Rekabet Kurumu Başkanlığından,

(Yargı Kararları Üzerine Verilen)
REKABET KURULU KARARI

Dosya Sayısı : 2013-3-82 (Soruşturma)
Karar Sayısı : 17-22/362-158
Karar Tarihi : 13.07.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet
AYAN
B. RAPORTÖRLER : Cumhur Atalay HATİPOĞLU, İbrahim Hilmi KOÇAK, Cansu TOPAK
KORKMAZ, Mehmet GERÇEK
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Ayça Selin SEZER
Temsilcisi: Av. Atalay AKSAY
Şair Eşref Bul. No 84 Kat 6 Daire 11 Alsancak Konak, İzmir
- H. Yusuf DEMİREL
Adıyaman Eczanesi Yeni Baraj Mah. Hacı Ömer Sabancı Cad.
Çorat Apt.No:7 /B Seyhan, Adana
- Nurseven ALİOĞLU
Nursoy Eczanesi Devlet ve A.O.S. Onkoloji Hastanesi Yanı
No:49 Osmangazi, Bursa
- K. Selda TANDOĞAN DEMİREL
Selda Eczanesi Harıkçı Cad. No:14/A Merkez, Adıyaman
- Yeliz EVCİL
Uğur Eczanesi Kemalpaşa Mah. Adnan Menderes Bulv. No:16
İnegöl, Bursa
- Tuğba Gülşah CENGİZ
Tuğba Eczanesi Şirinyalı Mah. Tekelioğlu Cad. Medikal Park
Hastanesi Karşısı, Antalya
- Emine Dilek GEZER
Eylül Eczanesi Kurtuluş Mahallesi Barbaros Caddesi No: 17/A
64100 Merkez, Uşak
- Ahmet Hamdi ARSLANOĞLU
Gedikkaya Eczanesi Fevzi Çakmak Mah. Cin Ahmet Sok. No: 2,
Giresun
- Janserey Peker ÖZENÇ
Peker Eczanesi Karaman Mah. Biçen Sok. Özbir I Sitesi No:9/C
Nilüfer, Bursa
- Gülistan ŞENGÜL
Yeni Bahar Eczanesi Çırpan Mah. 2. Güçlü Sok.No:7/b
Osmangazi, Bursa
- Emine AYDINLI DEMİR
Emin Eczanesi Adnan Menderes Cad. Oğuzhan Cad. No:29
Osmangazi, Bursa
- Ahmet DEMİR
Beyza Eczanesi Mevlana Mah. Yaver Sok. 40/B Yıldırım, Bursa
- Nergis CAN KARABAYIR
17-22/362-158
2/27

Prof. Baki Komşuoğlu Bulvarı RMA İş Merkezi No:495/5, Kocaeli
- Emre İBİŞOĞLU
Damla Eczanesi Şirinyalı Mah. Tekelioğlu Cad. No:18-1, Antalya
- Hayriye ACAR
Kırmızı Eczanesi Şirinyalı Mah. Tekelioğlu Caddesi 20/1 İzci Apt.,
Antalya
- Raziye Nejla SEFEROĞLU
Şirinyalı Eczanesi Fener Mah. Tekelioğlu Cad. Seda Apt:1,
Antalya
- Aslı KAPLAN
Burcu Eczanesi Şirinyalı Mah. Tekelioğlu Cad. Değimli Apt.18/B,
Antalya
- Pelin ERDOĞAN
Rekabet Kurumu Bilkent Plaza B.3 Blok 06800 Bilkent, Ankara
- Zafer YURTSEVEN
Büyükdere Mh. Gençlik Blv. 33/A Odunpazarı, Eskişehir
D. HAKKINDA SORUŞTURMA YAPILAN:
- Türk Eczacıları Birliği
Willy Brandt Sokak No:9 06690 Çankaya, Ankara
- İzmir 3. Bölge Eczacı Odası
Şehit Fethi Bey Caddesi No:53/4 Alsancak, İzmir
- Adana Eczacı Odası
Reşat Bey Cad, Adalet Cad. No:24 Seyhan, Adana
- Bursa Eczacı Odası
Akademik Odalar Birliği Yerleşkesi, Odunluk Mah. Akademi
Cad. No:8 A-2 Blok Kat:3 Nilüfer, Bursa
- Adıyaman Eczacı Odası
Hocaömer Mah. 215 Sk. Öncel Plaza 2
Kat: 1 No: 2 Merkez, Adıyaman
- Antalya Eczacı Odası
Kırcami Mah. Perge Bulv. Melli İşhanı No:87 Kat:2
Muratpaşa, Antalya
- Uşak Eczacı Odası
Islice Mah. Annaç Sok. Hacer Baykan Apt. Kat:3 Daire:5 Merkez, Uşak
- Giresun Eczacı Odası
Hacı Hüseyin Mah. Fevzi Paşa Cad.No:61/1, Giresun
- Ankara Eczacı Odası
Olgunlar Sokak No:32 Kızılay, Ankara
- Eskişehir Eczacı Odası
Ertuğrulgazi Mahallesi Damar Sokak No: 34 26150 Tepebaşı,
Eskişehir
(1) E. DOSYA KONUSU: 01.02.2012 tarihli protokol ve buna bağlı işlemlerle
reçetelerin tek elden dağıtımı ve belirlenen sıra-limit dahilinde eczaneler arasında
paylaştırılmasının sağlanması suretiyle mal ve hizmet piyasasında hakim
durumun kötüye kullanıldığı iddiasına ilişkin 19.02.2014 tarih ve 14-07/132-59
sayılı Kurul kararının Ankara 9. İdare Mahkemesinin 19.11.2015 tarih ve 2014/1622
E., 2015/1811 K. sayılı karar ile iptal edilmesi üzerine yürütülen soruşturmada
4054 sayılı Kanun’un 4. ve 6. maddelerinin ihlal edilip edilmediğinin tespiti.
17-22/362-158
3/27

