Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2014-3-67 (Devralma)
Karar Sayısı : 15-05/59-26
Karar Tarihi : 29.01.2015
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Nurettin KALDIRIMCI
Üyeler : Kenan TÜRK, Reşit GÜRPINAR,
Fevzi ÖZKAN, Doç. Dr. Tahir SARAÇ
B. RAPORTÖRLER : Dr. Hakan Deniz KARAKOÇ, Name AKÇA
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - GlaxoSmithKline plc
Temsilcisi: Av. Turgan GÜRMEN
Mete Cad. 12/7 34437 Taksim İstanbul
(1) D. DOSYA KONUSU: Novartis AG’nin tüketici sağlığı işinin GlaxoSmithKline plc
tarafından devralınması işlemine izin verilmesi talebi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 15.09.2014 tarih ve 5283 sayı ile giren ve
eksiklikleri en son 16.01.2015 tarihinde tamamlanan bildirim üzerine düzenlenen
23.01.2015 tarih ve 2014-3-67/Öİ sayılı Devralma Ön İnceleme Raporu görüşülerek
karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- Dosya konu işlemin 2010/4 sayılı Rekabet Kurulundan İzin Alınması Gereken
Birleşme ve Devralmalar Hakkında Tebliğ kapsamında izne tabi olduğu,
- “R05D-Öksürük İlaçları”, “R06A Sistemik Antihistaminikler”, “N02B-Diğer Analjezik
ve Antipiretikler”, “M02A-Topikal Kas Eklem Ağrı İlaçları” ve “R01A-Topikal
Dekonjestanlar ve Diğer Nazal İlaçlar” pazarlarında işlem neticesinde hakim
durum yaratılmasının veya mevcut bir hakim durumun güçlendirilmesinin ve
böylece rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmadığı,
- Ancak ilgili ürün pazarlarından “DO6D-Topik Antiviraller” pazarında hakim durum
yaratılması, “N07B-Bağımlılık İlaçları”nın alt segmenti olan “NRT pazarı”nda ise
mevcut hakim durumun güçlendirilmesi ve dolayısıyla rekabetin önemli ölçüde
azalması sonucu doğacağından 4054 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 1. fıkrası
uyarınca izin verilemeyeceğine,
- Bununla birlikte GlaxoSmithKline plc (GSK) tarafından Rekabet Kurumu’na
sunulan, NiQuitin markası altındaki ürünler ile Novartis’e ait Vectavir markası
altındaki ürünlerin 6 ay içerisinde tüm unsurları ile birlikte elden çıkarılması
durumuna bağlı olarak; devralma işlemi neticesinde herhangi bir hakim durum
yaratılmasının veya mevcut hakim durumun güçlendirilmesinin ve böylece
rekabetin önemli ölçüde azaltılmasının söz konusu olmayacağı, bu nedenle
taahhüdün yerine getirilmesi ve süreç hakkında Kurul’un bilgilendirilmesi şartıyla
söz konusu pazarlar bakımından da bildirim konusu devralma işlemine izin
verilebileceği ifade edilmiştir.


15-05/59-26

2/11
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. Devralan Taraf: GSK
(4) GSK; merkezi İngiltere’de bulunan halka açık bir ilaç ve sağlık ürünleri şirketidir.
150’den fazla ülkede faaliyet gösteren GSK’nın temel faaliyet alanları ilaç, tüketici
sağlığı ürünleri ve aşılardır. Tüketici sağlığı ürünleri; toplam sağlık (wellness), ağız
bakımı, beslenme ve deri sağlığı olmak üzere dört ana kategoriden oluşmaktadır.
(5) GSK Türkiye’deki faaliyetlerini GSK İlaçları San. ve Tic. A.Ş. ve Biovesta İlaçları Ltd.
Şti. aracılığı ile yürütmektedir. GSK İlaçları San. ve Tic. A.Ş. GSK ürünlerinin
araştırma-geliştirmesi, üretim ve dağıtımı; Biovesta İlaçları Ltd. Şti. ise ithalatı,
ihracatı ve pazarlaması alanında faaliyet göstermektedir.
(6) GSK’nın dünya cirosu (…..) TL, Türkiye cirosu ise (…..) TL’dir.
G.1.2. Devreden Taraf: Novartis
(7) Çok uluslu bir ana holding şirketi olan Novartis; ilaç, göz sağlığı, jenerik ilaçlar,
hayvan sağlığı, tüketici sağlığı ve aşı olmak üzere 6 alanda faaliyet göstermektedir.
Novartis, Türkiye’de Novartis Sağlık Gıda ve Tarım Ürünleri San. ve Tic. A.Ş.
