Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2015-1-74 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-04/69-27
Karar Tarihi : 10.02.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Dr. Metin ARSLAN,
Doç. Dr. Tahir SARAÇ, Kenan TÜRK
B. RAPORTÖRLER: Remzi Özge ARITÜRK, Didem ULUÇ, İbrahim KUŞCU
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş.
Fatih Sultan Mehmet Mahallesi Balkon Caddesi No:58 Buyaka
E.Blok Tepeüstü Ümraniye/İstanbul
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - ECOCAPS’s S.R.L Socio Unico
Via Modigliani 13-40033- Casalecchio di Reno- Bolongo
İTALYA CF- P.IVA Reg:lmprese.BO 02321001204-R.E.A.
BO 430233
- Ferm Endüstriyel Cihazlar ve Elektronik Sanayi ve Ticaret
A.Ş.
Halil Rıfatpaşa Mahallesi Perpa Ticaret Merkezi 11.Kat
11716 Şişli/İstanbul
- Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş.
Kemalpaşa Caddesi No:258 Işıkkent Bornova/İzmir
(1) E. DOSYA KONUSU: Ecocaps’s S.R.L Socio Unico’nun ALU-LID kapak sistemlerini
Türkiye’de Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş. dışında hiçbir bira üreticisine
satmamak suretiyle 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunu ihlal
ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Anadolu Efes Biracılık ve Malt Sanayi A.Ş. (EFES) tarafından
yapılan şikâyet başvurusunda özetle;
- ECOCAPS’s S.R.L Socio Unico’nun (ECOCAPS), kutu ambalaja sahip alkollü ve
alkolsüz içeceklerin ağız dayama kısmının da bulunduğu üst bölümünü dağıtım ve
depolama esnasında ortaya çıkabilecek kirlenme ve sıhhi olmayan durumlardan
korumaya yarayan ve ısı yardımıyla kutulara yapıştırılan alüminyum folyo kapak
sistemleri makine ve sarf malzemelerinin patent korumasına sahip tek üreticisi
olarak faaliyet gösterdiği,
- EFES’in 17.08.2015 tarihinde ECOCAPS’e mektup göndererek bahse konu makine
ve onun sarf malzemelerini satın almak istediğini bildirdiği; ECOCAPS tarafından
gönderilen 02.10.2015 tarihli cevabi yazıda, ECOCAPS ile Türk Tuborg Bira ve Malt
Sanayi A.Ş. (TUBORG) arasında akdedilen tedarik anlaşmasındaki tedarik yasağı
gerekçe gösterilerek bu malzemelerin EFES’e satılamayacağının belirtildiği,
- ECOCAPS’in ilgili ürün pazarında patent sahibi olarak %100 pazar payına sahip
olduğu, ECOCAPS tarafından üretilen makine ve sarf malzemelerinin benzerinin
makul şartlarda yapılmasının mümkün olmadığı ve ECOCAPS ile TUBORG
16-04/69-27
2/21
arasındaki anlaşmada yer alan tedarik yasağı nedeniyle TUBORG dışındaki hiçbir
Türk bira üreticisine ilgili ürünlerin tedarik edilmediği, bu nedenlerden dolayı
ECOCAPS’in söz konusu eyleminin mal vermenin reddi olarak
değerlendirilebileceği,
- Herhangi bir objektif gerekçeye dayanmayan söz konusu tedarik yasağının,
EFES’in TUBORG ile arasındaki rekabette zarar görmesine yol açtığı, bu durumun
tedarik yasağına muhatap olan teşebbüslerden biri olarak EFES bakımından
ayrımcılığa yol açtığı,
- Yukarıda belirtilen hususlar nedeniyle söz konusu eylemin 4054 sayılı Rekabetin
Korunması Hakkında Kanun Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 4. maddesinin (e)
bendinde belirtilen “Münhasır bayilik hariç olmak üzere, eşit hak, yükümlülük ve
edimler için eşit durumdaki kişilere farklı şartların uygulanması” hükmüne aykırılık
teşkil edebileceği
hususları ifade edilerek, ECOCAPS, TUBORG ve ECOCAPS’in Türkiye distribütörü Ferm
