Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2010-1-238 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 11-08/160-52
Karar Tarihi : 09.02.2011
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, Mehmet Akif ERSİN,
İsmail Hakkı KARAKELLE, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY,
Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR 10
B. RAPORTÖRLER: İsmail Atalay YOLCU, Harun ULU, Selim ÜNAL, Harun GÜNDÜZ,
Çiğdem ÜNAL, Fatma ATAÇ, Tuğçe KOYUNCU, Burak SAĞLAM,
Selen Yersu ŞAHİN
C. ŞİKAYET
EDENLER : -Posta ve Telgraf Teşkilatı Biriktirme ve Yardım Sandığı
Temsilcisi: Av. Halis ÇITIR
Tuna Cad. No:14/12 Kızılay/Ankara
-Özpet Petrol ve Otomotiv Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Aykut AYDOĞAN
Karahasan Sk. No:8/5 Balmumcu Beşiktaş/İstanbul 20
-Nadir YAPAR
Şirinyalı Mah. Lara Cd. Kılıçarslan Sitesi C-13/28 Muratpaşa/Antalya
-Ercoş Otomotiv Nak. İnş. Torna Tamir Aky. İst. ve LPG Bayiliği
San. Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. İbrahim GÜL
Mithatpaşa Cad. 13/12 Kızılay/Ankara
-Mehmet Ercan BORAN
Oran Şehri, Mesa Blokları, Selvi Apt. D:35 Oran-Çankaya/Ankara
- Arsan BORAN
Şelale Evleri Manavgat 2 Apt. No:12 Bahçeşehir/İstanbul 30
-Atilla BAŞOĞLU, Muradiye BAŞOĞLU, Levent Hüseyin
BAŞOĞLU, Hüseyin BAŞOĞLU
Temsilcisi: Av. Ümit ÖZATA
Kale Mah. Gazi Cad. Şükür Han No:19/206 Samsun
-Erdiloğlu Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda Tekstil Nak. İnş. Oto.
San. Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Ayşe Elvan EROL
1378 Sk. No:4/1 Kordon İşhanı K:1/104 Alsancak/İzmir
-Arıcı Petrol İnş. Tic. Ltd. Şti
Hacıfeyzullah Mah. S. Mumcu Cad. No:1 Kuşadası/Aydın 40
-Gümüş Petrol ve Mak. San. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Alaattin KARA
İstanbul Cad. Morsümbül Sk. Çavuşoğlu İş Mrk. No:1 K:4 D:43
Bakırköy/İstanbul
-Bezirgan Akaryakıt Otomotiv İnş. Tic. ve San. A.Ş.
İstanbul Yolu Bosna Hersek Mah. No:680 Selçuklu/Konya
-Adataş Eğitim Hiz. Tic. Ve San. A.Ş.
Total Akaryakıt İstasyonu Söğütlü Bayi Sakarya
-Fatma DAĞLIOĞLU
Temsilcisi: Av. Serkan GÜRBÜZ 50
Sahabiye Mah. Ahmetpaşa Cad. Türkaslan İş Mrk. 75/5 Kayseri
11-08/160-52
2
-Kaleli Enerji Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti
Temsilcisi: Av. Yakup DEMİR
19 Mayıs Bulvarı No:77/1 Kayaş Mamak/Ankara
-Osman KARAOĞLAN, Mustafa Kemal KARAOĞLAN ve
Hüseyin Avni KARAOĞLAN
Salih Omurtak Caddesi No:43 Işıkkent/İzmir
-Tipet Tic. ve Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Selim YAVUZ
Osmaniye Mah. Şirin Sk. No:8/4 Bakırköy/İstanbul 60
-Demirşah Pet.Day.Tük.Mal.Elek.Gıda Zir. İlaç Mad. Tur. Tek.
İnş. Oto. Nak. San. Tic. Ltd. Şti
DEMİR D- 100 Karayolu Üzeri Emniyet Müd.Karşısı Derince/Kocaeli
-İsmail BİLGİLİ ve Bilgili Petrol Otomobilcilik
Hikmet Bahri Bilgili ve Ortakları Koll. Şti.
Mahir İz Cad. No:39 Üsküdar/İstanbul
- İsmail BİLGİLİ ve Bilgili Petrol Otomobilcilik
Hikmet Bahri Bilgili ve Ortakları Koll. Şti.
Temsilcisi Av. Alper ÜLKÜ
Divanyolu Cad. Bestekarosman Sok. Birkonlar No: 8/5 70
Cağaloğlu/İstanbul
-Sonay Petrol Ür.Nak.San.Tic.Ltd.Şti
Temsilcisi: Av. Narin Sevinç ARSLAN
Karadeniz Mah. Cumhuriyet Cad. No: 106/3 Samsun
-Ömer BOZKURT Üçel Gıda San.Tic.Ltd.Şti.
H.Okan Merzeci Bulv.No:17 Mersin
-Hüsamettin KARAKAŞOĞLU
Temsilcisi: Av. Yavuz CENGİZ
Alemdağ Cad. No:33 Kat:4 Daire:11 Ümraniye/İstanbul
-Turcan Akaryakıt, Enka Akaryakıt ve Güzide Yeşim Canver 80
Temsilcisi: Av. Ercan GÜLMEN
İnönü Cd. Aslanoğlu İş Merkezi Kat:2 D:16 Seyhan/Adana
-Yalçın Gıda İthalat İhracat San. Ltd. Şti.
Evkaf Mah. Sevibükü Mevkii Korgan Kumru yolu üzeri
Fatsa/Ordu
-Hilal Petrol Gaz. Ür.İnş.Oto.Paz.İth.İhr.S Tic.Ltd.Şti.
B.H.Paşa Mah. Cebeci Cad. No:119 Küçükköy
Gaziosmanpaşa/İstanbul
-Sedef İnş. Tic. Turizm A.Ş.
Temsilcisi: Av. H.Vedat GÜRER 90
İstiklal Cad. No:130 Elhamra Han 117-118 Beyoğlu/İstanbul
-Seven Pet. İnş. Turz. Eml. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Mustafa BAYAZIT
GMK Bulvarı No:56/6 Maltepe 06570 Çankaya/Ankara
-Koman Petrol Ürünleri Ağır Nak. İnş.S Tic. Ltd. Şti.
Samsun Yolu 19 Mayıs Bulvarı No:701 Mamak/Ankara
-Yem-Ak Petrol Ürünleri İnşaat ve Tic. Ltd.Şti.
Hürriyet Mah. Cengiz Topel Cad. No:115/C Küçükköy
Gaziosmanpaşa/İstanbul
-Halit UZUNER 100
Turan Güneş Cad. No:212 İzmit/Kocaeli
-Turmak Tur.Tic. ve San.Ltd.Şti
Üçyol Mevkii Muğla Aydın Karayolu Yatağan/Muğla
11-08/160-52
3
-Kimaş Akaryakıt Din.Tes.İnş.Tah.Mob.Teks.Ür.ve Tic. Ltd. Şti
Temsilcisi: Av. Ali AVCI
Ulucami Cad. Sayınlar İşh. Kat:4/19 İskenderun
-Sakarya Donatım Akaryakııt San.Tic.Ltd.Şti.
Adem Yavuz AÇICI
Pabuçcular Mah. Güllük Sok.No. 5 Adapazarı
-Akata Pet.Ür.Paz. İnş.S Tic.Ltd.Şti ve Hasan KARAKAYA 110
Temsilcileri: Av.Ahmet AKGÜL-Av.Pınar AKGÜL DOĞUSOY ve
Av.Can DOĞUSOY
Onur Sk. Yılmaz Apt. No:26/7 Maltepe/Ankara
-Güneştepe Petrol İnş. Gıda Turz. Eğitim ve Tic. Ltd. Şti.
Merkez Mah. Bağlar Cad. No:59 Bağcılar/İstanbul
-Erdoğan TÖZGE
Şehit Fethi Bey Cad. M. Birsel İş Mrk. No:36/3 İzmir
-Tayas Petrol
Birlik Mah. 448 Cad. 109/7 Çankaya/Ankara
-Rafet DİKİCİ ve Şerife DİKİCİ Kadıköy Cihaz ve Oto Tic. A.Ş. 120
Moda Mektep Sok. Nadide Apt. No.4/3 Kadıköy/İstanbul
-Tase Madeni Yağ Tic. Akaryakıt San. End. Ltd.Şti.
Yeni Sanayi Girişi BP İstasyonu 38060 Kayseri
-Ersay Turz. Petrol Tic. Ve San. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Yaşar AYDIN
Mersin Adana Karayolu 11. km. Bağcılar Beldesi Mersin
-Ak-Pet Akaryakıt San. ve Tic.Ltd.Şti.
Temsilcileri: Av.Cem ERYILMAZ ve Av.Yelda Tuğcu ERYILMAZ
Ziyabey Cad. No:16 D:13 Balgat/Ankara
-Özden TAPÇALAP 130
Temsilcileri: Av. Ayşe Elvan EROL ve Av.Orkun GÜLAÇ
1378 Sk. No:4/1 Kordon İş Hanı K:1-104 Alsancak/İzmir
-Tetik Petrol Ür. Nak. Eml.Tar.S Tic. Ltd. Şti
Ankara Eskişehir Karayolu Güzargahı . Polatlı/Ankara
-İva-Son Petrol Ürünleri Paz. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Narin Sevinç ARSLAN
Karadeniz Mah. Cumhuriyet Cad. No:106/3 Samsun
-Akbıyık Pet. Gıda Turz. San Tic. Ltd. Şti.
Konya Yolu Otogar Karşısı No:12 Beyşehir/Konya
-Dalyan Akaryakıt Tic. Turz. İnş. ve San. Ltd. Şti. 140
Temsilcisi : Av. Cem ERYILMAZ
Ziya Bey Cad. No:16/13 Balgat/Ankara
-Halime DOĞAN - Elmadağ Teks. Dış Tic. Pet. İnş. Nak. Turz.
San. ve Tic. Ltd. Şti.
Kemalpaşa Mah. Kenan Evren Köprüsü Altı No:1 Elmadağ/Ankara
-Halil İbrahim PARMAK-Hocaoğulları Petrol San ve Tic. Ltd. Şti.
Demirci Mah. Fatih Camii Sk. No:44 Derinkuyu/Nevşehir
-İsmail Saraçoğlu Hayvan Ürün. Petrol ve Gıda San. Tic. Ltd. Şti.
Fevzi Çakmak Mah. Karakayış Cad. No:221 Karatay/Konya
-Koçaklar Tic. ve San. Koll. Şti. İbrahim Koçak ve Ortakları 150
Yukarı Mah. F.Paşa Cad. No:100 Bozkır/Konya
-Asa Yağ ve Petrol
Temsilcisi: Av. Selim Yavuz
Osmaniye Mah. Şirin Sok. No.8/4 Bakırköy/İstanbul
-Mutlukent Turz. Pet. Nak. Tic. Ltd. Şti.
Sivritaş Sk. Özçelik Apt. No:14 Kat:5 Mecidiyeköy/İstanbul
11-08/160-52
4
-Ereğli Otogaz Petrol ve Nak. San. Tic. Ltd. Şti.
Temsilcileri: Av. Veli TOLU-Av. Ali SÜZGÜN-Av. CAHİT ÖZ
Feritpaşa Mah. Nalçacı Cad. Acentacılar Sit. A Blok 1-2
Selçuklu/Konya 160
-Sayın SU
Dervişağa Sok. No:5, Kurtgazi Mah. Birgi Kasabası-Ödemiş/İzmir
-Ümit SALTIK
Temsilcisi: Av. Arif MUTLU
İstasyon Cad. Esnaf Sitesi B Blok K:1 Ereğli/Konya
-Şahin İNCE İnce Pet. San. ve Tic. Ltd.Şti
Denizli Asfaltı Stad karşısı No:78 Çivril/Denizli
-Talip APAYDIN Apaydın Akaryakıt Ür.Paz. ve Tic. Ltd.Şti.
Hadımköy Bölgesi Hadımköy Yolu Sok. No:23 Çatalca/İstanbul
-Özcanlar İnş. Nak. Pet.Ürün. ve Gıd. San ve Tic. Ltd.Şti 170
Temsilcisi: Av. Atakan ERDEM
Atatürk Bulvarı No:64/16 Kızılay/Ankara
-Kılıçlar Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti
Nevşehir Yolu Üzeri 10. Km. Merkez/Aksaray
-Aksaray Düzgünler Dış Tic. San. ve Paz Ltd. Şti.
E-90 Karayolu Üzeri Aksaray Çıkışı 5. Km. 68100 Aksaray
-Bilal GÖZEN
Gözen Petrol Kayseri Yolu Üzeri 1. Km Kozaklı/Nevşehir
-Adnan Mert-Hata Mert
Temsilcisi Av. Muzaffer DEMİR 180
Abidei Hürriyet Cad. Yonca Apt. No:282 K:4 D:12 Şişli/İstanbul
-Hasan ERTEM ve Ortakları Koll.Şti.
Sarıbuğday Köyü Merzifon/Amasya
-Mehmet BAŞKAN
Samsaçavuş Köyü Mudurnu/Bolu
-Murat Petrol Ürünleri-İzzet ÇİÇEK
Ankara Yolu Üzeri Üst Geçit Yanı Tarsus/Mersin
-Niyazi Gönen
Temsilcisi Av. Caner SAYAR
49. Sk. No:5/102 İbrahim Sayar İşhanı 48700 Marmaris/Muğla 190
-Jeopet Petrol Ürünleri Paz. ve Nakl. Tic. Ltd. Şti.
