Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2010-2-330 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-03/96-35
Karar Tarihi : 26.01.2012
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Doç. Dr. Mustafa ATEŞ, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR 10

B. RAPORTÖRLER : Ali ARIÖZ, Özgür Can ÖZBEK

C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Serbest Telekomünikasyon İşletmecileri Derneği (TELKODER)
Temsilcileri: Av. S. Murat ÇELİKTEN, Av. Gamze ÇELİKTEN,
Av. Aylin KUTLUGÜN
454. Sok. Ulusoy Plaza Kat:7 No:9/26-27 06520 Çukurambar
Çankaya/Ankara
20
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Türk Telekomünikasyon A.Ş.
Turgut Özal Bulvarı 06103 Aydınlıkevler/Ankara
- TTNET A.Ş.
Esentepe Mah. Salih Tozan Sok. No:16 Şişli/İstanbul
E. DOSYA KONUSU: TTNET A.Ş.’nin Türk Telekomünikasyon A.Ş. ile aynı alanda
faaliyette bulunmasının rekabet ihlali yaratacağı ve TTNET A.Ş.’nin sabit telefon
hizmet alımı ihalelerinde diğer işletmeciler tarafından teklif edilmesi mümkün
olmayan fiyatlar verdiği iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kurum kayıtlarına 13.09.2010 tarih ve 7123 sayı ile giren 30
başvuruda özetle;
 TTNET A.Ş. (TTNET)’nin Rekabet Kurulunun 02.09.2004 tarih ve 04-57/797 sayılı
görüşü çerçevesinde ayrı bir tüzel kişilik olarak kurulduğu,
 Rekabet Kurumunun Türk Telekomünikasyon A.Ş. (Türk Telekom)’nin özelleştirilmesine
izin verilmesi açısından ayrı bir tüzel kişilik olmasını bir zorunluluk olarak gördüğü
TTNET’in bugün itibarıyla Türk Telekom ile aynı alanda faaliyet göstermeyi amaçladığı,
 Bu durumun Türk Telekom’un özelleştirilmesi bakımından zorunlu görülen koşulların
özüne aykırı bir durum yarattığı ve bu süreçteki zorunlu ayrıştırmanın fiilen etkisiz hale
getirilmesi anlamını taşıdığı,
 Aynı ekonomik bütünlük içinde yer alan Türk Telekom ve TTNET’in fiili durum 40
neticesinde birbirinin alternatifi hale gelmesinin ekonomik bütünlüğün hâkim durumunu
güçlendireceği, sektördeki kısıtlı rekabeti ortadan kaldıracağı ve ilgili pazarlarda ciddi ve
telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğuracağı
belirtilmiş;
 Anılan şirketler hakkında soruşturma açılarak gerekli yaptırımların uygulanması,
12-03/96-35
2
 TTNET’in faaliyetlerini sürdürmesi halinde ilgili pazarlarda ciddi ve telafisi mümkün
olmayacak zararların doğma ihtimalinin yüksek olması nedeniyle, anılan şirket hakkında
internet servis sağlayıcılığı (İSS) dışındaki pazarlar bakımından geçici tedbirlerin
alınması
talep edilmiştir. 50
Kurum kayıtlarına 13.09.2010 tarih ve 7124 sayı ile giren başvuruda ise, telekomünikasyon
sektörünün tarihsel gelişimine, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumunun (BTK) sektörle ilgili
yetkilerine ve TTNET’in ayrı bir tüzel kişilik olarak kurulmasına ilişkin bilgilere yer verilerek,
 TTNET’in ayrı bir tüzel kişilik olarak kurulmasıyla sağlanan ayrıştırmanın, Türk
Telekom’un hem alt hem de üst pazarlarda faaliyet göstermesi nedeniyle ortaya
çıkabilecek rekabet sorunları bakımından tek başına çözümleyici olamayacağı,
 Birçok pazarda etkin piyasa gücüne (EPG) sahip olan Türk Telekom ile hiçbir pazarda
EPG olmayan bağlı ortaklığı TTNET’in tüketicinin gözünde bir bütün olarak
algılanmasının aynı pazarlarda ruhsat sahibi olan pek çok teşebbüsün faaliyet
göstermesini neredeyse imkânsız hale getirdiği, 60
 Türk Telekom’un şebekeye erişim sağlama yükümlülüğünü çeşitli yöntemlerle
ertelemesinin ve erişimi zorlaştırmaya yönelik davranışlarının ve/veya TTNET’in
perakende hizmet seviyesinde düşük fiyatlamalar şeklinde ortaya çıkan rekabet
ihlallerinin sektörü ve sektörel yatırımı olumsuz yönde etkilediği,
 Türk Telekom özelleştirmesinden beş yıl sonra gelinen noktanın beklenen rekabetçi
pazar yapısından uzakta olduğu,