(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvurularda özetle; Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) ile Türk
Eczacıları Birliği (TEB) arasında imzalanarak 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe giren
"Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi
Eczanelerden ilaç Teminine ilişkin Protokol” (2012 yılı Protokolü) ve buna bağlı
işlemlerle reçetelerin tek elden dağıtımı ve belirlenen sıra-limit dâhilinde eczaneler
arasında paylaştırılmasının sağlanması suretiyle mal ve hizmet piyasasında hâkim
durumun kötüye kullanılması, rekabetin engellenmesi ve bozulması suretiyle 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un (4054 sayılı Kanun) 4. ve 6. maddelerinin
ihlal edildiği iddia edilmiştir.
(3) Ayrıca şikâyetçiler tarafından, Kurul’un 22.11.2012 tarihli ve 12-59/1571-572 sayılı
kararında Danıştay 10. Dairesinin 05.06.2012 tarih ve 2008/7795 E. sayılı kararı
uyarınca dosya konusu iddialara yönelik olarak 4054 sayılı Kanun çerçevesinde
herhangi bir işlem tesis edilmesine yer olmadığına karar verildiği, bunun üzerine
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu (Danıştay İDDK) tarafından 10.04.2013 tarih ve
2012/2606 E. sayılı kararı ile temyizen incelenen Danıştay 10. Dairesinin 2008/7795 E.
sayılı ret kararının bozulduğu belirtilerek ilgili Kurul kararının tekrar değerlendirilmesi
talep edilmiştir
(4) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 25.11.2013 tarih ve 7906 sayı,
12.12.2013 tarih ve 8266 sayı, 25.11.2013 tarih ve 7907 sayı, 12.12.2013 tarih ve 8267
sayı, 29.01.2014 tarih ve 587 sayı, 25.11.2013 tarih ve 7911 sayı, 25.11.2013 tarih ve
7908 sayı, 25.11.2013 tarih ve 7910 sayı, 25.11.2013 tarih ve 7912 sayı, 25.11.2013
tarih ve 7909 sayı, 12.12.2013 tarih ve 8263 sayı, 12.12.2013 tarih ve 8265 sayı,
12.12.2013 tarih ve 8264 sayı, 12.12.2013 tarih ve 8268 sayı, 22.11.2013 tarih ve 7859
sayı, 20.12.2013 tarih ve 8440 sayı, 20.12.2013 tarih ve 8441 sayı, 20.12.2013 tarih ve
8442 sayı, 20.12.2013 tarih ve 8443 sayı, 20.12.2013 tarih ve 8444 sayı ile giren ve
yukarıda özetlenen başvurular üzerine hazırlanan 2013-3-82/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu, Kurul’un 26.12.2013 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 13-72/1005-M sayılı
karar ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(5) 11.02.2014 tarihli ve 2013-3-82/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu, Kurulun 19.02.2014
tarihli toplantısında görüşülmüş ve 14-07/132-59 sayı ile şikâyetlerin reddi ile
soruşturma açılmamasına karar verilmiştir
(6) Kurul’un 19.02.2014 tarih ve 14-07/132-59 sayılı kararının iptali istemiyle Ayça Selin
SEZER tarafından açılan davada Ankara 12. İdare Mahkemesinin 19.11.2014 tarih ve
2014/978 E. sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiştir. Kurulun aynı kararının
iptali istemiyle Nurseven ALİOĞLU tarafından açılan davada ise Ankara 9. İdare
Mahkemesinin 19.11.2015 tarih ve 2014/1622 E. sayılı kararı ile dava konusu işlemin
iptaline karar verilmiştir. Mezkûr mahkeme kararı üzerine düzenlenen 23.03.2016 tarihli,
2013-3-82/BN-02 sayılı Bilgi Notu, 30.03.2016 tarihli Kurul toplantısında ele alınmıştır.
19.02.2014 tarih ve 14-07/132-59 sayılı Kurul kararının Ankara 9. İdare Mahkemesinin
19.11.2015 tarihli ve 2014/1622 E. sayılı kararı ile iptal edilmesi üzerine, 4054 sayılı
Kanun'un 4. ve 6. maddelerinin ihlal edilip edilmediğinin tespitine yönelik olarak aynı
Kanun'un 41. maddesi uyarınca; TEB, İzmir 3. Bölge Ecza Odası, Adana Eczacı Odası,
Bursa Eczacı Odası, Adıyaman Eczacı Odası, Antalya Eczacı Odası, Uşak Eczacı
Odası ve Giresun Eczacı Odası hakkında soruşturma açılmasına 16-12/191-M sayı ile
karar verilmiştir.
17-22/362-158
4/27

