oyun konsolları, DVD ve ev
sinema sistemleri, müzik setleri, taşınabilir müzik çalarlar ve oto müzik sistemleri gibi)
olmak üzere Nokia ve Samsung gibi farklı markalara sahip mobil telefonlar; Canon,
Lexmark, Linksys gibi değişik markalı bilgisayar aksesuarları da satışa
sunulmaktadır. Elektrikli ve elektronik ev eşyaları satışı dışında Arçelik’e “Model
Mağaza İşletme Sözleşmesi” ile bağlı, mobilya ve mutfak ürünlerini satan bayiler de 150
bulunmaktadır.

Arçelik tarafından yapılan bildirimde ilgili ürün pazarının dar kapsamda, buzdolabı,
çamaşır makinesi, bulaşık makinesi gibi ayrı ürün pazarları olarak, geniş kapsamda
ise elektrikli ve elektronik ev eşya pazarı olarak belirlenebileceği ifade edilmektedir.
Hatta başvuru konusu sözleşmenin rekabetçi etkilerinin esasen ürünlerin dağıtımı ile
ilgili olması nedeniyle ilgili ürün pazarının, elektrikli ve elektronik ev eşyalarının
perakende satış pazarı olduğu görüşü beyan edilmektedir. Bu beyanını desteklemek
amacıyla sunulan argümanlar aşağıda özetlenmiştir:
160
- Elektrikli ve elektronik ev eşyaları pazarı beyaz eşya, kahverengi eşya ve küçük ev
aletleri olarak tanımlanan ürünlerin birlikte yer aldığı bir pazardır.
- Söz konusu ürünler geleneksel olarak aynı mağazalarda ve birlikte satışa
sunulmaktadır.
- Gerek yeni döşenen konutlarda gerekse ürün değişimlerinde buzdolabı, çamaşır
makinesi, bulaşık makinesi, televizyon gibi cihazların satın alınması için, bu ürünleri
topluca satışa sunan perakendecilere başvurmak yerleşmiş bir tüketici alışkanlığıdır.
08-56/892-353
5
- Sektör bazında yapılan analizlerde elektrikli ve elektronik ev eşyalarının perakende
satış pazarı bir bütün olarak algılanmakta ve değerlendirilmektedir.
170
Dosya kapsamında yer alan işlemin etki doğurduğu elektrikli ve elektronik ev eşyaları
pazarı bir üst pazar niteliği taşımakta ve daha çok sağlayıcı ile alıcı arasındaki ticari
ilişkinin gerçekleştiği pazar olarak ortaya çıkmaktadır. Oysaki nihai ürünlerin dağıtımı
ile ilgili dikey bir ilişkide alıcı bakımından ürünlerin talep edilebilirliğini belirleyen en
önemli husus nihai tüketicilerin tercihleridir. Ayrıca dağıtım seviyesindeki dikey
kısıtlamaların sadece sağlayıcı ve alıcı arasındaki ilişkilerle sınırlı olmaması, ilişkiye
konu ürünün yeniden satışı üzerine de kısıtlamalar getiriliyor olması sebebiyle bir
dikey ilişkinin analizinde sadece sağlayıcı ve alıcı arasındaki pazarın incelenmesi
yeterli olmayacak bunun ötesine geçilerek yeniden satım pazarındaki etkiler de
değerlendirilecektir. Örneğin, münhasır bir dağıtım anlaşması sağlayıcı ve alıcı 180
arasındaki pazarın kapanması gibi bir etki ortaya çıkarabileceği gibi aslında bunun
ötesinde dağıtıcıların bölgelerinde marka içi rekabetin yoğunluluğunu da
düşürecektir.

Gelişen üretim teknolojilerinin tüketici tercihlerini değiştirmesi nedeniyle televizyon
pazarının “tüplü televizyon pazarı” ve “panel televizyon pazarı” olarak iki ayrı ürün
pazarından oluştuğu söylenebilir. Her ne kadar söz konusu pazarlar tüketicilerin
kullanım amaçları bakımından herhangi bir farklılık arz etmese de, bu pazarlarda yer
alan ürünlerin nitelikleri ve fiyatları birbirinden oldukça farklıdır. Nitekim tüplü
televizyonlar düşük gelir seviyesine sahip tüketiciler tarafından tercih edilirken panel 190
televizyonlar orta ve yüksek gelir seviyesine sahip tüketiciler tarafından
kullanılmaktadır. Ayrıca panel televizyonların yeni teknoloji ürünü olmaları nedeniyle
tüplü televizyonlara göre daha fazla özellik taşımaları, söz konusu pazarların
tüketiciler nezdinde ürün özellikleri bakımından da farklı algılandığını gösterir
niteliktedir. Her iki tip televizyon arasında ekranın parlaklığı, kalınlığı, genişliği ve
yüzeyi, televizyonun ağırlığı ve görüş açısından kaynaklanan ve görüntü kalitesini
etkileyen farklılıklar panel televizyonun tüketiciler tarafından tüplü televizyonlara göre
daha farklı bir seviyede konumlandırılmasına neden olmaktadır. Bu sebeple “tüplü
televizyon pazarı” ve “panel televizyon pazarı” iki farklı ilgili ürün pazarını
oluşturmaktadır. 200