Endüstriyel Cihazlar ve Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (FERM) hakkında 4054 sayılı
Kanun kapsamında gerekli incelemelerin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 13.10.2015 tarih ve 4805 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 16.11.2015 tarihli ve 2015-1-74/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
02.12.2015 tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 15-42/705-M sayı
ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 02.02.2016
tarih ve 2015-1-74/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda;
- ECOCAPS’in kapak sistemlerini Türkiye’de TUBORG dışında hiçbir bira üreticisine
satmamasının 4054 sayılı Kanun’un 6. maddesi kapsamında hâkim durumun
kötüye kullanılması olarak nitelendirilemeyeceği,
- ECOCAPS ile TUBORG arasında imzalanan ve (…..) münhasırlık hükmü içeren
Kutu Koruma Kapağı Tedarik Sözleşmesi ve Kutu Koruma Kapağı Uygulama
Makinesi Sözleşmesine rekabeti sınırlayıcı etki taşıması nedeniyle 4054 sayılı
Kanunun 8. maddesi uyarınca menfi tespit belgesi verilmesinin mümkün olmadığı,
- Ancak, söz konusu sözleşmeye, 4054 sayılı Kanun’un 5. maddesinde sayılan
koşulların tamamının karşılanması nedeniyle bireysel muafiyet verilebileceği
sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında İnceleme Yapılan Teşebbüsler
I.1.1. ECOCAPS S.R.L Socio Unico (ECOCAPS)
(5) Cassoli ailesine ait CPS (Cassolini Packaging Solution) Company tarafından 2003 yılında
İtalya’da kurulan ECOCAPS, hijyenik kapak paketleme/koruma sistemleri alanında
faaliyetlerini sürdürmektedir.
(6) ECOCAPS temel olarak hijyenik, çevre dostu alüminyum folyo kapak uygulamalarını
içeren sistemler üzerine çalışmaktadır. Söz konusu sistem şişe ve kavanozlar, deney
tüpleri, cam ya da plastik çeşitli materyaller üzerine koruma amaçlı olarak
uygulanabilmekte olup folyoların üzeri logo ve/veya yazılar ile kişiselleştirilebilmektedir.
ECOCAPS’in alüminyum kapağı, ikinci paketlemeden önce ısı geçirmez hale
getirilmektedir. Söz konusu kapak teneke ile aynı materyal olup, tenekenin üzerinde tam
bir koruma sağladığı ifade edilmektedir.
16-04/69-27
3/21
I.1.2. Türk Tuborg Bira ve Malt Sanayi A.Ş. (TUBORG)
(7) TUBORG bira üretimi ve satışı alanında faaliyet göstermektedir. TUBORG, Yaşar Holding
tarafından, Danimarka kökenli TUBORG Breweries Ltd. ortaklığı ile 1967 yılında
kurulmuş ve %95,69 oranındaki hissesi, 2008 yılında International Beer Breweries Ltd.’ye
devredilmiştir. Teşebbüs tarafından üretilen markalar Carslberg, TUBORG, TUBORG T-
beer, TUBORG Special, TUBORG Gren, TUBORG Gold, Skol, Vole ve Troy’dur.
I.1.3. Ferm Endüstriyel Cihazlar ve Elektronik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (FERM)
(8) 1986 yılında kurulan FERM, tarım makineleri ithalatı, ilaç tesisi kurulması, şişeleme ve
paketleme sistemlerine ilişkin makine satışı alanlarında faaliyet göstermektedir.
Teşebbüs, 17 ülkede faaliyet gösteren paketleme firması Hİ-CON’un dağıtıcılığını
yapmaktadır. FERM ECOCAPS markalı ürünün Türkiye distribütörlüğüne 2015 yılı Ocak
ayında imzaladığı anlaşma kapsamında başlamıştır. Mevcut durumda ECOCAPS’in
hijyenik kapakları ve paketleme makinelerinin dağıtım faaliyetini çeşitli ülkelerde
sürdürmekte ve Türkiye’de TUBORG’a söz konusu ürünleri tedarik etmektedir.
