Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2013-4-62 (Muafiyet)
Karar Sayısı : 14-02/42-20
Karar Tarihi : 16.01.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER: Dr. Hakan BİLİR, Recep GÜNDÜZ, Kasım ŞENGÜL
C. BİLDİRİMDE
BULUNANLAR : Bankalararası Kart Merkezi A.Ş.
Temsilcisi: Av. İ. Yılmaz ASLAN
Gazi Umur Paşa Sok. Bimar Plaza No:38/8 Beşiktaş/İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Bankalararası Kart Merkezi A.Ş. tarafından sunulan BKM
TechPOS projesine menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 27.06.2013 tarihinde giren başvuru üzerine
düzenlenen 03.01.2014 tarih ve 2013-4-62/MM sayılı Muafiyet/Menfi Tespit Ön İnceleme
raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; bildirimi yapılan teşebbüs birliği kararının 4054
sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 5. maddesinde getirilen muafiyet şartlarını
karşıladığı, bu çerçevede 3 yıl süreyle muafiyetten yararlanmasının uygun olacağı ifade
edilmiştir.
(4) Öte yandan, raportör Kasım ŞENGÜL’ün karşı görüşünde; bildirim konusu TechPOS
projesinin 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde getirilen muafiyet şartlarının ilk üçünü
karşılamadığı, bu nedenle muafiyet tanınamayacağı belirtilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. İlgili Pazar
(5) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün/hizmet pazarları “bankacılık hizmetleri” ve
“yeni nesil pos cihazı hizmetleri”, ilgili coğrafi pazar ise "Türkiye" olarak belirlenmiştir.
G.2. Bildirimin Konusu
(6) 06.12.1984 tarih ve 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici
Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun’a ilişkin olarak yayımlanan 69 ve 70
No'lu Genel Tebliğler ile 213 Sayılı Vergi Usul Kanunun 426 ve 427 Seri No’lu Genel
Tebliğleri uyarınca, ödeme kaydedici cihaz (ÖKC) kullanmak zorunda olan mükelleflerden
faaliyetlerinde seyyar EFT-POS (electronic funds transfer at point of sale) cihazı
kullananlara ve yol kenarı otopark hizmeti verenlere, 01.10.2013 tarihinden itibaren bu
cihazlar yerine EFT-POS özelliği olan yeni nesil ÖKC kullanmak zorunluluğu getirilmiştir.
Basit-Bilgisayar bağlantılı yeni nesil ÖKC kullanma zorunda olan mükelleflerin mecburiyeti
01.01.2016 tarihinden itibaren başlayacaktır1. Buna göre Gelir İdaresi Başkanlığınca
belirlenmiş şartları haiz yeni nesil ÖKC’ler, periyodik olarak, elektronik ortamda Gelir
İdaresi Başkanlığı Data Merkezi'ne bilgi gönderebilecek ve ayrıca Gelir İdaresi
Başkanlığınca da ödeme cihazlarına erişim imkânı olacaktır.
1 3100 sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti
Hakkında Kanuna dayanılarak çıkarılan ilgili mevzuata göre muaf tutulanlar hariç.
14-02/42-20
2/7
(7) Bildirimde BKM bünyesinde, yeni nesil ÖKC cihazlarıyla üye iş yeri anlaşması yapan
kuruluşlar arasındaki sistem spesifikasyonunun sağlanması için geliştirilen TechPOS
projesine menfi tespit belgesi verilmesi veya muafiyet tanınması talep edilmektedir.
G.3. Değerlendirme
(8) Bildirime konu dosya kapsamında, BKM tarafından geliştirilen TechPOS projesiyle, sisteme
katılmış her üye iş yeri anlaşması yapan kuruluşun ayrı ayrı tüm ÖKC üreticileriyle sistem
spesifikasyonu yapması yerine, bankaların ortak bir platform üzerinden yeni nesil POS
sistemine uyum sağlamaları amaçlanmaktadır. TechPOS projesiyle geliştirilen uygulama
spesifikasyonu standart kabul edilip, projeye katılmak isteyen üye iş yeri anlaşması yapan
kuruluşlar (bankalar) kendi sistemlerini bu spesifikasyonlara göre düzenleyeceklerdir.
Geliştirilen spesifikasyonlar BKM’nin aşağıda yer verilen teşvik modeli kapsamında teklif
vermek isteyen ÖKC üreticileriyle paylaşılacaktır. Kurulacak bu merkez uygulamanın bir
tarafında bankalar yer alırken, diğer tarafında ÖKC üreticileri yer alacaktır ve bu bağlantı
sistemiyle veri transferi sağlanacaktır. Geliştirilen spesifikasyonlar BKM’nin aşağıda
açıklanan teşvik modeli kapsamında teklif vermek isteyen ÖKC üreticileriyle paylaşılacaktır.