15.1.2002 tarih ve 02-02/17-2 sayılı Kurul Kararı’nda Arçelik ile Model Mağaza
İşletmeleri arasında akdedilen sözleşmelerin grup muafiyeti kapsamında olduğu
belirtilmiş olmakla beraber, Arçelik tarafından yapılan bu bildirimde 2007/2 sayılı
Rekabet Kurulu tebliği ile 2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen %40’lık pazar payı
eşiğinin, bu sözleşmeler kapsamında yer alan “buzdolabı pazarı”, “çamaşır makinesi
pazarı”,” ve “bulaşık makinesi pazarı”nda aşıldığı ifade edilerek, ilgili sözleşmelere bu
ürün pazarları bakımından bireysel muafiyet tanınması talep edilmiştir. Bu ürünlerin
yanı sıra belirlenen diğer ilgili ürün pazarlarında Arçelik’in son 3 yıla ait miktar
bazında pazar payı bilgilerine Tablo 4’te yer verilmiştir. 210

Bildirim sonrası Arçelik’ten elde edilen ve Tablo 4’te yer verilen pazar payı
verilerinden tarafın sadece “buzdolabı pazarı”, “çamaşır makinesi pazarı”,” ve
“bulaşık makinesi pazarı”nda değil bu pazarların yanı sıra “mikrodalga fırın pazarı”
ve “tüplü televizyon pazarı”nda da %40’ın üzerinde pazar payına sahip olduğu tespit
edilmiştir. Diğer yandan, yukarıdaki tabloda da görüldüğü üzere sözleşmeye konu
ürünlerin bazılarında Arçelik’in pazar payı 2002/2 sayılı Tebliğ’de belirtilen pazar payı
08-56/892-353
6
eşiğinin altında kalmaktadır. Tabloda yer almayan bazı ürün pazarlarında (su sebilleri
gibi) ise ürün satışlarına ilişkin ciddi piyasa verilerine ulaşılamadığı için herhangi bir
pazar payı hesaplanamamaktadır. Ancak Arçelik tarafından bu pazarlarda yoğun 220
ithalat ve çok sayıda yerel üreticinin bulunması nedeniyle pazar payının %40’ın çok
altında olduğu beyan edilmiş ve bu nedenle 2002/2 sayılı Tebliğ’de yer alan %40’lık
eşiğin altında kalan pazarlar bakımından herhangi bir muafiyet talebinde
bulunulmamıştır. Bu bağlamda, en dar şekilde belirlenecek bir ilgili ürün pazarı
çerçevesinde dahi %40’lık pazar payı eşiğinin aşılmaması nedeniyle bahse konu
ürünler bakımından ilgili ürün pazarı tanımı yapılmasına bu noktada gerek
görülmemiştir.

Tablo 4: Arçelik’in pazar payları
Ürün 2005(%) 2006(%) 2007(%)
Bulaşık Makinesi (….) (….) (….)
Çamaşır Makinesi (….) (….) (….)
Buzdolabı (….) (….) (….)
Mikrodalga Fırın (….) (….) (….)
Tüplü Televizyon (….) (….) (….)
Klima (….) (….) (….)
Fırın (….) (….) (….)
Elektrikli Süpürge (….) (….) (….)
Panel Televizyon (….) (….) (….)
Ekmek Kızartıcılar (….) (….) (….)
Meyve Sıkıcıları (….) (….) (….)
Tost ve Grill (….) (….) (….)
Ütüler (….) (….) (….)
Blenderlar-Doğrayıcılar-Mutfak Robotları (….) (….) (….)
Saç Kurutma Makineleri (….) (….) (….)
Fritözler (….) (….) (….)
Masaüstü Bilgisayar (….) (….) (….)
Dizüstü Bilgisayar (….) (….) (….)
Kettle (Su Isıtıcısı) (….) (….) (….)
Kaynak: Bildirim Formu 230

Dolayısıyla, bildirime konu sözleşmelere ilişkin değerlendirmeler bakımından ilgili
ürün pazarları “buzdolabı pazarı”, “çamaşır makinesi pazarı”, “bulaşık makinesi
pazarı”, “mikrodalga fırın pazarı” ve “tüplü televizyon pazarı” olarak belirlenmiştir.

