Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-2-022 (Önaraştırma)
Karar Sayısı : 19-46/781-338
Karar Tarihi : 26.12.2019
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Adem BİRCAN, Şükran KODALAK,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ
B. RAPORTÖRLER: Pelin ERDOĞAN, Emircan AKSAKAL, Betül AYHAN,
Muhammet Murat KARAKAYA, Funda GÖKTEPE
C. BAŞVURUDA
BULUNAN :- Gizlilik talebi bulunmaktadır.
D. HAKKINDA İNCELEME
YAPILANLAR : - Brightstar Telekomünikasyon ve Dağıtım Ltd. Şti.
Papirus Plaza Ayazma Cad. No:37 Kat:10 Kağıthane/İstanbul
- Datagate Bilgisayar Malzemeleri Ticaret A.Ş.
Temsilcileri: Av. Dr. H. Ercüment ERDEM, Av. Piraye ERDEM,
Av. Mert KARAMUSTAFAOĞLU
Valikonağı Cad. Başaran Apt. No:21/1 Nişantası/İstanbul
- Genpa Telekomünikasyon ve İletişim Hizmetleri Sanayi A.Ş.
Nispetiye Cad. No:101 Etiler/İstanbul
- Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. Şti.
Temsilcisi: Dr. Hamdi PINAR
Tepe Prime A Blok, 14. Kat No:81 Mustafa Kemal Mah.
Dumlupınar Bulvarı 266/A Çankaya/Ankara
- KVK Teknoloji Ürünleri ve Ticaret A.Ş.
Bayar Cad. Gülbahar Sok. KVK Plaza No:14 Kat:10
Kozyatağı/İstanbul
- Mobiltel İletişim Hizmetleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.
Çobançeşme Mah. Kımız Sok. No:16/A Bahçelievler/İstanbul
- Ouno Bilişim Dağıtım A.Ş.
Işıklar Cad. No:15/A 34750 Ataşehir/İstanbul
- Samsung Electronics İstanbul Paz. ve Tic. Ltd. Şti.
Flatofis İstanbul İş Merkezi, Otakçılar Caddesi, No: 78, Kat 3, No:
B3 İstanbul
- TT Mobil İletişim Hizmetleri A.Ş.
Gayrette Mah. Yıldız Posta Cad. No:40 Bodrum Kat Oda No:13
Beşiktaş/İstanbul
- Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş.
Turkcell Küçükyalı Plaza Aydınevler Mah. İnönü Cad. No:20
Küçükyalı Ofispark B Blok Maltepe/İstanbul
- Vodafone Telekomünikasyon A.Ş.
Temsilcileri: Av. Orhan ÜNAL, Av. Caner K. ÇEŞİT
Gazi Umur Paşa Sok. Bimar Plaza No:38/7-8 Balmumcu
Beşiktaş/İstanbul

19-46/781-338
2/41

(1) E. DOSYA KONUSU: Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. Şti. ve Samsung
Electronics İstanbul Paz. ve Tic. Ltd. Şti.’nin filli münhasırlığa yol açan
uygulamaları ile 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'u ihlal ettiği
iddiası.
(2) F. İDDİALARIN ÖZETİ: Başvuruda;
- Türkiye’de cep telefonu ve akıllı cihaz sektöründe sırasıyla %(…..) ve %(…..) pazar
payı ile pazarın büyük bir bölümüne hâkim olan Samsung Electronics İstanbul Paz.
