Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2016-4-24 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 16-33/575-251
Karar Tarihi : 13.10.2016
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Fevzi ÖZKAN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER: Can SARIÇİÇEK, Şevket GÜLTEKİN, M. Yavuz GÜNER
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.
Maslak Mahallesi, Ahi Evran Caddesi, Doğuş Center, No:4, İç
Kapı No:7 Sarıyer/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Volkswagen yetkili servislerinde sadece anlaşmalı olunan
Castrol markalı yağların kullanıldığı ve ilgili yağların piyasada ayrıca satışının
olmadığı, Volkswagen tarafından onaylanmış ve müşteri tarafından getirilmiş
olmasına rağmen Valvoline markalı yağın kullanılmasına izin verilmediği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Kuruma yapılan başvuruda özetle;
- Başvuru sahibi şirket adına kayıtlı bulunan Volkswagen marka aracın Volkswagen
yetkili servisi olan Aykan Motor Servisi A.Ş.’ye (AYKAN MOTOR) motor yağı değişimi
ve bakımı için götürüldüğü,
- Söz konusu aracın motor yağı değişimi için başvuru sahibi tarafından yetkili servise
Valvoline marka Valvoline Synpower XLC3 5W30 yağ gönderildiği,
- Ancak belirtilen yetkili servisin, getirilen yağın Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş.
(DOĞUŞ OTOMOTİV) tarafından tavsiye edilen CASTROL Marka Edge Professional
Long Life III 5W30 yağ olmaması nedeniyle yağı araca koyamayacağını ve bu yağın
da sadece yetkili servislerde bulunabileceğini söylediği,
- Başvuru sahibinin ısrarı neticesinde yetkili servisin “Oluşabilecek sorunlardan
firmamız değil, müşterimiz sorumludur” kaydıyla yağın kullanımını kabul ettiği,
- Servise götürülen yağın, söz konusu aracın el kitabının 252. ve 253. sayfalarında
motor yağı bakımı bölümünde belirtilen Volkswagen tarafından ilgili motor için
onaylanmış VW 507 standardını taşıdığı,
- Yetkili servisin kullanılmasını önerdiği yağın sadece yetkili servislerde bulunduğu ve
yüksek fiyatlarla (litresi 55,00 TL) satıldığı, bu yağın muadili olarak yetkili servise
sunulan ürünün litre fiyatının ise 20,00 TL olduğu,





16-33/575-251
2/15
- Aynı durumun ağır ticari araçların bakımında kullanılan motor yağlarında da geçerli
olduğu, Scania markalı ağır ticari araç gruplarından Euro IV ve Euro V tipi motorlarda
garanti kapsamında kullanılması gereken motor yağının Scania LDF 2 ve Scania LDF
3 onaylı 10w40 motor yağı olduğu, söz konusu niteliklere sahip motor yağlarının
Türkiye'deki CASTROL Yağ Distribütörlerinde, bayilerinde ve diğer yağ satıcılarında
bulunmadığı, ilgili firmalarla bu yağları almak için görüşüldüğünde bu yağların BP
Petrolleri A.Ş. (BP/CASTROL) tarafından sadece yetkili servislere verildiğinin, bu
nedenle sadece yetkili servislerden temin edilebileceğinin ifade edildiği, bahsedilen
ürünün BP/CASTROL firmasının kendi internet sitesinde dahi bulunmadığı,
- BP/CASTROL firmasının, DOĞUŞ OTOMOTİV servislerine (tüm yetkili Scania, Audi,
Volkswagen, Seat, Skoda vs.) ay içerisinde sattığı ürünler için %(…..) prim verdiği,
bunun yanında servislere münferiden yatırım yaptığı ve peşinen nakit bedel ödediği
ifade edilmekte ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı Kanun)
kapsamında gereğinin yapılması talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 12.05.2016 tarih ve 3151 sayı ile giren başvuru
üzerine hazırlanan 01.06.2016 tarihli, 2016-4-24/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu, 09.06.2016
tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 16-20/342-M sayı ile
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili karar uyarınca düzenlenen 22.08.2016
tarih ve 2016-4-24/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu iddialara yönelik olarak DOĞUŞ
OTOMOTİV hakkında 4054 sayılı Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına
gerek olmadığı sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İlgili Teşebbüsler
I.1.1. Doğuş Otomotiv Servis ve Ticaret A.Ş. (DOĞUŞ OTOMOTİV)
(5) DOĞUŞ OTOMOTİV; binek araç, hafif ticari araç, ağır vasıta, endüstriyel ve deniz
motorları, soğutma sistemleri alanlarında 13 markanın temsilcisidir. Volkswagen (binek ve
ticari araç), Audi, SEAT, Škoda, Bentley, Lamborghini, Bugatti, Porsche, Scania markaları
ve bu markaların 80’den fazla modelinden oluşan ürün portföyüne sahiptir1.
