Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2017-2-27 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 17-36/578-252
Karar Tarihi : 09.11.2017
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN, Adem BİRCAN, Şükran KODALAK, Mehmet AYAN
B. RAPORTÖRLER: Didem ULUÇ SÜDEMEN, Mesut MORGÜL
C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Teknosa İç ve Dış. Tic. A.Ş.
Barbaros Mah. Mor Sümbül Sok. No:7/3F 1-18 Nida Kule
Ataşehir/İstanbul
(1) E. DOSYA KONUSU: Teknosa İç ve Dış. Tic. A.Ş.’nin, İKLİMSA bayilerinin satışlarını
engellemek suretiyle 4054 sayılı Kanun’u ihlal ettiği iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Rekabet Kurumu (Kurum) kayıtlarına 22.06.2017 tarih ve 4480
sayı ile intikal eden başvuruda özetle;
- Şikâyetçinin beyaz eşya ve klima satışı alanında faaliyet gösterdiği ve ürünleri
İKLİMSA yetkili bayilerinden satın aldığı,
- Şikâyetçinin satın aldığı çeşitli marka klimaları kendi mağazasında, firmaya ait
internet sitesinde ve e-ticaret sitelerinde (, ,
) satışa sunduğu,
- Teknosa İç ve Dış. Tic. A.Ş.’nin (TEKNOSA), İKLİMSA bayilerine ihtar göndererek
şikâyetçiye ürün satışı yapılması durumunda bayi primlerinin kesileceğini veya
bayilik ilişkisinin sonlandırılacağını belirttiği,
- Ayrıca şikâyetçiye TEKNOSA tarafından noter kanalıyla gönderilen ihtar
mektubunda; İKLİMSA, SİGMA ve benzer ibareli markaların, marka haklarının
TEKNOSA’da olduğunun ve yalnızca kendilerinin onay verdiği bayilerin söz
konusu ürünleri satabileceğinin, dolayısıyla şikâyetçinin ilgili ürünleri marka
sahibinin izni olmaksızın satamayacağının ifade edildiği,
- Bahse konu davranışlarla TEKNOSA’nın bayileri üzerinde baskı kurarak, İKLİMSA
bayilerinin başvuru sahibine ürün satışını engellediği,
iddia edilerek konu hakkında 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054
sayılı Kanun) kapsamında gereğinin yapılması talep edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 22.06.2017 tarih ve 4480 sayı ile
giren başvuru üzerine hazırlanan 21.07.2017 tarih ve 2017-2-27/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu’nun görüşülmesi sonucunda, 09.08.2017 tarih ve 17-26/418-M sayı ile
önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 25.10.2017 tarih ve 2017-2-27/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu görüşülerek karara bağlanmıştır.
17-36/578-252
2 / 8
(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; TEKNOSA’nın İKLİMSA ürünleri
bakımından yetkili olmayan dağıtıcılara satış yapılması haricinde bayi satışlarını
engelleyen bir tutum ve davranış içinde olmadığı, bu nedenle TEKNOSA’nın İKLİMSA
bayilerine ilişkin uygulamalarının 4054 sayılı Kanun’un 4. maddesini ihlâl etmediği
sonucuna ulaşıldığı ifade edilmiştir.
I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
I.1. İncelemeye Konu Teşebbüs: TEKNOSA
(6) TEKNOSA teknoloji ürünlerini tüketicilere sunmak üzere Hacı Ömer Sabancı Holding A.Ş.
bünyesinde kurulmuş bir teknoloji perakende zinciridir. 2000 yılında faaliyete başlayan
şirket TV, ses ve görüntü sistemleri, cep telefonlarına, bilgisayar oyunları, hobi ürünleri,
beyaz eşyalar vb. birçok teknoloji ürününde birçok markanın çok sayıda ürününün satışını
gerçekleştirmektedir. Türkiye genelinde 300’ü aşkın mağazası bulunan TEKNOSA’nın
hisseleri 2012’da halka arz edilerek borsada işlem görmeye başlamıştır.
(7) Sabancı Grubu 2006 yılından itibaren iklimlendirme sektöründeki faaliyetlerini TEKNOSA
çatısı altında İKLİMSA markasıyla yürütmektedir. TEKNOSA, İKLİMSA markası adı
altında 200 bayisi ve 245 yetkili servisi ile faaliyet göstermektedir. Mitsubishi Heavy Ind.,
Samsung VRF1 sistemleri ve Sharp marka duvar tipi klimaların distribütörlüğünü yapan
TEKNOSA, TEKNOSA SİGMA, TRONİC, SHİRO, SAMUİ ve DENKİ markalarının sahibi
konumundadır. İKLİMSA markası altında duvar tipi split2 klimalar (RAC), multi split tipi
klimalar3, profesyonel seri klimalar (PAC) ve VRF tipi klimalar olmak üzere 4 ana ürün
grubu yer almaktadır. İKLİMSA’nın söz konusu ürün gruplarında sırasıyla %(…..), %(…..),
%(…..), %(…..) pazar payı bunmaktadır.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. Sektöre İlişkin Bilgi4
(8) İklimlendirme kapalı bir ortamın sıcaklık, nem, temizlik ve hava hareketini insan sağlık,
konforuna, ihtiyaçlarına veya yapılan endüstriyel işleme en uygun seviyelerde tutmak
üzere bu kapalı ortamdaki havanın şartlandırılmasıdır. Isıtma, soğutma, havalandırma ve
iklimlendirme sektörü genel olarak kapalı mekânlardaki havanın fiziksel şartlarını
değiştirmek amacıyla kullanılan klimalardan kazanlara, kombilerden endüstriyel tip
soğutuculara kadar çok değişik tipte birçok ürünü kapsamaktadır.