ve Tic. Ltd. Şti. (Samsung) ve Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. Şti.’nin
(Huawei) ardından, %(…..) pazar payı ile Apple Inc’in geldiği, geriye kalan %7’lik
pazar payının ise 23 farklı marka tarafından paylaşıldığı, Samsung ve Huawei’in
küresel bazda pazar paylarının ise sırasıyla %(…..) ve %(…..) olduğu, dolayısıyla
söz konusu iki teşebbüsün Türkiye’de akıllı cihaz pazarında sahip olduğu pazar
paylarının, küresel bazda sahip oldukları paylardan yaklaşık 2-3 kat fazla olduğu,
- Akıllı cihazların tüketicilere ulaşması için kurulan ağın, cihaz üretimi, cihaz dağıtımı
ve cihaz perakende satışı aşamalarından oluştuğu, yurtdışında üretilmekte olan
akıllı cihazların Türkiye pazarına giriş sürecinin, küresel markaların Türkiye şubeleri
tarafından cihazların ithalatının yapılması ve bu ürünlerin dağıtımının markaların
yetkilendirdiği distribütörlerce gerçekleştirilmesi şeklinde geliştiği, söz konusu
distribütörlerin ise Türkiye’de faaliyet gösteren mobil işletmecilerin münhasır
çalıştığı ve aşağıdaki tabloda yer verilen distribütörlerden oluştuğu,
Tablo 1: Mobil İşletmecilerin Münhasır Olarak Çalıştığı Distribütörler
Mobil İşletmeci Distribütör
Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. (Turkcell) KVK Teknoloji Ürünleri ve Ticaret A.Ş. (KVK)
Turkcell Genpa Tele. ve İletişim Hiz. San. A.Ş. (Genpa)
Türk Tele. A.Ş. (Türk Telekom) Mobiltel İletişim Hiz. San. ve Tic. A.Ş. (Mobiltel)
Türk Telekom Datagate Bilgisayar Malz. Tic. A.Ş. (Datagate)
Vodafone Tele. A.Ş. (Vodafone) Brightstar Tele. ve Dağıtım Ltd. Şti. (Brightstar)
Vodafone Ouno Bilişim Dağıtım A.Ş. (Ouno)
Kaynak: Başvuru Formu
- Akıllı cihazların nihai tüketicilere temel olarak ulaştığı kanalların; mobil
işletmecilerin münhasır perakende satış noktaları (telekom perakendecileri),
teknoloji zincir mağazaları, herhangi bir mobil işletmeci ile arasında münhasırlık
ilişkisi olmayan satış noktaları, hiper/süper marketler ve çevrimiçi mağazalar
olduğu, pazardaki akıllı cihaz satışlarının yaklaşık %60’lık gibi büyük bir kısmının
mobil işletmecilerin münhasır perakende satış noktalarında gerçekleştiği, bu
durumun en önemli sebebinin ise Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu
(BDDK) tarafından “Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte
Değişiklik Yapılmasına İlişkin Yönetmelik” ile getirilen akıllı cihazların taksitli
satışlarının kısıtlanmasının ardından, tüketicilerin taksitli alıma alternatif olarak
mobil işletmecilerin tarife/paket satışları ile birlikte düzenledikleri cihaz
kampanyalarına (kampanyalı satışlar) yönelmesinin olduğu, en önemli satış kanalı
konumunda olan mobil işletmeciler kanalındaki satışların yaklaşık %90-95’inin ise
yalnızca Huawei ve Samsung marka cihazlardan oluştuğu,
- Türkiye’de akıllı cihaz sektöründe dağıtım işlemini gerçekleştiren söz konusu
distribütörler ve mobil işletmeciler arasında yakın ilişkilerin bulunduğu ve birlikte
faaliyet gösterdikleri, distribütörlerin tedarik edecekleri akıllı cihazlara ilişkin karar
sürecinde mobil işletmecilerin etkisinin büyük olduğu, distribütörler ile akıllı cihaz
üreticileri arasında cihaz alımına yönelik toplantılara mobil işletmecilerin de iştirak
ettiği,
19-46/781-338
3/41

- Mobil işletmecilerin satış kanallarındaki sipariş ve tedarik sürecini kontrol altında
tutmakta olduğu, kendi kanallarının tedarik edeceği cihazlar için yalnızca
kendilerinin belirlediği distribütörlerle çalışma şartını getirdiği, bu distribütörler
dışındaki firmalardan cihaz alımını yasakladığı ve yasağa uymayanlara cezai
yaptırımlar uyguladığı, bu nedenle sağlam bir dağıtım ağı olan firmaların dahi söz
konusu mobil işletmecilere cihaz vermek için kendi dağıtım ağını kullanmak yerine