I.2. Sektöre İlişkin Bilgiler
I.2.1. Kapak Paketleme/Koruma Sistemlerine İlişkin Bilgiler
(9) Şikayete konu olan kapak paketleme/koruma sistemleri, temel olarak kutu içeceklerin
yüzeyinde, ürün nihai kullanıcıya/müşteriye ulaşana kadar tedarik zincirinin farklı
seviyelerinde oluşabilecek kirlenmeyi engellemek amacıyla kullanılmaktadır. Bu sistemler
vasıtasıyla tüketicilerin kutu içecekleri tüketirken temas ettikleri kapak kısımlarının
hijyeninin korunması hedeflenmektedir.
(10) Söz konusu kapak paketleme/koruma sistemleri kutu içeceklerin dolumunun
gerçekleştirildiği bant sistemine entegre bir biçimde kullanılmaktadır. Kutu dolumu
gerçekleşmesi akabinde kutuların kapak kısmı dış mekan ile temas etmeden hijyenik
korumayı amaçlayan paketleme/koruma kapakları kutulara monte edilmektedir. Bu
işlemden sonra kutular ambalajlanmaktadır. Kapak sistemlerinin üretim ile entegre
olmasıyla kutuların ilk üretildiği andaki kapak hijyenlerinin devamı sağlanmaktadır.
(11) Kapak paketleme/koruma sistemleri temel olarak kapakların montajını gerçekleştiren
uygulama makineleri ve korumayı sağlayan kapaklardan oluşmaktadır. Uygulama
makineleri yukarıda belirtildiği üzere kutu içeceklerin üretim bandına entegre
edilmektedir. Burada önemli olan husus uygulama makinelerinin mevcut üretim bandının
hızı ile aynı hızda üretim yapabilmesidir.
(12) Kapak sistemlerinin diğer önemli unsuru korumayı sağlayan kapaklardır. Bu kapakların
işlevi kutuların üzerine montajlandıktan sonra kutu yüzeyi üzerine herhangi bir yabancı
maddenin temas etmemesini sağlamaktır. Ayrıca korumayı sağlayan kapaklar tedarik
zincirinin farklı seviyelerinde nem, sıcaklık gibi çeşitli çevresel etmenlere maruz
kalabileceğinden söz konusu kapakların bu etmenlere karşı da dayanıklı olması
beklenmektedir.
16-04/69-27
4/21
(13) Kapak paketleme/koruma sistemi üreticisi teşebbüslere ve kullandıkları teknolojilere
ilişkin bilgilere aşağıda yer verilmektedir:
- ECOCAPS: ECOCAPS teknolojisi ile tamamen alüminyum maddeden yapılan
koruma kapağı, herhangi bir yapıştırıcı madde kullanılmaksızın, ısı yöntemiyle
kutulara monte edilmektedir. ECOCAPS, söz konusu teknolojinin kullanımını
sağlayan makinelerin üretimini de gerçekleştirmektedir. ECOCAPS’in bilinen
başlıca müşterileri, İtalya'da soda üreticisi olan San Pellegrino, Pepsi, İspanya’da
bira üreticisi olan Alhambra ve Türkiye’de TUBORG firmasıdır.
- KRONES: Almanya’da kurulu KRONES’in kutu koruma teknolojisi, alüminyum
kapakların gıda endüstrisinde kullanılan bir çeşit tutkal ile kutulara yapıştırılması
sistemine dayanmaktadır. KRONES, söz konusu teknolojiyi kendi ürettiği makineler
ile kutulara uygulamaktadır. KRONES, Brezilya, Kolombiya ve Rusya başta olmak
üzere çeşitli ülkelerdeki gazlı içecek ve bira üreticilerine kapak paketleme/koruma
sistemi tedarik etmektedir.
- PACTECH: PACTECH Amerika’da faaliyet göstermekte olup temel olarak plastik
materyal ile kapak koruma teknolojisi uygulamaktadır.