I.1.2. BP Petrolleri A.Ş. (BP/CASTROL)
(6) BP, dünya çapında, ulaşım için akaryakıt, ısınma ve aydınlanma için enerji, motorlar için
madeni yağlar ve günlük ihtiyaçlar için petro-kimyasal ürünler sağlayan bir şirkettir. Şirketin
madeni yağ markası CASTROL’dür2. BP/CASTROL; otomotiv, endüstriyel, denizcilik,
havacılık, petrol arama ve üretim müşterilerine ileri yağlama ürünleri, gres ve ilişkili
hizmetler sunan; üretici, distribütör ve pazarlayıcıdır. Otomotiv (2 ve 4 zamanlı motosiklet
motorları, benzinli ve dizel otomobil motorları) grubuna yönelik ürünleri içerisinde düz ve
otomatik şanzıman yağları, zincir yağlayıcıları ve koruyucuları, soğutma suları,
süspansiyon yağları, fren hidrolikleri, gresler, temizleyiciler ve bakım ürünleri yer
almaktadır. Ayrıca ziraat makineleri, fabrika, genel endüstri ve deniz mühendisliği
kullanımları için de ürünleri bulunmaktadır3. CASTROL markasının Türkiye ve dünyada
Volkswagen, Audi, Ford, Jaguar, Land Rover, Seat, Skoda ve Volvo, DFM, Isuzu, Geely,
KIA, Temsa, Scania, KTM, Harley Davidson, Ferco Motor, Bajaj ve Kanuni gibi markalarla
işbirliği bulunmaktadır4.

1
2
3
4
16-33/575-251
3/15
I.1.3. Aykan Motor Servisi A.Ş. (AYKAN MOTOR)
(7) Volkswagen’in yetkili satıcılarından biri olarak faaliyet göstermektedir. Volkswagen
markalı binek ve ticari araçların satışı ile birlikte yedek parça dağıtımı ve bakım onarım
hizmetlerini de sunmaktadır5.
I.2. İlgili Ürün Pazarı
(8) Dosya konusu başvuruda yer alan iddialar temelde, DOĞUŞ OTOMOTİV tarafından
sunulan satış sonrası hizmetler pazarında eşdeğer yedek parça kullanımının
engellenmesine ilişkindir. Bu noktada ilgili ürün pazarının DOĞUŞ OTOMOTİV tarafından
satış sonrası hizmet sunulan her bir marka bakımından ayrı ayrı olacak şekilde “satış
sonrası hizmetler pazarı” veya başvuruda değinilen markalar olmaları nedeniyle
Volkswagen ve Scania markaları için ayrı ayrı olmak üzere “Volkswagen marka araçlar
için satış sonrası hizmetler pazarı” ve “Scania marka araçlar için satış sonrası hizmetler
pazarı” olarak tanımlanabilmesi mümkündür.
(9) Bununla birlikte, dosya kapsamında yapılacak olan ilgili ürün pazarı tanımının, başvuru
konusu iddialara ilişkin olarak yapılacak değerlendirmenin sonucuna herhangi bir etkisinin
olmayacağı ve İlgili Pazarın Tanımlanmasına Dair Kılavuz’un 20. paragrafı dikkate
alınarak dosya kapsamında ilgili ürün pazarı tanımı yapılmamıştır.