(9) BKM’nin 24.06.2013 tarihli “Yeni Nesil EFT-POS Bütünleşik Ödeme Kaydedici Cihazlar İçin
Sunulan Saha Hizmeti Şartnamesi (Şartname)” ve “Yeni Nesil EFT-POS Bütünleşik Ödeme
Kaydedici Cihazlar İçin Hizmet Sözleşmesi (Sözleşme)”ne bakıldığında, ÖKC üreticileri
üzerinde bazı sınırlamalar getirildiği ve bu anlamda bazı hizmetlerin tek tipleştirildiği ve bazı
hizmetlerin fiyatlarının ise tek elden belirlendiği görülmektedir. Bu noktada dikkat edilmesi
gereken bir diğer konu ise, önümüzdeki dönemler bakımında bazı hizmetlerin fiyatlarının
belirsiz olmasıdır. Bu anlamda fiyatların önümüzdeki dönemler bakımından BKM tarafından
belirleneceği anlaşılmaktadır. Şartname ve Sözleşme’de öne çıkan hususlar şu şekildedir:
(…..TİCARİ SIR…..)
(…..TİCARİ SIR…..)
(…..TİCARİ SIR…..)
İlgili sözleşmeyle üye iş yerine de bazı yükümlülükler getirilmiştir:
(…..TİCARİ SIR…..)
(…..TİCARİ SIR…..)
14-02/42-20
3/7
(10) Şartname ve Sözleşme’den görüldüğü üzere, BKM TecPOS projesiyle ÖKC üreticilerine ve
üye iş yerlerine bazı kısıtlamalar ve yükümlülükler getirmektedir.
G.3.1. Menfi Tespit Değerlendirmesi
(11) Bildirime göre BKM’nin TechPOS projesiyle, sisteme katılmak isteyen bankaların ayrı ayrı
tüm ÖKC üreticileriyle sistem spesifikasyonu yapması yerine, bankaların ortak bir platform
üzerinden yeni nesil POS sitemine uyum sağlamaları amaçlanmaktadır. Bu amaç
doğrultusunda, geliştirilen standart spesifikasyonlar projeye katılmak isteyen ÖKC
üreticileriyle paylaşılacak ve ortak bir mesajlaşma merkezi üzerinden ÖKC cihazıyla
bankalar arasındaki veri alışverişi sağlanacaktır.
(12) Dosya mevcudu bilgilere göre, BKM kendini bankalarla ÖKC cihazları arasında
konuşlandırmaktadır. Bu anlamda tüm parametreler TechPOS uygulamasından geçmek
suretiyle ilgili terminallere ulaşacaktır. Bu uygulamayla BKM, ÖKC üreticisi gibi sistem
içerisinde yer almakta ve sisteme uzaktan bağlanıp cihaza çeşitli güncellemeler ve ek
fonksiyonlar yükleyebilmektedir. BKM’nin söz konusu sistem içerisinde yer alması bir
zorunluluk olmayıp, söz konusu teşebbüs birliği sistemin işleyişi bakımından bazı kolaylıklar
sağladığını iddia etmektedir. ÖKC’lerin faaliyet yapısı ve sistem işleyişine bakıldığında;
uyum sağlanması ile banka uygulaması servis hizmeti (banka kurulum, parametre yükleme,
servis seviyesi, server ve iletişim hizmetleri) faaliyet alanlarında bankanın yerini BKM’nin
alması beklenmektedir, yani ÖKC üreticileriyle BKM anlaşma sağlayacaktır. Ayrıca BKM’nin
servis ve saha hizmetleri faaliyet alanında ÖKC üreticilerinin yerine geçerek faaliyetlerin
bedelini belirlemesi beklenmektedir.
(13) Öte yandan, yeni nesil EFT-POS bütünleşik ödeme kaydedici cihazlar için saha hizmeti
şartnamesine bakıldığında, BKM’nin çeşitli roller üstlendiği ve ÖKC üreticileri için birçok
yükümlülük ve sorumluluk getirildiği görülmektedir. Bu sorumluluk ve yükümlülükler
incelendiğinde, BKM’nin TechPOS projesinin uygulanmasıyla birlikte sisteme dâhil olan
ÖKC üreticileri nezdinde düzenleyici ve pazara yön verici bir pozisyon alacağı
görülmektedir.
(14) Bu noktada dikkat edilmesi gereken husus ise, BKM’nin bankaların bir araya gelmesi
sonucu ortaya çıkan bir teşebbüs birliği niteliğini haiz olmasıdır. Bildirim Formu’na göre
TechPOS projesinin tüm banka ve ÖKC üreticilerine açık olduğu katılmak isteyen üretici ve
üye iş yeri anlaşması yapan kuruluşların başvuruda bulunması gerektiği dile getirilmektedir.
Bu başvuru zorunluluk arz etmeyip pazardaki uyum TechPOS projesi olmadan da devam
etmektedir. Halihazırda yeni nesil ÖKC sistemi üreticiler tarafından kurulmuş olup, birçok
banka bu sisteme entegrasyonlarını tamamlamış ve aktif bir şekilde kampanyalarını
yürütmektedir (Vakıfbank, Yapı ve Kredi Bankası, Denizbank).
(15) Öte yandan, halihazırda yeni nesil POS cihazı için Gelir İdaresi Başkanlığından onay almış
beş ve onay bekleyen de üç olmak üzere toplam sekiz teşebbüs bulunmaktadır. TechPOS
projesi kapsamında BKM ÖKC cihazıyla üye iş yeri anlaşması yapan kuruluşlar arasında bir
üst konumda yer alacaktır. Burada ÖKC üreticilerinin bankalarla ay