Barbaros Mah. Belde Garajı Karşısı No:8 Körfez/Kocaeli
-Macide CANTÜRK
Temsilcisi: Av. Mustafa ÖNDES
Zafer Cad. No:109 Urla/İzmir
-Serinyıl Petrol İnş. Nak. Tur. Plastik San. ve Tic. Ltd. Şti.
Bahçesaray Mah. 135. Cad. No:101 Aksaray
-Vakıf Enerji ve Madencilik A.Ş.
Sancak Mah. 507. Sk. No:9/4 Çankaya/Ankara
-Yüksel GÜLTEKİN 200
Kındam Mevkii Kayseri Yolu Üzeri 2.Km Merkez Kırşehir
-İsotlar Motor Otom. Petrol Tur. Nakliye İnşaat San. ve Tic. A.Ş.
T. Cemal Beriker Bulv.No:457 Seyhan/Adana
-Hayrettin YILDIRIM
Kaynaşlı Petrol D-100 karayolu üzeri Otoban çıkışı Çele Mah.
Kaynaşlı/Düzce
-Çiçek Petrol Ürünleri ve Otomotiv Tic. San. Ltd. Şti.
Temsilcisi: Av. Murat BAŞMAN
Altunizade Mah. Kısıklı Cad. No:92 Üsküdar/İstanbul
11-08/160-52
5
-İda Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda San. Tic. Ltd. Şti. 210
Temsilcisi: Av. Muzaffer DEMİR
Abidei Hürriyet Cad. Yonca Apt No:282 K:4 D:12 Şişli/İstanbul
-IPC Petrol Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.
Temsilcisi: Av. Ahmet YAMAN
Kışla Cad. No:41/22 Topçular Eyüp/İstanbul
-Mustafa ERDEM
Temsilcisi: Av. Abdulkadir AKBAŞ
Kurbağalıdere Cad. No:20 D.1 Hasanpaşa Kadıköy/İstanbul
-Ahmet BAKIŞ
Temsilcisi: Av. Gürsel BAYDUR 220
Uluyol Harun Kasapoğlu İş Merkezi No:63/5 Osmangazi/Bursa
-Birol BEY
Burhan Alkan Bulvarı No:22 Kepsut/Balıkesir
-Recep DEMİRTAŞ
M.Kemal Mahallesi O.Merzeci Bulvarı No: 412 Mersin
-Muzaffer ANLI(Zafer Petrol)
Taşucu Yolu Üzeri, Ulugöz Köyü, Silifke/Mersin
D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA
YAPILANLAR : - Akpet Akaryakıt Dağıtım A.Ş.
Söğütlü Çeşme Cad. No: 87/1 Kadıköy/İstanbul 230
- Altınbaş Petrol ve Ticaret A.Ş.
Altınbaş Plaza Mahmutbey Dilmenler Cad.No:26 Kat:4
Bağcılar/İstanbul
- Aygaz A.Ş.
Büyükdere Cad. No: 145/1 Zincirlikuyu/İstanbul
- Bölünmez Petrolcülük A.Ş.
Şişhane Yokuşu Demirören Han. No:2 Azapkapı/İstanbul
- BP Petrolleri A.Ş.
Sarı Kanarya Sok. No:14 K.2 Plaza Kozyatağı Kadıköy/İstanbul
- Erciyes Gaz A.Ş. 240
Boğazköprü Mevkii 38560 İncesu/Kayseri
- Lukoil Eurasia Petrol A.Ş.
Kore Şehitleri Cad. Yüzbaşı Kaya Aldoğan Sok. No:9
Esentepe/Şişli 34394 İstanbul
- Opet Petrolcülük A.Ş.
Kısıklı Mah. Sarıgazi Cad. No:65 34696 Üsküdar/İstanbul
- Petline Petrol ürünleri A.Ş.
Ünalan Mah. Ünalan Cad. No:9 Kat:4-5 Üsküdar/İstanbul
- Petrol Ofisi A.Ş.
Eski Büyükdere Cad. No:33-37 Maslak/İstanbul 250
- Shell&Turcas Petrol A.Ş.
Karamancılar İş Merkezi Gülbahar Mah. Salih Tozan Sok. No:18
B Blok Esentepe-Şişli/İstanbul
- Termopet Akaryakıt Nak. Tic. Ltd. Şti.
Cevizlidere Cad. No: 7/1 Yukarı Öveçler/Ankara
- Total Oil Türkiye A.Ş.
İnkılap Mah. Üntel Sok. Onur Ofis Park İş Merkezi B1 Blok
No:10 Ümraniye/İstanbul
- Turkuaz Petrol Ürünleri A.Ş.
Bulgurlu Mah. Bağlar Cad. No:7 Üsküdar/İstanbul 260
- Yıldırım Petrol Tic. ve Nak. A.Ş.
19 Mayıs Cad. No:4 Nova Baran Plaza Kat:9 Şisli/İstanbul
11-08/160-52
6
E. DOSYA KONUSU: Dağıtım şirketleri tarafından yapılan dikey anlaşmalar ve
çeşitli uygulamalar yoluyla 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un
ve 2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği'nin ihlal edildiği
iddiası.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına intikal eden ve aşağıda yer verilen şikayetler
ile ilgili olarak ile hazırlanan 3.12.2010 tarih ve 2010-1-238/İİ-10-264.HU sayılı İlk
İnceleme Raporu Rekabet Kurulu’nun 8.12.2010 tarih ve 10-76/1568-M sayılı
toplantısında görüşülmüş ve 4054 sayılı Kanun çerçevesinde bir soruşturma 270
açılmasına gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla, Kanun’un 40/1. maddesi
uyarınca ilgili şirketler hakkında önaraştırma açılmasına karar verilmiştir. Söz konusu
karar tarihinden sonra Kurum’a intikal eden şikayetler bakımından düzenlenen
17.12.2010 tarih ve 2010-1-341/İİ-10-383.HG sayılı İlk İnceleme Raporu ise Rekabet
Kurulu’nun 23.12.2010 tarih ve 10-80/1663-M sayılı toplantısında görüşülerek,
şikayetlere ilişkin olarak önaraştırma yapılmasına karar verilmiş ve bu önaraştırmanın
8.12.2010 tarih ve 10-76/1568-M sayılı Kurul kararı ile yapılmasına karar verilen
önaraştırma ile birleştirilmesine karar verilmiştir. Son olarak 30.12.2010 tarih ve 2010-
1-354/İİ-10-383.HG sayılı İlk İnceleme raporu ekinde sunulan başvurular Rekabet
Kurulu’nun 6.1.2011 tarih ve 11-02/08-M sayılı toplantısında görüşülerek içerik ve 280
kapsam bakımından benzer nitelikteki 8.12.2010 tarih ve 10-76/1568-M sayılı Kurul
kararı ile başlatılan önaraştırma kapsamına dahil edilmiş, söz konusu üç adet İlk
İnceleme Raporu ekinde yer alan tüm başvurular tek bir önaraştırma kapsamında
değerlendirilmiştir.
Bunun üzerine, 4054 sayılı Kanun'un ve 2002/2 sayılı Tebliğ’in ilgili hükümleri uyarınca
yapılan inceleme sonucunda düzenlenen 28.01.2011 tarih ve 2010-1-238/ÖA-11-
139.İAY sayılı Önaraştırma Raporu 07.02.2011 tarih ve REK.0.05.00.00-110/29 sayılı
Başkanlık önergesi ile 11-08 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara
bağlanmıştır.
G. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvurularda ileri sürülen iddialar özetle; akaryakıt 290
sektöründeki dağıtım şirketlerinin bayileriyle yaptıkları dikey anlaşmaların ve bunlara
ilişkin uygulamaların 4054 sayılı Kanun ile 2002/2 sayılı Tebliği’e aykırı olduğu iddia
edilmektedir.
H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
1. Shell&Turcas Petrol A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
 Özpet Petrol ve Otomotiv Tic. Ltd. Şti., Nadir Yapar, Erçoş Otomotiv Nak. İnş. Torna
Tamir Aky. İst. ve LPG Bayiliği San. Tic. A.Ş., Erdiloğlu Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda
Tekstil Nak. İnş. Oto. San. Tic. Ltd. Şti., Arıcı Petrol İnş. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan
başvurular bakımından intifa veya kira haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu ya da
şikayetçilerin terkin etmelerine olanak sağlayacak şekilde vekaletname gönderildiği 300
tespit edildiğinden söz konusu başvurular ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun
kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
 Mehmet Ercan Boran-Arsan Boran, Attila Başoğlu-Muradiye Başoğlu-Levent
Hüseyin Başoğlu-Hüseyin Başoğlu tarafından yapılan başvurular bakımından beş yıllık
dönem için taraflar arasında yeni bir anlaşma sağlandığı tespit edildiğinden söz konusu
başvurular ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem
yapılmasına gerek olmadığı,
 Posta ve Telgraf Teşkilatı Biriktirme ve Yardım Sandığı tarafından yapılan başvuru
bakımından dikey ilişkinin temelini teşkil eden Turcas lehine 1992 yılında tanınan 25 yıl
süreli tapuya şerh edilmiş kira hakkı ve akaryakıt bayilik sözleşmesinden oluşan dikey 310
ilişkinin 18.9.2010 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ’in sağladığı grup muafiyetinden
yararlanabildiği, bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara
11-08/160-52
7
gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey
anlaşmayı sonlandırmaları hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında
soruşturma açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
2. Total Oil Türkiye A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
 Gümüş Petrol ve Makina Sanayi Limited Şirketi, Fatma Dağlıoğlu tarafından yapılan
başvurular bakımından intifa veya kira haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu ya da
şikayetçilerin terkin etmelerine olanak sağlayacak şekilde vekaletname gönderildiği
tespit edildiğinden söz konusu başvurularla ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında 320
herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
 Kaleli Enerji Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan başvuru bakımından
taraflar arasında 16.11.2009 tarihinde beş yıl süreyle istasyonlu bayilik sözleşmesi
akdedildiği ve Total lehine tesis edilmiş olan intifa hakkının 17.12.2009 tarihinde terkin
edilmiş olduğu tespit edildiğinden söz konusu başvuru ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun
kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
 İsmail Bilgili ve Bilgili Petrol Otomobilcilik Hikmet Bahri Bilgili ve Ortakları Koll. Şti.
tarafından yapılan başvuru bakımından taraflar arasındaki dikey ilişkinin sona ermiş
olduğu ve taraflar arasındaki kiracılık ilişkisinin 2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen beş
yıllık sınırlamaya tabi olmadığı, bu nedenle söz konusu başvuru ile ilgili olarak 4054 330
sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
 Bezirgan Akaryakıt Otomotiv İnş. Tic. ve San. A.Ş. tarafından yapılan başvuru
bakımından 27.10.2009 tarihinde tarafların dikey ilişkiyi beş yıllık süreyle sürdürme
konusundaki iradelerini ortaya koydukları tespit edilmekle birlikte söz konusu
anlaşmanın feshedilmiş olması ve halihazırda haksız fesih iddiasıyla bu hususun
yargıya taşınmış olması nedeniyle, bu aşamada ilave bir değerlendirme yapılmasının
gerekli olmadığı,
 Osman Karaoğlan, Mustafa Kemal Karaoğlan ve Hüseyin Avni Karaoğlan tarafından
yapılan başvuru bakımından Total ile Kutlay Petrol arasındaki bayilik sözleşmesinin
18.9.2010 tarihine kadar geçerli olacak şekilde yenilendiği tespit edilmekle birlikte, 340
intifa hakkının terkini ve beş yıllık süreyle yeniden tesisine ilişkin olarak akdedilen
25.3.2010 tarihli intifa tesis vaadi sözleşmesinin uygulanmadığı ve bu hususun yargıya
intikal etmiş olması nedeniyle bu aşamada ilave bir değerlendirme yapılmasının gerekli
olmadığı,
 Adataş Eğitim Hiz. Tic. ve San. A.Ş. tarafından yapılan başvuru bakımından dikey
ilişkinin 5.3.2007 tarihinden itibaren beş yıl süreyle 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan
grup muafiyeti kapsamında olduğu,
 Demirşah Petrol Day. Tük. Mal. Elektronik Gıda Zir. İlaç Mad. Tur. Tek. İnş. Oto.
Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan başvuru bakımından taraflar arasındaki dikey
ilişkinin 13.7.2007 tarihinden itibaren beş yıl süreyle 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan 350
grup muafiyeti kapsamında olduğu,
 Tipet Ticaret ve Petrol Ürünleri San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan başvuru
bakımından taraflar arasında 31.5.1999 tarihinde 13 yıl süreyle akdedilen bayilik
sözleşmesi ve 24.5.2005 tarihli üst kullanım hakkı sözleşmesinden oluşan dikey
anlaşmanın 18.9.2010 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile sağlanan grup
muafiyetinden yararlanabildiği, bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca,
taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey
anlaşmayı sonlandırmaları hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında
soruşturma açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
3. Bölünmez Petrolcülük A.Ş.’ye İlişkin Olarak; 360
 Sonay Petrol Ür. Nak. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan başvuru bakımından
dikey ilişkinin temelini teşkil eden, Moil lehine 2003 yılında tanınan 20 yıl süreli intifa
11-08/160-52
8
hakkı ve bayilik sözleşmesinden oluşan dikey ilişkinin 18.09.2010 tarihine kadar
2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanabildiği, bu nedenle 4054
sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden
itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları hususunda süre
verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma açılacağının kendilerine
bildirilmesinin uygun olacağı,
 Üçel Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti./Ömer Bozkurt tarafından yapılan başvuru
bakımından dikey ilişkinin temelini teşkil eden, Moil lehine 2000 yılında tanınan 15 yıl 370
süreli intifa hakkı ve bayilik sözleşmesinden oluşan dikey ilişkinin 18.09.2010 tarihine
kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyetinden yararlanabildiği, bu nedenle
4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden
itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları hususunda süre
verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma açılacağının kendilerine
bildirilmesinin uygun olacağı,
 Hüsamettin Karakaşoğlu tarafından yapılan başvuru bakımından dikey anlaşmaya,
“Moil tarafından üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın, varsa kalan süreye tekabül eden
bedelini ödeyerek anlaşmayı sona erdirebilmesi” konusunda tarafların anlaşmaları
koşuluyla, dikey anlaşmanın başlangıcı olan intifa hakkı tesis tarihinden itibaren on yıla 380
kadar bireysel muafiyet tanınabileceği,
4. Termopet Akaryakıt Nakliyat Ticaret Limited Şirketi’ne İlişkin Olarak;
 Vural Petrol Kolektif Şirketi tarafından yapılan başvuru bakımından, ilgili intifa
hakkının tapudan terkini için vekaletname gönderilmiş olduğu, ipotek hakkının terkinine
ilişkin hususların 2002/2 sayılı Tebliğ ile düzenlenen rekabet yasağı süresi ile
bağlantısının bulunmadığı, bu nedenle söz konusu dikey ilişki ile ilgili olarak 4054 sayılı
Kanun kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
5. Altınbaş Petrol ve Ticaret A.Ş.’ye ve Yıldırım Petrol Ticaret ve Nakliyat A.Ş.’ye
İlişkin Olarak;
- Asa Yağ ve Petrol Ürünleri Depolama Pazarlama Nak. San. Tic. Ltd. Şti., Koçaklar 390
Tic. ve San. Koll. Şti., İsmail Saraçoğlu Hayvan Ürünleri Petrol ve Gıda Sanayi ve
Ticaret Ltd. Şti., Hocaoğulları Petrol San. ve Tic. Ltd. Şti., Elmadağ Tekstil Dış Ticaret
Petrol İnşaat Nakliyat Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi., Dalyan Ak. Tic. Turz.
İnş. Ve San. Ltd. Şti., Akbıyık Petrol Gıda Turizm San. Tic. Ltd.Şti., İva-Son Petrol
Ürünleri Paz. Taş. İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti., Tetik Petrol Ürünleri Nakliyat Emlak Tarım
Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti., Ereğli Otogaz Petrol ve Nak. San. Tic. Ltd. Şti., Zafer Petrol
Muzaffer Anlı, Caner Petrol Ürünleri Gıda Maddeleri ve Turizm İşletmeciliği San. ve
Tic. Ltd. Şti.,Mutlukent Turizm Petrol Nakliyat ve Tic. Ltd. Şti. tarafından yapılan
başvurular bakımından 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli
kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmayı 400
sonlandırmaları hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma
açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
- Koman Petrol Ürünleri Ağır Nakliyat İnşaat San. ve Tic.Ltd. Şti. bakımından dikey
anlaşmanın 8.12.2011 tarihine kadar grup muafiyetinden yararlandığı,
6. Opet Petrolcülük A.Ş’ye İlişkin Olarak;
 İsotlar Motor Otomotiv Petrol Turizm Nakliye İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş., Yalçın
Gıda İthalat İhracat Sanayi Ltd. Şti., M. Seven Pet. İnş. Turz. Eml. San. ve Tic. Ltd. Şti.
tarafından yapılan başvurular bakımından dikey anlaşmaların sona erdirilmiş olduğu,
bu nedenle söz konusu başvurular ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında
herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı, 410
- Sedef İnşaat Ticaret Turizm A.Ş. tarafından yapılan başvuru bakımından dikey
ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde yer alan istisna hükmünden yararlandığı,
11-08/160-52
9
- Hilal Petrol Gaz Ürünleri İnşaat Otomotiv Paz. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd. Şti.
tarafından yapılan başvuru bakımından dikey anlaşmaya “Opet tarafından üstlenilen
ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül eden bedelini ödeyerek anlaşmayı
sona erdirebilmesi” konusunda tarafların anlaşmaları koşuluyla, imza tarihinden
itibaren on yıla kadar bireysel muafiyet tanınabileceği, bununla birlikte dikey
anlaşmanın muafiyetten yararlanacağı sürenin hesaplanmasında, istasyonun faaliyete
geçtiği tarihin esas alınmasının mümkün olmadığı,
- Opet Petrolcülük A.Ş. ile Enka Akaryakıt Ürünleri Nakliyat Gıda San. ve Tic. Ltd. 420
Şti. arasındaki dikey ilişkinin 18.9.2010 tarihine kadar grup muafiyeti kapsamında
olduğu, bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli
kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmayı
sonlandırmaları hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma
açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı ve Opet tarafından yapılan
başvuruya bireysel muafiyet tanınamayacağı,
- Aygaz A.Ş. ile Enka Akaryakıt Ürünleri Nakliyat Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti.
arasındaki dikey ilişkinin 18.9.2010 tarihine kadar grup muafiyeti kapsamında olduğu,
bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli kararın
tebliği tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmayı sonlandırmaları 430
hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma açılacağının
kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
7. BP Petrolleri A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
- Yem-Ak Petrol, Halit Uzuner (Uzuner Petrol), Turmak, Kimaş Akaryakıt, Adem
Yavuz Açıcı (Sakarya Donatım Akaryakıt), Akata Petrol (Hasan Karakaya), Erdoğan
Tözge, Tayas Petrol, Rafet Dikici-Şerife Dikici (Kadıköy Cihaz ve Oto Tic. A.Ş.), Talip
Apaydın (Apaydın Akaryakıt), Tase Akaryakıt tarafından yapılan başvurular
bakımından ilgili istasyonların bulunduğu taşınmazlar üzerindeki intifa/kira haklarının
tapudan terkin edilmiş olduğu, başvurularla ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında
herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı, 440
- Ak-Pet Akaryakıt bakımından ise söz konusu istasyona ilişkin dikey anlaşmanın
mevcut durumda muafiyet kapsamında olduğu ve tarafların kendi aralarında
mutabakata vardıkları, ayrıca başvuru sahibinin de yaptığı şikayetten vazgeçtiği,
dolayısıyla başvuru ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem
yapılmasına gerek olmadığı,
- Recep Demirtaş ve Özden Tapçalap tarafından yapılan başvuru bakımından, söz
konusu taşınmaz üzerindeki takyidatların tamamının şikayetçilerce terkininin
sağlanabileceği, dolayısıyla başvuru ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında
herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
- Güneştepe Petrol ve Ersay Petrol tarafından yapılan başvuru bakımından, taraflar 450
arasındaki dikey anlaşmaların 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinin (a) bendinde yer
alan istisna hükmünden yararlanmadığı, bu nedenle söz konusu anlaşmaların 4054
sayılı Kanun’a uygun hale getirilmesi için 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca,
taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık süre verilmesinin, aksi
takdirde haklarında soruşturma açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
8. Petrol Ofisi A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
 Kaynaşlı Petrol Otogaz İnş. Taah. Tic. Ltd. Şti., Çiçek Petrol Ürünleri ve Otomotiv
tic. San. Ltd. Şti., İda Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda San. Tic.Ltd. Şti., İPC Petrol A.Ş.,
Mustafa Erdem, Ahmet Bakış, Birol Bey, Ümit Saltık, İnce Petrolcülük San. Tic. Ltd.
Şti. tarafından yapılan başvurular bakımından ilgili istasyonların bulunduğu taşınmazlar 460
üzerindeki intifa/kira haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu, bu nedenle söz konusu
başvurular ile ilgili olarak 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem
yapılmasına gerek olmadığı,
11-08/160-52
10
-Yüksel Gültekin tarafından yapılan şikayetine konu olan dikey anlaşmanın 12.6.2006
tarihinden itibaren beş yıl süre ile 2002/2 Tebliğ kapsamında muafiyetten yararlandığı,
-Vakıf Enerji ve Madencilik A.Ş. tarafından yapılan şikayetle ilgili olarak, Petrol Ofisi
A.Ş’nin kira hakkını adı geçen şirkete devretmesi gerekirken Mevpet Petrol İnş. Mad.
Tic. Ltd. Şti.’ye devrettiği, bu çerçevede kira hakkını elinde tutan Mevpet Petrol İnş.
Mad. Tic. Ltd. Şti. önaraştırma kapsamında bulunmadığı için bu konuda şu aşamada
bir işlem yapılamayacağı, 470
9. Akpet Akaryakıt Dağıtım A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
- Lukoil ile Serinyıl Petrol İnş. Nak. Turizm Plastik San. ve Tic. Ltd. Şti., Macide
Cantürk, Jeopet Petrol Ürünleri Pazarlama ve Nakliyat Ticaret Ltd. Şti. arasındaki dikey
anlaşmaların 18.9.2010 tarihinin geçmesi ile grup muafiyeti kapsamı dışında kaldığı,
bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca taraflara gerekçeli kararın tebliği
tarihinden itibaren bir aylık sürede aralarındaki dikey anlaşmaları sonlandırmaları
hususunda süre verilmesinin, aksi takdirde haklarında soruşturma açılacağının
kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı,
- Lukoil ile Niyazi Gönen arasında herhangi bir dikey anlaşma bulunmaması
nedeniyle söz konusu başvurunun 4054 sayılı Kanun kapsamında olmadığı, 480
- Lukoil ile Murat Petrol Ürünleri–İzzet Çiçek arasındaki dikey anlaşmanın sona
erdirilmiş olması nedeniyle 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem tesis
edilmesine gerek olmadığı,
- Kurum kayıtlarına 21.9.2010 tarih ve 7308 sayı ile giren başvurunun “4054 Sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Yapılacak İşlemlerde Uygulanacak
Usule İlişkin Yönerge” kapsamında işlem yapılabilecek nitelikte olmadığından başvuru
hakkında herhangi bir işlem tesis edilmesine gerek olmadığı,
10. Pet-Line Petrol Ürünleri Ticaret A.Ş.’ye ilişkin Olarak;
- Mehmet Başkan tarafından yapılan başvuru bakımından taşınmaz üzerindeki intifa
hakkının terkini için vekaletname gönderildiği tespit edildiğinden dikey ilişki ile ilgili 490
olarak 4054 sayılı Kanun çerçevesinde herhangi bir işlem yapılmasına gerek olmadığı,
11. Turkuaz Petrol Ürünleri A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
- Turkuaz ile Kılıçlar Akaryakıt San. ve Tic. Limited Şirketi, Aksaray Düzgünler Dış Tic.
San. Ve Paz. Ltd. Şti., Bilal Gözen, Hasan Ertem ve Ortakları Koll. Şti., Hata Mert-
Adnan Mert arasındaki dikey anlaşmaların sona erdirilmiş olması nedeniyle söz
konusu başvurularla hakkında 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem tesis
edilmesine gerek olmadığı,
12. Erciyes Gaz Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye İlişkin Olarak;
 Özcanlar İnşaat Nakliyat Petrol Ürünleri ve Gıda San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılan
başvuru bakımından dikey ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in tanıdığı istisna hükmünden 500
yararlanamadığı, taraflar arasındaki dikey anlaşmanın 30.1.2007 tarihinden itibaren
beş yıl süre ile 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup muafiyeti kapsamında olduğu,
13. İpoteklerin Terkini ile İlgili Başvurulara İlişkin Olarak;
 Önaraştırma kapsamında şikayetlere konu olan ipoteklerin terkinine ilişkin
hususların 2002/2 sayılı Tebliğ ile düzenlenen rekabet yasağı süresi ile
bağlantısının bulunmadığı ve bu konudaki şikayetlerin reddedilmesi gerektiği,
Haklarında önaraştırma yürütülen teşebbüslerin, benzer nitelikteki tüm dikey
anlaşmalarını 4054 sayılı Kanun ve 2002/2 sayılı Tebliğ hükümlerine uygun olarak tadil
etmeleri gerektiği, aksi takdirde haklarında soruşturma açılabileceği hususlarının söz
konusu teşebbüslere bildirilmesinin uygun olacağı 510
görüşü ifade edilmiştir.

11-08/160-52
11
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Taraflar
I.1.1. Shell&Turcas Petrol A.Ş. (Shell&Turcas)
Türkpetrol ve Madeni Yağlar T.A.Ş. ile İngiliz Burmah Castrol firması ile ortaklaşa
kurulan Turcas Petrolcülük A.Ş. (Turcas), Tabaş Petrolcülük A.Ş. (Tabaş) tarafından
satın alınmış olup 1999 yılında iki şirket Turcas Petrol A.Ş. unvanı altında birleşmiştir.
