Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-5-20 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 19-22/342-155
Karar Tarihi : 20.06.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Prof. Dr. Ömer TORLAK
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN, Mehmet AYAN,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin Ünlü, Şükran KODALAK
B. RAPORTÖRLER : İmren KOL, Esra KÜÇÜKİKİZ, Tülay ŞİMŞEK SARI,
Ahmet Buğra KAZAK
C. BAŞVURUDA
BULUNAN : - Türkel Fuarcılık A.Ş.
Temsilcisi: Korhan YAZGAN
Adres: Huzur Mah. Fatih Cad. 4. Levent Plaza No:67/6 4.
Levent, Şişli/İSTANBUL
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILAN : - Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği
Adres: Gökalp Mah. 31. Sk. No:33 Kat:4
Zeytinburnu/İSTANBUL
(1) E. DOSYA KONUSU: Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneğinin üyelerine Türkel
Fuarcılık A.Ş. tarafından düzenlenen fuarlara katılmama yönünde telkinde
bulunduğu, üyelerini kendisi tarafından organize edilen fuarlara katılmaları
konusunda yönlendirdiği ve Türkel Fuarcılık A.Ş.’nin düzenlediği fuara yakın
tarihlerde Rusya'da düzenlenen bir fuara üyelerinin katılımını teşvik ederek
Türkel Fuarcılık A.Ş.’nin faaliyetlerini zorlaştırdığı iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Rekabet Kurumuna (Kurum) yapılan başvuruda özetle;
- Türkel Fuarcılık A.Ş.’nin (TÜRKEL)Türkiye’nin yurt dışı fuarcılıktaki tek yerli ve
mili fuar markası olan Le-Show'u kurarak her yıl deri, kürk ve hazır giyim
alanında İstanbul ve Moskova’da fuar düzenlediği,
- Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneğinin (TDKD) uzun yıllar TÜRKEL
tarafından düzenlenen LeShow serisi fuarlara destek verdiği,
- Diğer taraftan TDKD’nin yönetimine yeni gelen başkan ve yardımcılarının son
iki yıldır aldıkları tek taraflı kararlarla LeShow serisi fuarlara çok yakın tarihlere
denk gelen Mayıs ve Kasım aylarında Antalya’da "TDK Deri ve Kürk Moda Şov”
adıyla fuar düzenlemekte olduğu, derneğin imkânları ile kendi mevkilerinin
getirdiği tüm gücü kullanarak dernek üyesi teşebbüslerin bu fuarlara katılımını
azami seviyede telkin ve teşvik ettiği,
- 2019 yılından itibaren söz konusu fuarların TDKD tarafından yeni kurulan TDK
Fuarcılık Org. Ltd. Şti. (TDK FUARCILIK) eliyle düzenlendiği,
- Bunun yanı sıra, TDKD’nin TÜRKEL’in Moskova’da düzenlediği fuara yakın
tarihlerde Rusya'daki lokal bir firmanın organize ettiği “Soft Gold of Russia Int’l
Fur Trade Show” fuarına kendi üyelerinin katılımını teşvik ettiği,
19-22/342-155
2/14

- TDKD’nin kendi düzenlediği fuarları yüceltmek adına LeShow fuarı hakkında
olumsuz beyanda bulunduğu ve üyelerini LeShow serisi fuarlara katılmamaları
konusunda telkin ettiği,
- Bu eylemler sonucunda; Türk deri, kürk ve hazır giyim sektörünün tanıtım imkân
ve fırsatlarının bölünerek zayıfladığı
iddia edilerek konunun 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun (4054 sayılı
Kanun) kapsamında incelenmesi talep edilmektedir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Kurum kayıtlarına 07.03.2019 tarihinde 1662 ve 1663 sayı ile
giren başvuru üzerine hazırlanan 05.04.2019 tarihli ve 2019-5-20/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu 18.04.2019 tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülmüş ve 19-
16/225-M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir.