(14) Öte yandan, makineden bağımsız olarak dünyada birçok alüminyum kapak üreticisi
faaliyet göstermektedir. Aşağıda öncelikle genel olarak Türkiye bira pazarı ve ardından,
şikayete konu kutu paketleme/koruma sistemlerinin Türkiye’de kullanıldığı kutu bira
pazarına ilişkin bilgilere yer verilmektedir.
I.2.2. Türkiye Bira Pazarına İlişkin Bilgiler
(15) Türkiye bira pazarında, iki yerli üretici ve beraberinde az sayıda ithalatçı yer almaktadır.
Duopol bir yapıda olan pazarda ithalat oranı %1’in altında seyretmektedir. EFES
pazardaki güçlü konumunu sürdürmekte ancak son yıllarda TUBORG’un pazar payındaki
artışa paralel olarak pazar payı kaybettiği anlaşılmaktadır. Bu bağlamda 2010 yılında
%(…..) pazar payına sahip olan TUBORG dört yıl içerisinde ülke çapında %(…..)
seviyesinde bir pazar payına ulaşmıştır. Pazardaki diğer teşebbüsler ise son derece
düşük ve ihmal edilebilir bir payla faaliyetlerini devam ettirmektedirler. Tablo 1’de bira
pazarında faaliyet gösteren teşebbüslerin yıllara göre pazar paylarına yer verilmiştir:
Tablo 1: Bira Pazarı Pazar Payları (%) -Hacim Bazlı
Kanal 2010 2011 2012 2013 2014 2015
AEH
Organize (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Geleneksel (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TUBORG
Organize (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Geleneksel (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
DİĞER
Organize (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Geleneksel (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Türkiye (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: EFES’ten gelen bilgiler1.
(16) Kapak koruma/paketleme sistemine sahip kutu biralar TUBORG tarafından 2015 yılının
Mart ayında piyasaya sürülmeye başlanmıştır. Dolayısıyla şikayette değinilen kapak
sisteminin kutu bira pazarına etkisi 2015 Mart ayı öncesi ve sonrası kıyaslanmak suretiyle
değerlendirilebilecektir.
1 2015-3-1 sayılı Dosya kapsamında EFES tarafından gönderilen verilerdir.
16-04/69-27
5/21
(17) 2014 yılı Ocak- 2015 yılı Kasım döneminde hacim ve ciro bazlı olmak üzere genel olarak
Türkiye bira pazarındaki toplam satış verileri incelendiğinde, pazarın aylara göre dalgalı
bir seyir izlemekle birlikte hacimsel ve satış değeri bazında büyüme eğilimi içerisinde
olduğu görünmektedir. İncelenen 23 aylık süreçte bira satışlarının hacim bazında %(…..),
gelir bazında %(…..) oranında arttığı görülmektedir. Aşağıda ciro bazlı olmak üzere EFES
ve TUBORG’un genel olarak bira pazarındaki pazar payları sunulmaktadır.
Grafik 1: Bira Pazarı Pazar Payları (%)-Ciro Bazlı
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: EFES’ten gelen bilgiler.
(18) Grafik 1 ve Tablo 1’de sunulan, EFES ve TUBORG’un bira pazarındaki pazar payı verileri
incelendiğinde, EFES’in pazar payının azalmaya devam ettiği TUBORG’un ise pazar
payını artırdığı görülmektedir. Öte yandan TUBORG’un kapak paketleme/koruma sistemi
uygulamaya başladığı Mart 2015 sonrası iki teşebbüsün satış trendi karşılaştırıldığında,
genel bira pazarında hacim bazında EFES’in pazar payının %(…..) %(…..) olmak üzere
(…..) puan azaldığı, TUBORG’un ise pazar payının %(…..) %(…..) olmak (…..) puan
arttığı görülmektedir. Benzer karşılaştırma genel bira pazarı için ciro bazlı olarak
yapıldığında EFES’in pazar payının %(…..) %(…..) olmak üzere (…..) puan azaldığı,
TUBORG’un ise pazar payının %(…..) %(…..) olmak üzere (…..) puan artığı
görülmektedir.