(Novartis Türkiye) aracılığıyla faaliyetlerini sürdürmektedir. Novartis Türkiye’nin ilaç,
aşı ve tüketici sağlığı olmak üzere başlıca üç faaliyet alanı bulunmaktadır. Tüketici
sağlığı ürünleri reçetesiz ilaçlar bölümü ve hayvan sağlığı bölümünden oluşmaktadır.
(8) Dosya konusu işlemle devredilen Novartis’in tüketici sağlığı işinin dünya cirosu (…..)
TL; Türkiye cirosu ise (…..) TL’dir.
G.2. İlgili Pazar
(9) Beşeri ilaçlar, Dünya Sağlık Örgütü’nün tanımladığı Anatomik Tedavi
Sınıflandırması’na (Anatomical Therapeutic Classification-ATC) göre çeşitli gruplara
ayrılmıştır. ATC sistemi, birinci derecesi (ATC-1) en genel, beşinci derecesi (ATC-5)
en detaylı olmak üzere beş kategoriden oluşmaktadır. ATC sınıflandırmasının üçüncü
kademesinde (ATC-3) ilaçlar kullanım amaçlarına göre gruplandırılmaktadır ve
birbirinin ikamesi olan ürünler biraraya getirilmektedir. Bu nedenle ilaç sektörüne
yönelik kararlarda pazar tanımı yapılırken başlangıç aşaması olarak ATC-3
sınıflandırması esas alınmaktadır. Bununla birlikte bu sınıflandırmaya dayanılarak
yapılan pazar tanımlarının rekabetçi endişeleri gidermeye yetmediği durumlarda daha
detaylı sınıflandırmaların yer aldığı ATC grupları, ilacın içerdiği etken madde,
sunulduğu form, miktar, orijinal olup olmaması gibi hususlar dikkate alınabilmektedir.
(10) Dosya konusu işlemle devredilen ürünler ve bu ürünlerin içinde bulunduğu ATC-3
sınıfları Tablo 1’de görülmektedir:
15-05/59-26

3/11
Tablo 1: Devralma İşlemine Konu Olan Ürünler ve ATC Sınıfları
ATC-3 Sınıfı GSK Ürünleri Novartis Ürünleri
R01A Avamys, Sterimar,
Flixonase, Breathe Right
Otrivine, Otrisalin, Rhinomer
R05D Actidem Sinecod
C05C Venoruton
R05A Theraflu
D04A Fenistil
N07B Niquitin Nicotinell
D06D Zovirax Vectavir
R02A Mebucain
R06A Semprex Tavegyl
D01A Lamisil Once
A06A Pursennid, Benefiber, İmportal
A01A Zymafluor
N02B Panadol Termalgin
M02A Panaheat Voltaren
Herhangi bir sınıfta olmayan Otribebe
Kaynak: Bildirim Formu
(11) Tablodan görüldüğü gibi ilgili ürün pazarları tarafların faaliyetlerinin çakıştığı “DO6D-
Topik Antiviraller”, “R05D-Öksürük İlaçları”, “R06A-Sistemik Antihistaminikler”, “N02B-
Diğer Analjezik ve Antipiretikler”, “M02A-Topikal Kas Eklem Ağrı İlaçları”, “N07B-
Bağımlılık İlaçları” ve “R01A-Topikal Dekonjestanlar ve Diğer Nazal İlaçlar”dır. İlgili
coğrafi pazar ise Türkiye olarak belirlenmiştir.
G.3. Değerlendirme
G.3.1. Kanun’un 7. Maddesi ve Tebliğ Çerçevesinde Yapılan Değerlendirme
(12) Planlanan işlem çerçevesinde Novartis ve GSK Tablo 1’de yer verilen ürünlerini
GSK’nın kontrolündeki Leo Constellation’a devredeceklerdir. Dosya mevcudu bilgilere
göre Leo Constellation hisselerinin tamamı GSK’ya ait olan ve bu işlemin
gerçekleştirilmesi için kurulmuş bir şirkettir ve halihazırda bir faaliyeti
bulunmamaktadır. İşlemin tamamlanmasını takiben şirketin adı GlaxoSmithKline
Consumer Healthcare Holdings Limited (GSKCH) olarak değiştirilecektir.
(13) GSK, GSKCH’nin %63,5 hissesine ve 11 Yönetim Kurulu üyesinden 7’sini atama
hakkına sahip olacaktır. Novartis ise şirketin %36,5 hissesine ve Yönetim Kurulunun
diğer 4 üyesini atama hakkına sahip olacaktır. Yönetim Kurulu kararları basit
çoğunlukla alınacaktır.
