Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2014-1-130 (Muafiyet/Menfi Tespit)
Karar Sayısı : 15-09/123-52
Karar Tarihi : 26.02.2015

A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER

Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Dr. Murat ÇETİNKAYA, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ

B. RAPORTÖRLER: İsmail Yücel ARDIÇ, Başak ARSLAN, Muhammed Safa UYGUR,
Metin DEMİRCİ

C. BİLDİRİMDE
BULUNAN :- Total Oil Türkiye A.Ş.
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. Hakan ÖZGÖKÇEN,
Av. Görkem YARDIM
Çitlenbik Sok. No:12 Yıldız Mah. Beşiktaş 34349 İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Total Oil Türkiye A.Ş. ile Opet Petrolcülük A.Ş. arasında
imzalanan “Marmara Ereğlisi Terminali Ürün Geçişi ve Depolama Sözleşmesi” ile
“Aliağa Terminali Ürün Geçişi ve Depolama Sözleşmesi”ne menfi tespit belgesi
verilmesi ya da süresiz olarak muafiyet tanınması talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 30.12.2014 tarih ve 7448
sayı ile giren bildirim üzerine düzenlenen 19.02.2015 tarih ve 2014-1-130/MM sayılı Menfi
Tespit/Muafiyet Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖRLERİN GÖRÜŞÜ: İlgili raporda, dosya konusu sözleşmelere;
- 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesi
kapsamında rekabeti kısıtlayıcı nitelikte bir anlaşma olduğundan menfi tespit belgesi
verilemeyeceği,
- Bununla birlikte, her iki sözleşmeye de 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesi kapsamında
bireysel muafiyet tanınmasının uygun olacağı
sonuç ve kanaatine ulaşıldığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. Total Oil Türkiye A.Ş. (Total)
(4) Total Türkiye genelinde akaryakıt, LPG ve madeni yağlar piyasasında faaldir. 2013 yılı
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (EPDK) Petrol Piyasası Sektör Raporuna göre
teşebbüsün Türkiye pazarında toplam akaryakıt türlerinin satışında %5,3 pazar payı ve
hâlihazırda 459 adet istasyonlu bayisi bulunmaktadır. Yine 2013 yılı bazında teşebbüsün
benzin türlerindeki satışı 98.606 ton, motorin satışı 910.303 ton civarındadır. Bildirim
formunda yer alan bilgilere göre Total, Haramidere’de (…..)m3, Gebze’de (…..)m3,
Aliağa’da (…..)m3 ve Samsun’da (…..)m3 olmak üzere toplam (…..)m3 depolama
kapasiteli akaryakıt tesislerine sahiptir.
15-09/123-52
2 / 8

(5) Total, petrol ve doğalgaz sektörlerinde 130’dan fazla ülkede faaliyet gösteren Total
S.A.’nın iştiraklerindendir. Teşebbüsün ana faaliyet alanlarını petrol arama ve üretim
faaliyetleri, deniz taşımacılığı ve ticaret faaliyetleri, rafinaj ve petrokimya, pazarlama ve
hizmet oluşturmaktadır.
G.1.2. Opet Petrolcülük A.Ş. (Opet)
(6) Opet Türkiye genelinde akaryakıt, LPG ve madeni yağlar piyasasında faaldir. 2013 yılı
EPDK Petrol Piyasası Sektör Raporuna göre teşebbüsün Türkiye pazarında toplam
akaryakıt türlerinin satışında %17,6 pazar payı ve hâlihazırda 1407 adet istasyonlu bayisi
bulunmaktadır. Koç Grubu ile Öztürk Grubu tarafından ortak yönetilen1 teşebbüsün, 2013
yılı bazında benzin türlerindeki satışı 379.726 ton, motorin satışı 2.775.359 ton
civarındadır. Bildirim formunda yer alan bilgilere göre Opet’in Marmara’da (…..)m3,
Mersin’de (…..)m3, Aliağa’da (…..)m3, Körfez’de (…..)m3 ve Giresun’da (…..)m3 olmak
üzere toplamda 655.292 m3 akaryakıt depolama kapasiteli terminalleri bulunmaktadır.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(7) Akaryakıt dağıtım pazarında faaliyet gösteren teşebbüsler, yerli rafinerilerde üretilen ya
da ithal edilerek Türkiye’ye getirilen petrol ürünlerinin dağıtımını yapmaktadırlar. Dağıtımı
yapılacak olan akaryakıt ürünlerinin, yurt içindeki rafinelere kıyasla yurt dışından ithal
edilmek suretiyle Türkiye’ye getirilmesi durumunda ürünlerin depolanması zorunluluğu
ayrıca önem kazanmaktadır. Bunun yanında lisanslı depoculuğun, 5015 sayılı Kanun’da
ayrı bir piyasa faaliyeti olarak belirlendiği görülmektedir. Bu bağlamda, Rekabet
Kurulu’nun (Kurul) geçmiş tarihli kararlarında yer verildiği doğrultuda2, ilgili ürün pazarı
“akaryakıt depolama hizmetleri pazarı” olarak değerlendirilebilecektir.
(8) Öte yandan, tarafların her ikisinin de akaryakıt ürünlerinin dağıtımı pazarında aktif olarak
faaliyet gösteriyor olmaları ve üst pazarı oluşturan akaryakıt depolama hizmetlerinin söz
konusu faaliyetler bakımından kilit önemi haiz olduğu göz önüne alındığında “akaryakıt
ürünleri dağıtım” pazarı da ilgili ürün pazarı kapsamında ele alınabilecektir.