mobil işletmecilerin distribütörü ile anlaşmak zorunda bırakıldığı, dolayısıyla
telekom perakendecileri kanalındaki kampanyalara iştirak etmek isteyen bir cihaz
üreticisinin öncelikle distribütörlerle anlaşması ve kampanya katılım bedeli olarak
ciddi tutarlar ödemesi gerektiği,
- Mobil işletmeciler ile distribütörler arasında oluşan menfaat temelli dikey
bütünleşme içerisinde Samsung ve Huawei’in, bu firmaların fiiliyatta kendileri ile
münhasıran çalışmalarını sağlamak için ayrı ayrı satış hedefleri koyduğu ve
karşılığında sadakat/hedef indirimleri sunduğu, bahse konu satış hedeflerinin
firmaların mevcut pazar paylarının oldukça üzerinde hedefler olduğu, Huawei’in
pazar payının %(…..)’lerde seyrettiği dönemlerde telekom perakendecilerine %50
ve üzeri satışlarının kendi markalarından olması halinde satılan cihaz bedelinin
yarısına varan primler sunduğu, benzer şekilde %(…..) pazar payı ile Samsung’un
telekom perakendecilerinin satışlarının %70 ve üzerinin kendi markalarından
gerçekleştirilmesi halinde yüksek primler sunduğu, bahse konu uygulamaların
mutat bir hale gelerek fiili münhasırlık etkisi yarattığı, Samsung ve Huawei’in bu
uygulamayı tüm büyük mobil işletmecilere ve onlara cihaz sağlayan distribütör
firmalara uyguladığı,
- Samsung ve Huawei’in bazı satış noktalarına promotör adı altında personel
desteği sunduğunun tespit edildiği, resmiyette ne mobil işletmecilerin ne de bahse
konu teşebbüslerin elemanı olarak görünen bu personelin uygulamada her ikisinin
de lehine olacak şekilde satış faaliyetlerine destek verdiği, satış noktasına gelen
müşterilerle öncelikli olarak temasa geçerek müşterilerin tercihlerini Samsung ya
da Huawei marka ürün alması yönünde şekillendirdiği, promotörlerin bahse konu
cihaz üreticileri ile sıkı bir ilişki içerisinde olduğu ve satışlarla ilgili raporlama
yaptıkları, bu sayede cihaz üreticilerinin ilgili bayiye verilen satış hedeflerine
ulaşma yönünde bayi tarafından çaba gösterilip gösterilmediği hakkında bayileri
denetim altında tutmalarına imkan vererek pazardaki fiili münhasırlığın sürmesinin
sağlandığı, bu promotörlerin aynı zamanda teknoloji zincir mağazalarında da
faaliyet gösterdiği,
- Samsung ve Huawei’in en önemli satış kanallarında uyguladığı birtakım dikey
kısıtlamalar ile diğer cihaz üreticileri için satış kanallarının kapanmasına yol açtığı,
satış kanalına girmenin mümkün olması halinde ise telekom perakendecileri
tarafından gerçekleştirilen taksitli satışa imkan veren kampanyalara dahil
olamayan cihazların telekom perakende kanalı içerisinde tercih edilme
ihtimallerinin düştüğü, kampanyalara dahil olan cihazların ise telekom
perakendecileri tarafından “Çok Satanlar Standı” olarak tabir edilen temel ilgi
noktalarında sergilenerek özel olarak pazarlandığı ve müşterilerin bu cihazlara
yönlendirildiği, fiiliyatta mobil işletmecilerin taksit imkanı sunan ana
kampanyalarının çoğunda Samsung ve Huawei marka ürün kullanmakta olduğu,
böylece tüketicilerin diğer cihazları tercih etme imkanını engellediği,

19-46/781-338
4/41

- Akıllı cihaz üreticileri Samsung ve Huawei’in, normal reklam faaliyetleri dışında
mobil işletmeciler için de yüksek reklam bütçesi ayırdığı, bahse konu markaların
pazarda fiili münhasırlığa yol açan uygulamaları bu bütçeyle desteklediği,
- Distribütörlerin kampanya harici satışları için cihaz tedarikini kampanyalı satışlar
için tedarik edilen cihazlarla birlikte gerçekleştirdiği ve mobil işletmecilerin
kampanyalı satışlar için tercih ettiği cihazların kampanyasız satışlarda da ön plana
çıkmakta olduğu, Samsung ve Huawei’in kampanyalı satışları bağlamak üzere
mobil işletmecilere uyguladıkları dikey kısıtlar, indirimler ve fiili münhasırlıklar ile