 BTK’nın 2008 yılından bu yana TTNET’e verdiği ruhsatların sektördeki tüm faaliyetleri
kapsayacak şekilde yaygınlaşması ve eksik pazar tanımlamaları nedeniyle pazarda
ciddi zararlar doğuracak rekabet ihlallerinin yaşanabileceği,
 Açıklanan nedenlerle, önümüzdeki dönemde yoğun olarak görülmesi beklenen rekabet 70
ihlallerine yönelik olarak arızi müdahalelerde bulunulması yerine Rekabet Kurumu
tarafından sektöre ilişkin bir araştırma yapılarak, yapısal sorunların giderilmesi ve
sektöre yönelik olarak yürütülen çalışmaların geliştirilmesi konusundaki tedbirlerin
ortaya konulmasının büyük önem taşıdığı
ifade edilmiştir. Son olarak, 7123 sayı ile giren başvuruya ek niteliğinde gönderilen ve
Kurum kayıtlarına 04.03.2011 tarih ve 1679 sayı ile intikal eden başvuruda sürece ilişkin
bilgiler tekrar edilerek, 10.11.2010 tarih ve 10-71/1479-567 sayılı Kurul kararına değinilmiş
ve TTNET’in çeşitli sabit telefon hizmeti ihalelerini alarak, bu alanda da faaliyet göstermeye
başlaması hakkında elde edilen bilgiler sunulmuştur. Bu kapsamda, İstanbul ili Kadıköy
Belediye Başkanlığı tarafından gerçekleştirilen “Sesli İletişim (Telefon) Alımı” ihalesi ile yine 80
aynı il Kartal Belediye Başkanlığı “Sabit Telefon Hizmet (STH) Alımı” ihalesi sonuçlarına
yönelik bilgilere yer verilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 13.09.2010 tarih ve 7123-7124 sayı; 04.03.2011
tarih ve 1679 sayı ile intikal eden başvurular üzerine hazırlanan 09.08.2011 tarih ve 2011-
2-330/İİ-11-151.İA sayılı İlk İnceleme Raporu 17.08.2011 tarihli Kurul toplantısında
görüşülerek, 11-45/1038-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan 19.01.2012 tarih ve 2010-2-
330/ÖA-12-321.AA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
H. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; anılan şirketler hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı görüşüne yer 90
verilmiştir.
12-03/96-35
3
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. BTK Görüşleri
Konuyla ilgili ilk BTK görüşünde1, yetkilendirme mevzuatı ve rekabet açısından
değerlendirmelere yer verilmiştir.
Yetkilendirme mevzuatı açısından yapılan değerlendirmede 5809 sayılı Kanun’un
“Yetkilendirme Usulü” başlıklı 9. maddesi hükümleri ile yetkilendirme rejiminin sınırlarının
çizildiği belirtilmekte ve Elektronik Haberleşme Sektörüne İlişkin Yetkilendirme
Yönetmeliği’nde yer verilen hükümler hakkında bilgi verilmektedir. BTK’nın ilgili mevzuat
çerçevesinde yaptığı değerlendirme sonucunda, başvuruda yer verilen hususların 100
TTNET’in yetkilendirmesinin iptali için gerekçe oluşturmadığı ifade edilmektedir.
TTNET halihazırda BTK tarafından internet servis sağlayıcılığı hizmeti, altyapı işletmeciliği
hizmeti (AİH), kablolu yayın hizmeti, sanal mobil şebeke hizmeti (SMŞH) ve sabit telefon
hizmeti (STH) sunmak üzere yetkilendirmiş bulunmaktadır. Türk Telekom2 ise BTK ile
yapmış olduğu imtiyaz sözleşmesi gereği olarak sahip olunan sabit telefon altyapısı ve
bunun üzerinden sunulan sabit telefon hizmeti dışında, internet servis sağlayıcılığı hizmeti,
kablolu yayın hizmeti ve sanal mobil şebeke hizmeti sunmamaktadır.
STH yetkilendirmesini 07.08.2008 tarihinde alan TTNET’in, bu alandaki faaliyetlerine 2010
yılının üçüncü çeyreğinde başladığı BTK görüşünde yer almaktadır. Buna göre, üçüncü
çeyrekte, TTNET sahip olduğu 1096 aboneden toplam 23.548 TL gelir elde etmiştir. Bu 110
veriler, TTNET’in ilgili pazardaki payının %0,02 olduğuna işaret etmektedir. Türk
Telekom’un ilgili pazardaki payı ise %91,76’dır.
Türk Telekom’un ve TTNET’in birlikte faaliyet gösterebileceği diğer bir pazar olan AİH
pazarında TTNET’in hâlihazırda bir faaliyeti bulunmadığı, ayrıca SMŞH lisansı alan diğer
işletmeciler gibi TTNET’in bu alanda da henüz faaliyete geçmediği BTK görüşünden
anlaşılmaktadır.