G.2.2. İlgili Coğrafi Pazar

(9) Dosya içeriği verilerden, gerek ilgili ürün pazarı gerekse ilgili coğrafi pazar bakımından
çeşitli tanımlar yapılabileceği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, İlgili Pazarın
Tanımlanmasına İlişkin Kılavuzun 20. paragrafı çerçevesinde bu aşamada en dar ilgili
pazar tanımlarının dahi rekabetçi analizin sonuçlarına etki etmeyecek olmasından yola
çıkılarak, bu dosya özelinde kesin ve ayrıntılı bir pazar tanımı yapılmasına gerek olmadığı
kanaatine ulaşılmıştır.

G.3. Yapılan Tespitler ve Hukuki Değerlendirme
G.3.1. Bildirime Konu Sözleşme
(10) Bildirim konusu işlem özetle Total’in İzmir, Aliağa’da bulunan akaryakıt dolum ve
depolama tesislerinde (Aliağa Terminali) Opet’e; Opet’in Tekirdağ Marmara Ereğlisi’nde
bulunan akaryakıt dolum ve depolama tesislerinde (Marmara Terminali) Total’e ait
akaryakıt ürünlerinin depolanması, teslim alınması/edilmesi hizmetlerinin sağlanmasını

1 Opet, 26.12.2002 tarih ve 02-81/948-393 sayılı Kurulu kararı çerçevesinde tam işlevsel bir ortak girişim
olarak değerlendirilmiştir.

2 05.06.2014 tarih ve 14-20/382-166 sayılı; 04.07.2012 tarih ve 12-36/1041-329 sayılı; 08.07.2010 tarih ve
10-49/931-329 sayılı; 16.10.2008 tarih ve 08-58/923-370 sayılı; 25.07.2007 tarih ve 07-61/730-260 sayılı
kararlar.
15-09/123-52
3 / 8

kapsamaktadır.

(11) Dolayısıyla;
- Mülkiyeti Total’e ait ve EPDK’nın 21.04.2005 tarih ve DEP/476-163/10883 sayılı;
24.07.2007 tarih ve PİL/1266-2/22636 sayılı iletim lisansları çerçevesinde Total
tarafından işletilen akaryakıt ürünleri depolama ve dolum tesisinde Opet’e ait akaryakıtın
teslim alınmasını, depolanmasını ve Opet’e teslim edilmesini öngören 11.11.2014 tarihli
“Aliağa Terminali Ürün Geçişi ve Depolama Sözleşmesi”ne (“Aliağa Terminali
Sözleşmesi”) ve
- Mülkiyeti Opet’e ait ve EPDK’nın 19.01.2007 tarih ve DEP/767-17/17138 sayılı
depolama lisansı çerçevesinde Opet tarafından işletilen akaryakıt ürünleri depolama ve
dolum tesisinde Total’e ait akaryakıtın teslim alınmasını, depolanmasını ve Total’e teslim
edilmesini öngören 11.11.2014 tarihli “Marmara Ereğlisi Terminali Ürün Geçişi ve
Depolama Sözleşmesi”ne (“Marmara Terminali Sözleşmesi”; ikisi birlikte “Sözleşmeler”)
menfi tespit belgesi verilmesi, bunun mümkün olmaması durumunda Sözleşmeler'e
süresiz olarak muafiyet tanınması talep edilmektedir.
(12) Dosya mevcudu bilgi ve belgeler incelendiğinde, Sözleşmeler’in birçok ortak hüküm
barındırdığı görülmektedir.