(19) Kapak koruma/paketleme sistemlerinin kutu bira pazarına ilişkin etkilerini değerlendirmek
açısından hacim ve ciro bazlı olmak üzere kutu bira satışlarının toplam bira satışları
içindeki payı incelendiğinde Ocak 2014-Kasım 2015 döneminde kutu bira satışlarının
toplam bira satışları içindeki payının dalgalı bir şekilde arttığı görülmektedir. Kutu bira
satışlarının payındaki söz konusu artış, 23 aylık dönemde, litre bazında (…..) puan; ciro
bazında ise (…..) puan olarak gerçekleşmiştir. EFES ve TUBORG’un kutu bira satışları
dışındaki bira pazarı payları ise hacim ve ciro bazlı olmak üzere sırasıyla aşağıdaki
grafiklerde sunulmaktadır:
Grafik 2: Kutu Bira Satışları Hariç Bira Pazarında Pazar Payları (%)-Hacim Bazlı
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: TUBORG’dan gelen bilgiler ve Raportörlerce yapılan hesaplamalar.
Grafik 3: Kutu Bira Satışları Hariç Bira Pazarında Pazar Payları (%)-Ciro Bazlı
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: TUBORG’dan gelen bilgiler ve Raportörlerce yapılan hesaplamalar
16-04/69-27
6/21
(20) Grafik 2 ve 3 incelendiğinde, TUBORG’un toplam bira satışlarındaki büyümeye benzer
şekilde kutu bira satışları dışında kalan bira pazarında (şişe, fıçı) hacim ve ciro
bakımından pazar payını bir miktar artırdığı görülmektedir. Ocak 2014-Kasım 2015
döneminde TUBORG’un söz konusu segmentteki, hacim bazında pazar payı %(…..)’den
%(…..)’ye olmak üzere (…..) puan; ciro bazında pazar payı ise %(…..)’den %(…..)’ye
olmak üzere (…..) puan artmıştır. Aynı dönemde EFES’in ise kutu bira pazarında hacim
ve ciro bazında pazar payının azaldığı görülmektedir. Öte yandan TUBORG’un kapak
paketleme/koruma sistemini uygulamaya başladığı Mart 2015 sonrası iki teşebbüsün
satış trendi karşılaştırıldığında, kutu bira dışındaki bira pazarında hacim bazında EFES’in
pazar payının %(…..)‘den %(…..)’ye olmak üzere (…..) puan arttığı, TUBORG’un ise
pazar payının %(…..)’den %(…..)’ya olmak üzere (…..) puan azaldığı görülmektedir.
Benzer karşılaştırma kutu bira dışındaki bira pazarı için ciro bazlı olarak yapıldığında
EFES’in pazar payının (…..) ‘dan (…..)’ye olmak üzere (…..) puan azaldığı, TUBORG’un
ise pazar payının (…..)’den (…..)’e olmak üzere (…..) puan arttığı görülmektedir. EFES
ve TUBORG’un kutu bira pazarındaki pazar payları ise hacim ve ciro bazlı olarak sırasıyla
Grafik 4 ve Grafik 5’te sunulmaktadır:
Grafik 4: Kutu Bira Pazarında Pazar Payları (%)- Hacim Bazlı
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: TUBORG’dan gelen bilgiler ve Raportörlerce yapılan hesaplamalar
Grafik 5: Kutu Bira Pazarında Pazar Payları (%)-Ciro Bazlı
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: TUBORG’dan gelen bilgiler ve Raportörlerce yapılan hesaplamalar
(21) Grafik 4 ve 5 incelendiğinde, TUBORG’un toplam bira satışlarındaki büyümeye benzer
şekilde kutu bira pazarında hacim ve ciro bakımından pazar payını bir miktar artırdığı
görülmektedir. Ocak 2014-Kasım 2015 döneminde TUBORG’un kutu bira segmentinde
hacim bazında pazar payı (…..) olmak üzere (…..) puan artmıştır. Aynı dönemde
TUBORG’un ciro bazında pazar payı (…..) olmak üzere (…..) puan artmıştır. Aynı
dönemde EFES’in ise kutu bira pazarında hacim ve ciro bazında pazar payının azaldığı
görülmektedir. Öte yandan TUBORG’un kapak paketleme/koruma sistemini uygulamaya
başladığı Mart 2015 sonrası iki teşebbüsün satış trendi karşılaştırıldığında, kutu bira
pazarında hacim bazında EFES’in pazar payının %(…..)’den (…..)’e olmak üzere (…..)