(14) Novartis; GSKCH’nin iş planı, bütçe ve üst yönetiminin atanması gibi stratejik
konularda söz sahibi olmayacaktır. Bir başka deyişle Novartis'in, sermayesini
korumak amacıyla öngörülen mutat azınlık hakları dışında şirket karar alma
mekanizmasını etkileyecek herhangi bir veto hakkı bulunmayacaktır. Bu çerçevede
GSKCH’nin yönetimi tamamen GSK’nın elinde olacak; Novartis ise sadece olağan
azınlık hisselerine sağlanmış olan koruma haklarına sahip olacaktır.
(15) Tebliğ’in 7. maddesinin 1. fıkrasında yer alan eşiklerin aşılması nedeniyle söz konusu
işlemin Rekabet Kurulunun iznine tabi olduğu anlaşılmaktadır.
(16) Yukarıda da belirtildiği gibi dosya konusu işlemden “DO6D-Topik Antiviraller”, “R05D-
Öksürük İlaçları”, “R06A-Sistemik Antihistaminikler” “N02B-Diğer Analjezik ve
Antipiretikler”, “M02A-Topikal Kas Eklem Ağrı İlaçları”, “N07B-Bağımlılık İlaçları” ve
“R01A-Topikal Dekonjestanlar ve Diğer Nazal İlaçlar” pazarları etkilenecektir.
15-05/59-26

4/11
(17) “N02B-Diğer Analjezik ve Antipiretikler” pazarında GSK; Panadol, Panadol Ekstra ve
Calpol adlı ürünleri ile faaliyet göstermektedir. Novartis’in ise Termalgine adlı ürünü
bulunmaktadır. 20 farklı üreticinin 100’den fazla ürünle faaliyet gösterdiği N02B
pazarında işlem taraflarının toplam pazar payı ise %(…..)’dur. Bu çerçevede
devralma işlemi neticesinde bu pazar bakımından bir hakim durumun ortaya
çıkmayacağı anlaşılmaktadır.
(18) “M02A-Topikal Kas Eklem Ağrı İlaçları” pazarında GSK Panaheat adlı ürünle,
Novartis ise Voltaren adlı ürünle yer almaktadır. Çok sayıda ürünün bulunduğu
pazarda işlem taraflarının toplam pazar payı %(…..)’dir. Bu çerçevede devralma
işlemi neticesinde bu pazar bakımından da bir hakim durumun ortaya çıkmayacağı
anlaşılmaktadır.
(19) “R01A Topikal Dekonjestanlar ve Diğer Nazal İlaçlar” pazarında GSK’nın herhangi bir
etkin madde içeremeyen Breathe Right ve Sterimar ürünleri ile flutikazon-nazal etkin
maddeli Avamys ve Flixonase ürünleri; Novartis’in ise “xylometazoline” etkin maddeli
Otrivine adlı ürünü bulunmaktadır. Söz konusu ürünler vücuttaki etki mekanizmaları
ve kullanım zamanları bakımından birbirinden farklı olmakla birlikte burun açıcı
özellikleri nedeniyle aynı ATC-3 sınıfında yer almaktadır. Novartis Otrivine markalı
ürünü ile %(…..)’lık pazar payına sahiptir. GSK’nın ise Avamys, Sterimar ve Flixonase
adlı ürünleri ile toplamda %(…..) pazar payı bulunmaktadır.1
(20) Tarafların toplam pazar payı işlem sonrası önemli seviyelere çıkacak olmasına
rağmen ürünlerin -tedavi ettiği rahatsızlıkların özellikleri göz önüne alındığında-
gerçekte birbirlerinin rakibi olmadıkları anlaşılmaktadır. GSK’nın R01A ürünleri
“R01A1 ATC-4” sınıfına girmektedir ve alerjik reaksiyonları önlemeye yönelik
ürünlerdir. Novartis’in ürünü Otrivin ise “R01A7 ATC-4” sınıfına girmektedir ve bir
soğuk algınlığı/grip ürünüdür.
(21) R01A1 ürünleri “anti-enfeksiyonsuz burun kortikosteroidleri”dir. Bu ürünler, alerji
sürecinin erken bir safhada durdurulması için enflamatuar aracıların (histaminler de
dahil olmak üzere) salınmasını önceden önlemek için kullanılan önleyici alerjik rinit
(burun iltihabı) ürünleridir ve soğuk algınlığı/grip pazarına dahil edilmemelidir.
GSK’nın Flixonase ve Veramyst/Avamys adlı ürünleri bu kategoriye girmektedir.
(22) R01A7 ürünleri ise “topik burun açıcı”lardır. Topik burun açıcı spreyleri ve damlaları,
kısa dönemli etkinliği olan tedavilerdir ve normalde oxymetazoline veya phenylephrine
aktif maddelerini içerir. Bu ürünler “soğuk algınlığı ve grip” ilaçlarıdır; soğuk algınlığı
veya grip enfeksiyonu sonucu burun tıkanmalarını reaktif olarak rahatlatmak için
kullanılır. Önleyici alerjik rinit tedavilerinin tersine, reaktif tedaviler alerjik reaksiyonu
önlemez veya kontrol altına almaz; sadece burun tıkanıklığı gibi tipik soğuk algınlığı
ve grip semptomlarının giderilmesinde kullanılır.