H.2.1.2. Yetkili Servis Sözleşmesi Kapsamında Pazar Tanımı

Arçelik ürünlerinin satış sonrası servis hizmetleri ile ilgili yapılan sözleşmeler gereği
yetkili servisler münhasıran Arçelik tarafından belirlenen ürünlere hizmet
sağlamaktadır. Arçelik tarafından yapılan başvuruda, satın alma alışkanlıklarına 240
paralel olarak, tüketicilerin ürünler için aynı servis istasyonlarına başvurmalarından
hareketle, yetkili servis sözleşmesi değerlendirilirken esas alınması gereken pazarın
“dayanıklı tüketim mallarının satış sonrası servis hizmetleri pazarı” olduğu ifade
edilmektedir.

08-56/892-353
7
İlgili ürün pazarının belirlenmesinde kullanılan en önemli ölçüt talep ikamesidir. Bu
noktada tüketicinin tercihlerini etkileyen unsur ise asıl olarak servis hizmetinin
maliyetidir. Servis hizmetinin maliyeti, ürünün garanti kapsamında olup olmaması,
servisin tüketiciye olan uzaklığı ve servisin kalitesi gibi değişkenlere bağlı olarak
ortaya çıkmaktadır. Kullandığı elektrikli ve elektronik ev eşyasının bakım ya da tamiri 250
için servis hizmetine ihtiyaç duyan bir tüketici açısından hizmet alabileceği noktalar,
sahip olunan ürünün markasının münhasır ya da münhasır olmayan yetkili servisleri
ile diğer bağımsız servislerdir. Tüketiciler satın aldıkları ürünün üreticisine rakip olan
teşebbüslerin münhasır yetkili servislerinin hizmetlerinden faydalanamadıklarından
hizmet temini ancak ilgili markanın münhasır yetkili servisleriyle çok markalı (yetkili ya
da yetkisiz) tamir-bakım servislerinden sağlanabilmektedir. Bu nedenle ilgili hizmet
pazarı münhasır ya da münhasır olmayan tüm Arçelik Yetkili Servislerini ve bağımsız
tamir-bakım hizmeti veren diğer teşebbüsleri kapsayacak şekilde belirlenmelidir.

Öte yandan, servis hizmetleri pazarı 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki 260
Kanun (4077 sayılı Kanun) ile düzenlenmiştir. 4077 sayılı Kanun’un 13. maddesi
gereğince satıcı; garanti belgesi kapsamındaki malların, garanti süresi içerisinde
arızalanması halinde malı işçilik masrafı, değiştirilen parça bedeli ya da başka
herhangi bir ad altında hiçbir ücret talep etmeksizin tamir ile yükümlüdür. Yine aynı
Kanun’un 15. maddesinde: “İmalatçı veya ithalatçılar, sattıkları, ürettikleri veya ithal
ettikleri sanayi malları için o malın Bakanlıkça tespit ve ilan edilen kullanım ömrü
süresince, yeterli teknik personel ve yedek parça stoku bulundurmak suretiyle bakım
ve onarım hizmetlerini sunmak zorundadırlar.” denilerek sağlayıcıların servis
hizmetleri vermesi zorunlu kılınmıştır. Tüm teşebbüslerin ithal ettikleri veya ürettikleri
sanayi ürünlerine ilişkin bakım ve onarım hizmetlerini sunmaları anılan Kanun 270
çerçevesinde bir zorunluluktur. Bunun sonucu olarak gerek Arçelik’in gerekse
rakiplerinin ülke genelinde yaygın servis ağları bulunmaktadır. Bu nedenle garanti
süresince verilen servis hizmetleri açısından rasyonel bir tüketici Arçelik yetkili
servisleri dışında kalan bağımsız servislere başvurma gereği duymayacaktır. Ürünün
garanti kapsamında olmaması durumunda ise tüketiciler servis hizmetini en ucuz ve
en kaliteli yoldan karşılamak isteyeceklerinden yetkili bayiler ile bağımsız servisler
arasında servisin bedeli, servisin kalitesi, servise ulaşım maliyeti gibi unsurları göz
önüne alarak bir tercih yapacaklardır. Dolayısıyla bir ürünün garanti kapsamında olup
olmamasının tüketicilerin tercihlerini ciddi şekilde etkilediği söylenebilir. Bu bağlamda
servis hizmetleri pazarı açısından Arçelik ürünlerine ilişkin “garanti içi servis 280
hizmetleri” ve “garanti dışı servis hizmetleri” biçiminde bir ayrıma giderek iki farklı alt
pazardan bahsetmek mümkündür.