(4) İlgili karar uyarınca düzenlenen 11.06.2019 tarih ve 2019-5-20/ÖA sayılı Önaraştırma
Raporu, 20.06.2019 tarihli Kurul toplantısında görüşülerek karara bağlanmıştır.
(5) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda; TDKD hakkında, ilgili iddialara yönelik olarak
soruşturma açılmasına gerek olmadığı sonuç ve kanaatine ulaşılmıştır.
I. İNCELEME ve DEĞERLENDİRME
I.1. Hakkında Önaraştırma Yapılan: Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği
(TDKD)
(6) TDKD 1995 yılında kurulmuş olan İstanbul merkezli bir dernektir. Dernek, deri
konfeksiyonculuğu alanında faaliyet gösteren üye teşebbüsler arasında mesleki
dayanışma ve işbirliğinin sağlanması, deri konfeksiyonculuğu sektörünün karşılaştığı
sorunların çözülmesi için ortak çaba sarf edilmesi, dernek üyeleri arasındaki kişisel
ilişkilerin güçlendirilmesi, sektöre ilişkin eğitim, kurs, seminer gibi çeşitli etkinliklerin
düzenlenmesi ve deri konfeksiyonculuğu alanında faaliyet gösteren teşebbüslerin
verimliliğinin artırılması gibi amaçlarla kurulmuştur. TDKD tarafından derneğe kayıtlı
351 üyenin bulunduğu, ancak bu üyelerden 180’inin düzenli aidat ödemek suretiyle
aktif olduğu bilgisi verilmiştir.
I.2. İlgili Pazar
I.2.1. İlgili Ürün Pazarı
(7) Fuar; ticarete konu ürünlerin veya hizmetlerin, teknolojik gelişmelerin, bilgi ve
yeniliklerin tanıtımı, pazarlanması, geleceğe yönelik ticari ilişki ve teknik iş birliği
kurulması ve geliştirilmesi için belirli bir takvime bağlı olarak düzenli aralıklarla
genellikle de aynı yerlerde gerçekleştirilen bir tanıtım etkinliği şeklinde
tanımlanmaktadır.1
(8) Fuarcılık sektöründe temel olarak; fuar alanı işletmecisi, fuar düzenleyicisi ve katılımcı
firmalar olmak üzere üç ayrı taraf bulunmaktadır. Bu taraflar arasındaki ikili ticari ilişkiler
ele alındığında; ilki fuarın düzenlenmesi (fuar katılımcısı-fuar düzenleyicisi), ikincisi ise
fuarın düzenlendiği mekânın işletilmesi (fuar düzenleyicisi-alan işletmecisi) olmak
üzere talebe konu olan iki farklı ürün/hizmet bulunmaktadır.
(9) Dosya konusu şikâyette, fuar düzenleyiciliği alanında faaliyet gösteren bir teşebbüs
birliğinin başka bir teşebbüsün faaliyetlerini engellemesi/zorlaştırması iddiası söz

1 Fuarcılık Sektör İncelemesi Raporu

19-22/342-155
3/14

konusudur. Bu nedenle, ilgili ürün pazar tanımının fuar düzenleme faaliyetleri özelinde
yapılması gerekmektedir.
(10) Geçmiş tarihli Kurul kararları ve Fuarcılık Sektör İncelemesi Raporu’ndaki genel
yaklaşım, fuarcılık sektöründe rekabet hukuku kapsamında yapılacak bir analizde
öncelikle düzenlenen fuarın konusunun ve niteliğinin göz önünde bulundurulması
gerektiği yönündedir. Bu çerçevede, düzenlenen fuar boyutu ele alındığında, söz
konusu fuarın kürk ve deri konfeksiyonculuğuna özgü olduğu, dolayısıyla spesifik bir
konuya ilişkin ihtisas fuarı niteliği bulunduğu görülmektedir.
