Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2014-1-43 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 14-42/762-338
Karar Tarihi : 22.10.2014
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN,Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Metin PEKTAŞ, Selen Yersu ŞAHİN, Hakan EREK,
İbrahim KUŞÇU
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : -Antalya Ticaret ve Sanayi Odası
Göksu Mah. Gazi Bulvarı No:531 Antalya
-Gizlilik talebi bulunmaktadır
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN :
1-Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.
Abdülhakhamit Caddesi, No:21, 34437 Beyoğlu/İstanbul
2-CLK Boğaziçi Elektrik Perakende Satış A.Ş.
Abdülhakhamit Caddesi, No:21, 34437 Taksim/İstanbul
3-Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.
Göksu Mahallesi Aspendos Bulvarı Serik Cad. Kepez/Antalya
4-CLK Akdeniz Elektrik Perakende Satış A.Ş.
Göksu Mahallesi Aspendos Bulvarı Serik Cad. Kepez/Antalya
E. DOSYA KONUSU:
(1) - CLK Akdeniz Elektrik Perakende Satış A.Ş.’nin Antalya-Burdur-Isparta illerinde
bulunan tüketicilere, sözleşmesiz bir şekilde elektrik kullandıkları ve elektriklerinin
kesilebileceği gerekçesiyle zorla uzun dönemli ve tüketicinin aleyhine hükümler
içeren perakende satış sözleşmesi imzalatmaya çalıştığı iddiası.
(2) - CLK Boğaziçi Elektrik Perakende Satış A.Ş.’nin, tüketicilerin başka tedarikçilere
geçişlerini zorlaştırmak, tüketicileri habersiz bir şekilde kendi portföyüne dahil
etmek ve buna benzer davranışlarla pazarı rakiplere kapattığı, böylelikle 4054 sayılı
Kanun’u ihlal ettiği iddiası.
F. İDDİALARIN ÖZETİ:
(3) Antalya Ticaret ve Sanayi Odası (ATSO) tarafından CLK Akdeniz Elektrik Perakende
Satış A.Ş. (CLK AKDENİZ) hakkında yapılan başvuruda özetle;
- CLK AKDENİZ’in, abonelere gönderdiği bir mektupla, aralarında elektrik satışına ilişkin
perakende satış sözleşmesi bulunmadığını ve kendilerince hazırlanan matbu sözleşmeyi
7 gün içerisinde imzalamayan abonelerin elektriğinin kesileceğini bildirdiği,
- Tek taraflı olarak imzalatılan bu sözleşmelerde, tüketicilere müzakere şansı
tanınmadığı ve tüketicilerin aleyhine olan anlaşma hükümlerinin tüketicileri birtakım
taahhütler altına soktuğu,
- Sözleşmelerin iki yıllık süreyi kapsadığı ve sözleşmelerde, tarafların sözleşmenin
bitiminden altmış gün öncesine kadar yazılı bir fesih bildiriminde bulunmaması
14-42/762-338
2/10
durumunda sözleşmenin bir yıllık süreyle kendiliğinden uzayacağına yönelik hükümler
bulunduğu
hususları ifade edilmiştir.
(4) Şikayet başvurusuna ilişkin olarak olarak Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan
(EPDK) bilgi talebinde bulunulmuştur. EPDK’nın cevabi yazısı ekinde çok sayıda şikayet
dilekçesine yer verilmiştir. Bu dilekçelerde özetle;
- CLK Akdeniz personelinin müşterilere zorla sözleşme imzalatmaya çalıştığı, bunu
bazen bilgi güncelleme adı altında yaptığı, sözleşme imzalamayan tüketicilerin
elektriklerinin kesileceğinin ifade edildiği,
- Bilgi güncelleme işlemini yapmak istemeyen ve başka bir tedarikçiye geçiş yapmak
istediğini beyan eden bir tüketicinin fatura tahsilatının yapılmadığı,
- Sözleşmelerin yetkisiz kişilere imzalatıldığı
hususları yer almaktadır.
(5) ATSO tarafından gönderilen bir diğer yazıyla, ATSO 24. Grup (Elektrik enerjisi, üretim,
dağıtım ve ilgili hizmet faaliyetleri) Meslek Komitesi tarafından hazırlanan “Antalya Elektrik
Dağıtım Hizmeti Uygulamalarında Sorunlar ve Çözüm Önerileri Raporu” gönderilmiştir.