kampanyalı olmayan cihaz satışlarını da etkilediği ve bu sayede satışların büyük
çoğunluğunun bu iki firma tarafından yapılmasını sağladığı,
- Samsung ve Huawei’in paralel fiili münhasırlığa yol açan söz konusu davranışları
sonucu pazar paylarının arttığı, 2017 yılında pazar payı %(…..) olan Samsung’un
ve %(…..) olan Huawei’in, 2019 yılında pazar paylarının sırasıyla %(…..) ve
%(…..)’a yükseldiği, özellikle pazara yeni girmiş olan Huawei’in bahse konu
agresif politikaları uygulamaya koyması ve Samsung’un benzer şekilde karşılık
vermesi sonucunda iki firmanın toplam satışlar bazında %(…..) varan pazar
payına ulaştığı,
- Şikayet konusu uygulamalar sonucunda fiyat-kalite karşılaştırılmasında oldukça
cazip ürünlere sahip olan diğer üretici firmaların en önemli satış kanallarından
dışlandığı ve böylece tüketici tercihlerinin sınırlandırıldığı,
- Tüketici tercihlerinin kısıtlanması sonucu, teknolojik gelişime yapılan yatırımların
karşılığını tercih edilme olarak alamayacak olan pazar oyuncularının AR-GE
motivasyonlarının azaldığı, diğer üretici firmaların ürünlerini daha rekabetçi şartlar
altında sunsalar dahi satış kanallarına alınmadıklarından hizmet kalitelerini
arttırmak veya fiyatlarını düşürmek gibi rekabet odaklı gayretlerden uzaklaştıkları,
- Fiili münhasırlık sonucu oluşan ilave marka gücü Huawei ve Samsung’u diğer
kanallardaki alıcıların algılarında bir adım öne taşıdığı, böylece zincir marketler
başta olmak üzere diğer satış kanalları hem söz konusu teşebbüslerin doğrudan
uyguladığı birtakım dikey kısıtlamalara hem de telekom perakendecileri
kanalındaki baskın dikey kısıtlamaların yansımalı etkilerine maruz kaldığı,
- Samsung ve Huawei’in pazardaki söz konusu uygulamalarının 4054 sayılı
Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un (4054 sayılı Kanun) 5. maddesinde
sayılan muafiyet koşullarını sağlamadığı
ifade edilmiştir.
(3) G. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 12.07.2019 tarih ve 4630 sayı ile
giren başvuru üzerine hazırlanan 30.07.2019 tarih ve 2019-2-022/İİ sayılı İlk İnceleme
Raporu, 07.08.2019 tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) toplantısında görüşülerek, 19-28/433-
M sayı ile önaraştırma yapılmasına karar verilmiştir. İlgili Kurul kararı üzerine hazırlanan
19.11.2019 tarih, 2019-2-022/ÖA sayılı Önaraştırma Raporu görüşülerek karara
bağlanmıştır.
(4) H. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda dört raportör tarafından; önaraştırma yapılan
teşebbüsler hakkında 4054 sayılı Kanun’u ihlal edip etmediklerinin tespiti amacıyla
Kanun’un 41. maddesi kapsamında soruşturma açılması gerektiği belirtilirken; raportör
Emircan AKSAKAL tarafından soruşturma açılmasına gerek olmadığı ifade edilmiştir.


19-46/781-338
5/41

I. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
(5) Önaraştırma kapsamında, Samsung, Huawei, TT Mobil İletişim Hizmetleri A.Ş. (TT
Mobil), Turkcell, Vodafone, KVK, Genpa, Mobiltel, Datagate, Ouno, Brightstar’da ve bayi
konumunda olan Arslanlar Grup Gıda Telekom San. ve Tic. Ltd. Şti. (Arslanlar) ile
Teleses Mağazacılık Tic. A.Ş.’de (Teleses) yerinde incelemeler yapılmıştır.
(6) Dosya kapsamında taraflardan bilgi talebinde bulunulmuş olup, teşebbüslerden gelen
cevabi yazılar çeşitli tarihlerde Kurum kayıtlarına girmiştir. Buna ilaveten Vatan Bilgisayar
San. ve Tic. A.Ş., Media Markt Turkey Ticaret Ltd. Şti., Teknosa İç ve Dış Ticaret A.Ş.,
Casper Bilgisayar Sistemleri A.Ş. (Casper), Apple Teknoloji ve Satış Ltd. Şti. (Apple),
Vestel Beyaz Eşya San. ve Tic. A.Ş. (Vestel), Oppo Turkey Telekomünikasyon Ltd. Şti.
(Oppo) ve Xiaomi Teknoloji ve Satış Ltd. Şti.’den (Xiaomi) de bilgi talebinde
bulunulmuştur. Anılan bilgi taleplerine cevabi yazılar muhtelif tarihlerde Kurum kayıtlarına
girmiştir.