Rekabet Kurulunun 06-08/103-29 sayı ve 02.02.2006 tarihli kararı ile izin verilen işlem
sonucunda ise Turcas Petrol A.Ş. (Turcas) ve The Shell Company of Turkey Ltd. 520
(Shell), Shell&Turcas Petrol A.Ş. (Shell&Turcas) unvanlı ortak girişim şirketi çatısı
altında faaliyetlerini birleştirmişlerdir. EPDK tarafından hazırlanan 2009 yılı Petrol
Piyasası Raporu’nun ilgili bölümüne göre, Shell & Turcas’ın bayiler aracılığıyla yapılan
satışlar bakımından benzin türlerinde pazar payının %28,7; motorin türlerinde ise
yaklaşık %17 düzeyinde olduğu görülmektedir.
I.1.2. Total OİL Türkiye A.Ş. (Total)
Total, petrol ürünlerinin depolaması ile toptan ve perakende satış konularında faaliyet
göstermektedir. EPDK’dan alınan 06.04.2005 tarihli dağıtıcı lisansına sahip olup,
mevcut durumda şirkete ait Total markası altında faaliyet gösteren toplam istasyonlu
bayi sayısı 509’dur. 530
I.1.3. Bölünmez Petrolcülük A.Ş. (Moil)
1996 yılında kurulan Moil, EPDK’dan alınan 28.4.2005 tarihli dağıtıcı lisansı
kapsamında benzin, motorin, gazyağı, fuel oil, kalorifer yakıtı ve biyodizel ürünleri
dağıtım faaliyetinde bulunmaktadır. LPG dağıtım lisansı ise bulunmamaktadır.
Dosyadaki bilgilere göre, Moil’in gerek benzin gerekse motorin dağıtım pazarındaki
paylarının yaklaşık %1’den küçük olduğu görülmektedir.
I.1.4. Termopet Akaryakıt Nakliyat Ve Tic. Ltd. Şti. (TERMOPET)
1996 yılında kurulmuş olan TERMOPET, 04.01.2005 tarihinde dağıtıcı lisansı almış
olup 512 lisanslı bayisi ile dağıtıcı faaliyetine devam etmektedir.
I.1.5. Opet Petrolcülük A.Ş. (OPET) 540
1992 yılında kurulan OPET, perakende satışlar, ticari ve endüstriyel yakıtlar, madeni
yağlar, depolama ve uluslararası ticaret konularında faaliyet göstermektedir. Opet’in,
801 adedi Opet, 545 adedi Sunpet markaları altında olmak üzere toplam istasyon
sayısı 1346’dır.
I.1.6. Altınbaş Petrol Ve Ticaret A.Ş. (Alpet)
2001 yılında Türkiye’de faaliyete başlayan Alpet, Türkiye’nin en yüksek depolama
kapasitesine sahip akaryakıt dağıtım şirketlerinden biridir. Alpet’in, Kocaeli, Marmara
Ereğlisi, Aliğa/İzmir, Kazanlı/Mersin, Kırıkkale, Samsun ve Batman’da dolum tesisleri
ve 450’den fazla akaryakıt istasyonu bulunmaktadır. Şirket, Türkiye dışında KKTC ve
Arnavutluk’ta faaliyet göstermektedir. 550
I.1.7. Bp Petrolleri A.Ş. (BP)
BP, petrol ürünlerinin depolaması ile toptan ve perakende satışının yanı sıra, madeni
yağ ve jet yakıtı ikmali alanlarında da faaliyet göstermektedir. 2009 yılı sonu itibariyle
BP markası altında faaliyet gösteren toplam istasyon sayısı 605’tir.
I.1.8. Turkuaz Petrol Ürünleri A.Ş. (Turkuaz)
Turkuaz, petrol ve petrol ürünleri satın almak, ithal etmek ve ülkenin çeşitli yerlerinde
stoklar oluşturup pazarlamasını yapmak amacıyla 1994 yılında kurulmuştur.
11-08/160-52
12
Halihazırda, 300’den fazla akaryakıt istasyonu, 4 akaryakıt terminali ve 1 madeni yağ
fabrikası ile pazarda faaliyet göstermektedir.
I.1.9. Petline Petrol Ürünleri Ticaret A.Ş. (Petline) 560
10.3.2005 tarihli dağıtıcı lisansı ile akaryakıt dağıtım faaliyetinde bulunan Petline’nın
halihazırda 221’i istasyonlu olmak üzere toplam 226 bayisi bulunmaktadır.
I.1.10. Erciyesgaz Sanayi Ve Ticaret A.Ş. (Erciyesgaz)
30.3.2006 tarihinde aldığı LPG dağıtıcı lisansı ile faaliyet gösteren Erciyesgaz’ın
halihazırda otogaz bayilik lisansı almış 84 bayisi bulunmaktadır.
I.1.11. Lukoil Eurasia Petrol A.Ş. (Lukoil) (Akpet)
Aytemiz Akaryakıt Dağıtım ve Pazarlama A.Ş., genel kurulunun 06.12.2006 tarihli
kararı uyarınca unvan değişikliğine giderek Akpet Akaryakıt Dağıtım A.Ş. unvanını
almıştır. Akpet, Rekabet Kurulunun 14.08.2008 tarihli ve 08-50/748-304 sayılı kararı ile
izin verilen işlem neticesinde Lukoil’e devredilmiştir. Lukoil hisselerinin yaklaşık %100’ü 570
Lukoil Europe Holdings B.V.’ye aittir. Lukoil halihazırda Lukoil ve Akpet markalarıyla
pazarda faaliyet göstermektedir.
I.1.12. Petrol Ofisi A.Ş. (POAŞ)
2000 yılında özelleştirilen POAŞ, EPDK’dan alınan 6.4.2005 tarihli Dağıtıcı Lisansı ile
benzin, motorin, gazyağı, fuel oil, kalorifer yakıtı, biodizel, jet yakıtı ürünleri, madeni
yağlar ve 11.5.2006 tarihli LPG Dağıtıcı Lisansı ile LPG dağıtıcısı olarak faaliyetlerini
sürdürmektedir.
I.2. GENEL DEĞERLENDİRME
Akaryakıt sektöründeki dağıtım şirketlerinin bayileriyle yaptıkları dikey anlaşmalar ve
bunlara ilişkin uygulamalar hakkında, Kurum kayıtlarına muhtelif tarihlerde intikal eden 580
91 adet başvuru işbu karar kapsamında değerlendirmeye alınmış olup, aşağıda
ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, şikayetler genel olarak, ilgili dağıtım şirketi ile bayisi
arasındaki dikey anlaşmaların 4054 sayılı Kanun ile 2002/2 sayılı Tebliğ’e aykırı
olduğu iddialarını içermekte ve bu konuda gerekli işlemlerin yapılması talep
edilmektedir.
Bilindiği üzere Total-Akdağ kararının Danıştay 13. Dairesi tarafından iptal edilmesi
üzerine, 30.10.2008 tarihinde kararın Rekabet Kurulu tarafından yeniden tesis
edilmesiyle bayilik sözleşmeleri ile bağlantılı ve onlarla birlikte değerlendirilen intifa,
tapuya şerh edilmiş kira ve benzeri uzun süreli sözleşmelerin sürelerinin beş yıllık üst
sınıra uygun hale getirilmesi gerektiği sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte, 590
05.03.2009 tarihli Barbaros-Altınbaş Petrol ve Polpet-Bölünmez Petrolcülük
kararlarında uygulamaların esasları belirlenmiş, izleyen süreçte gerek bireysel
muafiyet başvuruları gerekse şikayet başvuruları kapsamında birçok başvuru karara
bağlanmıştır. Önaraştırmaya konu iddialar akaryakıt sektöründe çeşitli şekillerde
kurulan dikey anlaşmaların farklı türlerine ilişkin olmakla birlikte, tamamı benzer
şekillerde daha önce gerek şikayet gerekse bireysel muafiyet başvurular şeklinde
Rekabet Kurulunun önüne gelerek değerlendirilmiş ve benzer nitelikteki dikey ilişki
çeşitleri bakımından içtihat birliği sağlanmıştır.
Söz konusu kararlar ve sektörle yapılan görüş alışverişi neticesinde Kuruma yapılan
başvurular çerçevesinde, akaryakıt sektöründe çok çeşitli şekillerde kurulan dikey 600
anlaşmalarla karşılaşılmıştır. Bunlardan en yaygın olarak görülen anlaşma türünde,
akaryakıt istasyonu ya da istasyon inşasına elverişli arsa/arazi maliki bayi adayı ile
dağıtıcı arasında bayilik ilişkisinin kurulmasına esas teşkil eden bir protokol
yapılmakta, söz konusu protokolde yüklenilen taahhüde istinaden, malik tarafından
11-08/160-52
13
dağıtıcı lehine ilgili taşınmaz üzerinde uzun süreli kira ya da intifa hakkı tanınmasını
müteakiben taraflar arasında ayrıca bayilik sözleşmesi yapılmaktadır.
Bir başka anlaşma türünde ise bayilik faaliyeti yürütmek isteyen ancak akaryakıt
istasyonu sahibi olmayan kişiler, malik ile anlaşarak taşınmaz üzerinde kira hakkı elde
etmekte, söz konusu kira hakkına istinaden herhangi bir dağıtıcı ile bayilik ilişkisi
kurulmaktadır. Bu süreçte, dağıtıcı ile prensipte anlaşılmasının ardından; dağıtıcı, bayi 610
adayı ve malik arasında üçlü bir protokol yapılmakta veya protokol yapılmaksızın;
malik tarafından ilgili taşınmaz üzerinde dağıtıcı lehine intifa hakkı tanınmakta;
nihayetinde dağıtıcı ile taşınmaz üzerinde kira hakkını elinde bulunduran bayi arasında
da bayilik sözleşmesi imzalanmaktadır.
Yine sektörde yaygın olarak görülen bir başka anlaşma türünde ise daha önce dağıtıcı
lehine ilgili taşınmaz üzerinde kira ya da intifa hakkı tanıyan malik ile dağıtıcı arasında
bayilik sözleşmesi yapılmakta ve istasyon bir müddet malik tarafından bayi sıfatıyla
işletilmektedir. Daha sonra malik ile dağıtıcı arasındaki sözleşme herhangi bir sebeple
sona erdiğinde, malik tarafından bulunan ve dağıtıcı tarafından onaylanan üçüncü bir
kişi bayilik faaliyetini devralmakta ya da işletme hakkı doğrudan dağıtıcı tarafından 620
üçüncü bir kişiye kullandırılmaktadır.
Kuşkusuz, sektörde yukarıda sayılanlar dışında da çeşitli şekillerde kurulan ve
sürdürülen dikey ilişkiler bulunmakla birlikte, işbu karar kapsamında gerek yukarıda
sayılan anlaşma türlerine uyan gerekse de daha farklı nitelikteki anlaşmaların 4054
sayılı Kanun’a ve ilgili mevzuata uygunlukları değerlendirilmiştir.
I.2.1. Konu İle İlgili Mevzuat Hükümleri, Danıştay ve Rekabet Kurulu Kararları
2002/2 sayılı Tebliğ’in 2. maddesinde üretim ve dağıtım zincirinin farklı seviyelerinde
faaliyet gösteren iki ya da daha fazla teşebbüs arasında belirli mal veya hizmetin alımı,
satımı veya yeniden satımı amacıyla yapılan anlaşmalar “dikey anlaşma” olarak
tanımlanmaktadır. Tebliğ’in 3. maddesinde rekabet etmeme yükümlülüğü “alıcının 630
anlaşma konusu mal veya hizmetlerle rekabet eden mal veya hizmetleri üretmesini,
satın almasını, satmasını ya da yeniden satmasını engelleyen doğrudan veya dolaylı
her türlü yükümlülük” olarak ifade edilmiştir. Tebliğ’in 5(a) maddesinde ise, Tebliğ ile
tanınan muafiyetin anlaşmalarda alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı
aşan rekabet etmeme yükümlülüğüne uygulanmayacağı hükme bağlanmıştır.
Rekabet Kurulunun konuya ilişkin olarak daha önce almış olduğu kararlar uyarınca,
18.09.2005 tarihinden önce yapılan ve bu tarih itibarıyla kalan süresi beş yılı aşan
dikey anlaşmaların, 18.09.2010 tarihinde kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlanma olanağı bulunmaktadır. 18.09.2005 tarihinden sonra yapılan
dikey anlaşmalar ise yapıldıkları tarihten itibaren beş yıl süreyle 2002/2 sayılı Tebliğ ile 640
düzenlenen grup muafiyeti kapsamındadır.