Söz konusu raporda özetle;
- Bilgi güncelleme adı altında serbest tüketicilere sözleşme imzalattırıldığı,
- Tüketicilere imzalatılan sözleşmelerin ilk etapta 2 yıl olarak düzenlendiği ancak daha
sonraki süreçte 2 yıllık sürenin 1 yıla çevrildiği, bununla birlikte yeni sözleşmelerin tarih
kısımlarının boş bırakıldığı, sözleşmelerin tüketici hakları konusunda yetersiz olduğu,
- Özel trafolu orta gerilim müşterilerinden EPDK tarafından belirlenen depozito dışında
yüksek miktarlarda şahsi kefalet istendiği,
- CLK Akdeniz Elektrik Dağıtım AŞ. personellerinin sahada, arıza, işletme bakım, sayaç
okuma gibi faaliyetler yanında pazarlama, sözleşme imzalatma ve yenilemeye ilişkin
bildirimlerde de bulunduğu,
hususları ifade edilmiştir.
(6) Gizlilik talepli olarak CLK Boğaziçi Elektrik Perakende Satış A.Ş. (CLK BOĞAZİÇİ)
hakkında yapılan şikayet başvurusunda ise özetle;
- Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.’nin (BOĞAZİÇİ EDAŞ) sayaç okuma veya arıza bakım
personeli aracılığıyla serbest tüketicilere, “Serbest Tüketici Satışları için Enerji Alım Satım
Bildirim Formu”nu imzalattığı, böylelikle ticari faaliyet göstermemesi gereken dağıtım
şirketinin ikili anlaşmaya aracılık ettiği ve serbest tüketicileri CLK BOĞAZİÇİ ile ikili
anlaşma imzalamaya yönlendirildiği,
- BOĞAZİÇİ EDAŞ’ın elektrik kesme yetkisini müşterilerin CLK BOĞAZİÇİ ile ikili
anlaşma yapmasını sağlamaya yönelik bir araç olarak kullandığı, Serbest tüketici hakkını
kullanarak diğer tedarikçiler ile ikili anlaşma yapmak isteyen tüketicilerin, geçiş sürecinde
CLK BOĞAZİÇİ tarafından kendileri ile ikili anlaşma yapmaya zorlandığı ve anlaşma
yapmayı reddeden tüketicilerin BOĞAZİÇİ EDAŞ tarafından kaçak elektrik yaptırımlarıyla
karşılaştığı,
- Serbest tüketici limitinin üzerinde tüketimi olan ancak hali hazırda CLK BOĞAZİÇİ’nden
varsayılan tedarik kapsamında elektrik temin eden serbest tüketicilerin, kendi iradeleri
dışında CLK BOĞAZİÇİ’nin ikili anlaşma portföylerine aktarıldığı, buna bağlı olarak söz
konusu serbest tüketicilerin şikayetçi tarafından portföye geçirilme taleplerinin CLK
BOĞAZİÇİ ile geçerli bir sözleşmesi bulunduğu gerekçesi ile reddedildiği, böylelikle rakip
tedarikçilerin ikili anlaşmalar pazarına girişlerinde suni engeller yarattığı,
- CLK BOĞAZİÇİ’nin portföyünde bulunan ancak tedarikçisini değiştirmek üzere
girişimde bulunan serbest tüketicilerin otomatik ödeme talimatlarını tüketicilerin bilgisi
14-42/762-338
3/10
dışında ve erken bir tarihte CLK BOĞAZİÇİ tarafından iptal edildiği, bunun sonucu olarak
tedarikçi geçişlerinin son dönem borcu olduğu gerekçesiyle reddedildiği,
- Tedarikçisini değiştirdikten sonra eski tedarikçisine verdiği güvence bedelini talep eden
tüketicilere yönelik usulsüz olarak tahliye işlemi gerçekleştirildiği,
- Hakim durumun kötüye kullanılması niteliğindeki tüm bu davranışların neticesinde ikili
anlaşmalar pazarına girişleri zorlaştırıldığı ve pazar kapama etkisinin ortaya çıktığı,
- Şikayete konu edilen uygulamaların teknik veya sistemsel bir aksaklık olmayıp ilgili
dağıtım ve görevli tedarik şirketinin (GTŞ) bilinçli ve sistematik davranışları olarak rekabet
ihlali niteliğinde olduğu,
- Bu davranışların, piyasada, rakip teşebbüsler ve tüketiciler nezdinde telafisi güç veya
imkansız zararlara sebebiyet verecek olması nedeniyle, Rekabet Kurulu tarafından
açılacak bir soruşturmanın sonuçlanmasına kadar durdurulmasını teminen 4054 sayılı
Kanun 9. maddesi uyarınca koruyucu nitelikte bir geçici tedbir kararına ihtiyaç duyulduğu
hususları ifade edilmiştir. Şikayet başvurusunda ayrıca, anılan uygulamalara ilişkin olarak
serbest tüketici örnekleri sunulmuştur.