(7) Ayrıca gizlilik talepli başvuru sahibi ile ve gizlilik talepli üçüncü taraflar ile Rekabet
Kurumunda, bir diğer gizlilik talepli üçüncü tarafla ise tele-konferans yoluyla görüşmeler
yapılmıştır.
I.1. Hakkında Önaraştırma Yürütülen Teşebbüsler
I.1.1. Huawei Telekomünikasyon Dış Ticaret Ltd. Şti. (Huawei)
(8) Huawei; bilgi iletişim teknolojileri, altyapı ve akıllı cihaz sağlayıcısı olarak faaliyet
göstermektedir. Şirketin ortaklık yapısına bakıldığında %99,9 ile Huawei Technologies
(Netherlands) B.V. ve % 0,1 ile Huawei Technologies Cooperatief U.A.’nın pay sahibi
olduğu görülmektedir.
I.1.2. Samsung Electronics İstanbul Paz. ve Tic. Ltd. Şti. (Samsung)
(9) Cep telefonu, tablet, beyaz eşya ve televizyon satışı alanında faaliyet göstermekte olan
Samsung’un sermayesinin tamamı Samsung Electronics B.V. şirketine aittir.
I.1.3. TT Mobil İletişim Hizmetleri A.Ş. (TT Mobil)
(10) TT Mobil, Aycell Haberleşme ve Pazarlama A.Ş. (Aycell) ve İş-Tim Telekomünikasyon
A.Ş.’nin (Aria) 19.02.2004 tarihi itibarıyla TT-TIM İletişim Hizmetleri A.Ş. (TT&TİM) adı
altında birleşmeleri sonucu resmen faaliyetine başlamıştır. Birleşmeden sonra Aria ve
Aycell markalarının TT&TİM çatısı altında varlığını koruduğu kısa bir dönemi takiben
23.06.2004 tarihi itibarıyla “Avea” markası, bu iki markayı temsilen piyasaya
sunulmuştur. 15.10.2004 tarihinde “TT&TİM”in ticari unvanı “Avea İletişim Hizmetleri
A.Ş.” olmuştur. 2018 yılı itibarıyla ise bu unvan “TT Mobil İletişim Hizmetleri A.Ş.” olarak
değiştirilmiştir. TT Mobil’in hisselerinin tamamı Türk Telekomünikasyon A.Ş.’ye (Türk
Telekom) aittir.
I.1.4. Turkcell İletişim Hizmetleri A.Ş. (Turkcell)
(11) Turkcell’in faaliyet konuları “GSM-Pan Avrupa Mobil Telefon Sistemi” ihalesinde
öngörülen iş ve hizmetler ile 406 sayılı Telgraf ve Telefon Kanunu’na aykırı olmamak
üzere her türlü telefon, telekomünikasyon ve benzeri hizmetler ve IMT-2000/UMTS
hizmet ve altyapılarına ilişkin yetkilendirme kapsamındaki faaliyetler olarak belirlenmiştir.
Turkcell iştirakleri aracılığıyla Ukrayna, KKTC, Belarus, Hollanda ve Almanya’da da
faaliyette bulunmaktadır. Bununla birlikte, 2006 yılında kule ve altyapı hizmetleri sunmak
üzere Turkcell’in %100 iştiraki olarak Kule Hizmet ve İşletmecilik A.Ş. (Global Tower)
kurulmuştur. Halka açık bir şirket olan Turkcell’in %51 oranındaki hissesi Turkcell Holding
A.Ş.’ye aittir.
19-46/781-338
6/41

I.1.5. Vodafone Telekomünikasyon A.Ş. (Vodafone)
(12) Vodafone, 24.05.2006 tarihinde Telsim Mobil Telekomünikasyon Hizmetleri A.Ş.’nin
Vodafone Grubu’na dahil olması sonucunda Türkiye’de faaliyetine başlamış olup,
kurumsal ve bireysel kullanıcılara yönelik ses ve veri hizmetleri sunmaktadır. Vodafone,
Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) düzenlemeleri çerçevesinde; sabit telefon,
internet servis sağlayıcılığı, altyapı işletmeciliği, uydu haberleşme ve sanal mobil şebeke
hizmetlerini sunabilecek şekilde yetkilendirilmiştir. Vodafone’un tüm hisseleri Vodafone
Holding A.Ş.’ye (Vodafone Holding) aittir. Vodafone Holding, %99,96 hissesine sahip
olan Vodafone International Holdings B.V.’nin kontrolü altında bulunmaktadır.