(7) Soruşturma sürecinde Kurum kayıtlarına 05.05.2016 tarih ve 2990 sayı ile giren
başvuruda Pelin ERDOĞAN tarafından sıralı reçete dağıtım sisteminin hastaların
istediği eczaneden ilaç almasına engel olduğu, bu nedenle hastaların mağdur edildiği,
sıralı sistemin eczaneler arasında hizmet rekabetini de ortadan kaldırdığı belirtilerek
Ankara Eczacı Odasının da incelenerek soruşturmaya dâhil edilmesi talep edilmiştir.
Başvuru dilekçesinde yer verilen şikâyetin içeriğinin soruşturma konusu ile benzer
olması üzerine düzenlenen 24.06.2016 tarih ve 2013-3-82/BN03 sayılı Bilgi Notu
29.06.2016 tarihli Kurul toplantısında ele alınmıştır. Söz konusu toplantıda Ankara
Eczacı Odası hakkında soruşturma açılmasına ve bu soruşturmanın 30.03.2016 tarih
ve 16-12/191-M sayılı Kurul kararı ile açılan soruşturma ile birleştirilerek yürütülmesine
29.06.2016 tarih ve 16-22/393-M sayı ile karar verilmiştir.
(8) Benzer şekilde 20.07.2016 tarih ve 4483 sayı ile Kurum kayıtlarına intikal eden ve Zafer
YURTSEVEN tarafından yapılan şikâyet başvurusunda; ilk yıllarda yalnızca "yatan
hasta" ve "diyaliz" reçetelerini kapsayan sıralı reçete dağıtım sisteminin 2016 yılı
itibarıyla 18 reçete grubuna ulaştığı ve bu durumun 4054 sayılı Kanun'a aykırı olduğu
iddia edilmiş, 30.03.2016 tarih ve 16-12/191-M sayılı Kurul kararı ile açılan
soruşturmaya Eskişehir Eczacı Odası’nın da dâhil edilmesi talep edilmiştir. Başvuru
dilekçesinde yer verilen şikâyetin içeriğinin soruşturma konusu ile benzer olması
üzerine, konuya ilişkin olarak düzenlenen düzenlenen 11.08.2016 tarih ve 2013-3-
82/BN-05 sayılı Bilgi Notu 18.08.2016 tarihli Kurul toplantısında ele alınmış ve
Eskişehir Eczacı Odası hakkında soruşturma açılmasına ve bu soruşturmanın
30.03.2016 tarih ve 16-12/191-M sayılı Kurul kararı ile açılan soruşturma ile
birleştirilerek yürütülmesine 16-28/475-M sayı ile karar verilmiştir.
(9) Soruşturma açılmasına ilişkin kararın ardından, 4054 sayılı Kanun’un 43. maddesinin
ikinci fıkrası uyarınca soruşturma kararı ve ileri sürülen iddiaların türü ve niteliği
hakkında yeterli bilgi, hakkında soruşturma yürütülen TEB, İzmir 3. Bölge Eczacı Odası,
Adana Eczacı Odası, Bursa Eczacı Odası, Adıyaman Eczacı Odası, Antalya Eczacı
Odası, Uşak Eczacı Odası, Giresun Eczacı Odası’na 11.04.2016 tarih ve 4085 sayılı
yazı ile; Ankara Eczacı Odası’na 11.07.2016 tarih ve 7702 sayı, Eskişehir Eczacı
Odası’na ise 01.09.2016 tarih ve 9653 sayı ile tebliğ edilerek 30 gün içinde ilk yazılı
savunmalarının iletilmesi talep edilmiştir.
(10) Soruşturma taraflarının birinci yazılı savunmaları; Bursa 7. Bölge Eczacı Odası
tarafından 04.05.2016 tarih ve 2929 sayı ile, İzmir 3. Bölge Eczacı Odası tarafından
06.05.2016 tarih ve 3016 sayı ve 09.05.2016 tarih ve 3041 sayı ile, Giresun 42. Bölge
Eczacı Odası tarafından 09.05.2016 tarih ve 3045 sayı ile, Adıyaman 51. Bölge Eczacı
Odası tarafından 09.05.2016 tarih ve 3048 sayı, 10.05.2016 tarih ve 3069 sayı ve
10.05.2016 tarih ve 3091 sayı ile, Adana 4. Bölge Eczacı Odası tarafından 10.05.2016
tarih ve 3092 sayı ile, Uşak 76. Bölge Eczacı Odası tarafından 11.05.2016 tarih ve 3124
sayı ile, Antalya 10. Bölge Eczacı Odası tarafından 16.05.2016 tarih ve 3221 sayı ile,
Ankara 2. Bölge Eczacı Odası tarafından 02.08.2016 tarih ve 4705 sayı ile, 9. Bölge
Eskişehir-Bilecik Bölge Eczacı Odası tarafından 30.09.2016 tarih ve 5770 sayı ile
Kurum kayıtlarına intikal ettirilmiştir. TEB birinci yazılı savunma hakkını kullanmamıştır.
(11) Ankara Eczacı Odası, Kurum kayıtlarına 05.08.2016 tarih ve 4804 sayı ile intikal eden
form ile dosyaya giriş talebinde bulunmuş ve giriş talebi 2010/3 sayılı Dosyaya Giriş
Hakkının Düzenlenmesine ve Ticari Sırların Korunmasına İlişkin Tebliğ çerçevesinde
Soruşturma Heyeti tarafından değerlendirilerek kabul edilmiştir. Dosyaya giriş hakkı
kapsamındaki belgeler 18.08.2016 tarih ve 9176 sayılı yazıya eklenerek tarafa
iletilmiştir.
17-22/362-158
5/27