(23) Diğer yandan yine ilaç statüsünde olmamakla birlikte R01A kategorisinde ele alınan
Sterimar, temelde deniz suyu ihtiva eder ve hijyen amacıyla bebek, çocuk ve
yetişkinlerin günlük burun mukozasının nemlendirilmesinde kullanılır. Bu nedenle de
herhangi bir etkin maddeye sahip değildir.
(24) Dolayısıyla, GSK’nın ve Novartis’in R01A pazarında yer alan ürünleri arasında
herhangi bir kesişme bulunmadığı anlaşılmaktadır.
(25) “R05D-Öksürük İlaçları” bakımından sadece ATC-3 düzeyinde kesişme görülmekte
olup, ATC-4 düzeyinde herhangi bir kesişme bulunmamaktadır. GSK’nın Actidem adlı

1 Breathe Right tıbbi cihaz statüsünde olduğu için pazar payı verisine dahil edilmemiştir.
15-05/59-26

5/11
ürününün ATC-4 kodu R5D2 iken (kombinasyonlar halinde öksürük ilaçları);
Novartis’in Sinecod adlı ürününün kodu R5D1’dir (düz öksürük ilaçları). Dolayısıyla
ATC-4 düzeyinde bir pazar tanımı esas alındığında herhangi bir kesişme bulunmadığı
görülmektedir.
(26) ATC-3 seviyesinde yapılacak bir değerlendirmede ise, tarafların bu segmentteki
toplam pazar paylarının işlem sonrasında %(…..)’e ulaşacağı görülmektedir (GSK
%(…..), Novartis %(…..)). Bu segmentte faaliyette olan rakiplerden Santa Farma
%(…..); Recordati %(…..), Abdi İbrahim %(…..), Santa Farma %(…..), Bayer %(…..)
ve diğerleri %(…..) civarında pazar payına sahiptir. Pazarın rekabetçi yapısı, ürünlerin
farklı niteliği ve pazardaki güçlü rakiplerin mevcudiyeti göz önüne alındığında, işlem
sonrasında ilgili pazarda hakim durum oluşmasının veya mevcut hakim durumun
güçlendirilmesinin söz konusu olmayacağı anlaşılmaktadır.
(27) “R06A Sistemik Antihistaminikler” pazarında tarafların toplam pazar payı 2013 yılı
itibariyle %(…..)’ün altındadır. (GSK %(…..), Novartis %(…..)); 2014’de ise GSK’nın
herhangi pazar payı bulunmamaktadır. GSK kendi R06A ürününün (Semprex)
tedarikini (eczanelerdeki stoklar satılmaya devam edilmekle birlikte) Ekim 2013
itibariyle durdurmuştur. Novartis’in bu kategorideki ürünü Tavegil’dir. Ancak bu ürün
de halihazırda satılmamaktadır. Bu çerçevede tarafların pazar payının son derece
düşük olduğu görülmektedir. Bunun yanında tarafların ürünlerinin 2014 yılı itibarıyla
pazarda bulunmadığı da göz önüne alındığında işlem sonrasında pazardaki yapının
değişmeyeceği anlaşılmaktadır.
(28) “D06D- Topik Antiviraller” pazarında GSK Zovirax adlı ürünle, Novartis ise Vectavir
adlı ürünle yer almaktadır. Zovirax’da asiklovir; Vectavir’de ise pensiklovir etken
maddesi bulunmaktadır. Vectavir, sadece dudak uçuğu (labial herpes) için
kullanılmaktadır; Zovirax ise genital uçuk (genital herpes) ve dudak uçuğu da dahil
olmak üzere daha geniş bir kullanım alanına sahiptir. Vectavir sadece topik
losyon/krem formunda; Zovirax ise topik losyon/krem, oral uygulama ve damar içi
enjeksiyon formlarında satılmaktadır.
(29) Zovirax ile Vectavir doğrudan doğruya birbirinin yerine geçebilen ilaçlar değildir; bu
ürünler, Türkiye’deki sosyal güvenlik kurumları tarafından kullanılan sınıflandırma
sistemleri çerçevesinde farklı “eşdeğerlik” sınıflarına girmektedir ve her birinin
sistemde kendi eşdeğerleri vardır. Hamilelik esnasında kullanım bakımından ise,
Zovirax B kategorisinde (doktor kontrolünde ve reçete ile kullan