(11) Fuarcılık Sektör İncelemesi Raporu’nda da değinildiği üzere, ihtisas fuarları belirli bir
ürün veya hizmet grubu ya da sektörle doğrudan ilgili ve sektöre yönelik mal ve hizmet
üreten katılımcılara yönelik fuarlardır. Bu bakımdan bu fuarların konusunu oluşturan
alanda faaliyet gösteren/mal ve hizmet üreten katılımcıların, faaliyet gösterdikleri
sektörün dışındaki bir ihtisas fuarına katılmayı talep etmeleri mümkün
görünmemektedir. Bu nedenle de tamamen farklı sektörleri ilgilendiren fuar düzenleme
faaliyetleri arasında talep ikamesi söz konusu olmayacaktır.
(12) Konuya arz ikamesi açısından yaklaşıldığında ise ihtisas fuarlarında uzmanlaşmanın
esas olması, bir fuar düzenlenebilmesi için uzun bir hazırlık süresine ihtiyaç duyulması
ve yeni bir sektörde fuar düzenlenmesi için katlanılması gereken maliyetlerin
bulunması hususlarından ötürü arz ikamesi de sınırlı düzeyde kalmaktadır. Geçmiş
Kurul kararlarında, belirli bir sektöre özgü ihtisas fuarları, söz konusu fuarlara o alanda
faaliyet gösteren teşebbüslerin katılması, ziyaretçilerin o alanda sergilenen ürün ve
hizmetlerin muhtemel alıcısı olması, farklı ihtisas fuarlarının birbirine ikame olamaması
gibi nedenlerle genellikle ayrı birer ilgili ürün pazarı olarak ele alınmıştır.
(13) Yukarıda yer verilen hususlar dikkate alınarak, işbu dosyanın konusu bakımından ilgili
ürün pazarı “kürk ve deri konfeksiyonculuğuna yönelik fuar düzenleyiciliği hizmetleri”
olarak tanımlanmıştır.
I.2.2. İlgili Coğrafi Pazar
(14) İlgili coğrafi pazarın belirlenmesinde; teşebbüslerin ürün ve hizmetlerin arz ve talebi
konusunda faaliyet gösterdikleri bölgeler esas alınmakla birlikte, rekabet koşullarının
ilgili bölge içinde homojen olması ve bu koşulların komşu bölgelerden kolayca ayırt
edilebilmesini sağlayacak ölçüde farklı olması aranmaktadır. Fuarcılık sektöründe,
gerek fuar alanı işletmeciliği gerekse de fuar düzenleyiciliği faaliyetlerine ilişkin ilgili
coğrafi pazarın tanımlanmasında fuar katılımcıları ve ziyaretçilerinin bulundukları
bölgeler temelinde bir tespit yapılması gerekmektedir.
(15) Fuar düzenleyiciliği faaliyetleri bakımından coğrafi pazarın belirlenmesine esas teşkil
edecek olan talep ikamesine ilişkin değerlendirmelerde fuarların talep tarafını oluşturan
katılımcıların ve ziyaretçilerin tercihleri dikkate alınmaktadır. Bu bağlamda, belirlenen
ilgili ürün pazarı çerçevesinde yer alan fuarlar bakımından katılımcılar ile mümkün
olduğu ölçüde ziyaretçilerin coğrafi tercihleri incelenmeli ve farklı coğrafi bölgelerde
gerçekleştirilen fuarların birbirini ikame etme düzeyi saptanmalıdır. Bu noktada en
önemli belirleyicinin fuarın ilgili olduğu sektörün özellikleri ve fuarın niteliği olduğu
değerlendirilmektedir. Zira fuarın ilgili olduğu sektörün özellikleri; fuarda sergilenecek
ürünleri, bu ürünlerin başta risk ve maliyet boyutu olmak üzere nakliye imkânlarını bu
ürünlere duyulan ihtiyacın coğrafi bağlamını belirleyecek ve özellikle katılımcıların
fuara katılım tercihlerinde coğrafi bakımdan da belirleyici olacaktır. Bu nedenle,
Fuarcılık Sektör İncelemesi Raporu’nda da belirtildiği üzere, fuar konularına ve
niteliklerine bağlı olarak katılımcıların ve ziyaretçilerin tercihlerinde oluşabilecek
19-22/342-155
4/14

farklılıkları dikkate alan olaya özgü değerlendirmeler yapılması, ilgili coğrafi pazarın
isabetli bir şekilde tespiti açısından önem arz etmektedir.
