Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2008-2-40 (Devralma)
Karar Sayısı : 09-14/300-73
Karar Tarihi : 13.4.2009
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI (Başkan V.)
Üyeler : Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN, Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Doç, Dr. Cevdet İlhan GÜNAY,
Murat ÇETİNKAYA
B. RAPORTÖR : Ayşe Özlem UZUN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : -Re’sen
20
D. TARAFLAR : - Verifone Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti.
Nazmi Akbacı İş Merkezi No:245 34398 Maslak-İstanbul
- Lipman Electronik ve Danışmanlık Ltd. Şti.
E. DOSYA KONUSU: VeriFone Inc. tarafından Lipman Electronics’in tüm mal
varlığı ve hisselerinin devralınması işlemi
F. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurulu’nun 24.01.2008 tarih ve 08-08/89-29 sayılı
kararına esas teşkil eden incelemeler sırasında, Verifone Elektronik ve Danışmanlık
Ltd. Şti. (Verifone)’nin Lipman Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti. (Lipman)’nin tüm 30
mal varlığını ve hisselerinin tamamını devralmış olduğu, ilgili devralma işlemine ilişkin
olarak Kuruldan izin alınmamış olduğu, devralma işleminde tarafların toplam pazar
paylarının %25’i geçtiği tespit edilmiş ve Rekabet Kurulu’nun 28.02.2008 tarih ve 08-
19/205-M sayılı kararı ile söz konusu devralma işleminin 1997/1 sayılı Rekabet
Kurulu’dan İzin Alınması Gereken Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ
kapsamında bir işlem olup olmadığının belirlenmesi amacıyla taraf şirketler hakkında
bir inceleme başlatılmıştır.
Taraf şirketlerin 1997/1 sayılı Tebliğ’in ekinde yer alan Bildirim Formu’nu doldurup
Kurum’a göndermeleri gerektiği 12.03.2008 tarih ve 855 sayı ile kendilerine
bildirilmiştir. Bununla birlikte şirket tarafından Kuruma herhangi bir bildirim 40
yapılmamıştır. Durumu bildirmek üzere Kurul’a sunulan 1.8.2008 tarih ve 2007-2-
213/BN-08-AÖU sayılı bilgi notuna istinaden Kurul’un almış olduğu 14.08.2008 tarih
ve 08-50/757-M sayılı karar doğrultusunda Verifone’a gönderilen 18.09.2008 tarih ve
3436 sayılı yazı, 19.09.2008 tarihinde şirket yetkilisi tarafından teslim alınmıştır.
Sonradan Verifone yetkilileri tarafından gönderilen Bildirim Formu, 27.10.2008 tarih
ve 6983 sayı ile Kuruma intikal etmiştir. Bildirim Formu’nda eksiklikler tespit edilmesi
üzerine Verifone’dan gelen ek bilgiler 24.11.2008 tarih ve 7728 sayı ile Kurum’a
intikal etmiştir. Kurum’a intikal eden bilgiler ile yapılan araştırmalar sırasında ulaşılan
09-14/300-73
2
bilgiler arasında bazı tutarsız noktaların tespit edilmesi sebebiyle taraflardan ve
Verifone’un 2004-2006 yıllarında Türkiye distribütörü olarak faaliyet gösteren İletişim 50
Teknoloji Danışmanlık Ticaret A.Ş. (ITD)’den bu hususların aydınlatılmasına yönelik
ek bilgiler talep edilmiştir. Taraflardan talep edilen ek bilgiler en son 03.03.2009 tarih
ve 1587 sayı ile Kuruma intikal etmiş, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında
Kanun ve 1997/1 sayılı Rekabet Kurulu’ndan İzin Alınması Gereken Birleşme ve
Devralmalar Hakkında Tebliğ’in ilgili hükümleri çerçevesinde düzenlenen 12.03.2009
tarih ve 2008-2-40/Öİ-09-AÖU sayılı Devralma Ön İnceleme Raporu, 12.3.2009 tarih
ve REK.0.06.00.00-120/77 sayılı Başkanlık Önergesi ile 09-14 sayılı Kurul
toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
G. RAPORTÖRÜN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor’da; VeriFone Inc. firmasının Lipman
Electronics firmasının tüm mal varlığını ve hisselerinin tamamını devralması işleminin 60
1997/1 sayılı Tebliğ kapsamında izne tabi bir işlem olduğu, söz konusu işlemin 4054
sayılı Kanun’un 7. maddesi anlamında hakim durum yaratan veya mevcut bir hakim
durumu güçlendiren ve böylece ilgili pazarda rekabetin önemli ölçüde azaltılması
sonucunu doğuran bir nitelik taşımadığı, işlemin, Rekabet Kurulu’nun izni alınmadan
gerçekleştirilmiş olması sebebiyle Verifone Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti.’nin
Kanun’un 16. maddesinin (b) bendi kapsamında 1.592 TL para cezasına tabi
tutulması gerektiği ifade edilmiştir.