(7) Gizlilik talebi bulunan aynı şikayetçi tarafından başka bir yazıda ise şikayete ilişkin ek
beyanlar sunulmuştur. Söz konusu başvuruda özetle:
- CLK BOĞAZİÇİ’nin GTŞ olmanın verdiği yetki ve avantajları kullanarak rakip
tedarikçilerin müşterilerine yazı göndererek tedarikçileriyle aralarındaki anlaşmaların
sonlandığından bahisle bu müşterileri kendileriyle perakende satış sözleşmesi yapmaya
davet ettiği, söz konusu yazıda ayrıca tüketicinin perakende satış sözleşmesi yapmaması
halinde usulsüz elektrik kullanmış sayılacağının ve 15 gün içinde elektriğinin kesileceğinin
bildirildiği,
- CLK BOĞAZİÇİ’nin diğer tedarikçilerin müşteri ve sözleşme bilgilerini elde ederek,
başka bir tedarikçi ile sözleşmesi devam eden bir tüketiciye bu nitelikte bir bildirimde
bulunmasının CLK BOĞAZİÇİ’nin GTŞ olmaktan kaynaklı hakim durumunu kötüye
kullandığını gösterdiği ve sistematik ve bilinçli bir rekabet ihlali niteliğinde olduğu,
- Tüketicilerin tedarikçi değiştirme taleplerinin; gerçek olmayan gerekçelerle reddedildiği
böylelikle geçiş sürecinin sekteye uğratıldığı ve zorlaştırıldığı,
- Tüketicilere imzalatılan “Serbest Tüketici Satışları için Enerji Alım Satım Bildirim
Formu”’nun ikili anlaşmaya dayanak olarak kullanıldığı ve bu yolla tedarikçi geçişlerinin
reddedildiği,
- Söz konusu bildirim formunun ve eğer yapıldıysa ikili anlaşmanın tüketiciye herhangi
bir bilgilendirme yapılmaksızın imzalatıldığı,
hususları ifade edilerek tüm uygulamalar nedeniyle şikayet edilen teşebbüsler hakkında
soruşturma açılması ancak nihai karar öncesinde 4054 sayılı Kanun’un 9. maddesi
kapsamında geçici tedbir kararı verilmesi talep edilmiştir. Şikayet dilekçesinde ayrıca (bir
önceki şikayet dilekçesine ilave olarak) bahsi geçen uygulamalara maruz kalmış serbest
tüketici örnekleri sunulmuştur.
(8) Gizlilik talepli olarak Başbakanlık İletişim Merkezi (BİMER) tarafından Kurumumuza
yönlendirilen ve özel bir elektrik üretim ve toptan satış şirketinin bayisi tarafından
gönderilen şikayet başvurusunda özetle,
- Bayi olarak faaliyet gösterdikleri bölgede gerçekleştirdikleri 400 ikili anlaşmanın
300’üne ilişkin tedarikçi değişim taleplerinin CLK Enerji bünyesindeki Boğaziçi EDAŞ ve
Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş. tarafından reddedildiği,
- Söz konusu 300 müşteriye bu şirketlerin kendileriyle sözleşme imzalama baskısı
yaptığı,
- Bu konuya ilişkin olarak ilgili şirketler ve EPDK nezdindeki girişimlerinin sonuçsuz
kaldığı,
14-42/762-338
4/10
- Tedarikçisini değiştirerek kendilerinden elektrik temin etmek isteyen tüketicilerin
elektriğinin kesildiği, kaçak elektrik yaptırımlarıyla karşı karşıya bırakıldığı, sayaçlarının
söküldüğü;
- İlgili şirket personeli tarafından tüketicilere sözlü olarak bu uygulamaların sebebinin
tedarikçi değişimi olduğunun söylendiği,
- Kendi şirketleriyle ilgili olarak dağıtım firması personelinin tüketicilere kötüleyici
açıklamalarda bulunduğu,
hususları ifade edilmiştir.
