Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2011-3-52, 2011-3-218 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 11-57/1478-534
Karar Tarihi : 17.11.2011

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
10
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, İsmail Hakkı KARAKELLE,
Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY, Dr. Murat ÇETİNKAYA,
Reşit GÜRPINAR, Prof. Dr. Metin TOPRAK

B. RAPORTÖRLER: Ümit GÖRGÜLÜ, Osman Tan ÇATALCALI, Erdem AKTEKİN

C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- Gizlilik talebi bulunan 5 başvuru
20
D. HAKKINDA ÖNARAŞTIRMA YAPILAN:
- Koyuncu Akaryakıt Oto.Tic. San. A.Ş.
Eski Sanayi Karşısı Koyuncu Akaryakıt İstasyonu
Selçuklu/Konya

- Cihanbeyli Madencilik Tuz Nakliyat Kimya San. ve Tic. A.Ş.
Turan Güneş Bulvarı 15. Cad. 288 Sok. No: 15 Yıldız/Ankara

- Mutlucan Tuz Madencilik İnşaat Turizm Oto Petrol Nakliye ve
Tic. A.Ş. 30
Halil Sezai Erkut Cad. No: 8/F Etlik/Ankara

E. DOSYA KONUSU: Tuz Gölü çevresindeki tuzlaları işleten teşebbüslerin
anlaşarak fiyat artışı yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun'u ihlal ettikleri iddiası.

F. İDDİALARIN ÖZETİ: Yapılan başvurularda özetle; Tuz Gölü’nde faaliyet gösteren
Koyuncu Akaryakıt Oto. Tic. San. A.Ş.(Koyuncu), Cihanbeyli Madencilik Tuz Nakliyat
Kimya San. ve Tic. A.Ş. (Cihanbeyli) ile Mutlucan Tuz Madencilik İnş. Turizm Petrol
Nakliye San. ve Tic A.Ş.’nin (Mutlucan) aralarında anlaşarak ham tuz fiyatlarına zam
yaptıkları ve anılan firmaların işlenmiş tuz üretmelerinin önüne geçilmesi ve Tuz 40
Gölü’nde yeni tuz üretim sahalarının açılması da talep edilmektedir.

G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 18.2.2011 tarih ve 1309 sayı; 6.9.2011
tarih ve 6299 sayı; 21.9.2011 tarih ve 6619 sayı; 2.3.2011 tarih ve 1593 sayı;
10.3.2011 tarih ve 1849 sayı; 25.3.2011 tarih ve 2291 sayı; 8.9.2011 tarih ve 6351
sayı; 12.9.2011 tarih ve 6420 sayı ile giren başvurular üzerine düzenlenen 3.3.2011
tarih ve 2011-3-52/İİ-11-181.PE sayılı İlk İnceleme Raporu, 10.3.2011 tarihli Kurul
toplantısında 11-15/270-M sayı ile görüşülerek, 8.9.2011 tarih ve 2011-3-218/İİ-11-
178.ÜG sayılı İlk İnceleme Raporu, 14.9.2011 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek,
11-47/1207-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili kararlar 50
11-57/1478-534
2
uyarınca yapılan inceleme sonucunda hazırlanan 10.11.2011 tarih ve 2011-3-52/ÖA-
11-78.ÜG sayılı Önaraştırma Raporu 11.11.2011 tarih ve REK.0.17.00.00-
110.02.02/425 sayılı Başkanlık Önergesi ile 11-57 sayılı Kurul toplantısında
görüşülerek karara bağlanmıştır.

H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; Koyuncu Akaryakıt Oto Tic. ve
San. A.Ş., Cihanbeyli Madencilik Tuz Nakliyat Kimya San. ve Tic. A.Ş. ve Mutlucan
Tuz Madencilik İnşaat Turizm Oto Petrol Nakliye ve Tic. A.Ş. hakkında ham tuz
fiyatlarını birlikte belirledikleri ve fiyat tekeli oluşturdukları iddialarıyla ilgili olarak,
önaraştırma döneminde elde edilen bilgi ve bulguların 4054 sayılı Kanun’un 41. 60
maddesi uyarınca soruşturma açılması için yeterli olmadığı ve dolayısıyla şikâyetlerin
reddinin gerektiği, kanaat ve sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME

I.1. Taraflar

I.1.1. Koyuncu Akaryakıt Oto Tic. San. A.Ş. (Koyuncu)

Koyuncu 1981 yılında kurulmuş olup ham tuz ve tuz ürünleri üretimi dışında 70
uluslararası nakliye, otomobil ve kamyon alım-satımı ile iştigal etmektedir.

Koyuncu 2006 yılında gerçekleştirilen özelleştirme işlemi ile 21.1.2032 tarihine kadar
Tuz Gölü Kaldırım Tuzlasının işletme hakkını elde etmiştir.

I.1.2. Cihanbeyli Madencilik Tuz Nakliyat Kimya San. ve Tic. A.Ş. (Cihanbeyli)

Cihanbeyli 2005 yılında gerçekleştirilen Tuz Gölü Yavşan Tuzlasının özelleştirilmesi
ihalesine katılmak üzere Rıfat Üçleroğlu Genel Gıda İnş. Nakliye Madencilik San. ve
Tic. A.Ş. (%...), Aybala Gıda Turizm Nakliyat San. ve Tic. A.Ş. (%...) ve HSN Tarım 80
Kimya ve Gıda San.Tic. Ltd. Şti. (%...) arasında bir ortak girişim olarak kurulmuştur.