Bunun yanında 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde, anlaşmalardaki rekabet
etmememe yükümlülüklerine veya bu yükümlülüğün anlaşmanın asli bir parçası olduğu
hallerde anlaşmanın tamamına yönelik olarak getirilen beş yıllık grup muafiyeti sınırına
ilişkin olarak bir istisnai durum düzenlenmiştir. Söz konusu hüküm, “Alıcının anlaşmaya
dayalı faaliyetlerini sürdürürken kullanacağı tesisin mülkiyeti arazi ile birlikte veya alıcı
ile bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden sağlanan bir üst hakkı çerçevesinde
sağlayıcıya ait ise yahut alıcı bu faaliyetini sağlayıcının alıcı ile bağlantısı olmayan
üçüncü kişilerden elde ettiği bir ayni veya şahsi kullanım hakkının konusu olan bir
tesiste sürdürecekse, alıcıya getirilen rekabet etmeme yükümlülüğü, söz konusu 650
tesisin alıcı tarafından kullanıldığı süreye bağlanabilir; şu kadar ki, rekabet etmeme
yükümlülüğü, bu sürenin beş yılı aşan kısmı bakımından, sadece alıcının söz konusu
tesiste yürüteceği faaliyetini kapsar.” şeklindedir.
11-08/160-52
14
2002/2 sayılı Tebliğ’in açıklanmasına ilişkin Kılavuz’un 36. paragrafında ise, Tebliğ’in
5. maddesinde dikey anlaşmalardaki rekabet etmeme yükümlülüklerine yönelik olarak
düzenlenen istisna hükmünde, “Tebliğ’in 5 inci maddesi ile getirilen bu istisna,
“öncelikle ve özellikle” ilişkinin başlangıcından itibaren üçüncü şahıslardan ayni ya
da şahsi haklar kapsamında taşınmazın kullanma ve/veya yararlanma hakkının
alınması ve bunu müteakiben tesisin bizzat sağlayıcı tarafından işletilmesi ya da
kullanma/yararlanma hakkı veren ile hiçbir bağlantısı olmayan şahıslarla bayilik 660
ilişkisinin kurulması ile sınırlıdır. Muafiyet kapsamındaki beş yıllık süre dolmadan;
faaliyetlerin sona erdirilmesi, devralma vb. yollarla dikey anlaşmanın taraflarında
değişiklik ortaya çıkması halinde muafiyetten yararlanılabilecek sürenin uzaması söz
konusu değildir.” şeklinde açıklama yer almaktadır.
Söz konusu hükümler dikkatle irdelendiğinde, bahse konu istisnadan yararlanmanın,
öncelikle iki koşuldan birinin varlığına bağlı olduğu görülmektedir. Buna göre alıcı
(bayi) anlaşmaya dayalı faaliyetini:
- ya doğrudan veya alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden sağlanan bir
üst hakkı çerçevesinde sağlayıcıya (dağıtıcıya) ait tesis (akaryakıt istasyonu)
üzerinde, 670
- ya da bizzat sağlayıcı tarafından alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden
elde edilen bir ayni veya şahsi kullanım hakkına konu bir tesiste
sürdürmelidir.
Bunun yanı sıra Kılavuzun açık hükümleri çerçevesinde, taraflar arasındaki dikey
ilişkinin istisna hükmünden yararlanabilmesi için, söz konusu ilişkinin en baştan
itibaren yukarıda belirtilen koşullara uygun olarak kurulması gerekmektedir. Nitekim
Danıştay’ın TOTAL/Akdağ dosyasında Rekabet Kurulu kararına karşı Danıştay 13.
Dairesi’nin E.2006/1604 esas numarasına kayden açılan dava sonucunda verilen
13.05.2008 tarihli ve K.2008/4196 sayılı kararın gerekçesi, bu değerlendirmeyi haklı
kılmaktadır. Söz konusu kararda özetle; dağıtıcının bayiiyle kurmuş olduğu hukuki 680
ilişkinin yani taraflar arasındaki dikey anlaşmanın temelinin işletme sözleşmesi ve kira
sözleşmesi olmak üzere iki sözleşmeye dayandığı belirtildikten sonra, Yüksek
Mahkeme’nin, bayilik sözleşmesi de dahil olmak üzere anlaşmanın unsurlarında
sonradan oluşacak değişikliklerin değil, anlaşmanın en baştan itibaren 2002/2 sayılı
Tebliğ’e uygun olarak kurulup kurulmadığının dikkate alınması ve değerlendirmenin bu
çerçevede yapılması gerektiğine işaret ettiği görülmektedir.
Bunun yanında konunun akaryakıt sektörü özelinde ayrı bir önemi de bulunmaktadır.
Şöyle ki; akaryakıt sektöründe akaryakıt istasyonu olmaksızın istasyonlu bayilik
faaliyeti yürütülememesi nedeniyle, dağıtım firmalarının ve bayilerin yürüttükleri ticari
faaliyet ile istasyon arasında sıkı bir ilişki söz konusudur. Bu nedenle, 2002/2 sayılı 690
Tebliğ’in 5. maddesinde sayılan özel durum bir yana bırakılırsa, beş yıllık rekabet
yasağı suresinin esasen; “bir dağıtıcının bir istasyonu tek seferde yapacağı
sözleşmeler yoluyla diğer dağıtıcıların faaliyetine kapatabileceği üst sınır” olarak
yorumlanması gerekmektedir.
Diğer taraftan, Rekabet Kurulunun ve Danıştay’ın konuyla ilgili olarak daha önce almış
olduğu kararlar ile de sabit olduğu üzere, intifa, tapuya şerh edilmiş kira veya benzer
etkiye sahip sözleşmeler, bayi üzerindeki rekabet etmeme yükümlülüğünün süresinin
2002/2 sayılı Tebliğ ile düzenlenen beş yıllık üst sınırı fiili olarak aşmasına neden
olmaktadır. Bu bakımdan, işbu dosya kapsamında yer alan ve rekabet yasağı içeren
bayilik sözleşmeleri ve bunlarla bağlantılı intifa, kira gibi sözleşmelerin, aralarındaki 700
hukuki ve iktisadi ilişki nedeniyle tek bir anlaşma olarak 2002/2 sayılı Tebliğ’e
uygunluklarının değerlendirilmesi gerekmektedir.

11-08/160-52
15
I.2.2. İpoteklerin Terkini ile İlgili Başvurulara İlişkin Değerlendirme
Akaryakıt sektörü uygulamalarında, bayilik sözleşmeleri ile birlikte dağıtım firmaları
lehine tesis edilen uzun süreli intifa veya kira hakkı gibi hakların yanında, dağıtım
firmaları lehine ipotek haklarının da tapuya tescil edildiği görülmektedir. İşbu dosya
kapsamında incelenen başvuruların birçoğunda söz konusu ipotek haklarının da bayilik
sözleşmeleri ve intifa/kira hakları ile birlikte grup muafiyeti kapsamı dışında kaldığı ve
ipoteğe ilişkin tapudaki kayıtların terkin edilmesi gerektiği yönünde şikayetler yer 710
almaktadır.
Bilindiği üzere, ipotek bir kişisel alacağın teminat altına alınması amacını güder. Türk
Medeni Kanunu’nun 881. maddesinde; halen mevcut olan veya henüz doğmamış
olmakla beraber doğması kesin veya olası bulunan herhangi bir alacağın ipotekle
güvence altına alınabileceği düzenlenmiştir.
Rekabet Kurulunun intifa, kira vb. haklara müdahale etmesinin temel nedeni, bu
sözleşmelerin sürelerinin akaryakıt bayilik sözleşmelerindeki rekabet etmeme
yükümlülüklerinin süresine etki etmesidir. İpotek hakkı ise akaryakıt bayilik
sözleşmelerinin dolayısıyla rekabet etmeme yükümlülüğünün süresine etki eden bir
hak olmayıp sadece alacağı teminat altına almaktadır. Dolayısıyla 2002/2 sayılı Tebliğ 720
ile düzenlenen rekabet yasağı süresi ile bağlantısı bulunmamaktadır. Bu nedenle,
teminat altına alınan alacağa bağlı bir hak olan ipotek hakkının terkinine ancak
mahkemeler karar verebilecektir. Bununla birlikte bir alacağı teminat altına almak için
ipotek kurulunca, borçlunun kişisel sorumluluğu devam eder; bu sorumluluğun yanında
ipotek dolayısıyla gayrimenkul ile sorumluluk doğmuş olur. Gayrimenkulün paraya
çevrilmesinden elde edilen meblağ alacağı karşılamazsa, rehinli alacaklı borçlunun
diğer malvarlığı değerlerine de başvurabilir1. Dolayısıyla borçlu aynı zamanda ipotekli
gayrımenkulün maliki olduğunda, kişisel sorumluluk ile gayrimenkul ile sorumluluk bir
arada bulunur. Böylece ipotek sadece üzerinde akaryakıt istasyonu kurulu bulunan
gayrımenkulü ilgilendirmemekte, borçlunun şahsi sorumluluğunu da gerektirmektedir. 730
Ayrıca bir taşınmaz üzerindeki ipotek hakkının varlığının, bayinin o taşınmaz üzerinde
kurulu bulunan/kurulacak istasyonda yeni bir dağıtım firmasıyla anlaşmasına engel
olmayacağı değerlendirilmektedir. Zira ipotek alacağın teminatı mahiyetinde bir sınırlı
ayni hak olup, borcun ifa edilmemesi halinde alacaklıya, ipotek hakkına konu taşınmazı
icra yoluyla sattırmak suretiyle, alacağını öncelikle tahsil etme yetkisi verir. Buna
mukabil ipotek hakkı sahibinin intifa ve kira hakkı sahibi gibi, ipotek konusu taşınmazı
kullanma yetkisi yoktur. Bundan dolayı ipotek konusu taşınmazın malik tarafından
gerek mülkiyeti gerekse kullanım hakkı diğer bir kişiye devredilebilir. Bunun için rehin
hakkı (ipotek hakkı) sahibinin muvafakatının alınmasına da ihtiyaç yoktur.
Bu açıklamalar çerçevesinde, sona eren dikey anlaşmalar nedeniyle ipotek haklarının 740
da sona erdiğine veya tarafların karşılıklı alacağının bulunup bulunmadığına ilişkin
hususlar ancak taraflar arasındaki özel hukuk ilişkisine göre mahkemelerde
çözümlenebileceğinden, ipotek hakkının kaldırılmasına da ancak mahkemelerin karar
verebileceği ve bu hususun Rekabet Kurulunun görev alanında olmadığı
değerlendirilmektedir.
I.2.3. Önaraştırmaya Konu Dikey Anlaşmalar Bakımından Bireysel Muafiyet
Değerlendirmesi
4054 sayılı Kanunun “Muafiyet” başlıklı 5. maddesine göre, Rekabet Kurulu, bu
maddede belirtilen koşulların tamamının varlığı halinde teşebbüsler arası anlaşma,
uyumlu eylem ve teşebbüs birlikleri kararlarının 4. madde hükümlerinin 750
uygulanmasından muaf tutulmasına karar verebilir: Bu koşullar 5. maddenin birinci
fıkrasında aşağıdaki şekilde sayılmıştır:

1 Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman Prof. Dr. Özer Seliçi, Eşya Hukuku, 2001, s:673
11-08/160-52
16
a. Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmenin sağlanması,
b. Tüketicinin bundan yarar sağlaması,
c. İlgili piyasanın önemli bir bölümünde rekabetin ortadan kalkmaması,
d. Rekabetin (a) ve (b) bentlerindeki amaçların elde edilmesi için zorunlu olandan
fazla sınırlanmaması
Dikey anlaşmalarda yer alan rekabet etmeme yükümlülüklerine Tebliğ ile getirilen beş
yıllık sürenin üzerinde bir süre için muafiyet tanınması ancak ve ancak çok istisnai 760
hallerde makul görülebilir. Rekabet Kurulu tarafından akaryakıt sektöründeki dikey
anlaşmalara bireysel muafiyet verilebilmesinin şartları 25.2.2010 tarihli ve 10-19/229-
87 sayılı Delta ve 18.3.2010 tarih ve 10-24/338-122 sayılı Total kararlarıyla belirlenmiş,
söz konusu kararlardan sonraki tarihli muhtelif kararlarda da benzer nitelikteki
anlaşmalara bireysel muafiyet tanınmıştır. Anılan kararlarda; dikey anlaşmaların, daha
önce üzerinde hiçbir gerçek ve/veya tüzel kişi tarafından akaryakıt bayilik faaliyeti
yapılmamış arsalar/araziler üzerinde kurulmuş yeni akaryakıt istasyonlarına ilişkin
olmaları ve akaryakıt istasyonlarına özgü yatırımların dağıtıcı tarafından üstleniliyor
olması dikkate alınarak, bayilerin beşinci yılın sonunda, dağıtım firması tarafından
üstlenilen ilişkiye özgü yatırımın varsa kalan süreye tekabül eden bedelini ödeyerek 770
anlaşmaları sona erdirebilmeleri konusunda tarafların anlaşmaları koşuluyla, 10 yıla
kadar muafiyet tanınmasına. karar verilmiştir.
Rekabet Kurulunun yukarıda anılan kararlarında ortaya koymuş olduğu koşulları
sağlayan dikey anlaşmalara bireysel muafiyet tanınmış ve söz konusu dikey
anlaşmalara ilişkin olarak ilgili bölümlerde ayrıntılı değerlendirme yapılmıştır. İlgili
bölümlerde belirtilmeyen diğer anlaşmalar bakımından ise 2002/2 sayılı Tebliğ ile
öngörülen sınırı aşan süreler için bireysel muafiyet tanınmasının mümkün olmadığı
sonucuna ulaşılmıştır.
