Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2011-1-42 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 11-37/773-241
Karar Tarihi : 16.06.2011
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE
Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY, Murat ÇETİNKAYA,
Reşit GÜRPINAR 10
B. RAPORTÖRLER : Mert KARAMUSTAFAOĞLU, Selen Yersu ŞAHİN, Başak ARSLAN
C. ŞİKAYET EDEN : Antalya Ticaret ve Sanayi Odası
Göksu Mah. Gazi Bulvarı No:531 07310 Antalya
D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA
YAPILANLAR : - ELKO Elektrik Tic. San. A.Ş.
Macun Mah. Anadolu Blv. MEKA İş Merkezi No:5/7-8
06370 Yenimahalle/Ankara
- OSEL Elektrik Sanayi A.Ş.
Sırasöğütler Mah. Güney Yanyol No:78
41420 Çayırova-Gebze/Kocaeli 20
E. DOSYA KONUSU: Akdeniz EDAŞ'ın bölgesinde faaliyet gösteren ELKO
Elektrik Tic. San. A.Ş. ve OSEL Elektrik Sanayi A.Ş.'nin uygulamaları nedeniyle
özel trafo kullanıcılarının ve elektrik taahhüt işi yapan teşebbüslerin mağdur
olduğu iddiası.
F. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 08.03.2011 tarih ve 1808 sayı ile giren
başvuru üzerine hazırlanan 26.04.2011 tarih ve 2011-1-42/İİ-11-408.SYŞ sayılı İlk
İnceleme Raporu, 04.05.2011 tarihli Kurul toplantısında görüşülmüş ve 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un ihlaline ilişkin bir soruşturma açılmasına
gerek olup olmadığının belirlenmesi amacıyla önaraştırma yapılmasına karar
verilmiştir. Bunun üzerine düzenlenen 09.06.2011 tarih ve 2011-1-42/ÖA-11-340.MK 30
sayılı Önaraştırma Raporu 10.06.2011 tarih ve REK.0.05.00.00-110/149 sayılı
Başkanlık önergesi ile 11-37 sayılı Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
G. İDDİALARIN ÖZETİ: Şikâyetçi Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO)’nın
başvurusunda;
- Özelleştirme sürecindeki Akdeniz EDAŞ’ın, altyapı iyileştirme ve yenileme
yatırımları yapmakta olduğu; bu çerçevede, sistemden enerji almakta olan özel
trafolu abonelere, sisteme entegre olabilmeleri için adrese teslim ve ürün kullanma
zorunluluğu getirildiği,
- Akdeniz EDAŞ’ın, özel trafolu müşterilerine gönderdiği yazıda; bağlantı noktasında
yapılan değişikliğin bildirildiği ve müşteri tarafından satın alınacak ekipmanlardan 40
gaz izoleli modüler hücrelerinin, altyapı ihalesini alan müteahhit firmanın önerdiği
ve Akdeniz EDAŞ’ın uygun bulduğu marka olması koşuluyla yapılmasının talep
edildiği ve bu işler için 30-60 günlük bir süre öngörüldüğü,
- Bu süreçte, önerdiklerinden farklı bir markanın kullanılamayacağını bilen müteahhit
firmaların, az sayıda üreticinin olduğu sektörde, üreticilerden, üçüncü kişilerden
gelecek talepleri karşılamama konusunda garanti istedikleri ve markaları bu şartla
Akdeniz EDAŞ’ın onayına sundukları,
11-37/773-241
2
- Özel trafolu abonelerin, söz konusu ürünleri tedarik etmek istemeleri halinde, bu
ürünleri 3-4 ay sonra teslim alabileceklerinin veya piyasa rayiç fiyatından %35-40
oranında daha yüksek fiyatlardan satın alabileceklerinin ve bu durumun Antalya 50
Bölgesi’ne mahsus olduğunun öğrenildiği,
- Ürünün, diğer bölgelerdeki bayilerden tedarikinin ise, Antalya Bölgesi’ne diğer
bayilerce satış yapılmasının üretici şirketler tarafından engellenmesi nedeniyle
mümkün olamadığı
belirtilmiş, başvuru konusu hususta gereğinin yapılması ve özel trafo kullanıcıları ile
elektrik taahhüt işi yapan teşebbüslerin mağduriyetlerinin giderilmesi istenmiştir.
H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, başvuru konusu iddialar ile ilgili olarak,
4054 sayılı Kanun uyarınca soruşturma açılmasına gerek bulunmadığı görüşü ifade
edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME 60
I.1. Taraflar
ATSO; Antalya’da faaliyet gösteren ve ATSO üyesi olan özel trafolu müşteriler ve
elektrik taahhüt firmalarının şikayetleri üzerine Kurumumuza başvuruda bulunmuştur.