I.1.6. KVK Teknoloji Ürünleri ve Tic. A.Ş. (KVK)
(13) Mobil iletişim ürünleri satış ve satış sonrası hizmetleri sektöründe faaliyet gösteren KVK;
Samsung, Apple, Huawei, General Mobile, LG, Sony, Vestel, Casper, Reeder, Alcatel,
ZTE, Fluo, HP, Asus gibi markalarla çalışmakta ve ana faaliyet alanı cep telefonu
distribütörlüğü olmakla birlikte operatör ürünlerine ilişkin satış ve satış sonrası
hizmetlerini de sunmaktadır. Ayrıca Turkcell yetkili distribütörü olarak da faaliyet
göstermektedir.
(14) 1993 yılında Çukurova Holding ve MV Holding ortaklığında kurulan KVK, hâlihazırda MV
Holding yönetimindedir. MV Holding telekomünikasyon, medya, enerji, gayrimenkul ve
turizm sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
I.1.7. Genpa Telekomünikasyon ve İletişim Hizmetleri Sanayi A.Ş. (Genpa)
(15) Erdem Grup’un şirketlerinden olan Genpa, her çeşit cep telefonu ve mobil telefonların,
telefon santrallerinin, telsiz haberleşme cihazlarının, nakil vasıtalarının, elektronik alarm
sistemlerinin ve bunların yedek parça ve aksesuarlarının distribütörlüğü faaliyetini
yürütmektedir. Ayrıca Alcatel, Apple TV, Apple Watch, Apple iPhone, iPad, Beats,
Cellularline, Oppo, Panzerglass, Turkcell T Serisi, Turkcell VINN ve Xiaomi markalarına
yetkili teknik servis hizmeti vermektedir. Ayrıca Turkcell yetkili distribütörü olarak da
faaliyet göstermektedir.
I.1.8. Ouno Bilişim Dağıtım A.Ş. (Ouno)
(16) 1954 yılından bu yana, inşaat, telekomünikasyon, hukuk, eğitim, yazılım, finans ve teknik
servis alanlarında faaliyet göstermektedir. Alcatel, Apple, Arvento, Beats, Bilicra, Bilkom,
Casper, General Mobile, Harman, Kardon, Honor, Huawei, Jabra, JBL, LG, Nokia, Oppo,
Reeder, Samsung, Sennheiser, T-Smart, Vestel, Wiky, Xiaomi markalarının dağıtım ve
satış sonrası hizmet faaliyetlerini yürütmektedir. Ayrıca Vodafone yetkili distribütörü
olarak da faaliyet göstermektedir.
I.1.9. Brightstar Telekomünikasyon ve Dağıtım Ltd. Şti. (Brightstar)
(17) Mobil teknoloji cihazları ile aksesuarları pazarında, tedarik, lojistik depolama ve nakliyata
yönelik hizmet sağlayıcısıdır. Vodafone yetkili distribütörü olarak da faaliyet
göstermektedir.
I.1.10. Mobiltel İletişim Hizmetleri San. ve Tic. A.Ş. (Mobiltel)
(18) Operatör ürünleri ve cep telefonu cihazları satış ve pazarlama faaliyetlerini sürdüren
Mıstaçoğlu Grubu çatısı altında faaliyet gösteren Mobiltel; Samsung, Apple, LG, HTC,
Sony, Huawei, ZTE, Microsoft, Lenovo, Asus, Vestel, Casper ve Blackberry markalarının
distribütörüdür. Türk Telekom’un çözüm ortağı olan Mobiltel, yetkili Türk Telekom
distribütörü olarak da faaliyet göstermektedir.

19-46/781-338
7/41

I.1.11. Datagate Bilgisayar Malzemeleri Tic. A.Ş. (Datagate)
(19) Indeks Bilgisayar Sistemleri Mühendislik San. ve Tic. A.Ş. iştiraki olan Datagate
masaüstü bilgisayarlar, dizüstü bilgisayarlar, yedekleme ürünleri ve yedekleme
yazılımlarının yanı sıra ana kart, mikroişlemciler, ekran ve ekran kartları, görsel ürünler,
sürücüler ve bellek ürünlerinin toptan satımı alanlarında faaliyet göstermektedir. Apple,
Samsung, LG, Huawei, General Mobile, Reeder, Alcatel, Zyxel, Honor, Oppo marka
cihazların satış ve dağıtımını yapmaktadır. Ayrıca yetkili Türk Telekom distribütörü olarak
da faaliyet göstermektedir.