I.3. İDDİALARIN ÖZETİ, TESPİT VE DEĞERLENDİRMELER
Aşağıda yer verilen şikayetçiler tarafından, ayrıntıları dosyada bulunan ve haklarında 780
önaraştırma yapılan dağıtım firmalarına ilişkin olarak özetle; intifa, kira ve ipotek
haklarının terkinine ilişkin başvurular yapıldığı anlaşılmaktadır. Bu şikayetler arasında
intifa veya kira haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu ya da şikayetçilerin terkin
etmelerine olanak sağlayacak şekilde vekaletname gönderildiği tespit edilenler
açısından 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek
olmadığı anlaşıldığından, ayrıntılı olarak iddialara ve tespitlere yer verilmeyerek
değerlendirmelerde bulunulmuş; ayrıca İpotek haklarının tapudan terkin edilmesi
gerektiğine yönelik talepler bakımından ise, yukarıda I.2.2. bölümünde ayrıntılı olarak
toplu bir değerlendirme yapıldığından tekrar ele alınmasına gerek görülmemiştir.
I.3.1. Shell&Turcas Petrol A.Ş. Hakkındaki Şikayetler, Tespit ve Değerlendirmeler 790
I.3.1.1. Özpet Petrol ve Otomotiv Tic. Ltd. Şti.(Özpet), Nadir Yapar, Erçoş
Otomotiv Nak. İnş. Torna Tamir Aky. İst. ve LPG Bayiliği San. Tic. A.Ş. (Ercoş),
Erdiloğlu Petrol ve Petrol Ürünleri Gıda Tekstil Nak. İnş. Oto. San. Tic. Ltd. Şti.
(Erdiloğlu), Arıcı Petrol İnş. Tic. Ltd. Şti. (Arıcı Petrol)
Dosyadaki bilgilere göre; yukarıdaki şikayetçiler tarafından yapılan başvurular ile ilgili
olarak, intifa veya kira haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu ya da şikayetçilerin
terkin etmelerine olanak sağlayacak şekilde vekaletname gönderildiği tespit
edildiğinden 4054 sayılı Kanun kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek
olmadığı; bunun yanı sıra, Rekabet Kurulunun ipotek hakkının terkinine karar verme
yetkisinin bulunmadığı, bu hususun Hukuk Mahkemelerinin görev alanı içinde olduğu 800
değerlendirilmektedir.
11-08/160-52
17
I.3.1.2. Mehmet Ercan Boran-Arsan Boran, Attila Başoğlu-Muradiye Başoğlu-
Levent Hüseyin Başoğlu-Hüseyin Başoğlu
Dosyadaki bilgilerden; yukarıdaki şikayetçiler tarafından yapılan başvurular ile ilgili
olarak, Shell&Turcas’dan edinilen bilgi yazısı ile beş yıllık dönem için taraflar arasında
yeni bir anlaşma sağlandığı tespit edildiğinden, 4054 sayılı Kanun kapsamında
herhangi bir işlem yapılmasına gerek görülmemiştir.
I.3.1.3. Posta ve Telgraf Teşkilatı Biriktirme ve Yardım Sandığı (PTT BYS)
PTT BYS tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 7.12.2010 tarihinde giren şikayet
dilekçesinde özetle; 810
- PTT BYS ile Turcas Petrol A.Ş. (Turcas) arasında 3.12.1992 tarihli Protokol
imzalandığı ve PTT BYS’ye ait tapuda Ankara ili, Yenimahalle ilçesi, Gazi Mahallesi,
42042 ada, 1 parselde kayıtlı taşınmazın 25 yıllık süre ile Turcas’a kiralanarak kira
hakkının tapuya şerh edildiği,
- Aynı tarihte hisselerinin tamamı PTT BYS’ye ait olan BYS İnşaat Turizm ve Ticaret
A.Ş. (BYS İnşaat) ile Turcas arasında bayilik sözleşmesi akdedildiği,
- Akaryakıt istasyonunun bir süre bu şirket tarafından işletildikten sonra yine Turcas’ın
muvafakati ile Karden Otomotiv San. Tic. Ltd. Şti. (Karden)’ye kiraya verildiği,
- Turcas’a gönderilen 28.9.2010 tarihli ihtarname ile Rekabet Kurulu kararları
gereğince tapudaki kira şerhinin kaldırılmasının talep edildiği; ancak Turcas 820
tarafından gönderilen cevabi ihtarnamede aradaki ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ
kapsamına girmediği ve kira şerhinin kaldırılamayacağının kendilerine bildirildiği,
- Bunun üzerine Rekabet Kurumu’ndan görüş talep edildiği, 1. Daire Başkanlığı’ndan
alınan yazıda, taraflar arasındaki ilişkinin Tebliğ’de yer alan düzenlemelere tabi
olduğunun kendilerine bildirildiği,
- Bunun üzerine başvuru sahibi tarafından yeni bir ihtarname keşide edilerek taraflar
arasındaki kira sözleşmesinin feshedildiği ve tapudaki kira şerhinin kaldırılması
gerektiğinin bildirildiği,
- Turcas tarafından gönderilen cevabi ihtarnamede bahsi geçen konuların
doğrulandığı ancak kiracı olan üçüncü şahıs ile aralarındaki anlaşmazlık nedeniyle 830
zarar gördüğünden ihtarnamede belirtilen hususların yerine getirilemeyeceğinin
kendilerine bildirildiği,
- Bu eylemlerin 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine aykırılık teşkil ettiği,
- Turcas’ın kiracı ve aynı zamanda bayi olan Karden ile sorunlar yaşamasının
Rekabet Kurulu’nun 2002/2 sayılı Tebliğ kapsamında 5.3.2009 tarihli kararının
burada uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği,
- Kira sözleşmesi devam ettiği sürece buradaki işleticinin Turcas’ın belirlediği
koşullarda bayilik sözleşmesi yapmaktan başka seçeneğinin olmadığı, aynı şekilde
PTT BYS’nin de Turcas tarafından belirlenen şartlar dışında kiracı belirleme
şansının olmadığı, 840
- Nitekim PTT BYS ile Karden arasında yapılan sözleşme ile taşınmazdaki akaryakıt
ve servis istasyonunun Karden tarafından işletilmesi yönünde yapılan sözleşme
sonrasında açılan davada PTT BYS tarafından Karden aleyhine takip edilmeyen
davanın Turcas tarafından asli müdahil olarak takip edilerek bu şirket lehine tahliye
kararı verildiği,
- Karden’in gayrimenkulü tahliye etmiş olduğu ve gayrimenkulde Turcas ile niza
yaşayan bir kişinin de mevcut olmadığı,
belirtilerek PTT BYS ile Turcas arasında yukarıda anılan taşınmazın Turcas’a 25 yıl
süreyle kiralanmasına ilişkin sözleşme ile aynı tarihli bayilik sözleşmesinin birlikte
değerlendirilerek muafiyetten yararlanma süresinin 18.9.2010 tarihi itibarıyla sona 850
11-08/160-52
18
erdiğinin ve kira şerhinin kaldırılmamasının 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesine
aykırılık teşkil ettiğinin tespiti ile gerekli yaptırımların uygulanması talep edilmiştir.
Raportörlerce Shell&Turcas’dan konuya ilişkin edinilen bilgilerden; PTT BYS’nin
Shell&Turcas’ın kanuni seleflerinden biri olan Turcas Petrol A.Ş. döneminde faaliyet
gösteren istasyonlardan birinin maliki olduğu, bu nedenle muhatabın Shell&Turcas
değil Turcas Petrol A.Ş. olduğu ifade edilmiştir. Bunun üzerine Turcas Petrol A.Ş.’den
başvuru konusu istasyonla ilgili olarak bilgi edinilmiştir.
Söz konusu bilgiyi içeren yazıda; 3.12.1992 tarihinde PTT BYS ile akdedilen protokol
gereğince, PTT BYS’ye ait yukarıda tapu bilgilerine yer verilen taşınmazın 3.12.1992
tarihli kira sözleşmesi ile Turcas tarafından kiralandığı ve kira sözleşmesinin 4.12.1992 860
tarihinde tapuya şerh edildiği, 25 yıllık kira bedelinin peşin olarak ödendiği ve yatırım
yapılarak büyük bir istasyon inşa edildiği, bu istasyonun 10.12.1992 tarihli Bayilik
Sözleşmesi ile Şubat 1999 tarihine kadar PTT BYS’nin tensip ettiği BYS İnşaat
tarafından işletildiği, 12.2.1999 tarihinde işleticinin istasyonu işletmekten çekildiği ve
PTT BYS’nin bulduğu Turcas’ın da kabul ettiği Karden ile 12.2.1999 tarihinde
akdedilen Bayilik Sözleşmesi kapsamında Karden tarafından işletilmeye başlandığı,
2002 yılında Karden’in istasyonu işletmekten çekildiği ve Bayilik Sözleşmesi’nin
feshedildiği, bu tarihten sonra hiçbir şirketle bayilik sözleşmesi imzalanmadığı,
istasyonun işletmesinin PTT BYS tarafından Turcas’ın onayı alınmadan Karden
Akaryakıt Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. ünvanlı bir başka şirkete verildiği ve 870
istasyonun başka dağıtım şirketinin bayiliği ve markası altında işletildiği belirtilmiştir.
Anılan yazının devamında, bu tarihten sonra Turcas’ın PTT BYS aleyhine davalar
açmış olduğu, tazminat davasının halen görülmekte olduğu, PTT BYS tarafından
Karden aleyhine açılan ve daha sonra feragat edilen tahliye davasının asli müdahil
olarak Turcas tarafından takip edilerek kesinleştiği ve icra safhasına geçildiği, PTT
BYS’nin Turcas aleyhine açmış olduğu tahliye talebinin durdurulması yönündeki
davanın halen görülmekte olduğu ancak ihtiyati tedbir kararının reddedildiği, PTT BYS
tarafından açılan Kira Sözleşmesinin feshi ve şerhin terkini davasının görülmekte
olduğu, Karden Akaryakıt Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından açılan kiracılık
sıfatının tespiti davasının reddedildiği ifade edilmiştir. Netice itibarıyla şikayet konusu 880
istasyon ile Turcas’ın rekabet mevzuatını ilgilendiren ilişkisinin 2002 yılında sona
erdiği, söz konusu istasyonun yukarıda belirtilen ihtilaflar nedeniyle Shell&Turcas’a
devredilemediği, Turcas’ın akaryakıt dağıtım işine dönmesinin mümkün olmadığı,
halihazırda dağıtıcı lisansının da bulunmadığı ifade edilmiştir.
Bununla birlikte tapuya şerh edilmiş kira sözleşmesinin terkin edilmemesinin tek
nedeninin kira şerhinin Turcas’ın Protokol ve Kira Sözleşmesi’nden kaynaklanan
sözleşmesel ve yasal hak ve alacaklarının teminatı olması ve yargı sürecinin halen
devam ediyor olması olarak ifade edilmiştir. Bu nedenlerle şikayet konusu ilişkinin
rekabet mevzuatı kapsamında değerlendirilemeyeceği ve 2002/2 sayılı Tebliğ
kapsamında olmadığı belirtilmiştir. 890
PTT BYS tarafından Turcas lehine 1992 yılında tanınan kira hakkı ile PTT BYS ile
bağlantılı BYS İnşaat şirketi ile Turcas arasındaki bayilik sözleşmesinden oluşan dikey
ilişki bayi üzerindeki rekabet etmeme yükümlülüğünün süresinin 2002/2 sayılı Tebliğ ile
düzenlenen beş yıllık üst sınırı fiili olarak aşmasına neden olmaktadır. Rekabet
Kurulunun konuya ilişkin olarak daha önce almış olduğu kararlar uyarınca, 18.09.2005
tarihinden önce yapılan ve bu tarih itibarıyla kalan süresi beş yılı aşan dikey
anlaşmaların, 18.09.2010 tarihinde kadar 2002/2 sayılı Tebliğ ile tanınan grup
muafiyetinden yararlanma olanağı bulunmaktadır. Dolayısıyla başvuru konusu dikey
anlaşmanın da bu kapsamda değerlendirilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte,
başvuru konusu taşınmaz üzerinde BYS İnşaat şirketinden sonra kiracı başka 900
şirketlerce işleticilik yapılmış olmasının veya halihazırda istasyonda faaliyet
11-08/160-52
19
gösterilmemesinin, başlangıçta kurulmuş olan dikey ilişkiyi kesintiye uğratmayacağı ve
yukarıda yapılan yorumu değiştirmeyeceği düşünülmektedir. Zira Danıştay ve Rekabet
Kurulu kararları, bayilik sözleşmesi de dahil olmak üzere anlaşmanın unsurlarında
sonradan oluşacak değişikliklerin değil, anlaşmanın en baştan itibaren 2002/2 sayılı
Tebliğ’e uygun olarak kurulup kurulmadığının dikkate alınması ve değerlendirmenin bu
çerçevede yapılması gerektiğine işaret etmektedir.
Yukarıda açıklanan nedenlerle, taraflar arasındaki bayilik sözleşmesi ve kira
sözleşmesinden oluşan dikey ilişkinin 18.9.2010 tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğin
sağladığı grup muafiyetinden yararlanabildiği, bu nedenle 4054 sayılı Kanun’un 9. 910
maddesi uyarınca, taraflara gerekçeli kararın tebliği tarihinden itibaren bir aylık bir
sürede dikey ilişkiyi sonlandırmaları hususunda süre verilmesinin aksi takdirde
haklarında soruşturma açılacağının kendilerine bildirilmesinin uygun olacağı
değerlendirilmektedir.