puan azaldığı, TUBORG’un ise pazar payının %(…..)’den (…..)’e olmak üzere (…..) puan
arttığı görülmektedir. Benzer karşılaştırma kutu bira pazarı için ciro bazlı olarak
yapıldığında EFES’in pazar payının %(…..)’den (…..)’a olmak üzere (…..) puan azaldığı,
TUBORG’un ise pazar payının %(…..)’den (…..)’e olmak üzere (…..) puan arttığı
görülmektedir. EFES ve TUBORG’un kutu bira pazarındaki satış miktarları hacim ve ciro
bazlı olmak üzere sırasıyla Grafik 6 ve 7’de sunulmaktadır:
16-04/69-27
7/21
Grafik 6: Hacim Bazında Kutu Bira Satışları (HL)
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: EFES’ten gelen veriler.
Grafik 7: Ciro Bazında Kutu Bira Satışları (Bin TL)
(…..TİCARİ SIR…..)
Kaynak: EFES’ten gelen veriler.
(22) Grafik 6 ve 7 incelendiğinde, her iki teşebbüsün de hacimsel ve ciro bazlı kutu bira
satışlarının 2015 yılında arttığı görülmektedir. Öte yandan, kutu biralar bakımından
TUBORG’un kapak paketleme/koruma sistemini uygulamaya başladığı Mart 2015 öncesi
ve sonrası iki teşebbüsün satış trendi karşılaştırıldığında, dönemsel dalgalanmalar
dışında kutu bira satışlarının benzer şekilde artış trendinde olduğu gözlemlenmektedir.
Nitekim daha önce de belirtildiği üzere, kutu bira satışlarının toplam bira satışlarındaki
payı da artmaktadır. Uygulamanın başladığı Mart 2015 ve sonrası ile birlikte ele
alındığında, EFES’in pazar payının bir miktar azalsa da satış miktarlarının arttığı
gözlemlenmektedir.
(23) Sonuç olarak bira pazarındaki tüm veriler bir arada incelendiğinde, büyüyen kutu bira
pazarında EFES’in satışlarını artırmakla birlikte pazar payındaki azalış eğiliminin azalarak
devam ettiği gözlemlenmektedir. TUBORG’un ise 2010 yılından bu yana bira satışlarını
artırdığı ve kutu bira pazarındaki pazar payı artış eğiliminin azalarak devam ettiği
gözlemlenmektedir. Bu noktada, 2015 dönemi ile sınırlı olmak üzere kutu bira segmenti
bakımından pazar payları ile koruma/kapak teknolojisi kullanımı arasında farkedilebilir
ancak büyük sıçrama niteliğinde olmayan pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Bununla birlikte,
satış miktarı bakımından gerek söz konusu teknolojiyi kullanmayan EFES’in, gerekse
TUBORG’un 2015 yılında bir önceki yıla göre satışlarını artırdığını söylemek mümkündür.
16-04/69-27
8/21
I.3. İlgili Ürün Pazarı
(24) Dosya konusu şikayetin kutu şişelerin üst yüzeyini kirlenmeden koruyan kapak
sistemlerine ilişkin olduğu dikkate alındığında ilgili ürün pazarının en dar şekilde “kutu
içeceklere yönelik kapak paketleme/koruma sistemleri” olarak ele alınması mümkündür.
