Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2012-4-270 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 12-42/1319-432
Karar Tarihi : 28.08.2012
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : İsmail Hakkı KARAKELLE, Doç. Dr. Cevdet İlhan GÜNAY,
Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR
B. RAPORTÖR : Hakan BİLİR, Gülçin DERE
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : Sompo Japan Sigorta A.Ş.
Rüzgarlıbahçe Mah. Cumhuriyet Cad. Acarlar İş Merkezi No:12
C Blok 34805 Kavacık Beykoz/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Finansbank A.Ş. ile Sompo Japan Sigorta A.Ş. arasında
akdedilen “Hayat Dışı Sigorta İçin Acentelik Sözleşmesi”ne bireysel muafiyet
tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına en son 16.08.2012 tarih ve 6439 sayı ile giren
başvuru üzerine düzenlenen 27.08.2012 tarih ve 2012-4-270/MM sayılı Ön İnceleme
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, bildirimi yapılan “Hayat Dışı Sigorta İçin
Acentelik Sözleşmesi (Sözleşme)”ne; Sözleşme süresince devam edecek rekabet etmeme
yükümlülüğü ve (aktif olarak diğer tarafın müşterisine ulaşmak anlamına gelen)
Sözleşme’nin bitmesi/feshedilmesi ertesinde beş yıl sürecek teşvik etmeme
yükümlülüğünün hilafındaki her türlü hükmün tadil edilmesi koşuluyla, 4054 sayılı Kanun’un
5. maddesi uyarınca bireysel muafiyet tanınmasının uygun olacağı görüşüne yer verilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(4) Bildirime konu “Hayat Dışı Sigorta İçin Acentelik Sözleşmesi” ile Finansbank, Sompo
Japan'ın sunduğu hayat dışı sigorta ürünlerinin pazarlanması, tanıtımı, dağıtımı ve satışı
için münhasır yetkili acente olarak atanmıştır. Sompo Japan ise söz konusu ürünlerin
Finansbank tarafından Finansbank'ın dağıtım ağı aracılığıyla satışı konusunda tedarikçi
olmuştur. Anılan Sözleşme 31.12.2026 tarihine kadar (yaklaşık 14 yıl) devam edecek ve
anılan tarihe kadar münhasırlık içerecek bir bankasürans (banka sigortacılığı)
düzenlemesidir.
G.1. Kanun’un 4. maddesi Açısından Yapılan Değerlendirme
(5) Dosya mevcudu bilgilerden, bildirime konu Sözleşme ile Finansbank'ın acente olarak
2002/2 sayılı Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği’nin Açıklanmasına Dair
Kılavuz’da belirtilen riskleri üstlenmediği ve bağımsız davranmadığı anlaşılmaktadır.
Esasen, Sözleşme ile Finansbank'ın üstlendiği edim, Sompo Japan tarafından üretimi ve
pazarlaması yapılan hayat dışı sigorta ürünlerinin müşterilere satışı ve sigorta primlerinin
tahsili ile sınırlıdır. Bu çerçevede ticari ve mali riskler Sompo Japan tarafından
üstlenilmektedir. Dolayısıyla Sözleşme’nin, müvekkil hesabına aracılık ettiği ya da akdettiği
12-42/1319-432
2/6
sözleşmelere ilişkin olarak acenteye getirilen sınırlamalar bakımından, 4054 sayılı
Kanun'un 4. maddesi kapsamında olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
(6) Bununla birlikte, bildirim konusu Sözleşme’de münhasırlık ve rekabet yasağı ile ilgili çeşitli
hükümler yer almaktadır. Bu hükümlere göre, Sompo Japan, hayat dışı sigorta ürünlerinin
Finansbank'ın dağıtım ağı vasıtasıyla pazarlanması, satışı ve dağıtımına ilişkin münhasır
bir hak elde etmektedir. Anılan madde ile Finansbank sözleşmede belirtilen kapsam
içerisinde, Türkiye’de münhasıran Sompo Japan tarafından tedarik edilen hayat dışı sigorta
ürünlerinin dağıtım ağı üzerinden pazarlanmasını, tanıtımını ve satışını gerçekleştirmeyi ve
bunun için gereken personeli ve diğer kaynakları temin etmeyi taahhüt etmektedir.
Sözleşme’nin süresinin yaklaşık 14 yıl olduğu da dikkate alındığında, söz konusu hüküm ile
birlikte Finansbank’a bu süre zarfında rekabet etmeme yükümlülüğü getirilmiş olduğu
görülmektedir. Dolayısıyla, rekabeti kısıtlayıcı maddeleri bulunan Sözleşme’ye menfi tespit
belgesi verilmesi mümkün bulunmamaktadır.