I.3.2. Total Oil Türkiye A.Ş. Hakkındaki Şikayetler, Tespit ve Değerlendirmeler
I.3.2.1. Gümüş Petrol ve Makina Sanayi Ltd. Şti., Fatma Dağlıoğlu
Söz konusu şikayetçiler tarafından yapılan başvurular ile ilgili olarak, intifa veya kira
haklarının tapudan terkin edilmiş olduğu ya da şikayetçilerin terkin etmelerine olanak
sağlayacak şekilde vekaletname gönderildiği tespit edildiğinden 4054 sayılı Kanun
kapsamında herhangi bir işlem yapılmasına gerek görülmemiştir. İpotek haklarının 920
tapudan terkin edilmesi taleplerine yönelik olarak ise, yukarıda yapılan açıklamaların
burada da geçerli olduğu, ipotek hakkının terkinine ilişkin hususların 2002/2 sayılı Tebliğ
ile düzenlenen rekabet yasağı süresi ile bağlantısının bulunmadığı ve Rekabet
Kurumunun ipotek hakkının terkinine karar verme yetkisinin bulunmadığı, bu hususun
Hukuk Mahkemelerinin görev alanı içinde olduğu değerlendirilmektedir.
I.3.2.2. Kaleli Enerji Akaryakıt San. ve Tic. Ltd. Şti. (Kaleli)
Ayrıntıları dosyada bulunan ve Kaleli tarafından yapılan şikayette yer verilen iddialar
karşısında, dosyadaki bilgilere göre, Total ile Kaleli arasında akdedilen 16.11.2009
tarihli bayilik sözleşmesi ile tarafların iradelerinin yenilendiği, Total lehine tesis edilmiş
olan intifa hakkının da 17.12.2009 tarihinde terkin edilmiş olması nedeniyle 4054 sayılı 930
Kanun çerçevesinde herhangi bir işlem yapılmasına gerek görülmemiştir.
I.3.2.3. İsmail Bilgili ve Bilgili Petrol Otomobilcilik Hikmet Bahri Bilgili ve
Ortakları Koll. Şti. (Bilgili)
Şikayetçi tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 24-27-28.09.2010 tarihlerinde
giren şikayet dilekçelerinde özetle;
- Mülkiyeti İsmail Bilgili, Eyüphan Bilgili ve Ayşe Kazdal adına kayıtlı bulunan
taşınmaz üzerinde Elf amblemi altında akaryakıt istasyonu işletmek üzere Selyak
Petrol Ürünleri Üretim ve Pazarlama A.Ş. (Selyak) lehine 22.09.2000 tarihinde
08.12.2011 tarihine kadar geçerli olmak üzere intifa hakkı tesis edildiği,
- İntifa hakkı tesisi öncesinde Selyak ile Bilgili arasında; 22.08.1999 tarihinde yatırım 940
protokolü yapıldığı, 08.12.1999 tarihinde ise, intifa hakkı süresince geçerli olmak
üzere yaklaşık 12 yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi imzalandığı,
- Elf’in Total tarafından devralınması sonrasında istasyonun Total bayisi olarak
işletilmeye başlandığı,
- Total ve Bilgili arasındaki dikey ilişkinin devamı sırasında, 23.08.2004 tarihinde
taraflar arasında, intifa hakkının yerine geçmek üzere 155 ay süreli bir kira
sözleşmesi imzalanarak tapuya şerh edildiği,
11-08/160-52
20
- Daha sonra, Bilgili’nin finansal sıkıntıya girmesi nedeniyle, taraflar arasında
imzalanan kira sözleşmesi gereği istasyonun işleticiliğinin, sermayesinin tamamına
Total’in sahip olduğu şirkete devredildiği, 950
- Kira sözleşmesinde yer alan hüküm doğrultusunda Total’in, istasyonun işleticiliğini
Bilgili’ye dilediği zaman devretme hakkına sahip olduğu,
- Total ve Bilgili arasındaki dikey ilişkinin 1999 yılından bu yana kesintisiz devam
etmekte olduğu ve tapu kaydında bulunan şerhin 18.09.2010 tarihi itibarıyla terkin
edilmesi gereği bulunduğu
ifade edilmiştir.
Yukarıda yer verilen 24.09.2010 tarihli şikayet dilekçesi öncesinde, Bilgili tarafından
gönderilen ve Kurum kayıtlarına 16.06.2010 tarihinde giren yazı ile söz konusu dikey
anlaşmanın grup muafiyetinden yararlanabileceği süreye ilişkin bilgi talebinde
bulunulmuştur. Görüş talebine cevaben gönderilen 05.07.2010 tarihli Daire Görüşünde, 960
Total ve Bilgili arasındaki dikey ilişkinin, 18.09.2010 tarihine kadar grup muafiyetinden
yararlanabileceğinin düşünüldüğü ifade edilmiştir.
Bilgili’ye gönderilen Daire Görüşü üzerine Total tarafından, Kurum kayıtlarına
23.09.2010 tarihinde giren yazı ile eksik bilgiye dayalı olarak verilen görüşün
düzeltilmesi talep edilmiştir. Yazıda; taşınmazın 1/3 hissesine sahip olan İsmail Bilgili
tarafından kendi payı üzerinde 22.9.2000 tarihinden 8.2.2011 tarihine kadar Total
lehine intifa hakkı tesis edildiği ve İsmail Bilgili tarafından istasyonun işletildiği, ancak
bu kişinin bir süre sonra istasyonu işletmek istemediği ve Total/Doco’ya bıraktığı,
istasyonun devrinden sonra İsmail Bilgili’ye ilaveten diğer iki hissedar/malik olan Ayşe
Kazdal ve Eyüphan Bilgili’nin de Total/Doco'ya istasyonu kiraya vermek istediği, 970
böylelikle, 17.08.2004'te taraflar (3 malik/hissedar) ve Total arasında bir kira
sözleşmesi imzalandığı, 3 malikin serbest iradeleri ve bizzat tapuya gelmeleri ile
Total/Doco şirketi lehine (17.07.2017'e kadar) kira şerhi tesis edildiği, bundan sonra da
istasyonun Doco/Total tarafından işletilmeye başlandığı, bu tarihten altı gün sonra da
23.08.2004 tarihinde intifa hakkının terkin edildiği ve kira şerhi tesis edildiği, bu
çerçevede bayilik sözleşmesinin feshedilmesi ve intifa hakkının terkininin ardından
taraflar arasında yalnızca tapuya şerh edilmiş ve aynı zamanda kira sözleşmesine
dayanan ve bayilik ilişkisi içermeyen yeni bir ilişkinin tesis edildiği ifade edilmiştir.
Bunun sonucunda İsmail Bilgili ile başlayan intifa ve bayilik sözleşmesine dayanan
dikey ilişkinin bayilik sözleşmesinin fesih edilmesi ve intifanın terkini yoluyla 980
23.08.2004 tarihi itibarıyla tamamen sona erdirildiği; bilahare aynı zamanda tüm üç
malik ile Total arasında sadece kira ilişkisine dayanan bir ilişkinin yeni baştan tesis
edildiği ifade edilerek söz konusu ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde
düzenlenen istisna hükmü kapsamında olduğuna ve dolayısıyla 18.09.2010 tarihinde
sonlandırılmasına gerek olmadığına ilişkin Daire görüşü talep edilmiştir. Ancak bu
tarihten sonra Bilgili tarafından gönderilen ve yukarıda özetine yer verilen şikayet
dilekçeleri Kurum kayıtlarına intikal ettiğinden başvurular işbu karara konu önaraştırma
kapsamına dahil edilmiştir.
Total, Kurum kayıtlarına 29.09.2010 tarihinde giren ikinci yazısında, yine Total ve Bilgili
arasında 17.8.2004 tarihli kira sözleşmesinden sonra bayilik ilişkisi bulunmadığına 990
yönelik açıklamalarda bulunmuştur. Söz konusu yazıda;
 17.08.2004 tarihli Kira Sözleşmesi’nin giriş kısmındaki “Mecurun Kiralanma Amacı”
kısmında Kira Sözleşmesi’nin amacının mecurda kiracı yani bizzat Total tarafından
veya Total’in alt kiracısı tarafından akaryakıt ve LPG ticareti yapmak ve mecuru
işletmek olduğunun açıkça belirtildiği, dolayısıyla yeni ilişkiyi tesis eden sözleşmenin
bu hükmünün, mecurun Total tarafından işletileceğini kiraya veren durumunda olan
İsmail Bilgili tarafından işletilmeyeceğini açıkça öngördüğü; diğer taraftan aynı
11-08/160-52
21
sözleşmenin Hususi Şartları’nın 3. maddesinde ise yeni ilişkiyi tesis eden kira
sözleşmesinin süresinin ilgili makamlardan gerekli izinlerin alınmasından sonra
başlayacağının açıkça belirtildiği, 1000
 Nitekim Total’in söz konusu tesis yerini 01.09.2004 tarihinden itibaren işletmeye
başladığı, dolayısıyla söz konusu kira sözleşmesine göre yeni ilişkinin süresinin
başlama tarihinin kira sözleşmesinin imzalandığı tarih olan 17.08.2004 tarihi değil,
Total’in işletmeye başladığı tarih olduğu, bu hususun yazı ekinde sunulan Doco
şirketinin istasyonu işletmeye başladığı 01.09.2004 tarihinde istasyonda yaptığı
satışlar (araçlara pompadan yapılan satışlar) için kestiği faturalarla açıkça
belgelendiği,
 İsmail Bilgili’ye 28.08.2004 tarihine kadar sadece birkaç günlük satışına tekabül
eden akaryakıt tedarik edildiği, 30.08.2004 tarihinde ise LPG tedariki yapıldığı ve
fakat söz konusu LPG’nin tamamının İsmail Bilgili tarafından 01.09.2004 tarihli 1010
fatura ile iade edildiği, ayrıca İsmail Bilgili tarafından iade edilen tesis ile ilgili tüm
aktiflere ait iade faturalarının, bayilik ilişkisinin yeni ilişkinin başlama tarihinden önce
sona erdiğinin diğer kanıtları olduğu,
belirtilmiş ve tüm bu açıklamalar ve açıklamaların dayandığı belgeler dikkate alınarak
söz konusu ilişkinin 2002/2 sayılı tebliğin 5. maddesinde öngörülen istisna kapsamında
olması nedeniyle bu ilişkinin 18.09.2010 tarihinde bitmek durumunda olmadığına ve
kira sözleşmesinin öngördüğü 17.07.2017 tarihine kadar geçerli olması gerektiğine
ilişkin Daire görüşü talep edilmiştir. Şikayet kapsamında Rekabet Kurulu tarafından
önaraştırma başlatıldığından Total’in talebine istinaden Daire Görüşü gönderilmemiş,
tüm iddialar önaraştırma kapsamında değerlendirilmiştir. 1020
Şikayet dilekçeleri, görüş talepli yazılar ve ekli belgelerin tamamının incelenmesi
neticesinde, İsmail Bilgili tarafından Total selefi Selyak lehine İsmail Bilgili’nin
taşınmazdaki 1/3 hissesi üzerinde tanınan intifa hakkının kaldırılarak bu kez her üç
malikin de rızasıyla imzalanan yeni kira sözleşmesinin tapu siciline şerh edildiği
23.08.2004 tarihi itibarıyla taraflar arasındaki 1999 tarihinden itibaren gelen dikey
anlaşmanın sona ermiş olduğu değerlendirilmektedir. Bununla birlikte paylı mülkiyette
her paydaş tek bir mülkiyet hakkının belli bir oranı üzerinde hak sahibidir. Her bir pay
diğerlerinden bağımsızdır. Bunun sonucu olarak müşterek malın malikleri, sahip
oldukları paylar üzerinde diğer paydaşlardan bağımsız şekilde kullanabileceği hak ve
yetkileri haizdir. Bu çerçevede, İsmail Bilgili’nin taşınmazdaki 1/3 hissesi üzerinde 1030
dağıtım firması lehine tanınmış olan intifa hakkının, diğer malikler açısından yeni bir
kira sözleşmesi akdetme hususunda bir zorlama teşkil etmeyeceği
değerlendirilmektedir. Taraflar arasında akdedilen kira sözleşmesinin süresinin
geçmişten gelen intifa hakkının süresini aşıyor olması da söz konusu kira ilişkisinin
taraflar arasındaki ticari ilişkiyi ilgilendirdiğini ve rekabet etmeme yükümlülüğünün
süresi ile ilgisi bulunmadığını göstermektedir. İstasyonu fiilen Total/Doco’nun işletmeye
başladığı 01.09.2004 tarihine kadar geçen sürede İsmail Bilgili’ye yapılan sevkiyatların
da bu değerlendirmeyi değiştirmeyeceği, bu nedenle taraflar arasındaki kiracılık
ilişkisinin mevcut haliyle 2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen beş yıllık sınırlamaya tabi
olmadığı kanaatine varılmıştır. 1040
I.3.2.4. Bezirgan Akaryakıt Otomotiv İnş. Tic. ve San. A.Ş. (Bezirgan)
Bezirgan tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 28.12.2010 tarihinde giren şikayet
dilekçesinde özetle;
- Konya Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ait taşınmazın intifa hakkının Bezirciler
Turizm İnşaat San. ve Tic. A.Ş.’ye (Bezirciler), yap-işlet-devlet modelini içerir
11.07.1997 tarihli sözleşmeyle devredildiği,
11-08/160-52
22
- Bezirciler’in, Total ile bayilik ilişkisine girdiği ve istasyonun intifa hakkının, 2017
yılına kadar geçerli olacak şekilde Total’e verildiği,
- Konya Büyükşehir Belediyesi’nin 30.07.1999 tarihli kararıyla Bezirciler’in tüm
haklarının Bezirgan’a devredildiği, 1050
- 2005 tarihinden önce tesis edilen sözleşmelerin 18.09.2010 tarihi itibarıyla
sonlandırılması gereğinden hareketle, bayilik sözleşmelerinin sona erdiği ve
feshedildiğinin ve buna bağlı intifa hakkının terkininin 16.6.2010 tarihli ihtarname ile
Total’e bildirildiği ancak herhangi bir sonuç alınamadığı,
- Bezirgan’ın Total’e olan tüm borçlarını ödediği; ancak, Total’in, Bezirgan’a gerekli
ödemeleri yapmadığı, intifa hakkını kaldırmadığı ve Bezirgan’a ait teminatları iade
etmediği
ifade edilerek gerekli işlemlerin yapılması talep edilmiştir.
