Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2011-2-397 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 12-14/447-128
Karar Tarihi : 29.03.2012
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Prof. Dr. Metin TOPRAK, Doç. Dr. Mustafa ATEŞ,
Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR 10

B. RAPORTÖR : Esma TEMEL

C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Gizlilik talebi bulunmaktadır.

D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Canon Eurasia Görüntüleme ve Ofis Sistemleri A.Ş.
Değirmen Sok. Nida Kule İş Merkezi No:18/10 K:1 Kozyatağı
34742 Kadıköy/İstanbul 20
E. DOSYA KONUSU: Canon Eurasia Görüntüleme ve Ofis Sistemleri A.Ş.'nin rekabet
kurallarına aykırı bayi fiyatlandırmaları yaptığı ve tekel oluşumunu destekleyen satış
politikaları uyguladığı iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda özetle;
 Canon Eurasia Görüntüleme ve Ofis Sistemleri A.Ş. (Canon)’nin bayilerine, iş hacmi ile
doğru orantılı olsun olmasın, aynı fiyattan mal alma koşulunu uygulamadığı,
 Firmaların uzmanlıklarına vb. bakmaksızın kayırma yaparak, fiyatları farklı uyguladığı ve
eşitlik ilkesini gözetmediği,
 Bayilere bölgeler verilmesine ve münhasırlık olmamasına rağmen farklı bayi bölgeleri
yaratılarak sadece bu bayilerin desteklendiği 30
iddia edilmiştir.
Başvuru sahibinden iddialarla ilgili detaylı bilgi talebi istenmesi üzerine, Kurum kayıtlarına
29.09.2011 tarih ve 6783 sayı ile giren cevabi yazıda ise;
 Aynı bölge içindeki bir bayinin diğer bayilere göre avantaj elde etmesinin sağlandığı,
 Bunun dışında, farklı bölgeler arasında farklı fiyatlar verilerek bölge avantajı da
sağlandığı; bu konuda iş hacmi, alım miktarı gibi uygulamalara dahi bakılmadığı, örnek
olarak, Ankara bayisine (Mas Deha) yapılan satışlarda avantajlı fiyatın bayinin iş hacmi
ile doğru orantılı olarak verilebildiği, ancak İstanbul ve İzmir’deki bayilere (Tim
Elektronik, Kopitek, Seres Bilgisayar, Teknokopi, Intermak, Zafer) ürünlerin daha yüksek
fiyatlarla verildiği, 40
 Diyarbakır bölgesindeki bayiye verilen fiyatların, daha fazla iş hacmi olmasına rağmen
Ankara ve İstanbul bayilerinde de uygulandığı,
 Bayilik anlaşması özel ya da genel olsun, aynı ürün tipinde alım miktarından bağımsız
olarak verilmiş olan fiyatlarla satışların yapıldığı,
12-14/447-128
2
 Sarf malzemelerinde öne çıkmakla beraber, makinelerde de aynı uygulamaların
yapıldığı,
 Canon’daki ofis sistemlerinin; fotokopi, yazıcı (ofis tipi lazer yüksek hacimli), geniş
formatlı mürekkep püskürtmeli yazıcılar, hızlı DR doküman tarayıcılar ve profesyonel
yüksek hacimli baskı ürünlerinden oluştuğu,
 Bahse konu uygulamaların esas olarak, ofis sistemleri grubunda yaşandığı, foto video 50
kısmında da değişik fatura iadeleri (pazarlama destek, e-devlet vb.) ile gerçekleşen ve
faturaların çoğu karşılığı olmayan aktivite beyanlarına dayanan şekilde benzer
uygulamaların yapıldığı duyumunun alındığı,
 Münhasır bayiliğin firmanın kendi içerisinde kabul edilmeyen bir uygulama olmasına
rağmen, seçici ya da selektif bayilik adı altında yapılan anlaşmalarda yer almayan
hüküm ve uygulamaların resmi olmadan yapıldığı ve bu konuda yine bölgeler ve bayiler
arasında yapılacak çalışmalarla yapılan anlaşmaların tersi uygulamalar görülebildiği
belirtilmiştir.
G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 19.09.2011 tarih ve 6570 sayı ile intikal eden
başvuru üzerine hazırlanan 16.11.2011 tarih ve 2011-2-397/İİ-11-403.ET sayılı İlk İnceleme 60
Raporu 24.11.2011 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 11-59/1525-M sayı ile
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca yapılan inceleme üzerine
hazırlanan 21.03.2012 tarih ve 2011-2-397/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek
karara bağlanmıştır.
H. RAPORTÖRÜN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; Canon hakkında soruşturma açılmasına gerek
olmadığı görüşüne yer verilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1 Hakkında Önaraştırma Yapılan Teşebbüs: Canon