2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyetinin Açıklanmasına Dair
Kılavuz’da (Kılavuz), teşebbüslerin mal veya hizmetlerin alım veya satımında
acentelik sistemini benimsemeleri halinde, acenteye getirilen sınırlamaların genellikle
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olmadığı ve prensip olarak muafiyet
rejiminin de konusu olamayacağı ifade edilmektedir. Teşebbüsler arasındaki ilişkinin
4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi kapsamında olup olmadığını belirleyen faktör ise,
acentenin, müvekkili tarafından atandığı faaliyetlerle ilgili olarak ticari veya mali bir 290
risk alıp almadığıdır. 4077 sayılı Kanun uyarınca yasal garanti kapsamında olan
ürünler asıl olarak üretici ve ithalatçı teşebbüslerin sorumluluğunda olan ürünlerdir.
Ürünün garanti kapsamında olması durumunda tamir hizmetinin bedeli 4077 sayılı
Kanun uyarınca sağlayıcı tarafından karşılanmaktadır. Her ne kadar bu ürünlerin
değiştirilmesi veya tamir edilmesi işlemleri anılan teşebbüslerin yetkili servisleri
08-56/892-353
8
aracılığıyla yapılıyor olsa da bu noktada yetkili servisler birer acente gibi faaliyet
göstermektedir. Diğer bir deyişle sağlayıcılar yetkili servislerini tüketicilerin garanti
şartları kapsamındaki sorunlarını gidermek için aracı olarak kullanmakta, garanti
kapsamında olan ürünler için yetkili servisler herhangi bir ekonomik risk
yüklenmemektedirler. 300

İnceleme konusu Yetkili Servis Sözleşmesi’nin 4. maddesinde bu konu
düzenlenmektedir. Anılan sözleşme maddesi uyarınca garanti içi servis hizmetlerinde
yetkili servis tüketiciden hiçbir ücret talep etmeyecek, işçilik, yol ücreti ve yedek parça
ücretlerini Arçelik’e fatura edecektir. Yetkili servis, ilgili ürünün garanti süresi içinde
bir başvuru olması ya da doğrudan doğruya Arçelik tarafından yazılı olarak garanti
şartları kapsamında işlem yapılmasının istenmesi durumunda garanti içi servis
hizmeti sunacaktır. Tamir sırasında üründen çıkarılan yedek parça da Arçelik’e iade
edilmektedir. Ayrıca yetkili servis garanti kapsamındaki servis hizmetlerini Arçelik
adına yerine getirmektedir ve bu hizmeti tüketiciye sağlama zorunluluğu 4077 sayılı 310
Kanun gereği Arçelik’e aittir. Bu bilgiler ışığında, Arçelik ürünlerinin garanti içi servis
hizmetleri bakımından yetkili servislerin birer acente niteliğinde faaliyet gösterdiği ve
bu pazar bakımından taraflar arasındaki ilişkinin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesi
kapsamına girmemektedir. Bu tespitten hareketle, bildirime konu Yetkili Servis
Sözleşmesi’nin değerlendirilmesinde garanti içi hizmetlere yönelik bir pazar tanımı
yapılmasına gerek görülmemiştir.

Yukarıda yer verilen değerlendirmeler doğrultusunda bireysel muafiyet talebine konu
Yetkili Servis Sözleşmesi bakımından ilgili ürün pazarı “Arçelik ürünlerinin garanti dışı
servis hizmetleri pazarı” olarak belirlenmiştir. 320

H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

İlgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’da 1997/1 sayılı Tebliğ’e atıfta
bulunularak ilgili coğrafi pazarın tanımına yer verilmektedir. Buna göre coğrafi pazar
teşebbüslerin mal ve hizmetlerinin arz ve talebi konusunda faaliyet gösterdikleri,
rekabet koşullarının yeteri derecede homojen ve özellikle rekabet koşulları komşu
bölgelerden hissedilir derecede farklı olduğu için bu bölgelerden kolayca ayrılabilen
bölgeler olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla yukarıda yer verilen ilgili ürün pazarları
bakımından ilgili coğrafi pazar Türkiye olarak belirlenmiştir. 330

H.3.Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme

Markalararası rekabetin yoğun biçimde yaşandığı pazarlarda ağır kısıtlamalar
içermeyen dikey anlaşmaların rekabet üzerindeki olumlu etkileri olumsuz etkilerinden
daha baskın olmaktadır. Ancak dikey anlaşmaların olumsuz etkileri genellikle
anlaşma taraflarından birinin pazar gücüne sahip olduğu durumlar