(25) Bununla birlikte dosya konusu şikayet, ECOCAPS ile TUBORG arasında imzalanan
anlaşmadaki münhasırlık hükmü nedeniyle EFES’in ECOCAPS’den hijyenik kapak
sistemleri temin edememesine ilişkindir. Dolayısıyla TUBORG’un lehine EFES’in aleyhine
olacak şekilde kutu bira pazarında rekabetin kısıtlandığı iddia edilmektedir. Bu çerçevede,
şikâyet konusu eylemlerin Türkiye kutu bira pazarını etkilediği kanaatine varılmıştır.
Mevcut durumda paketleme/koruma amaçlı kapak sistemlerinin kutu bira ürünlerine
yönelik olması sebebiyle işbu dosya bakımından “bira pazarı” ve bir alt segment olarak
“kutu bira pazarı” olarak ele alınabilecek ürün pazarlarının da değerlendirmede dikkate
alınması gerekmektedir.
I.4. İlgili Coğrafi Pazar
(26) İddia konusu uygulamaların Türkiye bira ve kutu bira pazarları üzerindeki etkisinin
değerlendirilmesi gerektiğinden ilgili coğrafi pazar Türkiye olarak belirlenmiştir.
(27) Bununla birlikte, mevcut durumda kutu üreticisi teşebbüslerin/müşterilerin, kapak
paketleme/koruma sistemi talep ettiklerinde, bunu farklı bir ülkede faaliyet gösteren bir
üreticiden temin edebildikleri, ürünün temininde coğrafi kısıtların karar alma süreçlerinde
önemli bir unsur olmadığı, hâlihazırda Türkiye’de hijyenik kapak sistemleri teminin ithalata
dayalı olduğu ve ürünün ticaretinin ve bu alandaki rekabetin küresel bir nitelik arz ettiği
de belirtilmelidir.
I.5. Yapılan İnceleme ve Tespitler
(28) Yürütülen önaraştırma kapsamında 05.01.2016 tarihinde TUBORG’da yerinde inceleme
ve görüşme yapılmıştır. Öte yandan, 06.01.2016 tarihinde ECOCAPS Türkiye distribütörü
FERM ile görüşülmüştür. Ayrıca dosya kapsamında Türkiye’de faaliyet gösteren başlıca
kutu içecek üreticilerinin temsilcileri ile kapak paketleme/koruma sistemleri hakkında
görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Bu kapsamda 07.01.2016 tarihinde COCA COLA, PEPSİ,
ve ULUDAĞ yetkilileri ile görüşülmüştür.
I.5.1. TUBORG’da Yapılan Yerinde İnceleme ve Görüşmede Elde Edilen Bilgiler
(29) TUBORG’da yapılan yerinde incelemede ECOCAPS şirketi ile yapılan tedarik
sözleşmesinin bir sureti alınmıştır. Yapılan yerinde incelemenin ardından TUBORG
yetkilileri ile yapılan görüşmede; ECOCAPS ile Alu-lid kapak teknolojisi sistemlerinin
alımına ilişkin sözleşmenin (…..) tarihinde imzalandığı, sözleşme yapılmadan önce uzun
süre söz konusu kapak sistemlerine ilişkin çeşitli alternatiflerin araştırıldığı, bu kapsamda
öncelikle Alman firması olan ve Güney Amerika ve Litvanya’da şişeleme ve paketleme
alanında faaliyet gösteren KRONES ürünlerini, ardından Met-pak isimli plastik kapak
üreticisinin ürünlerini inceledikleri ifade edilmiştir.
(30) Teşebbüs yetkilileri tarafından, ECOCAPS’in ısı ile kapağa tutturulan folyolarının
KRONES’in kullandığı folyolara kıyasla daha kalın olduğu, ECOCAPS’in ürününün
KRONES’e göre daha yüksek maliyet getirdiği (sabit ve değişken maliyetlerle birlikte
yaklaşık %(…..)) ancak ürünü kaliteli buldukları için ECOCAPS ile çalışmayı denemek
istedikleri ifade edilmiştir.