(16) Fuarcılık sektörünü düzenleme ve denetleme yetkisini haiz olan ve fuarlara ilişkin
istatistiksel bilgileri bünyesinde tutan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin (TOBB)
2014-2019 aralığındaki fuar takviminde “deri teknolojileri, deri ürünleri, deri
konfeksiyon, ayakkabı” grubunda yer alan fuarların bilgilerine ve düzenlendiği yerlere
aşağıda yer verilmektedir.
Tablo 1: 2014-2019 Yılları Arasında Düzenlenen Kürk ve Deri Konfeksiyonu Fuarları
Fuar
Yılı
Fuar
Adı
Düzenlendi
ği
Şehir
Düzenleme
Tarihi
Düzenleyici
2014 İDF 2014 İstanbul 9. Deri Fuarı İstanbul 18-20 Kasım
Tüyap Tüm Fuarcılık Yapım
A.Ş. (TÜYAP)
2015
İDF 2015 İstanbul 10. Deri
Fuarı
İstanbul 3-5 Kasım TÜYAP
2016
Deri ve Kürk Konfeksiyon
Fuarı
Antalya 6-8 Aralık
Artı Fuarcılık Organizasyon
Ltd. Şti. (ARTI FUARCILIK)
2017
Alleather IDF İstanbul Deri
Fuarı
İstanbul 1-3 Şubat
UBM İstanbul Fuarcılık ve
Gösteri Hizmetleri A.Ş.
Deri ve Kürk Konfeksiyon Fuarı Antalya 6-8 Haziran ARTI FUARCILIK
İzmir Pret Expo "1.Moda ve
Hazır Giyim Fuarı"
İzmir 17-20 Ekim
İZFAŞ İzmir Fuarcılık
Hizmet. Kültür ve Sanat
İşleri Tic. A.Ş. (İZFAŞ)
Deri ve Kürk Konfeksiyon Fuarı Antalya 5-7 Aralık ARTI FUARCILIK



2018
Leather&More İzmir 1.Deri ve
Deri Konfeksiyon Fuarı
İzmir 24-27 Nisan İZFAŞ
Deri ve Kürk Konfeksiyon Fuarı Antalya 4-7 Haziran ARTI FUARCILIK
TDK Deri ve Kürk Şov Antalya 27-30 Kasım TDK FUARCILIK
2019
Leather & More İzmir 2.Deri ve
Deri Konfeksiyon Fuarı
İzmir 22-24 Ocak İZFAŞ
LESHOW İSTANBUL İstanbul 24-26 Ocak TÜRKEL
TDK Deri ve Kürk Moda Şov Antalya 22-25 Mayıs TDK FUARCILIK
Kaynak: TOBB Fuarlar Müdürlüğünce Düzenlenen Fuar Takvimi
(17) Tablo 1’de yer alan veriler incelendiğinde; 2014-2019 yılları aralığında kürk ve deri
konfeksiyonculuğu alanında düzenlenen fuarların İstanbul, Antalya ve İzmir illerinde
yapıldığı görülmektedir. Fuarcılık Sektör İncelemesi Raporu’nda 2016 yılı baz alınarak
yapılan çalışmada, Türkiye’de kürk ve deri konfeksiyonculuğu alanında düzenlenen
fuarlara, fuarın düzenlendiği ilden katılım oranının %64,72; fuarın düzenlendiği komşu
illerden katılım oranının %2,98 olduğu tespit edilmiştir. İlgili oranlar, fuarlara katılımın
ağırlıklı olarak fuarın düzenlendiği ilden yapıldığını göstermektedir. Bu çerçevede, kürk
ve deri konfeksiyonculuğu fuarlarının yerel nitelikte olduğu anlaşılmaktadır.
