Rekabet Kurumu Başkanlığından,

REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-4-66 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-38/613-268
Karar Tarihi : 23.11.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Fatma ATAÇ, Can SARIÇİÇEK, Nezir Furkan KIRAN
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.
İskenderun Yolu Üzeri 7. km Antakya/Hatay
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : Mercedes-Benz Türk A.Ş.
Akçaburgaz Mah. Süleyman Şah Cad. No:2 34522
Esenyurt/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Mercedes-Benz Türk A.Ş.’nin ve onun talimatıyla bayilerinin,
Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti.’ye araç satışını durdurması nedeniyle
firmanın ticari faaliyette bulunmasının engellendiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Arslanoğlu Lastik Sanayi ve Tic. Ltd. Şti. (ARSLANOĞLU)
tarafından yapılan iki başvuruda özetle;
- ARSLANOĞLU’nun başlıca faaliyet alanının, Mercedes-Benz Türk A.Ş. (MBT)
bayilerinden alınan araçların ihracı olduğu,
- Bu araçların önce kendileri adına kayıt ve tescil ettirildiği, ardından kayıt ve tescil
işlemleri iptal ettirilerek söz konusu araçların ihraç edildiği,
- Satın alınan araçların, motorlu taşıtlar vergisi yönünden mükellefiyetlerinin
sonlandırıldığı ve tescil kayıtlarının silindiği,
- ARSLANOĞLU ile MBT bayileri arasında geçmiş dönemde devam eden araç alım-
satım ilişkisinin ARSLANOĞLU’nun aldığı araçları yurtdışına ihraç etmesi gerekçe
gösterilerek MBT ve onun talimatıyla bayiler tarafından durdurulduğu,
- Araç alımının engellemesine yönelik olarak MBT tarafından bayilere talimat verildiği
ve bilgisayar sistemi üzerinden ARSLANOĞLU ile onun adına hareket eden kişilerin
mal satılması uygun olmayan kişiler olarak kaydedildiği,
- Bayilerin, satışın yapılması için, satılan malların ihraç edilemeyeceğine veya en az
altı ay ihraç edilemeyeceğine ilişkin sözleşme veya sözleşme niteliği taşıyan belgeler
imzalatmak istediği,
- Kendilerine satış yapılmaması nedeniyle, başvuru sahibince MBT’den e-posta
yoluyla araç siparişi vermek amacıyla bilgi istendiği fakat cevap alınamadığı, bu
nedenle 12.07.2017 tarihinde noter kanalı ile ihtarname çekildiği, ancak bu ihtara da
cevap alınamadığı,
- Ayrıca 14.08.2017 tarihinde MBT’ye yapılan 521.000 TL’lik banka havalesinin ise
gerekçe gösterilmeksizin kendilerine iade edildiği,
17-38/613-268
2/8