I.2. Başvuru Sahibi ve Üçüncü Taraflar ile Yapılan Görüşmeler
I.2.1. Başvuru Sahibi ile Yapılan Görüşme
(20) İlgili görüşmede özetle aşağıdaki hususlara değinilmiştir:
- Huawei ve Samsung ile telekom perakendecileri arasındaki dikey ilişki içerisinde
uygulanan paralel davranışların tüketici tercihlerinin sınırlanmasına neden olduğu,
- Akıllı telefon satışlarına taksit sınırlaması gelmesi sebebiyle operatör satış
kanalının ön plana çıktığı,
- Huawei ve Samsung'un uyguladıkları prim sistemleri, teşvik, bonus vb.
uygulamalarıyla pazarın takriben %70-80'lik bir kısmını kapattıkları,
- Cihaz üreticilerinin operatör satış kanalına girebilmek adına zarar etme pahasına
çok büyük primler ödemesi gerektiği,
- Operatörlerin cihaz üreticilerinden reklam harcamalarına katkı, satılan cihaz
başına prim gibi mali destekler aldığı,
- Operatörlerin ana faaliyet alanlarının yanında cihaz satış faaliyetlerine de çok
önem gösterdikleri,
- Operatör ve bayilerin satış temsilcilerini ilgili cihazların satışından elde edilen kâra
ek olarak bonus veya hedef primlerinin cihaz üreticileri ve onların yetkilendirdiği
ajanslar üzerinden ödendiği,
- Akıllı cihaz pazarına yeni girişlerin zor olduğu,
- Hem operatör hem de zincir market kanalına girebilmek, ilgili kanallarda etkin rol
oynayabilmek ve pazar payı elde edebilmek için çok büyük ödemeler yapılması
gerektiği,
- Operatörlerin cihaz alım sürecine ilişkin 3-6 aylık planlamalar yaptığı, bu süreç
içerisinde markaların ürünlerini operatörlere tanıttığı, kampanya yapmak için satış
fiyatı üzerinden veya satılan ürün bazında operatörlere desteklerin verilmesi
gerektiği, distribütör ve bayiye de kâr marjı ayrıldığı, ayrıca bayilere ek destekler
sunulmasının da beklendiği,
- Üreticilerin operatörler ile yaptıkları kampanyalar ile pazar paylarını örneğin
%20’lere çıkarabilmekte olduğu, ancak kampanya sona erdiğinde pazar payının
bir anda %2’lere kadar düşebildiği,
- Pazara yeni giren markaların (Oppo, Xiaomi vb.) operatörlerde dikkate değer bir
pazar payı elde edebilmeleri için önemli miktarda ürün başına destek ve reklam
desteği gibi destekler vermek zorunda kaldığı, ancak bunun sürdürülebilir
olmadığı,
19-46/781-338
8/41

- Anlaşmaların operatörler ile yapıldığı ancak ürün alım, satım, dağıtım
aşamalarının, ürün ve destek bedellerinin, operasyon sürecinin distribütörler
üzerinden yürütüldüğü,
- Bayilere belli satış hedefleri konulduğu ve yapılan anlaşmalar sonucunda
bulunurluğu, tavsiye edilirliği artan cihazların tüketici tercihlerini etkilediği,
- Bayilerin, yapılan anlaşma, prim, bonuslara göre tüketicileri ilgili ürünlere
yönlendirdiği, diğer markalar hakkında kötü değerlendirmeler yapılarak
tüketicilerin yanlış yönlendirildiği,
- Cihaz üreticilerinin operatör kanalı dışındaki diğer satış kanallarında
kampanyalarını genellikle uygulamadığı,
- Halihazırda operatörden bağımsız faaliyet gösteren önemli bir distribütör
bulunmadığı,
- Samsung’un satış kanallarına kendi pazar payının üzerinde satış hedefleri
koyduğu ve bunun karşılığında prim verdiği,
- Bayilere hem cihaz üreticisi, hem operatör hem de distribütörler tarafından
kampanyalı cihazlar için prim ve hedeflerle satış baskısı uygulandığı,
- Cihaz üreticileri tarafından da distribütöre, yapılan satış aşamasında cihaz fiyatı
üzerinden dönem dönem ürün bazında indirimler yapıldığı
ifade edilmiştir.