(18) Öte yandan “İlgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz”un 20. paragrafında;
“inceleme konusu işlem, gerek ürün gerekse de coğrafi açıdan olası alternatif pazar
tanımları çerçevesinde rekabet açısından endişeler yaratmıyor ya da alternatif tüm
tanımlar açısından rekabeti bozucu bir etki söz konusu oluyorsa pazar tanımı
yapılmayabilir” açıklaması yer almaktadır. Bu doğrultuda, mevcut dosya bakımından
kesin bir ilgili coğrafi pazar tanımı yapılmasına gerek görülmemiştir.

19-22/342-155
5/14

I.3. Önaraştırma Sürecinde Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
I.3.1. Yerinde İncelemede Elde Edilen Belgeler
(19) Önaraştırma kapsamında 15.05.2019 tarihinde TDKD ve TDK FUARCILIK’ta yerinde
inceleme yapılmıştır. Yapılan yerinde incelemelerde, TDKD’nin üyelerini TÜRKEL
tarafından düzenlenen fuarlara katılmamaları yönünde telkin ettiğine dair herhangi bir
belgeye ulaşılamamıştır. Bununla birlikte, TDKD ve TÜRKEL arasındaki işbirliğinin
gelişimine ve şikâyet konusu hususlara dair bazı belgeler elde edilmiş olup, bu
kapsamdaki bulgulara aşağıda yer verilmektedir.
(20) TDKD ofisinde gerçekleştirilen yerinde incelemede, şikâyetçi TÜRKEL ile TDKD
arasında akdedilmiş iki adet “Danışmanlık ve İşbirliği Sözleşmesi” elde edilmiştir.
Sözleşmelerden biri 01.01.2015 tarihli, diğeri 13.10.2017 tarihli olup, her ikisinin de
konusunu TÜRKEL’in her yıl Moskova’da düzenlendiği “LeShow Moscow” fuarına
TDKD’nin üyelerinin katılımını teşvik etmesi ve katılımı bir önceki yılın üzerine
çıkarması; TÜRKEL ve TDKD üyeleri arasındaki iletişimin geliştirilmesi, fuarın
TDKD’nin üyeleri arasındaki bilinirliğinin artırılması, TDKD’nin fuara ilişkin olarak
mesleki kuruluşlar ve kamu kurumları nezdinde fuara destek sağlamak amacıyla
faaliyette bulunması ve bu amaçlar çerçevesinde TÜRKEL ile işbirliği yapması
oluşturmaktadır. Taraflar arasında düzenlenen 01.01.2015 tarihli sözleşme TÜRKEL’in
12-14.05.2015 tarihlerinde Moskova’da düzenlediği fuarın, 13.10.2017 tarihli sözleşme
ise TÜRKEL’in 29-31.05.2018 tarihlerinde yine Moskova’da düzenlendiği fuarın TDKD
tarafından desteklenmesine ilişkindir.
(21) TDKD merkezinde yapılan yerinde incelemede; 25.09.2018 tarihinde Antalya Ticaret
ve Sanayi Odasına sunulan ve TDKD’nin iştiraki TDK FUARCILIK’ı temsilen teşebbüs
müdürleri (…..)2, (…..)3 (…..).4 tarafından imzalanmış aşağıdaki ifadelerin bulunduğu
belge elde edilmiştir
“Türkiye Deri Konfeksiyoncuları Derneği olarak 2016 Haziran’dan beri yılda iki
kez Artı Fuarcılık Organizasyon Ltd. Şti. ile birlikte Antalya Leather Fur&Fashion
Show fuarını Antalya’da düzenliyorduk.
Ancak bu yıl 4-7 Haziran 2018 tarihlerinde düzenlediğimiz son fuarda
Organizatör firma istediğimiz şartları yerine getirmediğinden dolayı aramızdaki
sözleşmeyi fesh etmek zorunda kaldık. Sektör mensuplarımızın ve Derneğimiz
üyelerinin talepleri doğrultusunda kendi Fuar şirketimizi kurarak sektörümüzün
fuarını düzenlemeye karar verdik.