H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
H.1. Taraflar
H.1.1. Verifone 70
Yukarıda da belirtildiği gibi Verifone Inc.’in Lipman Electronics’i devralması ertesinde
Lipman Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti., unvan değişikliğine giderek Verifone
Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti. unvanını almıştır. Şirketin esas faaliyet alanı
güvenlikli ödeme sistemleri satışıdır.
H.1.2. Lipman
Lipman, İsrail’de mukim Lipman Electronic Engineering Ltd.’in %99.9’una sahip
olduğu bir şirkettir. Devir işlemi öncesinde İzmir’de POS cihazları üreten ve satan bu
tesis, devir ertesinde (Mart 2008’de) kapatılmıştır.
H.2. İlgili Pazar
H.2.1. İlgili Ürün Pazarı 80
Verifone, elektronik ödeme sistemleri üretimi ve satışı ile iştigal etmektedir. Rekabet
Kurulu’nun bu pazara yönelik 24.1.2008 tarih ve 08-08/89-29 sayılı kararıyla paralel
biçimde ilgili ürün pazarı, “POS terminalleri pazarı” olarak belirlenmiştir.
H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
Türkiye sınırları içerisinde tarafların ürünlerinin ve hizmetlerinin üretilip, satılması ve
pazarlanması bakımından rekabet koşullarını bölgesel olarak farklılaştıracak
herhangi bir durumun olmaması sebebiyle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak
belirlenmiştir.
H.3. Değerlendirme
H.3.1. 1997/1 Sayılı Tebliğ’in 2. Maddesi Açısından Yapılan Değerlendirme 90
1997/1 sayılı Tebliğ’in “Birleşme ve Devralma Sayılan Haller” başlıklı 2. maddesinin
(b) bendine göre; “Herhangi bir teşebbüsün ya da kişinin diğer bir teşebbüsün
09-14/300-73
3
malvarlığını yahut ortaklık paylarının tümünü veya bir kısmını ya da kendisine
yönetimde hak sahibi olma yetkisi veren araçları devralması veya kontrol etmesi”
4054 sayılı Kanun’un 7. maddesi çerçevesinde teşebbüsler arası birleşme ve
devralma olarak kabul edilmektedir.
İnceleme konusu işlemde, ABD merkezli VeriFone Inc. firmasının İsrail merkezli
Lipman Electronics firmasının tüm hisselerini devralması sebebiyle Türkiye’deki
Lipman Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti.’nin kontrolü el değiştirmiş ve şirket 100
Verifone Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti. unvanını almıştır. Verifone yetkilileri
tarafından gönderilen ek bilgi yazısında, bu konuya yönelik olarak aşağıdaki
açıklamaya yer verilmektedir:
“Lipman Electronic Engineering Ltd. unvanlı şirket, İsrailde mukim bir şirket
olup söz konusu şirket İsrail Hukuku’na uygun olarak gerçekleştirilen bir
işlem ile Amerika Birleşik Devletleri yasalarına göre kurulmuş Verifone Ltd.
isimli şirkete devrolunmuştur. Lipman Electronics isimli şirket İsrail’de
yapılmış olan devir öncesi aynı zamanda bir Türk şirketi olan ve tarafınızca
asıl inceleme konusunu teşkil eden Lipman Elektronik ve Danışmanlık
Limited Şirketi isimli şirketin %99.9 oranında hissesine sahiptir. İsrail’de 110
gerçekleştirilen devir işlemi neticesinde, Verifone Ltd. (aynı miras gibi) külli
halefiyet prensibinin gereği olarak Lipman Elektronics Ltd. isimli şirketin
bütün malvarlığının yeni maliki konumuna gelmiştir. Söz konusu
malvarlığına Türkiye’deki Lipman Elektronik Ltd. Şti.’ndeki hisseler de
dahildir. Bunun neticesinde ise Türkiye’de mukim Lipman Elektronik Ltd.
adlı şirketin ticaret unvanı Verifone Elektronik ve Danışmanlık Ltd. Şti.
olarak değiştirilmiş ve bu durum 06.11.2006 tarih ve 6676 sayılı ticaret sicil
gazetesi ile ilan edilmiştir. Söz konusu değişikliğe paralel olarak şirketin en
büyük ortağı konumundaki Lipman Elektronic Engineering Ltd. adlı şirketin
ticaret unvanının da Verifone Israel Ltd. olarak değiştirilmiş bulunduğu 120
01.05.2007 tarih ve 2007/1 sayılı ortaklar kurulu kararı ile saptanmıştır.