Dosya mevcudu bilgilere göre, 2007 yılı Kasım ayında Türkiye’de anılan şirketin kurulduğu,
2002 yılında faaliyete geçen Canon irtibat bürosunun kapatıldığı, ofis ürünleri dağıtımının 70
Nisan 2008’de Hesmak'tan ve foto/video dağıtımının 2010 yılı Aralık ayında Erkayalar'dan
devralındığı anlaşılmaktadır.
Canon, genel olarak baskı ve kopyalama pazarında faaliyet göstermekte; dijital ve SLR
kameraları, fotoğrafik ekipmanlar, yazıcılar, tarayıcılar ve dürbünler de dâhil olmak üzere
tüketici ve profesyonel görüntüleme ürünlerinin üretim ve satışını yapmaktadır. Teşebbüs
başvuruya konu ofis sistemleri grubu ürünleri bakımından ise; yazıcı, fotokopi, faks ve
bunların karışımından oluşan çok fonksiyonlu ofis makineleri, dijital mikrofilm tarayıcıları,
geniş format yazıcılar (LFP), yüksek hızlı doküman tarayıcıları (DMMS), multimedya
projektörler, ağ kameraları gibi ürünlerin satışını ve bu ürünlere yönelik servis hizmetini
gerçekleştirmektedir. 80
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
Canon, en genel tanımla baskı ve kopyalama pazarında faaliyet göstermektedir. Söz
konusu pazarın ev tipi ve ofis kullanımı ürün gamları olmak üzere iki ana gruba ayrıldığı ve
her iki grubun da pazar ve satış dinamiklerinin birbirinden farklılık gösterdiği ifade
edilmektedir. Ofis ürünleri pazarının en büyük alımlarının devlet kurumlarına ait olduğu ve
bu satışların ihaleler yolu ile yapıldığı, pazarın ve fiyatın ihalede oluştuğu, kamu alımları
dışında bankalar, holdingler gibi büyük müşteriler için de benzer satış ve rekabet
koşullarının söz konusu olduğu belirtilmektedir.
12-14/447-128
3
Dosya konusu başvuruda, Canon’un ofis sistemleri grubu ürünlerinde, münhasırlık, satış 90
hacmi vb. hususlar açısından aralarında fark bulunmayan eşit durumdaki alıcılara farklı
fiyat/indirim oranı uygulamak biçimindeki davranışıyla bayileri arasında ayrımcılık yaptığı
ve tekel oluşumunu destekleyen satış politikaları izlediği ifade edilmiştir. Bu itibarla, bayiler
arasındaki ayrımcılığın temel olarak ofis sistemleri grubundaki ürünlere yönelik olması ve
yapılacak pazar tanımının sonuca etki eden herhangi bir farklılık yaratmaması göz önüne
alınarak, dosya kapsamında ilgili ürün pazarları; standart (ofis tipi) veya profesyonel yazıcı
ve fotokopi makinelerinden oluşan “baskı makineleri ”, “yüksek hızlı tarayıcı”, “geniş
formatlı yazıcılar”, “projeksiyon cihazları” pazarları olarak belirlenmiş ve bu çerçevede
baskı makineleri, “standart baskı makineleri”, “profesyonel baskı makineleri“, ”siyah beyaz
ve renkli konsolide baskı makineleri pazarı”, “siyah-beyaz baskı makineleri pazarı” “renkli 100
baskı makineleri pazarı” olarak alt pazarlara ayrılmıştır.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
Canon’un ofis sistemleri grubu ürünlerinin ülkenin tamamında satılıyor olması ve ülkenin
herhangi bir bölgesindeki rekabet koşullarının diğer bölgelerden farklılık göstermemesi, bir
başka deyişle, rekabet koşullarının ülkenin tamamında homojen bir yapı sergilemesi
nedeniyle ilgili coğrafi pazar “Türkiye” olarak belirlenmiştir.
I.3. Canon’un Dağıtım Sistemine ve Fiyatlandırma Politikasına İlişkin Bilgiler
I.3.1. Canon’un Dağıtım Sisteminin Yapısı
Dosyadaki bilgilere göre Canon, ofis ürünleri grubunda, seçici ve açık dağıtım olmak üzere
ikili bir dağıtım sistemi ile ürünlerini satışa sunmaktadır. Bu çerçevede, dağıtım sisteminin 110
hukuki alt yapısını, seçici dağıtım sistemindeki bayilerle imzalanan (açık dağıtım sistemine
tabi ürünleri satma yetkisi de veren) bayilik sözleşmesi ve açık dağıtım sitemindeki
distribütörlerle imzalanan distribütörlük sözleşmesi olmak üzere iki farklı tip sözleşme
oluşturmaktadır.
Seçici dağıtım sisteminde, bayiler aracılığı ile standart siyah-beyaz, renkli ve konsolide
cihazlar ile profesyonel siyah-beyaz, renkli ve konsolide cihazlar dağıtılmakta, Canon’un da
bu ürünleri doğrudan satış hakkı bulunmaktadır. Dolayısıyla seçici dağıtım sistemindeki
ürünler hem bayi kanalıyla hem de doğrudan Canon tarafından satılmaktadır. Bu sistem