Fuarımızı yapmak için Artı Fuarcılık Organizasyon Ltd. Şti.’nden devir almak
istedik fakat alamadık. Kendisi fuarı yapmaktan da vazgeçti.
Bütün çabalarımıza rağmen Antalya’da fuar düzenlemek için 27-30 Kasım 2018
günlerinin dışında bir yer bulunamamıştır.
Bu nedenle 27-30 Kasım 2018 günlerinde Antalya/Belek Kaya Palazzo Golf
Resort Hotel’de, bütün sektör mensuplarımızın talebi doğrultusunda
gerçekleştirmeyi kararlaştırdığımız TDK Leather & Fur Fashion Show
Fuarımızın yapılması için gecikmeli olarak başvurumuzun kabul edilmesini

2 Hâlihazırda TDKD başkanıdır.
3 Hâlihazırda TDKD başkan yardımcısıdır.
4 Hâlihazırda TDKD başkan yardımcısıdır.
19-22/342-155
6/14

takdirlerinize ve Şirketimiz tarafından düzenlenecek fuarımızın fuar takvimine
alınmasını müsaadelerinize arz ederim.”
(22) TDKD Sekreteri (…..)’in bilgisayarında yapılan yerinde incelemede elde edilen,
TÜRKEL Deri Fuarları Satış Asistanı (…..) tarafından 05.10.2018 tarihinde TDKD’ye
gönderilen “YENİ LESHOW İSTANBUL GÖRSELİ” konulu e-postada aşağıdaki
ifadeler yer almaktadır.
“Günaydın (…..) Hanım,
Nasılsınız?
LeShow İstanbul görselimiz yenilendi, sizden ricamız ana sayfanızda bu görseli
kullanmanız.”
(23) TDKD Sekreteri (…..)’in bilgisayarında yapılan yerinde incelemede elde edilen,
27.12.2018 tarihinde info@ e-posta adresinden TDKD’ye
gönderilen “LeShow İSTANBUL DERİ&MODA FUARI hakkında işbirliği” konulu e-
postada aşağıdaki ifadeler yer almaktadır.
“Sayın (…..)
24-26 Ocak 2019 tarihleri arasında İstanbul Kongre Merkezi’nde İstanbul
Ayağını yapacak olduğumuz LeShow İstanbul Deri&Moda Fuarı için sizinle
işbirliği yapmak isteriz.
Uzun yıllardır Moskova’da düzenlendiğimiz EK-te de detaylarına
ulaşabileceğiniz fuarımızın Türkiye-İstanbul Ayağında ziyaretçi sayı ve profilinin
artırılması hususunda fuarımızı tarafınızca üyelerinize duyurmanızı rica ediyor,
bu işbirliğimiz sonucunda da logonuzu fuar kataloğumuz ve web sayfamızda
destekçilerimiz arasında yer vermekten memnuniyet duyacağımızı bildirmek
istiyoruz.
Konu ile ilgili ivedi geri dönüşünüzü rica ederiz.”
(24) TDKD Sekreteri (…..)’in bilgisayarında yapılan yerinde incelemede elde edilen,
02.04.2019 tarihinde TÜRKEL Deri Fuarları Satış Asistanı (…..) tarafından TDKD’ye
ait e-posta adresine gönderilen “Yönetim Kurulu Dikkatine” konulu e-postanın ekinde
SC284el9040213580.pdf adlı belge yer almaktadır. İlgili belge TÜRKEL Yönetim
Kurulu Başkanı (…..) tarafından imzalanmış olup metin içeriğinde aşağıdaki ifadeler
bulunmaktadır:
“TÜRKİYE DERİ KONFEKSİYONCULARI DERNEĞİ YÖNETİM KURULUNA,
Sayın Başkan,
Sekt