Özel trafolu müşteriler, oteller ve alışveriş merkezleri gibi, büyük miktarda elektrik
tüketimine sahip olan ve elektrik kullanımında süreklilik sağlamak amacıyla kendi
trafolarına sahip olan elektrik kullanıcılarıdır. Elektrik taahhüt firmaları ise, elektrik
tesisat projeleri, enerji nakil hatları, trafolar, modüler hücreler, kontrol sisemleri gibi
projeleri yürüten ve bu kapsamda, bir projede ihtiyaç duyulan malzemeleri çeşitli
firmalardan tedarik ederek anahtar teslim projeler gerçekleştiren teşebbüslerdir.
Raportörlerce önaraştırma kapsamında, söz konusu teşebbüslerden (……….TİCARİ 70
SIR……….) yetkilileri ile görüşmeler yapılmıştır.
Akdeniz EDAŞ; şikayet konusu altyapı iyileştime ve yenileme ihalelerini gerçekleştiren
Akdeniz EDAŞ, 2005 yılında TEDAŞ’a bağlı bir ortaklık olarak kurulmuştur. Antalya,
Burdur ve Isparta illerini kapsayan bölgedeki elektrik dağıtım ve perakende satış
hizmetlerini yerine getiren Akdeniz EDAŞ’ın özelleştirilme ihalesi yapılmış olup, şirket
hisselerinin muhtemel alıcılara devri süreci henüz tamamlanmamıştır.
ELKO; şirket esas itibarıyla, 36 kV’ye kadar olan hava ve gaz yalıtımlı anahtarlama ve
kontrol düzenleri, orta gerilim kesici ve yük ayırıcıları ile kompakt tip OG/AG dağıtım ve
transformatör merkezlerinin tasarımı, üretimi ve satışı faaliyetiyle iştigal etmektedir.
ELKO, Akdeniz EDAŞ’ın şikayet konusu ihalelerinde müteahhit firma olarak teklif 80
vermiş; Kalkan, Konyaaltı, Muratpaşa, Manavgat, Gazipaşa ve Göynük bölgelerindeki
ihaleleri kazanmıştır.
OSEL; EKOS Grubu bünyesinde 1995 yılında faaliyete başlayan OSEL’in ana faaliyet
alanı bünyesinde alçak ve orta gerilim için genel amaçlı SF6 gazlı ve vakum kesicili
modüler hücreler, modüler RMU'lar ve SF6 gazlı kompakt RMU'ların üretimi ve
satışıdır.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
Dosyadaki bilgilere göre; şikayete konu ürün, gaz izoleli modüler hücre adı verilen
malzemedir. Gaz izoleli modüler hücre, 36 kV’ye kadar olan orta gerilim dağıtım 90
sistemleri için tasarlanan bir ring ana ünitesidir (RMU). Transformatör binalarında,
beton ya da saç köşklerde kullanılmak üzere tasarlanan ve bina tipi trafo yüksek
gerilim tesislerinde kullanılması zorunlu olan modüler hücreler, enerji gereksinimini ve
enerji sürekliliğini (devamlılığı) sağlayan sistemlerdir. Gaz izoleli modüler hücrede yer
11-37/773-241
3
alan anahtarlama cihazları, SF6 gazı ile doldurulmuş paslanmaz sacdan imal edilmiş
bir tank içerisindedir. Hücrede yer alan enerjili bölgeler havadan izole edildiği için, toz,
nem gibi dış faktörlerden etkilenmemektedir. Hücrelerde, (akım değerleri, anahtarlama
olanakları, vb. özelliklerde) müşteri isteklerine cevap verebilecek türden değişiklikler
yapılabilmektedir. Bununla birlikte, müşteri istekleri doğrultusunda farklılaştırılan gaz
izoleli modüler hücrelerin tümü bu dosya kapsamında tek bir pazarda ele alınmıştır. 100
Gaz izoleli modüler hücrelerde, farklı markaların ürünleri birbirleri yerine
kullanılamamaktadır. Anılan hususun TEDAŞ tarafından talep edilen bir unsur olduğu,
gerek önaraştırma kapsamında teşebbüs yetkilileri ile yapılan görüşmelerden, gerekse
de Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından özel trafolu müşterilere gönderilen yazıdan
anlaşılmaktadır. Dolayısıyla, bir markanın gaz izoleli modüler hücresinin kullanıldığı
köşke ek bir hücre konulmak istendiğinde, yine aynı markanın gaz izoleli modüler
hücresinin kullanılması zorunluluk olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çerçevede, her bir
markanın ayrı bir ilgi