1 VRF (Veriable Refrigerant Flow), modüler harici kondansatör ünitelerine bağlı bir dizi hava girişi (iç mekân)
ünitesinden oluşan bir sistem türüdür. VRF sisteminin bileşenleri (borular ve iç mekân üniteleri) binanın
içine, diğer bileşenler genellikle çatıya kurulur.
2 Klima cihazı konut, işyeri, vb. kapalı alanlardan dış ortama, dış ortamdan kapalı alanlara konfor amaçlı
olarak ısı transferi yapmaktadır. Sistemin iki ana parçası vardır. İç ortamda ısı alışverişi yapan iç ünite ve
dış ortamda aynı işlemi yapan dış ünitedir. Bu iki ünite arasında gaz akışını ve sinyal alışverişini sağlayan
bakır boru ve elektrik tesisatı bulunur. İki ayrı birimden oluşan bu sisteme split sistem denir.
3 Çoklu split anlamına gelmekte olup, birebir split klimalarda olduğu gibi bir tek dış ünitesi bulunmakta; buna
karşın birden fazla iç ünite bu tek dış üniteye bağlanmaktadır.
4 07.07.2015 tarih ve 15-28/304-86 sayılı Kurul kararından yararlanılmıştır.
17-36/578-252
3 / 8
(9) Isıtma cihazları sektörüne, her çeşit kazan, radyatör, brülör ve kombi gibi mekânları
ısıtmada kullanılan ürünler ile boyler ve güneş enerjisi sistemleri gibi sıcak su sağlama
amaçlı ürünlerinin dâhil edildiği anlaşılmaktadır. Soğutma ve havalandırma sektöründe
konut, işyerleri, fabrika, hastane, otel, okul, lokanta, sinema, tiyatro gibi özel veya genel
kullanımlı mekânlarda kullanılmakta olan klima sistemleri yer almaktadır. Soğutma ve
havalandırma ürünleri kullanım yerine göre üç gruba ayrılmaktadır.
- Bireysel Klimalar: Bireysel kullanıcılar tarafından kullanılan ev tipi klimaları
kapsamaktadır. Multi splitler bu kapsama dâhildir.
- Hafif Merkezi/Orta Ticari Klimalar: VRF sistemleri bu gruba dâhildir.
- Merkezi Klimalar: Hastane, üretim tesisi, çok katlı iş ve alışveriş merkezleri gibi
lokasyonların iklimlendirmesini sağlayan ürünler bu gruptadır.
(10) Merkezi sistem klima cihazları iş merkezleri, oteller, alışveriş merkezleri, hastaneler gibi
büyük mekânların iklimlendirilmesi için tek merkezde kurulu cihazlardır. Merkezi sistem
ürünleri bireysel ve hafif ticari ürünlerden farklı olarak yüksek yatırım maliyetli ürünler
olduğu için mimari proje, inşaat ve tesisat projesi gerektiren büyük kapsamlı projelerdir.
Merkezi sistem ürünleri temel olarak; fancoil cihazları, klima santrali, soğutma grupları,
soğutma kulesi ve çatı tipi klimalardan oluşmaktadır. Tüm bu ürünlerin tamir bakım ve
onarımı garanti süreleri içerisinde genellikle üretici firma tarafından tayin edilen yetkili
servislerce gerçekleştirilmektedir. Yetkili servisler dışında özel servisler de, garanti süresi
sonrasında anılan cihazlara tamir ve bakım/onarım hizmeti sağlayabilmektedir.
(11) Türkiye klima sektöründe Arçelik, Vestel, Airfel, Samsung, Daikin, Melco, MHI, Bosh,
Toshiba, Demirdöküm vb. 150’den fazla yerli ve yabancı firma faaliyet göstermektedir.
Sektörde faaliyet gösteren teşebbüslerin oluşturduğu İklimlendirme Soğutma Klima
İmalatçıları Derneğinin (İSKİD) 2016 yılı itibarıyla 107 üyesi bulunmakta ve bu üyeler
Türkiye pazarının %80-90’ını temsil etmektedir.
I.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(12) Klima, soğutma çevrimi kullanılarak bir ortamdan ısı çekmek (yani ortamın sıcaklığını
azaltmak), fazla nemini alıp ortama taze hava sağlamak için tasarlanmış sistem veya
mekanizmadır. Klimalar kullanım amaçlarına, kapasitelerine, kullanıldığı alanların
büyüklüğüne, teknik özelliklerine, sağladığı enerji tasarrufuna göre çeşitli kategorilere
ayrılabilmektedir.