- Araçları ihraç etme faaliyetine yönelik engelleyici nitelikte bir sözleşme hükmünün
olmadığı ve marka hukuku kapsamındaki marka hakkının tüketilmesi ilkesi
sonucunda Türkiye pazarına sunulmuş olunan araçların tedavülüne ilişkin bir
engellemenin yapılamayacağı
ifade edilmekte ve 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı
Kanun) kapsamında gereğinin yapılması talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 14.09.2017 tarihinde giren başvurular
üzerine hazırlanan 04.10.2017 tarih ve 2017-4-66/İİ sayılı İlk İnceleme Raporu,
Kurulumuzun 10.10.2017 tarihli toplantısında görüşülmüş ve 17-31/527-M sayıyla
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. Konuya ilişkin karar uyarınca düzenlenen
15.11.2017 tarih ve 2017-4-66/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; başvuru konusu hakkında 4054 sayılı
Kanun’un 41. maddesi uyarınca soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yürütülen Taraf: Mercedes-Benz Türk A.Ş.
(5) 1967 yılında Daimler-Benz AG’nin %(…..) ortaklığı ile Otomarsan Otobüs ve Motorlu
Araçlar A.Ş. unvanı altında İstanbul merkezli olarak kurulan şirketin unvanı, sonradan
Mercedes-Benz Türk A.Ş. (MBT) olarak değiştirilmiştir. MBT’nin tesisleri Daimler AG’nin
geliştirme ve üretim ağının bir parçası olup hâlihazırda Türkiye’de şehirlerarası ve
belediye tipi otobüsler, hafif, orta ağır ve ağır sınıf kamyonlar ve çekicilerin üretimi
yapılmaktadır. MBT, sadece Türkiye’de üretilen modelleri de kapsayan ürünlerinin
yurtiçi satışlarını ve ihracatını gerçekleştirmektedir. Bunun yanında Mercedes-Benz
marka hafif ticari araç ve Daimler AG çatısı altındaki tüm otomobil markalarının ithalatı
ve Türkiye’de satışı da şirketin faaliyetleri arasındadır.
I.2. İlgili Pazar
(6) Dosya kapsamındaki iddialar temelde, Mercedes-Benz marka araçların
distribütörlüğünü yapan MBT ve/veya bayilerince ARSLANOĞLU’na araç satışı
gerçekleştirilmediğine ilişkindir. Bu çerçevede, ilgili ürün pazarı “yeni binek otomobiller
pazarı”; ilgili coğrafi pazar ise söz konusu hizmetlerin Türkiye genelinde sunuluyor
olması nedeniyle “Türkiye” olarak belirlenmiştir.
I.3. Elde Edilen Bulgular
I.3.1. ARSLANOĞLU’ndan Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
(7) İddiaların değerlendirilmesinde kullanılmak üzere başvuru sahibi ARSLANOĞLU’ndan,
MBT bayii ile yapıldığı ve araçların el değiştiremeyeceği ya da ihraç edilemeyeceği
yönünde bir kayıt ihtiva etmediği belirtilen sözleşmenin örneği ile şirket tarafından
gerçekleştirilen faaliyetin detayları ve başvuru konusu ticari faaliyetin hangi kanunlar
kapsamındaki işlemler neticesinde gerçekleştirildiği hususlarında bilgi ve belge
talebinde bulunulmuştur. ARSLANOĞLU tarafından gönderilen cevap yazısında özetle;
- ARSLANOĞLU’nun MBT bayii ile “araçların el değiştiremeyeceği ya da ihraç
edilemeyeceği” yönünde kayıt içeren bir sözleşme yapmadığı, ancak sipariş verilen
araçlar için araç teklif formu yollandığı ve bu formun teklif şartları bölümünde
belirtilen hususların yer aldığı,
17-38/613-268
3/8