(12) 11.08.2016 tarih ve 2013-3-82/BN-04 sayılı Bilgi Notu, Kurul’un 18.08.2016 tarihli
toplantısında görüşülmüş ve soruşturmanın 30.09.2016 tarihinde sona erecek olan ilk
altı aylık süresinin, 4054 sayılı Kanun'un 43. maddesinin birinci fıkrası çerçevesinde,
bitiminden itibaren altı ay uzatılmasına 16-28/474-M sayı ile karar verilmiştir.
(13) Dosyaya ilişkin olarak hazırlanan 30.03.2017 tarihli ve 2013-3-82/SR sayılı Soruşturma
Raporu ve ekleri 4054 sayılı Kanun'un 45. maddesinin birinci fıkrası uyarınca Kurul
üyeleri ile haklarında soruşturma yürütülen Eskişehir Eczacı Odası’na 01.04.2017
tarihinde, Adıyaman Eczacı Odası’na 04.04.2017 tarihinde, TEB, İzmir Eczacı Odası,
Adana Eczacı Odası, Bursa Eczacı Odası, Antalya Eczacı Odası, Giresun Eczacı
Odası, Ankara Eczacı Odası ve Uşak Eczacı Odası’na 03.04.2017 tarihinde tebliğ
edilerek, aynı maddenin ikinci fıkrası gereğince teşebbüslerden 30 gün içinde ikinci
yazılı savunmalarını göndermeleri talep edilmiştir.
(14) Soruşturma taraflarının ikinci yazılı savunmaları Bursa Eczacı Odası tarafından
20.04.2017 tarihinde; TEB, İzmir Eczacı Odası ve Adıyaman Eczacı Odası tarafından
25.04.2017 tarihinde; Adana Eczacı Odası tarafından 27.04.2017 tarihinde; Giresun
Eczacı Odası tarafından 02.05.2017 tarihinde; Antalya Eczacı Odası tarafından
05.05.2017 tarihinde; Eskişehir Eczacı Odası tarafından 10.05.2017 tarihinde Kurum
kayıtlarına intikal ettirilmiştir.
(15) Ankara Eczacı Odası ikinci yazılı savunma hakkını kullanmamış olup Antalya Eczacı
Odası ile Eskişehir Eczacı Odasının ikinci yazılı savunmaları, 4054 sayılı Kanun’un 45.
maddesinin ikinci fıkrası uyarınca soruşturma raporunun kendilerince tebellüğ edildiği
tarihten itibaren 30 gün içinde Kurum kayıtlarına intikal ettirilmediğinden dikkate
alınmamıştır.
(16) 20.06.2017 tarih ve 2013-3-82/BN-06 sayılı Bilgi Notu, Kurul’un 03.07.2017 tarihli
toplantısında görüşülmüş ve 17-20/323-M sayı ile, hakkında soruşturma yürütülen
teşebbüslerin sözlü savunma toplantısı yapılması yönünde talebinin olmadığından bilgi
alınarak 4054 sayılı Kanun’un 46. maddesine göre sözlü savunma toplantısı
yapılmasına gerek olmadığına, nihai karar toplantısının 13.07.2017 tarihinde
yapılmasına karar verilmiştir. Bu çerçevede Kurul, 13.07.2017 tarihli toplantısında 17-
22/362-158 sayı ile soruşturmaya ilişkin nihai kararını vermiştir.
(17) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: Soruşturma Raporu’nda;
- Danıştay 13. Dairesinin 05.01.2010 tarih ve 2007/2748 E. 2010/8 K. sayılı kararı ile
bu kararı onayan 25.02.2013 tarih ve 2010/1709 E. 2013/638 K. sayılı Danıştay
İDDK kararı, yine aynı mahkemenin 19.10.2010 tarih ve 2007/13980 E. 2010/7119
K. sayılı kararı ile bu kararı onayan 28.05.2014 tarih ve 2011/253 E. 2014/2304 K.
sayılı Danıştay İDDK kararı uyarınca, SGK ile TEB arasında imzalanan "Sosyal
Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden
ilaç Teminine ilişkin Protokol” hakkında Kurul tarafından herhangi bir işlem tesis
edilemeyeceği,
- Yine aynı mahkeme kararları uyarınca, SGK ile TEB arasında imzalanarak
01.04.2016 tarihinde yürürlüğe giren "Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki
Kişilerin Türk Eczacıları Birliği Üyesi Eczanelerden ilaç Teminine ilişkin Protokol”ün
sıralı reçete dağıtımını düzenleyen 3.7. maddesi ile bu maddenin işleyişine ilişkin
usul ve esasları düzenleyen Protokol’ün 4. ekinin iptali için Kurul tarafından dava
açılabileceği
ifade edilmiştir.
17-22/362-158
6/27