Raportörlerce Total’den elde edilen bilgilerde; Malik Konya Büyükşehir Belediyesi
tarafından 23.01.1998 tarihinden 10.07.2017 tarihine kadar geçerli olmak üzere Total 1060
lehine intifa tesis edildiği, 05.11.2004 tarihinde Total ile Bezirgan arasında beş yıl süreli
olarak Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve yatırım sözleşmesi imzalandığı, Akaryakıt
Bayilik Sözleşmesi ve yatırım protokolünün, 27.10.2009 tarihinde Rekabet Kurulu
kararlarına uyum sağlamak amacıyla beş yıl süreli olarak yenilendiği ifade edilmiştir.
Bununla birlikte, Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi’nin 2. maddesinde yer alan “mevcut
intifanın terkin edilerek daha sonra 5 yıl süre için geçerli olacak yeni bir intifa tesisi
vaadi içeren mükellefiyet”in bayi tarafından yerine getirilmediği, ayrıca bayinin,
yenilediği sözleşmeyi süresinden önce ve tek taraflı olarak feshettiği, Total’in haksız
fesih iddiasıyla, Bezirgan aleyhine dava açtığı, Bezirgan’ın, Total ile özgür iradesiyle
beş yıllık yeni bir ilişki için yatırım sözleşmesi imzalamış olmasına rağmen, daha sonra 1070
bir başka dağıtım firması ile bayilik sözleşmesi imzaladığı, istasyonun mevcut durumda
başka bir dağıtım şirketi bayrağı altında faaliyet gösterdiği belirtilmiştir.
Buna ek olarak bayi ile Total arasındaki ilişkinin sadece bayilik faaliyeti, malik ile Total
arasındaki ilişkinin ise sadece intifa ilişkisi ile sınırlı olduğundan dikey ilişkinin 2002/2
sayılı Tebliğ’in 5 (a) maddesindeki istisna hükmüne uyduğunun değerlendirildiği, ancak
malik Konya Büyükşehir Belediyesi ile bayi Bezirgan arasında yap-işlet-devret türü bir
sözleşme olduğu düşünülerek 27.10.2009 tarihli yatırım sözleşmesi ile bayi ile Total
arasındaki ilişkinin istisna kapsamında değilmiş gibi Rekabet Kurulu kararlarına uygun
hale getirildiği ifade edilmiştir.
2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde alıcı üzerine getirilebilecek rekabet etmeme 1080
yükümlülüklerine ilişkin beş yıllık üst sınırın bir istisnası olarak öngörülen düzenleme
ve bu düzenlemenin uygulanmasına ilişkin Kılavuz ile Rekabet Kurulu kararları
yukarıda detaylı olarak açıklanmıştır. Söz konusu istisna hükmünden yararlanmanın iki
koşuldan birinin varlığına bağlı olduğu görülmektedir. Buna göre alıcı (bayi) anlaşmaya
dayalı faaliyetini:
- ya doğrudan veya alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü kişilerden sağlanan
bir üst hakkı çerçevesinde sağlayıcıya (dağıtıcıya) ait tesis (akaryakıt istasyonu)
üzerinde,
- ya da bizzat sağlayıcı tarafından alıcıyla hiçbir bağlantısı olmayan üçüncü
kişilerden elde edilen bir ayni veya şahsi kullanım hakkına konu bir tesiste, 1090
sürdürmelidir.
Bayi Bezirgan’dan önce istasyonda bayilik faaliyeti yapan Bezirciler’in belediyeye ait
istasyon üzerinde 1997 yılından 2017 yılına kadar geçerli olacak bir yap-işlet-devret
sözleşmesi ile bir anlamda kiracılık ve işleticilik hakkını elde ettiği ve Total ile bayilik
anlaşması yaptıktan sonra haklarını Bezirgan’a devrettiği işbu dosya konusu anlaşma
bakımından, Bayi ile malik belediye arasında bir yap-işlet-devret sözleşmesinin varlığı
11-08/160-52
23
nedeniyle bayinin ilgili belediyeyle bağlantısı olmayan üçüncü kişi sayılması mümkün
değildir. Zira Total tarafından belediyeden alınan bir hak çerçevesinde istasyonun
işletmesi bayide olmayıp, tam tersine öncelikle bayi tarafından belediyeden elde edilen
işletme hakkına dayanarak Total ile kurulan bir işleticilik ilişkisi ve daha sonra Total 1100
lehine tanınan uzun süreli intifa hakkı söz konusudur. Bu nedenle 18.9.2005 tarihinden
önce kurulmuş olan söz konusu dikey ilişkinin 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5 (a) maddesinde
düzenlenen istisna hükmü kapsamında yer almadığı değerlendirilmektedir.
Rekabet Kurulunun benzer nitelikteki 16.9.2010 tarih ve 10-59/1219-462 sayılı
kararında da; “Beşiktaş Belediyesi Halk Pazarlaması İşletmesi ve Ticaret A.Ş. (Beltaş)
tarafından daha önce açılan ihale ile bildirim konusu istasyonun kiracılık hakkına sahip
olan Sarper Petrolcülük Ltd. Şti.’nin, ilgili istasyonun maliki olan Beltaş ile bağlantısı
olmayan üçüncü kişi sayılmasının mümkün olmadığı, bu nedenle Shell&Turcas Petrol
A.Ş. ile bayiler arasındaki dikey anlaşmaların 2002/2 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde
düzenlenen istisnadan yararlanamayacağı” yönünde karar verilmiştir. Yine benzer 1110
şekilde Rekabet Kurulunun 19.1.2011 tarih ve 11-04/65-27 sayılı kararında malik
Karayolları Genel Müdürlüğü ile bayi arasında imzalanan yap-işlet-devret
sözleşmesine konu işletme hakkına dayanarak dağıtım firması ile kurulan dikey
ilişkinin istisna hükmü kapsamında yer almadığı, beş yıl süre ile 2002/2 sayılı Tebliğ ile
getirilen grup muafiyetinden yararlanma imkanı bulunduğuna karar verilmiştir.
Total tarafından gönderilen cevap yazısından; Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi ve yatırım
protokolünün, 27.10.2009 tarihinde Rekabet Kurulu kararlarına uyum sağlamak
amacıyla beş yıl süreli olarak yenilendiği; 2017 yılına kadar Total lehine tesis edilmiş
olan intifa hakkının terkini ve beş yıl süreyle yeniden tesisi için bayi ile anlaşma
sağlandığı ancak bu mükellefiyetin bayi tarafından yerine getirilmediğinden intifa 1120
hakkının tapudan terkin edilmediği anlaşılmaktadır.
Yukarıda da kısmen belirtildiği üzere, Kurul içtihatlarına göre, 18.09.2005 yılından önce
yapılan ve kesintiye uğramaksızın süre gelen dikey ilişkiler kural olarak 18.09.2010
tarihine kadar 2002/2 sayılı Tebliğ’de öngörülen grup muafiyetinden
yararlanabilmektedir. Bununla birlikte, uzun süreden beri devam eden dikey ilişkilerde
tarafların, özellikle bayinin özgür karar almasının kısıtlanmadığı durumlarda, imzalanan
yeni sözleşmelerle dikey ilişkinin de yenilenmesi yeni bir irade beyanı olarak kabul
edilebilmeli ve bu şekilde duruma göre taraflar arasında yeni bir dikey anlaşmanın
yapıldığından bahisle bu durum, grup muafiyeti kapsamındaki sürelerin
hesaplanmasında göz önüne alınabilmelidir. Nitekim Kurulun 08.04.2010 tarihli ve 10-1130
29/436-162 sayılı kararında, aralarında geçmişten gelen uzun süreli dikey ilişki
olmasına rağmen Petrol Ofisi A.Ş. ile Petrol-Tur Petrol ve Turizm Tic. ve San. Ltd. Şti.
arasında imzalanan akaryakıt bayilik sözleşmesi, protokol ve intifa hakkına ilişkin resmi
senetten oluşan dikey anlaşmada; 01.05.2008 tarihli bayilik sözleşmesi, bu
sözleşmeden 29 gün sonra imzalanan 30.05.2008 tarihli protokol ve anılan protokole
istinaden istasyon üzerinde 20.08.2008 tarihinde intifa hakkı tesisi ile tarafların
iradelerinin yenilendiği değerlendirilerek, dikey anlaşmanın 01.05.2008 tarihli bayilik
sözleşmesi tarihinden itibaren beş yıl süreyle grup muafiyeti kapsamında olduğuna
karar verilmiştir.
Şikayet konusu dikey anlaşmaya baktığımızda, taraflar arasında 27.10.2009 tarihinde 1140
beş yıl süreli Akaryakıt Bayilik Sözleşmesi imzalanmış, yine aynı tarihte imzalanan bir
başka “Sözleşme” ile tarafların hak ve yükümlülükleri, teminatlar, teknik yatırım vb.
hususlar yeniden düzenlenmiş, bu sözleşmenin 2. maddesinde de; taşınmaz
üzerindeki mevcut intifa hakkının şirket tarafından terkin edilmesi ve malik tarafından 5
yıl süreyle geçerli olacak şekilde yeniden tesisi ve tapuya şerh edilmesi hususlarında
taraflar arasında anlaşma sağlanmıştır. Şikayetçi tarafından gönderilen Yap-İşlet-
Devret Modeli ile Yaptırılacak olan Akaryakıt İstasyonu İşine Ait Sözleşme ile birlikte
11-08/160-52
24
malik Konya Büyükşehir Belediyesi tarafından ilgili Tapu Müdürlüğü’ne yazılmış olan
16.11.2009 tarihli yazı da gönderilmiş ve Kurum kayıtlarına 3.2.2011 tarihinde intikal
etmiştir. Söz konusu yazıda; Rekabet Kurumunun Tebliğ ve kararları doğrultusunda 1150
bayilik sözleşmeleri beş yılı geçemeyeceğinden intifa süresinin 10.07.2017 tarihini
geçmeyecek şekilde akaryakıt dağıtım firmaları ile beşer yıllık “Akaryakıt Bayilik
Sözleşmesi” yapılabilmesi yönündeki encümen kararı belirtilmiş, gerekli tapu
işlemlerinin yapılması rica edilmiştir. Bu çerçevede malik Konya Büyük Şehir
Belediyesinin de söz konusu işlemlere onay verdiği değerlendirilmektedir.
Ancak 16.6.2010 tarihine gelindiğinde bayi, Total’e göndermiş olduğu ihtarname ile
18.9.2010 tarihi itibarıyla 27.10.2009 tarihli anlaşmanın feshedilmiş olacağını, bu
nedenle 18.9.2010 tarihinden itibaren 10 gün içinde intifa hakkının kaldırılmasını ve
sözleşmeleri yenilemeyeceklerini ihtaren bildirmiştir.
Bu çerçevede rekabet hukuku açısından bakıldığında, 27.10.2009 tarihinde her iki 1160
sözleşmenin de imzalanmasıyla birlikte, tarafların dikey ilişkiyi beş yıllık süreyle
sürdürme konusundaki iradelerini ortaya koydukları düşünülmekte ancak söz konusu
anlaşmanın feshedilmiş olması ve hâlihazırda haksız fesih iddiasıyla bu hususun
yargıya taşınmış olması nedeniyle, dikey ilişkiyle ilgili olarak bu aşamada ilave bir
değerlendirme yapılmasının gerekli olmadığı kanaatine varılmıştır.
I.3.2.5. Osman Karaoğlan, Mustafa Kemal Karaoğlan ve Hüseyin Avni Karaoğlan
Şikayetçi tarafından gönderilen ve Kurum kayıtlarına 8.10.2010 tarihinde giren başvuru
dilekçesinde özetle;
- 21.03.1997 tarihinde Total ile şikâyetçi arasında imzalanan Protokol gereği Total
lehine intifa hakkı tesis edildiği,