Buna karşın TTNET’in, Avea ile gelir paylaşımı ortaklığı ile kurulan “TTNET Mobil”
markasıyla hizmete başladığı, ancak yararlanan abone sayısının çok düşük olduğu da
görüşte belirtilmektedir.
Anılan görüşte, sektör araştırmaları bakımından BTK tarafından sabit telefon hizmetleri 120
piyasasına ilişkin olarak, 2009 ve 2010 yıllarında piyasa analizlerinin gerçekleştirildiği ve
Türk Telekom’a çeşitli yükümlülükler getirildiği; bununla birlikte, BTK tarafından yapılan
düzenlemelerin rekabetçi piyasa yapısının oluşması üzerine etkilerinin incelendiği ve gerek
görülmesi halinde yapılan düzenlemelerin revize edilebildiği veya yeni düzenlemelerin
yapılmasının gündeme gelebildiği belirtilmektedir.
Sonuç olarak anılan görüşte; söz konusu mevzuat hükümleri, işletmecilerin almış oldukları
yetkiler ve işletmecilerin birlikte faaliyet gösterdikleri piyasalardaki pazar payları ile
TTNET’in yetkilendirme aldığı pazarlar dikkate alınarak, gerek görülmesi halinde BTK
tarafından düzenleyici tedbirlerin alınabileceği, mevcut durum itibarıyla yetkilendirme
iptalini gerektirecek bir durumun bulunmadığı ifade edilmektedir. 130

1 Dosya konusu başvurularla ilgili olarak 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu’nun 7. maddesinin 2.
fıkrası uyarınca 29.09.2010 tarih, 1035 ve 1036 sayılarıyla BTK görüşü talep edilmiştir. BTK görüşü
04.02.2011 tarih ve 974 sayı ile Kurum kayıtlarına girmiştir.
2 BTK görüşünün verildiği tarih itibariyle, Türk Telekom perakende internet erişim hizmeti vermemektedir.
12-03/96-35
4
BTK’nın ikinci görüşünde3 ise; Türk Telekom’a getirilen yükümlülükler bir tablo olarak
sunulmuş, TTNET’in yetkilendirildiği alanlar sayılmış ve anılan iddialara ilişkin olarak
“TELKODER’in başvurusunda yer verdiği Kadıköy Belediye Başkanlığı sabit telefon hizmeti
alım ihalesinde TTNET tarafından verilen teklifin, ilgili Belediye Başkanlığınca öngörülen
görüşme süreleri ve teklifin verildiği tarihte geçerli olan arabağlantı ücret tarifeleri dikkate
alınarak hesaplanan ve sadece çağrı başlatma ve sonlandırma maliyetlerini içeren
maliyetlerden daha düşük olduğu” sonucuna ulaşılmıştır.
I.2. Telekomünikasyon Sektörünün Yapısal Sorunlarının Giderilmesi ve Sektör
Araştırması Yapılması Talepleri
TTNET tarafından verilen perakende seviyede internet hizmetinin aynı zamanda Türk 140
Telekom tarafından da sunulmasına ilişkin olarak menfi tespit belgesi verilmesi talebinin
değerlendirildiği 10.11.2010 tarih ve 10-71/1479-567 sayılı Kurulumuz kararında, söz
konusu işlemin 4054 sayılı Kanun kapsamında olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Anılan
karar birebir aynı pazarları ve aynı konuyu kapsamamakla birlikte, TTNET'in ve Türk
Telekom'un BTK yetkilendirmesi dâhilinde aynı alanlarda faaliyet göstermesinin 4054 sayılı
Kanun'a aykırı olup olmadığını değerlendirmesi açısından mevcut dosya için yol gösterici
niteliğe sahiptir. Dolayısıyla, gerek anılan Kurul kararı gerekse BTK görüşü dikkate
alındığında, TTNET'in Türk Telekom ile aynı alanda/pazarda faaliyette bulunmasına yönelik
şikayetin 4054 sayılı Kanun kapsamında olmadığı kanaatine varılmıştır.
Öte yandan, başvurularda Rekabet Kurumundan sektöre arızi müdahale etmesi yerine 150
sektöre yönelik bir inceleme yürüterek sorunlara yapısal çözümler getirmesi talep
edilmektedir. Söz konusu başvuruya ilişkin talepleri de kapsayacak şekilde, elektronik
haberleşme sektöründe düzenleme ve denetleme yoluyla etkin rekabetin tesisi amacıyla
5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu çıkarılmış olup, anılan Kanun’un görev ve
yetkilere ilişkin 6(a) maddesinde ise "