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İptal Edilen 19.02.2014 Tarih ve 14-07/132-59 Sayılı Kurul Kararı
(18) Ankara 9. İdare Mahkemesinin 19.11.2015 tarih ve 2014/1622 E. sayılı kararı ile iptal
edilen 19.02.2014 tarih ve 14-07/132-59 sayılı Kurul kararında, SGK ile TEB arasında
imzalanarak 01.02.2012 tarihinde yürürlüğe giren 2012 yılı Protokolünün sıralı reçete
dağıtımı ile ilgili düzenlemeleri hakkındaki şikayetler ele alınmıştır.
(19) Esasen yine aynı tür iddiaların incelendiği 22.11.2012 tarih ve 12-59/1571-572 sayılı,
12.09.2013 tarih ve 13-52/736-308 sayılı Kurul kararlarına atıfta bulunulan kararda,
ayrıca Danıştay 10. Dairesinin 05.06.2012 tarih ve 2008/7795 E. sayılı kararına ve bu
kararın temyizen incelendiği Danıştay İDDK’nın 10.04.2013 tarih ve 2012/2606 E. sayılı
kararına değinilmiş, SGK ile TEB arasında imzalanan 2012 yılı Protokolü ile bu
Protokolün 3.7. maddesi yürürlükte olduğu sürece şikayet başvuruları hakkında
herhangi bir işlem yapılamayacağı değerlendirmesinde bulunulmuştur.
I.2. Ankara 9. İdare Mahkemesinin 19.11.2015 tarih 2014/1622 E. Sayılı Kararı
(20) 19.02.2014 tarih ve 14-07/132-59 sayılı Kurul kararı, Ankara 9. İdare Mahkemesinin
19.11.2015 tarih 2014/1622 E. sayılı kararı ile iptal edilmiştir. Anılan mahkeme
kararında, kimi ilaçların eczaneler tarafından belirli bir sıra dahilinde sağlanması
sisteminin hastaların ilaca erişimini zorlaştıracak şekilde olmaması gerektiği, dava
konusu protokolde sayılan ilaçların eczaneler tarafından sıra ile karşılanması;
reçetelerin belirli bir düzen içinde eczaneler adına depodan temin edilmesi, reçete
simsarlığının ortadan kaldırılması gibi gerekçelerle yapılacak düzenlemelerin hasta
haklarını ortadan kaldırmayacağı ve bu hakkın özünü zedeleyemeyeceği belirtildikten
sonra “… dava konusu protokolle Sosyal Güvenlik Kurumu kapsamındaki kişilerin belli
reçeteleri için eczaneler tarafından sıra ile karşılanması uygulamasının, kimi hastalar
yönünden tedavilerinde kullanılan ilaçlara ulaşımını ve dolayısıyla tedavilerinin
zamanında yapılmasını engellediği sonucuna varıldığından, protokolde belirtilen
ilaçların sisteme dahil eczaneler tarafından sıra ile karşılanması uygulamasının
Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen sosyal hukuk devleti ilkesine, 5. maddesinde
Devletin temel amaç ve görevleri arasında belirtilen kişilerin ve toplumun refah, huzur ve
mutluluğunu sağlamak, insanın maddi ve manevi varlığını geliştirmek, 17. maddesinde
öngörülen “yaşama hakkı” ile 56. ve 60. maddeleri hükümleri ile yukarıda değinilen
uluslararası düzenlemelere ve diğer mevzuata açıkça aykırı bulunduğu sonucuna
varıldığından “Sosyal Güvenlik Kurumu Kapsamındaki Kişilerin Türk Eczacıları Birliği
Üyesi Eczanelerden İlaç Teminine İlişkin Protokol’ün bir kısım ilaçlara ilişkin reçetelerin
tek elden dağıtımı ve belirlenen sıra-limit paylaşımına tabi tutulmasına ilişkin 3.7
maddesinde yer alan hükmün hakim durumu kötüye kullanarak rekabeti bozduğu
iddiasıyla davacı tarafından davalı idareye yapılan başvurunun, yukarıda değinilen
hususların araştırılması suretiyle karar verilmesi gerekirken, reddi ve soruşturma
açılmaması yönünde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığı…”
şeklindeki gerekçelere yer verilmiştir.
I.3. Sıralı Reçete Dağıtım Sistemi
(21) Sıralı reçete dağıtım sistemi 2000’li yılların başlarından itibaren çeşitli şikayet
başvuruları ile Kurul gündemine girmiştir. Kuruma intikal eden ilk başvurularda bölge
eczacı odalarının yatan hasta reçetelerinin sıralı dağıtımı, işyeri hekimlerince yazılan
reçetelerin dağıtımı gibi birkaç reçete grubunun eczaneler arasında paylaştırılması
şikayet edilmiştir. Bu başvurular sonucunda defaten ilgili kamu kurumlarına gönderilen
görüş yazılarında, Kurul tarafından, bu tür uygulamaların 4054 sayılı Kanun’a uygun
olmadığı vurgulanmıştır.
17-22/362-158
7/27