I.3. Dosya Kapsamında Elde Edilen Bilgiler
I.3.1. DOĞUŞ OTOMOTİV’den Elde Edilen Bilgiler
(10) DOĞUŞ OTOMOTİV tarafından gönderilen yazıda özetle;
- Motor yağının; yağlama, soğutma, temizleme ve korozyona karşı koruma olmak
üzere 4 ana görevi bulunduğu, buna göre; yağlama işlemi bakımından motor
yağının, motor içindeki hareket eden parçalar dışında motora entegre olan
sistemlerin yağlanmasında da kullanıldığı, bu sistemlerin turbo ve araçta varsa
motor yağı soğutucusu olduğu, araç durur vaziyetteyken motor yağının motor
karterinde birikmiş halde bulunduğu ve motor tahrik aldıktan sonra yağ pompası
vasıtasıyla motor yatakları, krank, yanma odasına kadar olan parçalar ve yağ
kanalları içinden geçerek diğer hareketli parçaları yağladığı, soğutma işlemi
bakımından motor yağının, motorun yanma odasında ortaya çıkan yüksek ısının
taşınarak yağ karteri ve yağ soğutucusunda soğumasını sağladığı, motorun hassas
toleranslı parçalarının ısınmasını ve böylelikle motorun ağır hasar görmesini
engellediği, temizleme işlemi bakımından motor yağının, motordaki hareketli
parçaların birbirine sürtmesi sonucu ortaya çıkan küçük metal parçacıkların yağ
vasıtasıyla yağ filtresine taşınmasını sağlayarak bu parçaların motorun içinde
gezinmesini ve motor parçalarının çizilerek uzun dönemde hasar görmesini
engellediği, korozyona karşı koruma bakımından ise motor yağının silindir
yüzeylerinde ince bir film tabakası oluşturarak motoru korozyona karşı koruduğu
belirtilmiş,
- Volkswagen marka araçlarda kullanılabilecek motor yağının standartlarının üretici
firma Volkswagen AG tarafından tespit edildiği ve bu standartların 50700VW,
50400VW kodlarıyla yayımlandığı, söz konusu standartları karşılayan motor
yağlarının bilgi yazısının ekinde yer aldığı, söz konusu listenin CASTROL yağları
dışında diğer pek çok markaya ait yağları da kapsadığı vurgulanmış,



5
16-33/575-251
4/15
- CASTROL yağlarının üretici firma tarafından, dünya çapında tavsiye edildiği ve
DOĞUŞ OTOMOTİV’in BP/CASTROL ile yaptığı anlaşmalara dayanarak bu
yağların kullanımını tavsiye ettiği, bununla birlikte yetkili servislerin üretici firma
tarafından tespit edilen standartları karşılayan farklı markadaki madeni yağları
kullanma serbestisine sahip oldukları, bu yağların kullanımı konusunda
kendilerince hiçbir zorlama yapılmadığı ve Volkswagen markasının hâlihazırda
Türkiye’de faaliyet gösteren (…..) adet yetkili servisinin (…..) CASTROL markası
dışında diğer yağ üreticisi firmalar tarafından üretilen madeni yağların kullanıldığı
ifade edilmiş, ayrıca yetkili servislerin anlaşma yaptıkları madeni yağ firmalarını
gösterir tablo sunulmuş,
- BP’nin anlaşma yaptığı Volkswagen yetkili servislerine tedarik ettiği madeni
yağların, CASTROL tarafından piyasada ayrı kodlar altında satılan madeni yağlar
ile aynı olduğu; dolayısıyla söz konusu madeni yağların piyasadan temininin
mümkün olduğu belirtilmiş,
- Yetkili servislere giriş yapan araçların periyodik bakım ve sair onarım işlemleri
sırasında, garanti kapsamında ya da garanti dışında, üretici firma Volkswagen AG