(31) TUBORG tarafından, kutu bira pazarı bakımından hijyenik kapak kullanımının çok yaygın
bir uygulama olmadığı, (…..TİCARİ SIR…..), folyo kaplı kutu biraları ilk kez Mart 2015
tarihinde TUBORG Gold markası ile piyasaya sürdüklerini ve mevcut durumda tüm kutu
bira çeşitlerinde bu ürünü kullandıkları belirtilmiştir.
16-04/69-27
9/21
(32) Kapak koruma sisteminin kutu bira pazarına etkisi bakımından TUBORG yetkilisi, esasen
Ekim 2014 tarihinden bu yana kutu bira satışlarının arttığını, ancak TUBORG’un esas
pazar payı artışını 2010 yılından itibaren yaptığı yatırım ve yenilikler ile sağladığı, bu
bağlamda geçen yıllar içerisinde pazar paylarını %(…..)’dan %(…..) seviyesine
taşıdıklarını, toplam satışlarının %(…..)’inin kutu biradan oluştuğunu ifade etmiştir.
(33) Teşebbüs tarafından, (…..TİCARİ SIR…..), pazarda giriştikleri bu yeni ve riskli yatırımın
sonucu olduğu ve küçük oyuncu konumunda olmalarından dolayı bu uygulamanın
pazardaki rekabeti azaltmadığı, tam tersine artırdığı ifade edilmiştir. Ayrıca söz konusu
sistem ile aynı işlevi gören çok benzer bir sistemin KRONES’ten alınabileceği, öte yandan
makineden bağımsız olarak alüminyum folyonun birçok yerden tedarik edilebileceği,
ayrıca mevcut makine üreticilerinin kolaylıkla teneke montajlama işlevine yönelik
dönüştürmeyi yapabileceği, dolayısıyla potansiyel olarak pazarın yeni rakiplere açık
olduğu vurgulanmıştır.
I.5.2. FERM ile Yapılan Görüşmede Elde Edilen Bilgiler
(34) Önaraştırma kapsamında ECOCAPS ürünlerinin Türkiye distribütörü konumunda olan
FERM yetkilileri ile 06.01.2015 tarihinde görüşme yapılmıştır. Anılan görüşmede, tarım
makineleri ithalatı, ilaç tesisi kurulması ve şişeleme ve paketleme sistemlerine ilişkin
makinelerin satılması alanında faaliyet gösterdikleri, aynı zamanda birçok ülkede önemli
bir paketleme firması olan Hı-con adlı firmanın dağıtıcılığını yaptıkları, ECOCAPS’in
kendilerine distribütörlük teklif ettiği ve 2015 yılı Ocak ayında ECOCAPS ile dağıtıcılık
anlaşması imzaladıkları ifade edilmiştir.
(35) TUBORG ile ECOCAPS arasındaki tedarik anlaşmasının, kendileri ile yapılan dağıtım
anlaşmasından önce kurulduğu, dolayısıyla TUBORG ile ECOCAPS arasındaki ilişkide
herhangi bir müdahalelerinin söz konusu olmadığı ifade edilmiştir. (…..) aynı sistemin
kurulmak üzere olduğu, benzer şekilde (…..) ile sistemin kurulması konusunda
görüşmelerinin sürdüğü ifade edilmiştir.
(36) ECOCAPS markalı kapak koruma/paketleme sistemine ilişkin olarak FERM yetkilisi ile
yapılan görüşmede, söz konusu ürünün alüminyum materyalden yapılması, geri
dönüşümlü olması ve ısı yardımıyla kutulara monte edilmesi şeklinde üç özelliğinin
olduğu, ürünün tam hijyen sağladığı ve bu yönüyle diğer ürünlerden ayrıştığı, ayrıca
ECOCAPS ürününün üzerine baskı yapılabilme özelliği nedeniyle promosyon işlevi
olduğu ve bu yöntemin kutu üzerine baskı yapmaktan daha kolay olduğu ifade edilmiştir.
(37) Teşebbüs yetkilisi, Güney Amerika ve Şili’de bu tip hijyen
