Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2009-4-116 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 09-33/732-170
Karar Tarihi : 15.7.2009
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI (Başkan V.) 10
Üyeler : Mehmet Akif ERSİN, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı
KARAKELLE, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY, Murat
ÇETİNKAYA
B. RAPORTÖRLER : Esin AYGÜN, Gülçin DERE
C. ŞİKÂYET EDEN : Cihan-Eralpler Oto. End. San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Hakan AKÇAR
Balmumcu İBA Blokları No:8/8 Beşiktaş/İstanbul
20
D. ŞİKÂYET EDİLEN: Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.Ş.
E5 Karayolu Fil Yokuşu No:24 Maltepe/İstanbul
E. DOSYA KONUSU: Yetkili servis ve yetkili satıcılık anlaşmaları ile bu
anlaşmalara ilişkin feshi ihbar süresinin yapılan harcama ve yatırımları geri
kazandırmayacak ve rekabet etme haklarını kullanmaya imkân vermeyecek
kadar kısa tutulduğu ve böylece Yüce Auto Motorlu Araçlar Tic. A.Ş. (Yüce
Oto)’nin 1998/3 sayılı Motorlu Taşıtlar Dağıtım ve Servis Anlaşmalarına
İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nde öngörülen yükümlülüklerine aykırı
davranmak suretiyle 4054 sayılı rekabetin Korunması Hakkında Kanunu 30
ihlal ettiği iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ: Şikâyet başvurusunda;
- Şikâyetçi ile Yüce Oto arasında 19.2.2001 tarihinde Skoda markalı motorlu kara
taşıtlarının ve yedek parçalarının Gaziantep bölgesinde servis, bakım ve onarım
hizmetlerinin yürütülmesi konusunda Servis ve Bakım Hizmetleri Sözleşmesi
imzalandığı, bu tarihten sekiz ay sonra taraflar arasında yetkili satıcılığın da
üstlenilmesi konusunda sözlü olarak anlaşmaya varıldığı,
- Bununla birlikte Yüce Oto tarafından her iki anlaşmanın da Servis ve Bakım
Hizmetleri Sözleşmesi’nin 19. ve 22. maddelerine dayanılarak ve 6 aylık feshi 40
ihbar süresi tanınarak 31.12.2004 tarihi itibarıyla sebep gösterilmeksizin, tek
taraflı olarak feshedildiği,
09-33/732-170
2
- Yüce Oto’nun feshi ihbar süresinde, başvuru sahibini iş yapamaz hale getirecek
uygulamalarda bulunduğu,
- Şikâyetçinin Skoda markalı motorlu kara taşıtları ve yedek parçalarını satmak
konusunda 5.6.2001-31.12.2004 tarihleri arasında her yıl düzenli olarak yetki
belgesi ile yetkilendirilmiş olsa da istediği şartlarda araç satamadığı, Yüce
Oto’nun, kendisinden koyduğu kotaları tutturması, teminat mektubu, plaza inşaatı
ve yatırım taleplerinde bulunduğu ve bu taleplerin şikâyetçi tarafından yerine 50
getirildiği; bu şartlar altında tarafların 2001 yılında sadece bir yıl için sözleşme
akdetme iradesini taşıdıklarının kabul edilemeyeceği ve bu sebeple anılan yetkili
satıcılık sözleşmesinin belirsiz süreli olduğu ve 6 aylık feshi ihbar süresi verilerek
feshedilemeyeceği,
- Yetkili Satıcılık Sözleşmesi’nin belirsiz süreli olması sebebiyle 1998/3 sayılı
Tebliğ gereğince bu sözleşme için tanınması gereken feshi ihbar süresinin 6 ay
değil, 2 yıl olması gerektiği ve böylece Yüce Oto’nun 1998/3 sayılı Tebliğ’de
öngörülen yükümlülüklerine aykırı davranmak suretiyle 4054 sayılı Kanunu ihlal
ettiği
iddia edilerek konunun 4054 sayılı Kanun kapsamında incelenmesi talep 60
edilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 4.6.2009 tarih ve 3914 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 18.6.2009 tarih ve 2009-4-116/BN-09-MHA sayılı
Bilgi Notu, 24.6.2009 tarih ve 09-30 sayılı Kurul toplantısında görüşülmüş ve
4054 sayılı Kanun’un 4. ve 6. maddelerinin ihlaline ilişkin bir soruşturma
açılmasına gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, Kanun'un 40/1.
maddesi uyarınca önaraştırma yapılmasına 09-30/638-M sayı ile karar verilmiştir.