(22) 2006 yılında Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu ve Bağ-Kur’un SGK çatısı
altında toplanması ile birlikte daha önce tek tek kamu kurumları ile yapılan protokoller
doğrudan SGK ile TEB arasında yapılmaya başlanmıştır. İlki 2007 yılında imzalanan
TEB-SGK protokolü, daha sonra sırasıyla 2008, 2009, 2012 ve 2016 yıllarında
yenilenmiştir.
(23) SGK ile TEB arasında imzalanan protokoller ile bunların geçerli olduğu dönemleri
gösteren tabloya aşağıda yer verilmektedir.
Tablo 1: SGK ile TEB Arasında İmzalanan Protokoller ve Yürürlük Tarihleri
Protokol Yılı Yürürlük Tarihi
2007 01.07.2007 - 01.07.2008
2008 01.07.2008 -
2009 01.02.2009 - 01.02.2012
2009 ek protokol 23.06.2009
2012 01.02.2012 - 01.07.2015
2012/1 01.07.2012
2013/1 01.11.2013
2016 geçici protokol 01.01.2016 - 31.03.2016
2016 01.04.2016 - 31.03.2020
Kaynak: Protokoller
(24) Kararın bundan sonraki bölümlerinde iptal edilen Kurul kararına konu olan 2012 yılı
Protokolü hakkında bilgi verilecek olsa da 2016 yılı Protokolü sıralı reçete dağıtımını
düzenleyen maddeler bakımından 2012 yılı Protokolü’nden önemli farklılıklar
göstermemektedir. 2016 yılı Protokolü’nün 2012 yılı Protokolü’nden farklılaştığı
noktalara yeri geldikçe değinilecektir.
(25) 2012 yılı Protokolünde de, diğer protokollerde olduğu gibi, SGK tarafından sağlık
yardımları karşılanan kişilere, serbest eczanelerden ilaç ve provizyon sisteminde yer
alan tıbbi malzemelerin teminine ilişkin usul ve esaslar belirlenmektedir. Protokolün 1.3.
maddesine göre, düzenleme 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası
Kanunu’nun (5510 sayılı Kanun) 73. maddesi ile 5502 sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu
Kanununa (5502 sayılı Kanun) ve 6643 sayılı Kanun’un 39. maddesinin (j) fıkrası
hükümlerine dayanmaktadır. Soruşturma konusu reçete dağıtım sistemi ise protokolün
3.7. maddesinde ve 4 nolu ekinde düzenlenmektedir.
(26) 2012 yılı Protokolünün 3.7. maddesinin ilk iki fıkrası şu şekildedir:
“Protokol ekinde (EK-4) belirtilen reçeteler Türk Eczacıları Birliği
sorumluluğunda ve ilgili Bölge Eczacı Odası koordinasyonunda eczanelerce
eşit paylaşım esasına dayanarak (üst limitli olarak)1 karşılanır. Söz konusu
reçeteler eczacı tarafından Bölge Eczacı Odasına onaylatıldıktan sonra
Kuruma fatura edilecektir.
Kurum sağlık yardımlarından faydalanan kişiler, bu madde kapsamındaki
reçeteleri ile istedikleri eczaneye başvurabilirler. Bu madde hükmüyle ilgili
düzenlemeler protokol ekinde (EK-4) belirtilmiştir. Gerek duyulan konularda
TEB Merkez Heyeti hastayı mağdur etmeyecek ilave önlemler alır. TEB
Merkez Heyeti bu maddenin uygulanmasını yasal düzenlemeler ve mahkeme
kararlarına uygun olarak yapar...”

1 2016 yılı Protokolüne eklenen ifade.
17-22/362-158
8/27

(27) Protokolün 3.7. maddesinde yer alan reçetelerin SGK ile tip sözleşme imzalayan
eczaneler tarafından ne şekilde karşılanacağını belirleyen esas ve usuller aynı
Protokolün 4 nolu ekinde düzenlenmiştir. Buna göre 4 nolu ekin;
 1. maddesinde, eczacıların, 2012 protokolünde yer alan reçeteleri karşılarken TEB
Merkez Heyeti tarafından oluşturulan yazılım programında yer alan farklı grup
uygulaması ve sıralama sistemi uyarınca işlem yapacakları,
 2. maddesinde, sıralamaya girmek istemeyen eczacıların, Bölge Eczacı Odasına
yazılı başvuruda bulunacakları, bunun dışındaki eczacıların, kota üst limiti esasına
göre kapsamdaki reçeteleri karşılayacakları,
 3. maddesinde, kota üst limitinin, bölgesel kriterler göz önünde bulundurularak her
grup için TEB Merkez Heyeti tarafından belirleneceği, reçetelerin bölünememesi2
nedeniyle sıralama limitinin aşılması halinde limit üstü tutarın eczanenin bir sonraki
sırasının kotasından düşüleceği,
 4. maddesinde, sıralamanın, eczane isimlerinin o il/ilçedeki alfabetik dizilişi esas
alınarak oluşturulacağı ve kura ile belirlenecek harften başlayacağı, sıralamanın
oluşturulmasından sonra sisteme dâhil olacak eczacıların, mevcut sıranın sonuna
ekleneceği,
 6. maddesinde, sisteme göre sıralamaya dâhil olup kotası dolmayan ve SGK ile
sözleşmesi bulunan her eczacının bu kapsamdaki reçeteyi karşılayacağı,
 7. madddesinde, sıralamada yer alsın ya da almasın SGK ile sözleşmesi bulunan
her eczacının, kapsamda yer alan reçetenin eczanesine gelmesi halinde reçete
hakkında eczacı odasına/bürosuna veya eczacı odası temsilcisine bilgi vermekle
mükellef olduğu,
 8. maddesinde, bu sisteme dâhil olmayan veya sistemde yer almakla birlikte kotası
dolan eczacı tarafından bildirilen reçetenin, eczacı odası veya temsilcisi tarafından
sıradaki eczaneye iletileceği, sisteme dâhil ve kotası dolmayan sıradaki eczacının,
reçete muhteviyatını en kısa süre içerisinde hastaya veya hastaya ulaştırılmak
üzere eczacı odasına/temsilcisine/bürosuna veya reçetenin geldiği eczaneye
ulaştıracağı,
 10. maddesinde, Medula Eczane Programında bu sıralamaya tabi reçetelerin ayrı
fatura edilmesi için gerekli düzenlemelerin yapılacağı, ayrıca TEB Merkez Heyeti
tarafından hazırlanan yazılım programı ile sistemin sağlıklı işlemesi için gerekli
takip ve kontrollerin yapılacağı,
 11. maddesinde, ilaçların hastaya tesliminden sonra eczacının, karşıladığı reçeteyi
onay için eczacı odasına teslim edeceği,3 onay işlemlerinin eczacı tarafından
yapılıp kesinlikle hastaya/hasta yakınına yaptırılmayacağı, eczacı odası onayı
bulunmayan bu sistem kapsamındaki reçete bedellerinin SGK tarafından
ödenmeyeceği,

