Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2009-3-60 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 09-20/403-98
Karar Tarihi : 29.4.2009

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI(Başkan V.)
Üyeler : Süreyya ÇAKIN, Mehmet Akif ERSİN, Dr. Mustafa ATEŞ,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Murat ÇETİNKAYA

B. RAPORTÖRLER: Aydın ÇELEN, Ali Fuat KOÇ

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Coca-Cola Satış ve Dağıtım A. Ş.
Temsilcisi: Dr. Metin KANMAZ
Barbaros Mah Dereboyu Cad. Fesleğen Sok. Uphill Court Sitesi 20
A1 –B Blok K:6 D:36 34746 Ataşehir/İstanbul

D. TARAFLAR : Coca-Cola Satış ve Dağıtım A. Ş.
Dereiçi Değirmenbahçe Cad. Asena Sok. No:30
Yenibosna/İstanbul

Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A.Ş.
Çankırı Devlet Karayolu 7. km. 06750 Akyurt/Ankara

E. DOSYA KONUSU: Coca-Cola Satış ve Dağıtım A.Ş. ile Doğadan Gıda Ürünleri 30
Sanayi ve Pazarlama A.Ş. arasında imzalanan münhasır distribütörlük
sözleşmesine bireysel muafiyet tanınması talebi.

F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 16.3.2009 tarih ve 1920 sayı ile giren ve
en son 9.4.2009 tarih ve 2590 sayı ile eksiklikleri tamamlanan bildirim üzerine, 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. ve 5. maddeleri ile 2002/2 sayılı
“Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği”nin ilgili hükümleri uyarınca yapılan
inceleme sonucu düzenlenen 22.4.2009 tarih ve 2009-3-60/MM-09-AÇ sayılı Menfi
Tespit/Muafiyet Ön İnceleme Raporu, 24.4.2009 tarih ve REK.0.07.00.00-130/96
sayılı Başkanlık Önergesi ile 09-20 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara 40
bağlanmıştır.

G. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor'da; Coca-Cola Satış ve Dağıtım A. Ş.
ile Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A. Ş. arasında imzalanan münhasır
distribütörlük sözleşmesine 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde sayılan şartların
tamamını karşılaması nedeniyle bireysel muafiyet tanınabileceği sonuç ve kanaatine
ulaşıldığı ifade edilmiştir.


50
09-20/403-98
2

H. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

H.1. Taraflar

H.1.1. Doğadan Gıda Ürünleri Sanayi ve Pazarlama A. Ş. (Doğadan)

Doğadan şirketinin kontrolü, İrlanda Cumhuriyeti merkezli ve hisselerinin tamamı
dolaylı olarak merkezi Atlanta, Georgia, ABD’de bulunan The Coca-Cola
Company’ye (TCCC) ait olan European Refreshments’e (ER) aittir ve ER, hisselerinin 60
tamamı Cayman Adaları menşeli bir şirket olan Atlantic Industries’e (AI), AI
hisselerinin tamamı da ABD menşeli bir şirket olan The Coca-Cola Export
Corporation (TCCEC) ve TCCEC hisselerinin tamamı da TCCC’ye aittir. TCCC
hisseleri New York Borsasında işlem görmektedir. TCCC’nin % 5’ten fazla hissesine
sahip bulunan tek hissedarı Berkshire Hathaway’dir (Sigorta işinde uzmanlaşan bir
holding şirketi) ve söz konusu hissedar TCCC hisselerinin % (…)’ine sahiptir.

TCCC, TCCC’nin mülkiyet zincirinde bulunan şirketlerin yöneticilerini atama yetkisini
kullanarak ER’yi kontrol etmektedir. Doğadan hissedarlık yapısına Tablo 1’de yer
verilmiştir. 70

Tablo 1- Doğadan hissedarlık yapısı
Hissedarlar Hisselerin Değeri (TL)
ER (……….)
Cemal Ahmet Bozer (……….)
Cem Pasinli (……….)
Thomas Anthony Oaten Hall (……….)
Sunil Krishna Ghatnekar (……….)
TOPLAM 6.630.000

Dolayısıyla Doğadan tek başına ER ve dolayısıyla TCCC tarafından kontrol
edilmektedir. TCCC, Türkiye’de, Doğadan vasıtasıyla bitki ve meyve çayı ve siyah
çay pazarında faaliyet göstermektedir.

H.1.2. Coca-Cola Satış ve Dağıtım A.Ş. (CCSD)

2002 yılında CCSD’nin hisselerinin %99,6’sı Coca-Cola İçecek A.Ş. (CCI) tarafından 80
satın almıştır. Bunun neticesinde CCSD, CCİ tarafından kontrol edilen bir şirket
durumuna gelmiştir ve her iki şirket aynı ekonomik bütünlük içerisinde yer almaktadır.
CCSD’nin hissedarlık yapısına Tablo 2’de yer verilmiştir.

Tablo 2- CCSD’nin hissedarlık yapısı
Hissedarlar Hisselerin Değeri (TL)
CCİ (……….)
The Coca-Cola Export Corporation (……….)
Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. (……….)
Özgörkey Holding A.Ş. (……….)
PE-RE-JA İleri Kimya Sanayi A.Ş. (……….)
Asma Ambalaj Sanayi A.Ş. (……….)
TOPLAM 2.998.566,010

CCSD’nin büyük ortağı CCI’nin hissedarlık yapısına Tablo 3’te yer verilmiştir.
09-20/403-98
3


Tablo 3- CCI’nin hissedarlık yapısı 90
Hissedarlar Hisselerin Değeri TL)
Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. (……….)
The Coca-Cola Export Corporation (……….)
Efes Pazarlama ve Dağıtım Ticaret A.Ş. (……….)
Cemal Ahmet Bozer (……….)
Diğer (……….)
TOTAL 254.370.782,0000

Dolayısıyla CCSD’yi kontrol eden en büyük ortak CCI, Anadolu Grubu ve TCCC
tarafından birlikte kontrol edilen bir ortak girişimdir.