G.2. 2002/2 sayılı Grup Muafiyeti Tebliği Bakımından Yapılan Değerlendirme
(7) Taraflar arasındaki dikey ilişki nedeniyle bildirim konusu Sözleşme öncelikle 2002/2 sayılı
Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği açısından değerlendirilmiştir.
(8) Dosya mevcudu bilgilere göre, tarafların pazar payları 2002/2 sayılı Tebliğ’de muafiyet için
öngörülen %40 eşiğinin altındadır.
(9) Öte yandan, Tebliğ’in 5. maddesine göre, alıcıya getirilen belirsiz süreli veya süresi beş yılı
aşan rekabet etmeme yükümlülüklerine Tebliğ ile sağlanan muafiyet uygulanamamaktadır.
Dosya mevcudu bilgilere göre, Sözleşme’nin 4. maddesi uyarınca, Finansbank, madde
4.2., 4.13. ve madde 4.4.’te belirtilen koşullar hariç olmak üzere, Sözleşme süresi boyunca
başka bir sigorta şirketinin hayat dışı sigorta ürünlerini dağıtamayacaktır1. Ayrıca, 4.6.
madde uyarınca, Sözleşme’nin süresi boyunca Finansbank, Sözleşme’nin
feshedilmesinden sonraki bir tarihte sona eren poliçe dokümanları hariç olmak üzere,
herhangi bir bankasürans müşterisine, poliçe dokümanlarını iptal etmeyi, yenilememeyi,
feshetmeyi ya da Sompo Japan haricinde başka bir sigortacıya devretmesini teklif veya
teşvik etmeyecektir2. 4.9. maddede ise Sompo Japan’ın, Sözleşme süresince ve
Sözleşme’nin sona ermesinden itibaren 7 yıl boyunca banka müşterilerini doğrudan ya da
dolaylı olarak ayartmamasını öngören bir hükme yer verilmiştir. Bu çerçevede Sompo
Japan, anılan süre boyunca banka müşterilerine odaklanmış ısrarlı pazarlama ve satış
kampanyaları ve uygulamalarından kaçınmayı taahhüt etmektedir3.
1 Sözleşme çerçevesinde öngörülen münhasırlığa aşağıda yer alan istisnalar getirilmiştir:
1) Sözleşme’nin 4.2. maddesi uyarınca, Sözleşme’nin 1. maddesinde tanımlanan “Münhasır Olmayan Banka
Müşterileri”ne yapılacak satışlar bakımından Finansbank herhangi bir münhasır çalışma taahhüdü altına girmemektedir.
Sözleşme çerçevesinde belirlenen yıllık ciro eşiğini aşan kurumsal ve ticari banka müşterileri “münhasır olmayan banka
müşterileri” olarak kabul edilmiş ve bu müşterilere yapılacak satışlar münhasırlık hükmünden hariç tutulmuştur.
2)Sözleşmenin 4.13. maddesi çerçevesinde Finansbank “Stratejik Olmayan Ürünler”i herhangi bir münhasırlık
taahhüdünde bulunmadan ve kendisinden talep edilmesi halinde 6 ay içerisinde sonlandırabilmek kaydı ile üçüncü
taraflardan tedarik edebilecektir.
3)Sözleşmenin 4.4. maddesi çerçevesinde Finansbank, Sompo Japan’ın sunmayı reddettiği “Yeni Ürünler”i üçüncü
taraflardan tedarik edebilecektir.
2 (TİCARİ SIR)
3 (TİCARİ SIR)
12-42/1319-432
3/6
(10) Bu çerçevede, Sözleşme süresinin yaklaşık 14 yıl olduğu4 ve Sözleşme ile alıcıya rekabet
etmeme yükümlülüğü getirildiği dikkate alındığında, bildirim konusu Sözleşme’nin grup
muafiyetinden faydalanamayacağı anlaşılmaktadır.
G.3. Bireysel Muafiyet Değerlendirmesi
(11) 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında, herhangi bir rekabet kısıtlamasına bireysel
muafiyet tanınması için aşağıda yer verilen iki olumlu iki olumsuz koşulun birlikte
sağlanması gerekmektedir.
a) Malların üretim veya dağıtımı ile hizmetlerin sunulmasında yeni gelişme ve
iyileşmelerin ya da ekonomik veya teknik gelişmelerin sağlanması
(12) Sigortacılık hizmetlerinin farklı seviyelerinde faaliyet gösteren bankalar sıklıkla dağıtım
kanalında acente olarak yer almaktadır. Banka sigortacılığı olarak da adlandırılan banka ve
sigorta şirketleri arasındaki bu tür yakın ilişkiler ölçek ve kapsam ekonomisine imkan
sağladığı gibi, her iki tarafın da diğerinin müşteri tabanına erişimini s