Şirket 2006 yılında işletme hakkının kiralanması ve satış yöntemi ile devir aldığı
Yavşan Tuzlasında ham tuz üretimi gerçekleştirmektedir.

I.1.3. Mutlucan Tuz Madencilik İnşaat Turizm Oto Petrol Nakliye ve Tic. A.Ş.
(Mutlucan)

Mutlucan 2006 yılında gerçekleştirilen özelleştirme ihalesi sonucunda Tuz Gölü
Kayacık Tuzlasının işletme hakkına sahip olmuştur. Mutlucanın tuzla işletmeciliğinin 90
yanı sıra diğer madenler, nakliye, petrol ve inşaat sektörlerinde de faaliyetleri
bulunmaktadır.

I.2. İlgili Pazar

Önaraştırmaya konu olan her üç teşebbüs de ham tuz üreticisidir. Ham tuz çeşitli
kaynaklardan elde edildikten sonra tuz üreticileri tarafından işlenmektedir. Tuz
üreticileri tarafından işlenen tuz daha sonra başta gıda, tekstil ve kimya sanayii olmak
üzere çeşitli sanayi kollarında girdi olarak kullanılmak üzere satılmaktadır.
100
11-57/1478-534
3
Ülkemizde ham tuz üretiminin üç yerli kaynağı bulunmaktadır: Tuz Gölü çevresinde
yer alan göl tuzlaları, deniz tuzlaları ve kaya tuzları. Ülkemizdeki ham tuz üretiminin
önemli bir bölümü Tuz Gölü çevresindeki tuzlalardan sağlanmaktadır. Bölgede
hizmet veren tuzlalar Kaldırım, Kayacık ve Yavşan Tuzlaları’dır.

Daha önce TEKEL tarafından işletilmekte olan Kaldırım, Kayacık ve Yavşan Tuzlaları
2006 yılı başında özelleştirilmiştir. Özelleştirme işlemi sonucunda, Kaldırım Tuzlası
Koyuncu, Yavşan Tuzlası ise Cihanbeyli ve Kayacık Tuzlası Mutlucan tarafından
devralınmıştır. Ülkemizdeki iki önemli deniz tuzlası olan Ayvalık ve Çamaltı tuzlaları
da 2010 yılında özelleştirilmiş, mevcut durumda her iki tuzla da Binbir Gıda Tarım 110
Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. tarafından kontrol edilmektedir. Kaynak ve kaya tuzlalarının
özelleştirilmesi neticesinde ise Denizli Dazkırı Acıgöl ve Cihanbeyli Bolluk
Göllerindeki tuzlaları Alkim; bunlar dışındaki küçük çaplı kaynak ve kaya tuzlalarını
ise farklı özel teşebbüsler işletmektedir. Buna ek olarak 2011 yılında T.C. Enerji ve
Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğü Tuz Gölü’nde 10 yeni tuzla
için ihaleye çıkılmıştır. İhale süreci sonunda ruhsat alım hakkı tanınan teşebbüslerin
ilerleyen dönemlerde faaliyete geçmesi beklenmektedir.

I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
120
Tuz, gerek sanayideki kullanımı gerekse insan beslenmesindeki rolü nedeniyle
ikamesi olmayan bir üründür. Üretim teknikleri ve maliyet açısından tuzlalar arasında
farklar bulunmaktadır. Değişik yollarla elde edilen ham tuzun birbiri arasında ikame
edilebilirliğinin yüksek olması ve Kurulun Kaldırım, Kayacık, Yavşan Tuzlalarının
özelleştirilmesine yönelik sırasıyla 8.12.2005 tarih; 05-82/1120-321, 05-82/1121-322,
05-82/1122-323 sayılı; Ayvalık Tuzlasının özelleştirilmesine ilişkin 31.7.2008 tarih,
08-49/691-267 sayılı kararları ile adı geçen tuzlaları işleten teşebbüslerin anlaşarak
fiyat artışı yapmak suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettikleri iddiasına yönelik olarak
alınan 29.6.2006 tarih, 06-46/590-162 sayılı Kurul kararında yer alan bu yöndeki
değerlendirmeleri de göz önünde bulundurularak, ilgili ürün pazarı herhangi bir 130
işlemden geçirilmemiş “ham tuz pazarı” olarak belirlenmiştir.

I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

İlgili coğrafi pazar yukarıda anılan Kurul kararlarına paralel şekilde Türkiye olarak
belirlenmiştir.

I.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme

I.3.1. Sektörde Gerçekleştirilen Önceki Önaraştırma 140

Özelleştirmelerin hemen sonrasında mevcut dosya konusu iddialara benzer iddialara
ilişkin yürütülen önaraştırma sonucunda Kurul 29.6.2006 tarih ve 06-46/590-162
sayılı kararı ile önaraştırma konusu iddiaları destekler bilgi ve belge bulunamaması
nedeniyle teşebbüsler hakkında soruşturma açılmamasına ancak, ham tuz pazarında
rekabet koşullarının takip edilmesi için ilgili teşebbüslerden ham tuz üretimi, ham tuz
satışı, ham tuz fiyatları, stok durumu, vb. gerekli bilgilerin Kurum tarafından gerekli
görülecek dönemlerde istenmesine karar verilmiştir. Bir yıllık bir zaman diliminde
toplanan verilerin değerlendirilmesi sonucunda Kurul, ham tuz üreticilerinin
fiyatlarında farklılıkl