(9) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 28.04.2014 tarih ile intikal eden başvuru
üzerine hazırlanan 11.07.2014 tarih ve 2014-1-43/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu
07.08.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-26/534-M sayı ile önaraştırma
yapılmasına karar verilmiştir. Ayrıca, 13.08.2014 tarihinde Kurum kayıtlarına intikal eden
başvuru üzerine hazırlanan 14.08.2014 tarih ve 2014-1-43/BN sayılı Bilgi Notu
20.08.2014 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek, 14-29/599-M sayı ile CLK BOĞAZİÇİ
ve Boğaziçi EDAŞ’ın, söz konusu önaraştırmaya dahil edilmesine karar verilmiştir. İlgili
kararlar uyarınca yapılan inceleme üzerine hazırlanan, 23.09.2014 tarih ve 2014-1-43/ÖA
sayılı Önaraştırma Raporu, 16.10.2014 tarihinde yapılan ilk oylama ve 22.10.2014
tarihinde yapılan ikinci oylama sonucunda görüşülerek karara bağlanmıştır.
(10) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, eşit durumdaki alıcılar arasında ayrımcılık
yapmaya ve rakip teşebbüsleri piyasa dışına itmeye dönük uygulamalar yoluyla hakim
durumlarını kötüye kullandıkları ve bu şekilde 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesini ihlal
ettikleri iddiaları ile ilgili olarak ciddi ve yeterli bilgi ve belge bulunduğundan;
- CLK Akdeniz Perakende Satış A.Ş.,
- Akdeniz Elektrik Dağıtım A.Ş.,
- CLK Boğaziçi Perakende Satış A.Ş.,
- Boğaziçi Elektrik Dağıtım A.Ş.,
- CLK Uludağ Perakende Satış A.Ş.,
- Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş.,
- CLK Çamlıbel Perakende Satış A.Ş.,
- Çamlıbel Elektrik Dağıtım A.Ş.
haklarında aynı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılması gerektiği ifade
edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(11) Dosya mevcudu bilgiler çerçevesinde, ilgili ürün pazarları “elektrik enerjisinin dağıtımı” ve
“elektrik enerjisinin perakende satışı” olarak, ilgili coğrafi pazarlar ise “İstanbul Avrupa
yakası” ve “Antalya, Isparta ve Burdur illeri” olarak belirlenmiştir.
(12) Türkiye’de elektrik dağıtım alanında faaliyet gösteren şirketlerin özelleştirilmeleri
tamamlanmış ve özel sektöre devri gerçekleşen dağıtım şirketlerine ayrıştırma
yükümlüğü getirilerek elektriğin perakende satışı alanında faaliyet göstermek üzere her
bölgede görevli tedarik şirketleri (GTŞ) kurulmuştur. GTŞ’lerin dağıtım şirketlerinden
yalnızca tüzel kişilik seviyesinde hukuki olarak ayrıştırılması öngörüldüğünden, GTŞ ve
dağıtım şirketleri tüm bölgelerde aynı mülkiyet ve kontrol yapısı, dolayısıyla da aynı
ekonomik bütünlük içerisinde faaliyetlerine devam etmektedir.
(13) Bölgesel dağıtım şirketleri, elektrik enerjisinin yerel düzeyde fiziksel olarak taşınması ve
bununla ilgili tüm saha operasyonlarına yönelik faaliyetleri “doğal tekel” olarak
gerçekleştirmektedir. Dağıtım şirketleri sahip oldukları “doğal tekel” nitelikleri nedeniyle
yerel seviyede her bir dağıtım bölgesinde hakim durumda bulunmaktadır.