tarafından tespit edilen standartları taşıyan yağların kullanılması gerektiği, bu
standartları karşıladığı müddetçe yetkili servislerin orijinal ya da eşdeğer kalitede
diledikleri tip/marka motor yağını kullanmakta serbest oldukları, kendilerince belirli
tip/marka motor yağı kullanımının zorunlu tutulmadığı, tek zorunluluğun üretici firma
tarafından tespit edilen standartlara uymak noktasında olduğu, müşterinin periyodik
bakım ve sair onarım işlemleri esnasında yağını kendisinin getirmesi durumunda
yağın üretici firma Volkswagen AG tarafından tespit edilen standartları sağlaması
durumunda garanti süresinde oluşacak arızaların garanti kapsamında işlem
gördüğü, standartlara uyan yağın kullanılacağının tüketiciye iletildiği ifade edilmiş,
bu hususla ilgili örnek uygulama listesi ek olarak sunulmuş,
- Müşteri tarafından, üretici firma tarafından belirlenen standartlara uygun farklı
tip/marka motor yağı kullanımının talep edilmesi halinde, motor yağının ambalajı
üzerinde yazan marka ve tip bilgilerinin üretici firmanın oluşturduğu liste ile
karşılaştırıldığı, yağın listede yer aldığının tespit edilmesi halinde servis
işlemlerinde kullanıldığı, müşterinin getirdiği ürünün ambalajı üzerindeki bilgiler
üretici firmanın oluşturduğu detaylı liste ile örtüşse de ambalaj içerisindeki yağın
gerçekte ambalaj üzerinde yazan yağ olup olmadığının yetkili servislerde analizinin
mümkün olmaması nedeniyle olası zararlardan sorumluluğun müşteriye ait olduğu,
söz konusu durumun servis fişine işlendiği belirtilmiş, yetkili servislere giriş yapan
müşterilerin farklı madeni yağ kullanımı taleplerinin yer aldığı bir kısım servis fişi
listesi sunulmuş,
- Ayrıca kendileri ile BP arasında aşağıda sayılan sözleşmelerin bulunduğu ifade
edilmiştir:


 (…..TİCARİ SIR…..)





16-33/575-251
5/15
I.3.2. AYKAN MOTOR’dan Elde Edilen Bilgiler
(11) AYKAN MOTOR’dan elde edilen bilgilerin büyük ölçüde DOĞUŞ OTOMOTİV’den elde
edilen bilgilerle örtüştüğü görülmüştür. Bu çerçevede, AYKAN MOTOR tarafından
DOĞUŞ OTOMOTİV’in cevaplarına ek olarak özetle;
- Üretici firmanın tespit ettiği standartları karşılayan motor yağları listesinin
kendilerine DOĞUŞ OTOMOTİV tarafından sunulduğunu, anılan listenin
CASTROL ile birlikte diğer madeni yağ üreticilerinin ürettiği madeni yağları da
içerdiği, CASTROL yağlarının üretici firma tarafından, dünya çapında tavsiye
edildiği ve yetkili servis olarak kendilerinin de BP ile yaptıkları anlaşma
çerçevesinde bu yağların kullanımını tavsiye ettikleri, ancak bu yağların kullanımı
konusunda hiçbir zorlama yapılmadığı ve hâlihazırda Türkiye’de faal olan
Volkswagen yetkili servislerinde diğer yağ üreticileri tarafından üretilen yağların da
kullanıldığı,
- Yetkili servise giriş yapan araçların periyodik bakım ve sair onarım işlemleri
esnasında, garanti kapsamında ya da garanti dışında, üretici firma tarafından tespit
edilen standartları karşılayan motor yağlarının kullanılması gerektiği, ayrıca müşteri
tarafından bakım onarım işleminde kullanılması için yetkili servise getirilen yağın
üretici firmanın belirlediği standartları sağlaması durumunda garanti süresi içinde