İlgili karar uyarınca düzenlenen 10.7.2009 tarih ve 2009-4-116/ÖA-09-EA sayılı
Önaraştırma Raporu aynı tarih ve REK.0.08.00.00-110/227 sayılı Başkanlık 70
önergesi ile 09-33 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili Rapor’da; taraflar arasındaki anlaşmayı 1998/3
sayılı Tebliğ kapsamı dışına çıkaran hükümlerin bulunduğu, ancak anılan
hükümlerin açık rekabet ihlali olarak nitelendirilemeyeceği, dolayısıyla hâlihazırda
sona ermiş bulunan ve 4054 sayılı Kanun’u açık olarak ihlal etmeyen anlaşma ile
ilgili olarak soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı görüşüne yer verilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
80
I.1. İlgili Pazar
I.1.1. İlgili Ürün Pazarı
Hakkında önaraştırma yapılan Yüce Oto bayilik ağı vasıtasıyla Türkiye çapında
Skoda markalı araçların ve yedek parçaların dağıtımını gerçekleştiren distribütör
firmadır. Yüce Oto bayileri ise Skoda markalı araçların ve yedek parçaların satışı,
satış sonrası yedek parça, bakım ve onarım hizmetlerini vermektedir. Yüce
09-33/732-170
3
Oto’nun bayileri ile akdettiği anlaşmalar çerçevesinde ilgili ürün pazarları, “yeni
motorlu taşıtların dağıtımı, satışı ve pazarlaması” ve “Skoda marka motorlu
taşıtların satış sonrası yedek parça, bakım ve onarım hizmetleri” olarak tespit 90
edilmiştir.
I.1.2. İlgili Coğrafi Pazar
İlgili ürün olarak tespit edilen araçların ülke genelinde herhangi bir engelle
karşılaşmadan arz ve talep edilmesi dolayısı ile coğrafi pazar “Türkiye” olarak
belirlenmiştir.
I.2. Değerlendirme
Dilekçe ve eklerinin incelenmesi sonucunda; şikâyet konusunun esas itibarıyla,
yetkili servis ve yetkili satıcılık anlaşmalarına ilişkin feshi ihbar süresinin yapılan 100
harcama ve yatırımları geri kazandırmayacak ve rekabet etme haklarını
kullanmaya imkân vermeyecek kadar kısa tutulduğu ve böylece Yüce Oto’nun
1998/3 sayılı Tebliğ’de öngörülen yükümlülüklerine aykırı davranmak suretiyle
4054 sayılı Kanunu ihlal ettiği iddiasına dayandığı anlaşılmıştır.
Cihan-Eralpler Oto. End. San. ve Tic. A.Ş. (Cihan-Eralpler) ile Yüce Oto arasında
19.2.2001 tarihinde Servis ve Bakım Hizmetleri Sözleşmesi’nin imzalandığı ve
şikâyetçinin bu sözleşmeye istinaden yetkili servis olarak faaliyet gösterdiği
görülmektedir. Yetkili satıcılık konusunda ise taraflar arasında yazılı bir sözleşme
bulunmamakla birlikte, bir yıllık sürelerle Cihan-Eralpler’in yetkilendirildiği ve
imzalanan “Ek Protokol” başlıklı belge ile de bayilik kapsamında yapılacak 110
kampanyalı satışların koşullarının düzenlendiği anlaşılmaktadır. Esasen, Yüce
Oto da bayilik ilişkisini inkâr etmemekte, böyle bir sözleşme kurulduğunu kabul
etmektedir. Zira Yüce Oto tarafından gönderilen fesih ihtarnamesinde taraflar
arasında akdedilmiş bulunan yetkili satıcılık, servis ve bakım hizmetlerine ilişkin
sözleşmelerin 31.12.2004 tarihinde feshedilmiş olacağı bildirilmiştir. Bilindiği
üzere, 1998/3 sayılı Tebliğ’de öngörülen koşulları sağlayan motorlu taşıt