(13) Sözleşmeler kapsamında yer alan ürünler kurşunsuz benzin ile motorindir. Taraflar
Sözleşmeler’de hizmet veren teşebbüs tarafından üçüncü kişilere hizmet verilebileceğini
kabul etmektedirler. Sözleşmeler’de her iki depolama tesisinin de depolama lisansı
bulunduğundan, EPDK Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 47. maddesi çerçevesinde
depolama lisansı sahibinin yükümlülüklerinin olduğu değerlendirilmektedir.

(14) Marmara Terminali Sözleşmesi’nin 3.2. maddesine göre, Opet’e ait tesislerde Total’e
toplamda (…..)m3 tank kapasitesi; buna karşılık, Aliağa Terminali Sözleşmesi’nin 3.2.
maddesinde de Total’e ait tesislerde Opet’e (…..)m3 tank kapasitesi tahsis edilmektedir.
Sözleşmeler’de tahsis edilen bu kapasitelerin hizmet alanlarca üçüncü kişilere
kiralanması veya başka şekillerde kullandırılması yasaklanmaktadır.

(15) Taraflarca, Sözleşmeler’de iki tür tank kapasitesinden söz edilmektedir. Bunlardan
birincisi milli ürünlere yönelik, diğeri ise transit ürünlere yöneliktir. Milli ürünler ile transit
ürünler arasındaki farklılık bunlara uygulanan çeşitli vergi ve gümrük rejimlerinin
farklılığından kaynaklanmaktadır. Ayrıca, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun (5015
sayılı Kanun) 18. maddesi gereğince yurt içinde pazarlanacak akaryakıtta ulusal marker
konulması zorunlu olduğundan bu ürünlerin ayrı depolara konulması gerekmektedir.

(16) Sözleşmeler’in 3. maddesinde hizmet alanlara milli ürün depolarında kurşunsuz benzin
95 oktan için (…..)m3, motorin için (…..)m3 kapasite tesis edilmektedir. Geriye kalan
(…..)m3 kapasite ise transit ürün tanklarında motorin için ayrılmaktadır. Bununla birlikte,
tanınan toplam kapasiteyi aşmaması ve hizmet alanın (…..) gün önceden bildirmesi
şartıyla bu kapasitelerde revizyon yapılabileceği öngörülmektedir.

(17) Taraflarca Sözleşmeler’in 01.01.2015 tarihinde yürürlüğe girmesi ve 20 yıl sürmesi
kararlaştırılmıştır. Sözleşmeler’den birinin herhangi bir nedenle ortadan kalkması, hizmet
alan taraf bakımından diğerinin feshinde geçerli bir neden olarak düzenlenmektedir.

(18) Sözleşmeler’in 5.6.2. maddesi kapsamında ise hizmet alan firmaların her yılın (…..)
tarihine kadar planladıkları ürün ikmal ve çekiş rakamlarını işletici firmaya bildirmekle
yükümlü oldukları düzenlenmektedir. Bunun yanı sıra, hizmet alan teşebbüsün ürün
15-09/123-52
4 / 8

programını her ayın en geç (…..) günü terminal işleticisine bildirmesi öngörülmektedir.

(19) Sözleşmeler’in 13. maddesinde gerek Opet gerekse Total’in sözleşmeyi grup şirketlerine
veya sermaye payı olarak asgari yüzde ellisinin kontrolünde olduğu ortak girişim
şirketlerinden birisine devredebileceği hükme bağlanmaktadır.

(20) Yukarıda yer verilen ortak hükümlerin yanında Marmara Terminali Sözleşmesi’nde
Total’in yıllık azami çekiş miktarı (…..)m3; Aliağa Terminali Sözleşmesi’nde Opet’in yıllık
azami çekiş miktarı ise (…..)m3 olarak belirlenmektedir. Bu çekiş miktarının aşılması
halinde hizmet alanın belirli bir aşım ücreti ödemesi öngörülmektedir.
(21) Öte yandan, Sözleşme maddeleri incelendiğinde; tarafların, söz konusu karşılıklı
depolama hizmetine ilişkin olan hak ve yükümlülükler haricinde, ilgili ürün pazarında
rekabeti etkileyebilecek olan, fiyat veya diğer ticari koşullar, pazar veya tedarik kaynakları
ile ilgili olarak birbirlerine herhangi bir yükümlülük veya sınırlama getirmedikleri
görülmektedir.
G.3.2. Hukuki Değerlendirme
G.3.2.1. 4054 sayılı Kanun’un 4. Maddesi Kapsamında Yapılan Değerlendirme
(22) Fiili ya da potansiyel rakip olarak nitelendirilebilecek teşebbüsler arasında oluşturulan
yatay işbirliği anlaşma