oluşacak arızaların garanti kapsamında işlem gördüğü, bu noktada yetkili servis
olarak zorunlu tutulan tek ölçütün üretici firma tarafından belirlenen standartların
sağlanması olduğu ve marka ayrımı yapılmadığı, yetkili servislerin garanti süresi
içinde veya dışında üretici firmanın belirlediği standartları taşıyan orijinal ya da eş
değer kalitede motor yağını kullanmakta serbest oldukları
- Müşteri tarafından bakım onarım işleminde kullanılması için üretici firma
standartlarına uygun motor yağı getirilmesi halinde, motor yağının ambalajı
üzerinde yazan marka ve tip bilgilerinin üretici firmanın oluşturduğu liste ile
karşılaştırıldığı, yağın listede yer aldığının tespit edilmesi halinde servis
işlemlerinde kullanıldığı, bununla birlikte müşterinin getirdiği ürünün ambalajı
üzerindeki bilgiler üretici firmanın oluşturduğu detaylı liste ile örtüşse de ambalaj
içerisindeki yağın gerçekte ambalaj üzerinde yazan yağ olup olmadığının yetkili
servislerde analizinin mümkün olmaması nedeniyle olası zararlardan sorumluluğun
müşteriye ait olduğu ve yetkili servise giriş yapan müşterilerin farklı madeni yağ
kullanma taleplerinin yer aldığı bir kısım servis fişi listesinin DOĞUŞ OTOMOTİV
tarafından sunulduğu,
- DOĞUŞ OTOMOTİV’in CASTROL ürünlerinin kullanılmasını tavsiye ettiği, ayrıca
AYKAN MOTOR bünyesinde BP AKARKAYIT İSTASYONU işletmesi de
bulunduğundan BP/CASTROL marka motor yağların yetkili servis dışında temininin
ve kullanımının mümkün olduğu
ifade edilmiştir.







16-33/575-251
6/15
I.3.3. BP CASTROL’den Elde Edilen Bilgiler
(12) BP CASTROL tarafından gönderilen yazıda özetle;
- CASTROL ürünlerinin Türkiye'de dağıtım sisteminin ve DOĞUŞ OTOMOTİV ile
aralarındaki ilişkinin tavsiye ve pazarlama anlaşmalarına dayandığı, bu kapsamda
kendilerince DOĞUŞ OTOMOTİV’e anlaşmalı olduğu yetkili servislerde CASTROL
ürünlerinin tavsiyesi karşılığında satış üzerinden ciro primi verildiği, BP’nin DOĞUŞ
OTOMOTİV’e direk satış yapmak yerine, anlaşma imzalamayı kabul eden yetkili
servislere doğrudan ürün tedarik ettiği, her bir yetkili servis ile ayrı ayrı, yetkili
servisin ihtiyaçları doğrultusunda çoğunlukla nakit yatırım içerecek şekilde anlaşma
imzalandığı, bu anlaşmaların CASTROL ürünlerinin BP’den tedarikine ilişkin
münhasırlık içerdiği ancak bu münhasırlığın son kullanıcının yetkili serviste
kullanmayı tercih edeceği ürün açısından sınırlama getirmediği belirtilmiş,
- Araç üreticilerinin, araç motorları için kendi standartlarını madeni yağlar için şart
koydukları ve bu doğrultuda madeni yağlara onay verdikleri, CASTROL’ün her bir
araç üreticisi için farklı ürünler üreterek her bir araç üreticisinin belirlediği
standartları karşılamayı hedeflediği, bu ürünlerin tüm satış kanallarına sunulduğu,
son kullanıcı tarafından Volkswagen onaylı bir ürünün her bir satış kanalından
tedarikinin mümkün olduğu, araç üreticileri tarafından belirlenen standartlara
ilaveten, örneğin Volkswagen’in beklentisi olan farklı teknik spesifikasyonlardan
karbon nötr ve optik filtrasyon özelliğini karşılamak ve yetkili servislerin beklenti ve
ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde yetkili servislerde satılmak üzere "Professional"
adı altında ürünler üretildiği belirtilmiş,
- Küresel çapta BP Grubu bünyesindeki Castrol Ltd. ile Volkswagen Grubu’nun,
bünyesindeki markalara dair, motor tasarım/ürün geliştirme, ilk dolum, motor
sporları, pazarlama ve satış sonrası tavsiyesine ilişkin olarak uzun yıllardır işbirliği
içinde olduğu, CASTROL ürünlerinin satış ve dağıtımını yapan BP ile Volkswagen
Grubu araçların distribütörlüğünü yapan DOĞUŞ OTOMOTİV arasında aynı
işbirliğinin Türkiye’de de tesisi ve devamına yönelik tavsiye ve pazarlama
anlaşmaları yapıldığı, bu kapsamda BP, DOĞUŞ OTOMOTİV ve yetkili servisler
arasında üçlü bir anlaşmanın veya BP ile DOĞUŞ OTOMOTİV arasında yetkili
servislere dağıtım esasına dayanan bir anlaşmanın bulunmadığı, BP’nin CASTROL
ürünlerinin tedarik ve dağıtımını üçüncü kişilere ait olan ve kendisi ile anlaşma
imzalamayı tercih etmiş yetkili servislere doğrudan yaptığı ancak bunun, DOĞUŞ
OTOMOTİV’in tüm yetkili servislerinin BP ile anlaşma yaptığı anlamına gelmediği
belirtilmiş, BP ile DOĞUŞ OTOMOTİV arasında, yukarıda DOĞUŞ OTOMOTİV
tarafından gönderilen bilgi yazısında da değinilen anlaşmaların bulunduğu ifade
edilerek anlaşmalara yönelik detaylı bilgi verilmiş,









16-33/575-251
7/15
- BP’nin; çalıştığı tüm yetkili servisler ile rekabet kurallarına uygun anlaşma yaptığı,
tüm satış kanalları için geçerli olan tek güncel fiyat listesi üzerinden anlaşmada
belirlenen koşullara göre değişen oranlarda yetkili servislere indirim uyguladığı,
indirime ek olarak, yetkili servisin ihtiyaçlarına göre karşılıklı olarak belirlenen ticari
model kapsamında bedelsiz ürün, peşin satış geliştirme teşvik avansı (nakit yatırım)
ve ciro primi modellerini beraber veya ayrı ayrı uyguladığı, yatırım esaslı anlaşma
modelinin sektördeki diğer yağ dağıtım firmaları tarafından da uygulandığı ve her
bir yetkili servis ile ayrı ayrı dönemlerde ve ayrı sürelerle geçerli olacak şekilde
imzalandığı, nakit yatırım anlaşmalarının Kurul’un “Avek” bireysel muafiyet kararı6
kapsamında münhasır nitelikte ve süresi en fazla 5 yıl olarak uygulandığı, anılan
çalışma şeklinin Kurul’un aynı alanda aldığı diğer kararları ile de uyumlu olduğu7,
bununla birlikte ilgili anlaşmalarda yer alan münhasırlık kapsamında yetkili
servislerden sadece BP’den tedarik yapmalarının istendiği ancak bunun, yetkili
servislere gelen son kullanıcının getirebileceği farklı marka/ürün kullanımını
engelleyecek nitelikte olmadığı belirtilmiş,
- Ayrıca anlaşmalı yetkili servislerde, anlaşma şartlarına ilave olarak, anlaşmalı
yetkili servislerde çalışan servis danışmanları ve servis müdürlerinin CASTROL
markalı ürünlerin faydalarını öğrenmelerini ve son kullanıcılara aktarabilmelerini
sağlama amacı ile dönemsel tanıtım ve pazarlama kampanyaları uygulandığı, bu
kampanyalara katılımın yetkili servislerin tercihine bağlı olduğu ifade edilmiş,
- Araç üreticilerinin, araç motorlarını geliştirirken, aynı zamanda bu motorlarda
gerekli performansı sağlayacak madeni yağların standartlarını da belirlediği