CCI’nin faaliyet alanlarını, her türlü gazlı ve gazsız içecekler, meyve ve sebze suları,
maden ve içme suları, doğal mineralli sular, her türlü çay, bitki çayları, her türlü
kahve, kakao veya çikolata bazlı içecekler ile ayran, yoğurtlu içecekler, süt ve süt
bazlı her türlü içecek dahil olmak üzere her türlü alkolsüz içeceğin üretimi,
paketlenmesi ve doldurulması ile ilgili tesislerin kurulması, işletilmesi ve bunların
depolama, satış ve dağıtımı oluşturmaktadır. Bu sözleşme konusu işlem sonucunda 100
CCSD ve CCI’nin ilgili ürün pazarına yeni girecek olmaları nedeniyle, her iki şirketin
de bildirime konu işlem öncesi bitki çayı pazarında herhangi bir cirosu
bulunmamaktadır.

H.2. İlgili Pazar

H.2.1. İlgili Ürün Pazarı

Tüketicinin gözünde fiyatı, kullanım amaçları ve nitelikleri bakımından aynı sayılan
mal veya hizmetlerden oluşan pazar ilgili ürün pazarını oluşturmaktadır. Doğadan 110
Türkiye’de çeşitli meyve ve bitki çayları ve siyah çay üretimi ve satışı alanında
faaliyet göstermektedir.

30.3.2006 tarih ve 06-21/282-68 sayılı Kurul kararında, meyve ve bitki çaylarının,
siyah çayla karşılaştırıldığında tüketici tercihleri ve fiyatları bakımından bir farklılık
olduğu belirtilmekte, siyah çayın toplumumuzda geleneksel bir içecek olup, toplumun
her kesimi tarafından tüketildiği ancak meyve ve bitki çaylarının daha ziyade
tüketicinin sağlıklı yaşam trendinin bir parçası olarak temelde genç ve şehirli
tüketiciler tarafından tüketildiği ifade edilmektedir. Kurul, 15.2.2007 tarihli, 07-14/128-
44 sayılı; 30.9.2004 tarih ve 04-63/930-222 sayılı ve 9.10.2007 tarih ve 07-78/967-120
368 sayılı kararlarında da siyah çayı ayrı bir ilgili ürün pazarı olarak değerlendirmiştir.
Bu kapsamda, yukarıda anılan Kurul kararlarındaki değerlendirmeler dikkate
alınarak, “paketlenmiş bitki ve meyve çayları pazarı” ve “siyah çay pazarı” şeklinde iki
ayrı ilgili ürün pazarı tespit edilmiştir.

H.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

İlgili ürünlerin tüm Türkiye'de dağıtımının yapıldığı ve ülke genelinde rekabet
koşullarında bölgeler bazında belirgin farklılıklar olmadığı göz önüne alınarak ilgili
coğrafi pazar “Türkiye” olarak belirlenmiştir. 130

09-20/403-98
4

H.3.Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme

H.3.1. işlemin Niteliği

Bildirime konu işlem, CCSD ile Doğadan arasında akdedilen “Ana Distribütörlük
Sözleşmesi” (Sözleşme)ne pazar payı eşiğinin aşıldığı “paketlenmiş bitki ve meyve
çayları” pazarı bakımından bireysel muafiyet tanınması talebidir. Sözleşmenin süresi
5 yıl olarak belirlenmiştir. 140

Sözleşme ile Doğadan, sözleşme konusu ürünlerin belirlenen bölge (Türkiye) içindeki
yeniden satışı için CCSD’yi tek münhasır distribütörü olarak tayin etmektedir.
Dolayısıyla, ilgili teşebbüslerin dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde faaliyet
göstermeleri nedeniyle, anılan Sözleşme rekabet hukuku çerçevesinde bir dikey
anlaşmadır.

Bildirim formunda, başvuru konusu Sözleşme’nin %40 pazar payı eşiğinin aşılmadığı
ilgili ürün pazarları bakımından (siyah çay ürünleri) 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında
olduğu belirtilmiştir. Teşebbüsler arası dikey anlaşmaların 2002/2 sayılı Tebliğ ile 150
getirilen grup muafiyetinden yararlanmaları için Rekabet Kurulu’nun bir karar tesis
etmesine gerek olmamakta, sözleşmeler 2002/2 sayılı Tebliğ’de sayılı koşulları
taşıdıkları takdirde herhangi bir bildirime gerek olmaksızın grup muafiyetinden
otomatik olarak yararlanmaktadır.

H.3.2. Sözleşmenin 4054 sayılı Kanun’un 4. ve 5. Maddeleri Kapsamında
Değerlendirilmesi

Başvuru konusu Sözleşme ile Doğadan, CCSD’yi sözleşme konusu ürünlerin
bölgede yeniden satışı için tek münhasır distribütörü olarak belirlemekte ve bu 160
çerçevede Sözleşme’nin yürürlükte olduğu sürece ürünleri bölgede dağıtmak veya
satmaktan veya dağıtımı ve satışı için 3. kişileri yetkilendirmekten kaçınmayı taahhüt
etmektedir (m. 2 (b)). Diğer yandan CCSD sözleşme ile ürünleri münhasıran
Doğadan’dan almak, ürünleri bölge dışına satmamak, ürünleri doğrudan veya belirli
alt distribütörlere satmak ve marka bütünlüğü, şirket imajı, ürün kalitesi vb. ile ilgili <