2 Protokol’ün 3.6. maddesi; “Reçete muhteviyatı ilaçlar bölünemez, reçetede yer alan tüm ilaçların aynı
eczane tarafından verilmesi ve fatura edilmesi zorunludur.” şeklindedir.
3 2013/1 sayılı Protokol’de eczacının “…karşıladığı reçeteye ait olan ve Türk Eczacıları Birliği’nin reçete
tevzi sisteminden alınan döküm listesinin” de onay için eczacı odasına teslim edileceği düzenlenmiştir.
2015 ve 2016 yıllarındaki Protokollerde bu düzenleme muhafaza edilmiştir.
17-22/362-158
9/27

 12. maddesinde, kapsam dâhilindeki reçetelerin karşılama usul ve esaslarına
uymayan eczacıların ilk tespitte yazılı olarak uyarılacağı, tekrarı halinde sisteme
dâhil tüm sıralardan 6 (altı) ay süreyle çıkarılacağı,4
 13. maddesinde, bu esas ve usullere uymadığı tespit edilen eczacılara reçete
bedeli tutarında para cezası verileceği,
 14. maddesinde, TEB Merkez Heyeti’nin SGK ile mutabakat sağlayarak sıralı
dağıtım listesine ilaç ekleme yapma yetkisine sahip olduğu,
 15. maddesinde ise sıralı dağıtım sistemine tabi reçete grupları
düzenlenmektedir.
(28) 2012 yılı Protokolünün 4. ekinin 15. maddesinde sıralı dağıtım sistemine tabi reçete
grupları listelenmiştir. Aşağıdaki tabloda 2016 yılı Protokolü ile sisteme eklenen reçete
gruplarının da dahil olduğu listeye yer verilmektedir.
Tablo 2: Sıralı Dağıtıma Tabi Reçete Gruplarının Listesi
Eklendiği
Protokol
Sıralı Reçete Dağıtım Sistemine Dahil Edilen Reçeteler
2007

a. Mor ve turuncu reçeteye yazılması zorunlu olan ilaçların yer aldığı reçeteler,
b. İşyeri hekimi tarafından yazılan reçeteler,
c. Eritropoietin ve darbepoetin preparatlarını ihtiva eden reçeteler,
d. Diyaliz solüsyonlarını ihtiva eden reçeteler,
e. Eczacı Odalarınca dağıtım protokolü yapılan ünitelerdeki yatan hasta reçeteleri,
2008 f. 2828 sayılı Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Kanunu hükümlerine
göre korunma, bakım ve rehabilitasyon hizmetlerinden ücretsiz faydalanan kişilere
ait reçeteler…
g- Eczane olmayan yerleşim bölgelerindeki sigortalı ve hak sahiplerine ait
reçeteler,
2012 f. (devamı) …özel ve kamu huzurevlerinde kalan kişilere ait reçeteler ile 5378
sayılı Özürlüler ve Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik
Yapılması Hakkında Kanuna göre özel rehabilitasyon merkezlerinde kalan kişilere
ait reçeteler,
h. Organ nakli sonrasında kullanılan ilaçlar,
ı. Tüp bebek ve tüp bebek öncesi tedavisinde kullanılan ilaçları içeren reçeteler,
i. Oral beslenme solüsyonlarını ihtiva eden reçeteler,
j. Harp Okulları, Askeri Liseler, Polis Meslek Yüksek Okulları, Fakülte ve Yüksek
Okullarda TSK namına okuyanlar ve Astsubay Yüksek Okullarında okuyan
öğrencilerin reçeteleri,
k. Yurt dışı sigortalılarına ait reçeteler,
l. Evde bakım hizmetleri çerçevesinde düzenlenen reçeteler,
2016 geçici m. Talasemi endikasyonunda kullanılan ilaçlar (Deferipron, Deferasiroks)
n. TNF alfa blokeri olarak kullanılan ilaçlar
o. Majistral formül ihtiva eden ilaçlar,
2016 p. Rituximab, Abatasept, Tofasitinibsitrat, Kanakinumab, Tosilizumab,
Sertolizumab.
Kaynak: Protokoller
(29) Tablo 2’den görüldüğü gibi sıralı reçete dağıtım sisteminin uygulama alanı, her protokol
döneminde daha da genişletilmiştir. 2016 yılı Protokolü kapsamında sıralı dağıtımı
yapılan reçete grupları yukarıdaki tabloda yer alan tüm grupları içermektedir.

4 2013/1 sayılı Protokol’de ceza miktarı “5000 (beş bin) TL” olarak revize edilmiştir. 2016 yılındaki
Protokol’de ise eczacıya ikinci ihlalde 5000 (beş bin) TL para cezası verileceği ve üçüncü ihlalde sisteme
dâhil sıralardan 6 ay süre ile çıkarılacağı düzenlenmiştir.
17-22/362-158
10/27