- ARSLANOĞLU’nun, esas olarak, şirket ana sözleşmesinde de yer alan otomobil alım
satımı, oto lastik alım satımı, yedek parça alım satımı ve bunların yurt dışına ihraç
edilmesi alanlarında faaliyet gösterdiği ve bu faaliyetlerin Türk Ticaret Kanunu ve
vergi mevzuatı çerçevesinde gerçekleştirildiği
ifade edilmiştir.
I.3.2. MBT’den Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
(8) MBT tarafından hakkındaki iddialara yönelik talep edilen bilgi ve belgelere ilişkin
gönderilen cevap yazısında;
- MBT’nin Almanya’da kurulu bulunan Daimler AG’nin Türkiye’deki iştiraki ve
distribütörü olduğu, distribütörlük ve satış yetkisinin Türkiye ile sınırlı olduğu ve diğer
ülkelere araç satışını kapsamadığı,
- MBT ile bayileri arasında imzalanan yetkili satıcılık sözleşmesinde, dağıtım
sisteminin “niceliksel seçici dağıtım sistemi” olarak tanımlandığı, bu sistemin 2017/3
sayılı Motorlu Taşıtlar Sektöründeki Dikey Anlaşmalara İlişkin Grup Muafiyeti Tebliği
(2017/3 sayılı Tebliğ) ile uyumlu olduğu, bahse konu niceliksel kriterlerin objektif,
makul ve meşru temellere dayandırıldığı ve tüm yetkili satıcılar için geçerli olduğu,
MBT’nin distribütörlük haklarını yalnızca Türkiye sınırları içinde kullanabildiği ve
bayiler bakımından da sözleşme bölgesinin Türkiye ile sınırlı olduğu ve bayilerin
münhasır olmayan yetkili satıcı olarak atandıkları,
- MBT’nin pazar payının %30’u aşmadığı ve 2017/3 sayılı Tebliğ’in 5. maddesinde
niceliksel seçici dağıtım sisteminin uygulanabilmesi için aranan koşullardan
sağlayıcının pazar payının %30’u aşmaması koşulunun karşılandığı,
- Aynı maddenin dördüncü fıkrası çerçevesinde sözleşmenin belirsiz süreli olarak
düzenlendiği ve (a) dağıtım sisteminin önemli bir kısmının ya da tamamının yeniden
düzenlenmesinin zorunlu olduğu veya (b) bu sözleşmenin sona ermesi halinde
MBT’nin kanun veya sözleşme gereği uygun bir tazminat ödemekle yükümlü olduğu
hallerde MBT’nin bir sene önceden feshi ihbarda bulunmak suretiyle sözleşmeyi
feshetme hakkına sahip olduğu ifade edilerek söz konusu yetkili satıcılık
sözleşmesinin 2017/3 sayılı Tebliğ’de aranan koşulları sağladığı,
- MBT tarafından Mercedes-Benz markalı araçların satış ve pazarlamasının niceliksel
seçici dağıtım sistemine ilişkin sözleşmenin MBT kamyonlarının dağıtımında
uygulanan ve Rekabet Kurulunun da bireysel muafiyet tanıdığı yetkili satıcılık sistemi
ile benzer oluğu1,
- Niceliksel seçici dağıtım sistemi kapsamında MBT bayilerinin yetkisiz yeniden
satıcılara araç satmalarının sözleşmeye aykırılık teşkil edeceği, nitekim yetkili
satıcılık sözleşmesi ile sözleşme konusu ürünlerin yetkili dağıtım ağı dışındaki
yeniden satıcılara satış hakkı tanınmadığı,
- ARSLANOĞLU’nun, sicil kaydında da yazdığı üzere otomobillerin perakende
ticaretini yaptığı ve MBT’den aldığı araçları hiç kullanılmadan yeniden satışa konu
ettiği, bu sebeple de MBT bayilerinin niceliksel seçici dağıtım sistemi içerisinde satış
yapmaya yetkili olmadıkları bir yeniden satıcı olarak nitelendirilmesi gerektiği,

1 Rekabet Kurulunun 13.08.2013 tarih ve 13-47/644-282 sayılı kararı ile Mercedes-Benz markalı
kamyonların satışına ilişkin olarak MBT’nin Gelecek Otomotiv Sanayi ve Ticaret A.Ş. ile akdettiği yetkili
satıcılık sözleşmesine bireysel muafiyet tanınmıştır.
17-38/613-268
4/8

- ARSLANOĞLU’nun, araç kiralama operasyonlarını gerekçe göstererek filo şirketi
kapsamında değerlendirilme talebinde bulunduğu, MBT’nin de bu gerekçe ile
ARSLANOĞLU’na filo indirimi tanımladığı ve ilgili araçların 2010-2017 yılları arasında
filo indirimi sağlanarak satıldığı,
- Daimler AG’nin Mısır’da bulunan yetkili satış ağının, iştiraki Mercedes Benz Egypt
S.A.E. (MBE) tarafından yürütüldüğü, MBE’nin Mısır’a giriş yapan Türk menşeili
araçlarla ilgili olarak MBT’ye bilgi verdiği, MBE tarafından iletilen şasi numaraları
üzerinden yapılan araştırmada ilgili araçların ARSLANOĞLU’na satılan araçlar
olduğunun anlaşıldığı, aynı araştırmada ARSLANOĞLU’nun yeni araçları henüz
kullanılmadan trafik kayıtlarını düşürmek suretiyle ihraç etme yoluna gittiğinin
anlaşıldığı, bu kapsamda yetkisiz yeniden satıcı konumundaki ARSLANOĞLU’nun bu
faaliyeti sürekli olarak yaptığının anlaşıldığı,
- ARSLANOĞLU