…Türkiye’de yaşanan değişiklik, tamamen yurtdışında gerçekleşen devir
işlemine paralel olarak yapılan bir unvan değişikliğinden ibarettir.
Türkiye’de Türk Ticaret Kanunu (TTK) hükümlerine göre yapılmış bir
birleşme ve devralma işlemi bulunmamaktadır.
TTK 520. maddesi, limited şirketlerde hisse devrinin gerçekleşmesi için şu
şartların varlığını aramaktadır:
1. Taraflar arasında noterde düzenlenmiş ve imzaları noterce tasdik
edilmiş bir devir sözleşmesinin bulunması,
2. Söz konusu payların devrinin şirket mukavelesi ile yasaklanmamış 130
olması,
3. Ortakların en az dörtte üçünün bu devir işlemini onayladığını
gösteren ortaklar kurulu kararı,
4. Devrin şirket pay defterine kaydedilmesi
Yurt dışında İsrail yasalarına göre gerçekleştirilen devir neticesinde yurt
dışında gerçekleşen bir ‘halefiyet’ mevcut bulunmaktadır. Bu doğrultuda
da, Türkiye’de sadece usulüne uygun olarak ticaret unvanı değişikliği
yapılmış olup Türkiye’de TTK anlamında bir hisse devri meydana
gelmemiştir.
Rekabet Kurumu’nun denetimini gerektiren devirlerin ise TTK anlamında 140
geçerli devir işlemleri olduğu aşikardır:
09-14/300-73
4
‘Ortaklık payının devri her bir ortaklığa göre farklılık arz eder. Ortaklık
payının devredilmiş sayılabilmesi için pay işleminin TTK hükümlerine göre
yapılmış olması gerekir’ (Prof. Dr. İ. Yılmaz ASLAN, Rekabet Hukuku,
Ocak 2007, ss. 541-542)
Yukarıda yer alan bilgilerin ışığında, somut durumdaki devrin rekabet
mevzuatı anlamında ve dolayısıyla Rekabet Kurumu’nun denetim yetkisini
haiz olduğu bir devir işlemi olmadığı anlaşılmaktadır. Mevzuata riayet
hususunda azami çabayı gösteren şirketimizce talep edilen bilgi ve
belgeler sunulmaktadır. Dolayısıyla başvurumuzun bütün bu hususlar 150
dikkate alınarak değerlendirilmesini arz ve talep ederiz.”
Yukarıda yer verilen açıklamalar, tarafların söz konusu işlem için Kuruma bildirimde
bulunmamış olmalarının gerekçesini oluştursa da gerek 1997/1 sayılı Tebliğ’in 2.
maddesinde yer alan ifadeler ve gerekse Rekabet Kurulu’nun geçmiş karar ve
uygulamaları, söz konusu işlemin bir ticari unvan değişiminden öte bir devralma
işlemi olduğunu ortaya koymaktadır. Zira, ilgili işlem neticesinde Türkiye’deki
Lipman’ın kontrolü Verifone şirketine geçerek el değiştirmiş, tüm mal varlığı ile
hisseleri Verifone’a geçmiştir. Nitekim, işlem öncesinde Lipman’ın Ege Serbest
Bölgesinde POS terminalleri üretimi işiyle iştigal eden tesisinin kapatılma kararını
Verifone’un bağlı olduğu Verifone Israel Limited şirketi vermiştir. İlgili karar 160
sonucunda Mart 2008’de Lipman’ın İzmir’deki tesisi kapatılmıştır. Bu sebeplerle
işlemin Tebliğ’in 2. maddesi anlamında bir devralma işlemi olarak nitelendirilmesi
gerektiği kanaatine varılmıştır.
H.3.2. 1997/1 Sayılı Tebliğ’in 4. Maddesi Açısından Yapılan Değerlendirme
Söz konusu devralma işleminin aynı Tebliğ’in, “İzne Tabi Birleşme veya Devralmalar”
başlığı altındaki 4. maddesinin; “Bu Tebliğ’in 2. maddesinde belirtilen bir birleşme
veya devralma sonucunda birleşmeyi veya devralmayı gerçekleştiren teşebbüslerin,
ülkeni