I.4. Sıralı Dağıtım Sistemi ile İlgili Geçmiş Tarihli Kurul Kararları
(30) 20.02.2001 tarih ve 01-09/82-22 sayılı Kurul kararında, Bursa Eczacı Odası ile Uludağ
Üniversitesi Rektörlüğü arasında imzalanan protokol çerçevesinde yatan hasta
reçetelerinin eczaneler arasında paylaşımına yönelik şikayetler incelenmiştir. Kurul,
Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesinde yatan hasta ilaçlarının önemli bir
kısmının hastane eczanesinden karşılandığını, hastane eczanesinde bulunmayan
ilaçların Bursa Eczacı Odası’nın hastane içinde açmış olduğu irtibat bürosu tarafından
Bursa Eczacı Odası’nın üyeleri arasında paylaştırılması uygulamasının yatan hastaya
bir alternatif olarak sunulduğunu ve hastanın sisteme katılması için bir zorlama
yapılmadığını dikkate alarak soruşturma açılmasına gerek görmemiştir.
(31) 22.05.2001 tarih ve 01-24/228-58 sayılı Kurul kararında, TEB 5. Bölge Konya-Karaman
Eczacı Odası tarafından kamu kurum ve kuruluşlarına ait reçetelerin Karaman ilinde
faaliyet gösteren eczaneler arasında paylaştırıldığı yönündeki şikayet incelenmiştir.
Yürütülen önaraştırma neticesinde, eczacı odası yetkililerince yerel düzeyde bir
düzenleme yapılmaya çalışıldığı, daha sonra reçete paylaşım sisteminden vazgeçildiği,
şikayet edilen sistemin herhangi bir şekilde fiiliyata geçirilemediği tespitlerinde
bulunularak soruşturma açılmasına gerek olmadığı değerlendirmesinde bulunulmuştur.
Bununla birlikte, Konya-Karaman Eczacı Odası'nın ve bu Oda'nın Karaman Temsilciliği
ile Karaman il merkezinde faaliyette olan eczanelerin, 4054 sayılı Kanun’un ilgili yönleri
bakımından bilgilendirilmelerine karar verilmiştir.
(32) 19.06.2001 tarih ve 01-28/278-82 sayılı Kurul kararında, TEB 4. Bölge Adana Eczacı
Odası ile Çukurova Üniversitesi Balcalı Hastanesi arasında imzalanan protokol
gereğince, hastane eczanesinde bulunmayan yatan hasta ilaçlarının, Oda'nın hastane
içinde açtığı irtibat bürosu tarafından Oda'ya üye eczacılar arasında paylaştırılması
suretiyle 4054 sayılı Kanun'un ihlal edildiği yönündeki iddia araştırılmıştır. Söz konusu
uygulamanın 2001 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı’nın 12.2. maddesinin dördüncü
fıkrasına dayanması, dolayısıyla şikayet konusu uygulamanın kamu tasarrufu niteliğinde
olması nedeniyle şikayet hakkında bir önaraştırma veya soruşturma yapılmasına gerek
olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır.
(33) 02.10.2001 tarih ve 01-46/475-119 sayılı Kurul kararında, TEB 6. Bölge Samsun Eczacı
Odası'nın yatarak tedavi gören hastaların reçetelerindeki ilaçlardan hastane
eczanelerince karşılanamayanların Oda'nın belirleyeceği sıraya göre diğer eczaneler
tarafından dönüşümlü olarak sağlanmasına ilişkin düzenleme incelenmiştir. Söz konusu
uygulamanın 2001 Mali Yılı Bütçe Uygulama Talimatı’nın 12.2. maddesinin dördüncü
fıkrasına dayanması, dolayısıyla şikayet konusu uygulamanın kamu tasarrufu niteliğinde
olması nedeniyle şikayet hakkında bir önaraştırma veya soruşturma yapılmasına gerek
olmadığı değerlendirmesi yapılmıştır. Diğer taraftan, şikayet konusu uygulamanın
rekabet koşullarını etkileyecek nitelikte olması sebebiyle, konuyla ilgili olarak T.C.
Başbakanlığa ve Maliye Bakanlığı'na görüş bildirilmesi gerektiğine karar verilmiştir.
17-22/362-158
11/27

(34) 13.01.2005 tarih ve 05-05/29-16 sayılı Kurul kararında, 32. Bölge Muğla Eczacı
Odası'nın almış olduğu bir kararla Muğla merkezde faaliyet gösteren eczanelerin
Muğla'daki kamu kurum reçetelerini paylaştıkları ve kamu kurumlarında çalışan
personelin sadece belirlenen eczanelerden alışveriş yapmak zorunda kaldıkları
yönündeki iddialar araştırılmıştır. Anılan kararda, kamu kurum reçetelerinin sisteme
dahil eczaneler arasında belli bir limit dahilinde paylaştırılması uygulamasının 4054
sayılı Kanun'un 4. maddesi kapsamında yasaklanan bir eylem olduğu belirtilmiş,
bununla birlikte söz konusu uygulamanın; eczane sayısının sınırlandırılmamış olması,
başka bir deyişle ilgili kamu kurumuyla anlaşması bulunan tüm eczanelerin söz konusu
kuruma ilaç verebilmesi ve uygulamanın çok kısa sürmesi nedeniyle ilgili piyasada
rekabeti kısıtlayıcı herhangi bir etki doğurmadığı ifade edilmiştir. Diğer taraftan başvuru
konusu uygulamaya 2004 yılı Bütçe Uygulama Talimatı’nın yasal bir dayanak
oluşturduğu, bu bakımdan uygulamanın yasal bir dayanağının bulunması nedeniyle
soruşturma açılmasına gerek bulunmadığına karar verilmiştir.
(35) 18.01.2005 tarih ve 05-06/44-17 sayılı Kurul kararı ile Nevşehir il merkezinde faaliyet
gösteren eczanelerin Nevşehir Eczacı Odası önderliğinde anlaşarak kamu kurum
reçetelerini paylaştıkları iddiası araştırılmıştır. Söz konusu kararda, Nevşehir il
merkezinde faaliyet gösteren eczanelerin resmi kurum reçetelerin