14-42/762-338
5/10
(14) GTŞ’ler son kaynak tedarikçisi sıfatıyla, bölgelerindeki serbest olmayan tüketicilerin
tamamına münhasıran elektrik satışı yapmakla görevlendirilmiş olup bu noktada yasal bir
imtiyaza sahip bulunmaktadır. Serbest tüketiciler bakımından ise bu şirketler ile diğer
bağımsız tedarikçiler birbirlerine rakip konumdadır. Bununla birlikte, her bir GTŞ kendi
bölgesinde “yerleşik sağlayıcı” olmanın sağladığı avantajla halihazırda bölgesinde
bulunan serbest tüketicilerin çok büyük bir kısmını portföylerinde bulundurmaktadır. Bu
nedenle de, her bir GTŞ’nin kendi bölgesinde hakim durumda olduğu söylenebilecektir.
(15) Dağıtım şirketleri, GTŞ’lere ve bu GTŞ’ler ile rakip konumda bulunan tüm tedarik
şirketlerine dağıtım hizmetlerini ayrımcı olmayan bir şekilde sağlamakla yükümlüdür.
Ancak GTŞ’ler ile dağıtım şirketlerinin aynı ekonomik bütünlük içerisinde bulunmasından
kaynaklı menfaat birlikteliği ve GTŞ’lerin her bir dağıtım bölgesindeki yerleşik konumları,
4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında birtakım rekabet ihlallerinin ortaya
çıkmasına neden olabilmektedir.
(16) Serbest tüketici limiti, EPDK tarafından her yıl indirilmekte ve bunun sonucu olarak da
serbest tüketicilerin sayısı sürekli olarak artmaktadır. Hanehalkı tüketicilerin çok büyük
kısmı halen bu hakkı kazanmamış olmakla birlikte, sanayi kuruluşlarının ve
ticarethanelerin büyük bölümü, serbest tüketici hakkını kullanabilecek durumdadır.
Serbest tüketicilerin sayısı artmış olmakla beraber, tüketicilerin bu haklarını kullanmak
noktasında yeterli farkındalığa ve rekabetçi piyasa bilincine sahip olduğunu söylemek
güçtür.
(17) Dosya mevcudu bilgilerden, serbest tüketici sayısındaki artışa bağlı olarak büyüyen teorik
piyasa açıklık oranının 2014 yılı itibarıyla %80 seviyesini geçtiği, serbest tüketici olma
hakkını fiilen kullanan tüketicilerin sayısındaki artışa bağlı olarak büyüyen fiili piyasa
açıklık oranının ise 2014 yılında %36 seviyelerinde seyrettiği anlaşılmaktadır. Geçmişe
dönük olarak bakıldığında da fiili açıklık oranının her dönemde teorik açıklık oranının
oldukça altında olduğu görülmüştür.
(18) Serbest tüketici olma hakkını yeni kazanan tüketicilerin büyük çoğunluğu yeterli piyasa
bilincine sahip olmadıklarından, bu hakkı kullanmak noktasında eylemsiz kalmakta ve
bunun sonucu olarak da GTŞ’den elektrik temin etmeye devam etmektedir. Bu nedenle,
elektrik perakende satış pazarındaki rekabet, bağımsız tedarik şirketlerinin, yerleşik
GTŞ’den müşteri elde etmesiyle söz konusu olabilmektedir ki, bu noktada da geçiş
maliyetleri sorunu ön plana çıkmaktadır.
(19) Tüketicilerin diğer tedarikçilere geçiş yapma güdüsünü azaltan; işlem maliyetleri,
araştırma maliyetleri, sözleşmeden doğan maliyetler ve psikolojik maliyetler gibi geçiş
maliyetleri, özelleştirme ve serbestleşme sonrası süreçte ilgili dağıtım bölgesindeki
müşteri portföyünün tamamını elinde bulunduran GTŞ’lerin, sahip oldukları pazar gücünü
koruyabilmelerine olanak sağlamakta ve perakende satış piyasasında gerçek anlamda
bir rekabetin oluşmasını güçleştirmektedir. Bu noktada, GTŞ’lerin tedarikçi değişimini
güçleştirmeye ve buna bağlı olarak geçiş maliyetlerini arttırmaya dönük uygulama ve
davranışlarının rekabeti kısıtlayıcı sonuçlar ortaya çıkaracağı açıktır.
(20) Yine, GTŞ’lerin, perakende satış faaliyetlerini gerçekleştirirken, esasen ayrıştırılmış
durumda olan dağıtım ve perakende satış faaliyetlerinin bütünleşik olduğu izlenimini
vermesi ve kendileriyle aynı ekonomik bütünlük içindeki dağıtım şirketlerinin tekel
konumunu perakende satış faaliyetleri açısından bir avantaj olarak kullanması,
tüketicilerin rakip tedarik şirketlerine geçişlerini zorlaştırmakta ve perakende satış
piyasasındaki rekabeti kısıtlayabilmektedir.
(21) Diğer yandan, dağıtım şirketlerinin, doğal tekel niteliğinde olan ve münhasıran sorumlu
oldukları dağıtım hizmet ve faaliyetlerini gerçekleştirirken, kendileriyle aynı ekonomik
14-42/762-338
6/10
bütünlük içerisinde bulunan GTŞ’ler lehine ve diğer tedarikçiler aleyhine ayrımcı
davranışlar içerisinde bulunması rekabeti kısıtlayıcı nitelik arz etmektedir.
(22) EPDK tarafından gönderilen ve dosya mevcudunda bulunan yazıdan, bir tedarikçinin
tüketicileri ikili anlaşma yapmaya zorlaması veya hiçbir ikili anlaşma yapmadan onları
portföyüne dahil etmesi şeklindeki uygulamaların, elektrik piyasası mevzuatı hükümlerinin
ihlali anlamına geldiği; bu tip davranışların, tüketicilerin tedarikçi seçme serbestisine ve
alternatif tedarikçilerden daha uygun koşullarda elektrik enerjisi temin etme imkanına
engel oluşturduğu anlaşılmış olup, ayrıca, bu uygulamalara ilişkin olarak EPDK
bünyesinde hâlihazırda bir inceleme yürütülmekte olduğu görülmüştür.
(23) Dosya mevcudundan, aynı ekonomik bütünlük içerisinde bulunan CLK AKDENİZ ve
AKDENİZ EDAŞ ile CLK BOĞAZİÇİ ve BOĞAZİÇİ EDAŞ’ın 4054 sayılı Kanun’un 6.
maddesi kapsamında değerlendirilebilecek nitelikteki uygulama ve davranışlarının iki
temel kategoride sınıflandırılabileceği düşünülmüştür. Bu kategoriler şunlardır:
a. Dağıtım şirketi ile GTŞ’nin etkileşimi ve dağıtım şirketinin ayrımcı uygulamaları
yoluyla gerçekleştirilen rekabeti sınırlayıcı davranışlar
b. Serbest tüketicilerin tedarikçi değişim sürecinin zorlaştırılması ve geçiş
maliyetlerinin artırılması yoluyla gerçekleştirilen rekabet sınırlayıcı davranışlar
b.1. Serbest tüketicilerin toplu ya da otomatik olarak GTŞ portföyüne
geçirilmesi
b.2. Tedarikçi değişim taleplerinin reddi
- a. Dağıtım Şirketi ile GTŞ’nin Etkileşimi ve Dağıtım Şirketinin Ayrımcı
Uygulamaları Yoluyla Gerçekleştirilen Rekabeti Sınırlayıcı Davranışlar
(24) Dosya mevcudu bilgilerden, dosya kapsamındaki dağıtım şirketleri ve GTŞ’lerin, gerek
dağıtım gerekse perakende satış faaliyetleri bakımından etkileşim ve koordinasyon
içerisinde bulundukları, ayrıca bunun bir sonucu olarak dağıtım şirketleri tarafından,
dağıtım faaliyetleri sırasında elde edilen bilgilerin kullandırılmasında ve dağıtım
hizmetlerinin sunulmasında GTŞ lehine ve diğer tedarik şirketleri aleyhine çeşitli ayrımcı
uygulamalar gerçekleştirildiği görülmüştür.
(25) Bu noktada belirtmek gerekir ki; ilk olarak 2005 yılında Rekabet Kurulu tarafından dağıtım
özelleştirmelerine ilişkin Kurul görüşünde yer alan ve daha sonra 4628 sayılı Elektrik
Piyasası Kanunu’nda hükme bağlanan, dağıtım faaliyetleri ile diğer piyasa faaliyetlerinin
hukuki ayrıştırmaya tabi tutulmasına ilişkin koşulun henüz tam anlamıyla hayata
geçirilmemiş olduğu; bunun da ötesinde, dağıtım ve görevli tedarik şirketlerinin, söz
konusu faaliyetleri mümkün olduğunca bütünleşik ve koordineli biçimde yürüttüğü
hususu, bu dosya kapsamında da ortaya konulmuştur.
(26) Dosya mevcudu bilgilerden anlaşıldığı üzere, CLK BOĞAZİÇİ, BOĞAZİÇİ EDAŞ
vasıtasıyla rakip şirketlerin mevcut müşterileriyle yaptığı sözleşme bilgilerine ulaşmakta
ve bu sözleşmelerin bitiş tarihinden uzunca bir süre önce bu tüketicilere yazı göndererek
tüketicileri kendileriyle son kaynak tedariği kapsamında sözleşme yapmaya davet
etmektedir. Yazıda, tüketicilerin CLK BOĞAZİÇİ ile sözleşme yapmaması halinde,
usulsüz elektrik kullanımı nedeniyle elektriklerinin kesileceği de ifade edilmektedir.
Tedarikçisi ile olan sözleşmesi biten tüketicilerin, sözleşmesiz kalınan dönemler
açısından görevli tedarik şirketiyle son kaynak tedarik anlaşması imzalaması Elektrik
Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliği 32. maddesi gereği bir zorunluluk olmakla
birlikte, mevcut sözleşmesini uzatma ya da yeni bir sözleşme yapma ihtimali bulunan
14-42/762-338
7/10
müşterilere bu mevzuat hükmüne dayanılarak bu şekilde bir yazı gönderilmesi, rakip
tedarikçilerin piyasadaki faaliyetlerinin zorlaştırılması niteliğinde olabileceği anlaşılmıştır.
(27) Büyük tüketime sahip ST müşterilerinin CLK AKDENİZ ile sözleşme imzalaması için, bu
tüketicilere AKDENİZ EDAŞ ve AKDEN Elektrik Dağıtım Perakende Satış A.Ş. (AKDEN)
tarafından ek bazı dağıtım hizmetleri sağlanacağı (bakım, vb.) yönünde taahhütler içeren
protokoller imzalanmakta ve böylece, dağıtım hizmetlerinin sağlanmasında CLK
AKDENİZ müşterileri lehine ayrımcılık yapılmaktadır. Dağıtım şirketinin, tüm tedarik
şirketlerine zaten sunuyor olması gereken hizmetlerin, CLK AKDENİZ ile sözleşme
imzalayacak tüketicilere has ek bir hizmet olarak lanse edilmesi ve diğer tedarik
şirketlerinin müşterilerinin de zaten yararlanması gereken hizmetlerin sunumunda bu
müşterilerin dezavantajlı hale getirilmesi AKDENİZ EDAŞ’ın zorunlu unsur niteliğindeki
dağıtım hizmetlerinin sunulması konusundaki hakim durumunun, CLK AKDENİZ’in
faaliyet gösterdiği tedarik pazarında kötüye kullanılması anlamına gelebileceği
değerlendirilmiştir.
(28) Tedarikçi değişim taleplerinde en önemli ret sebeplerinden olan “sayaç tebliğine aykırılık
– mekanik sayaç” şartının, dağıtım şirketleri tarafından özellikle GTŞ’lerin tedarikçi geçiş
talepleri konusunda uygulanarak, CLK AKDENİZ ve CLK BOĞAZİÇİ lehine ayrımcılık
yapıldığı, Ocak 2013 – Mart 2014 arası dönemde “sayaç tebliğine aykırılık – mekanik
sayaç şartı”na aykırılık gerekçesiyle AKDENİZ EDAŞ ve BOĞAZİÇİ EDAŞ tarafından
yapılan retler incelendiğinde, AKDENİZ EDAŞ’ın, söz konusu dönemde CLK AKDENİZ’in
tüketicileri kendi ST portföyüne geçirmek üzere yapmış olduğu taleplerin hiçbirini
reddetmediği, diğer tedarikçilerin ise toplamda (…..) adet geçiş talebini reddettiği, benzer
şekilde BOĞAZİÇİ EDAŞ’ın, aynı dönemde aynı gerekçeyle CLK BOĞAZİÇİ’nin yalnızca
(…..) adet talebini reddettiği, buna karşılık diğer tedarikçilerin toplamda (…..) adet sayaca
ilişkin geçiş talebini reddettiği görülmüş olup, bu durumun AKDENİZ EDAŞ ve BOĞAZİÇİ
EDAŞ’ın kendileriyle a