I.2.2. Gizlilik Talepli Üçüncü Taraflar ile Yapılan Görüşmeler
(21) Dosya kapsamında gizlilik talepli üçüncü bir taraf ile yapılan görüşmede özetle aşağıdaki
hususlara değinilmiştir:
- Son dönemlerde operatör kanalında kendi markalı ürünlerinin kontratlı satışının
çok az miktarlarda yapıldığı ve yapılan anlaşmalara da operatör tarafından son
verilebildiği,
- Growth from Knowledge (GfK) Raporu verilerine göre; cep telefonu satışları
münhasır bayiler (%(…..)), zincir mağazalar (%(…..)), hiper/süpermarketler
(%(…..)) ve operatör kanalı üzerinden (%(…..)) yapıldığı; operatör kanalının
yaklaşık %(…..)'ünün karışık mağazalar, kalan kısmının ise münhasır bayiler
olduğu,
- Satışlarda en büyük pazar payının operatörlerde olduğu ancak operatör kanalına
girmenin çok maliyetli olduğu,
- Samsung ve Huawei markalarının ürün gamının çok geniş olduğu ve çok büyük
pazarlama yatırımları gerçekleştirdikleri, diğer cihaz üreticilerinin bu yatırımlara
karşılık veremediği,
- Cep telefonu satışlarının son dönemlerde üst segmentten orta ve alt segmente
kaydığı,
- Operatör kanalında taksit yapılması üzerine zincir mağazaların da bankalarla
anlaşma yaptığı ve çok hızlı krediler çıkarılabildiği,
- Operatör kanalına girmek adına sık sık portföy görüşmelerinde bulunulduğu,
görüşmelerde cihazların tanıtımının yapıldığı,
- Operatörlerde her markayla ayrı bir çalışanının ilgilendiği, ürünlerin satışa
konulması için belli şartların istenildiği (prim, fiyatta indirim, temlikli satışlar için
19-46/781-338
9/41

fonlama maliyeti ve ödenmeme riski adına ek bir ücret), bu şartlar sağlanamazsa
operatör kanalına girilemediği,
- Toplantıların operatörlerle yapıldığı, toplantı sonrası operatörlerin distribütörleriyle
iletişime geçildiği, satışın distribütörlere yapıldığı ve onlar üzerinden bayilere
dağıtımın gerçekleştirildiği,
- Bayilerin temlikli satışlar sonucunda hak edişini operatörlerden aldığı,
- Operatörlerin, ürünlerini çok düşük fiyatlardan satmak istediği ve maliyetlerin
karşılanamadığı durumlara gelindiğinde ilgili kanala girmemenin tercih edildiği,
- Zincir mağazalar üzerinden satış yapılabildiği ancak pazar payı daha yüksek olan
operatör kanalından satış yapmanın sürdürülebilir olmadığı,
- Kendi markalarının zincir mağazalarda yaklaşık 54 promotörü bulunduğu ancak
bu sayının Huawei ve Samsung'un promotör sayısı yanında çok düşük kaldığı,
- Raflarda yer alabilmek adına %50'ye yakın indirimler yapılması ve çok sayıda
canlı cihaz gönderilmesi gerektiği, tüketicilerin ürünleri görebilmesi ve satın
alabilmesi adına canlı cihaz desteğinin önem arz ettiği, canlı cihaz uygulamasının
satışları artırma hususunda önemli olduğu,
- Bilindiği kadarıyla piyasada reklam harcamaları bütçelerinin zaman zaman
operatör ve cihaz üreticileri tarafından birlikte karşılandığı
ifade edilmiştir.
(22) İlgili dosya kapsamında gizlilik talepli diğer bir üçüncü taraf ile yapılan görüşmede özetle
şu hususlara değinilmiştir:
- Satış kanallarının yaklaşık olarak operatörler (%40-45), retail (%25-30), hiper
marketler (%15) ve diğer mağazalar olduğu,
- Satış kanallarına tedarikin iki yolla yapılabildiği, birinci yolun üreticinin operatörlere
distribütörler aracılığıyla ürün ulaştırması, diğer yolun ise diğer kanallara direkt
ürünün ulaştırılması olduğu,
- Taksit imkanının kalkmasıyla birlikte akıllı cihaz pazarında yaklaşık %20'lik bir
küçülme yaşandığı, özellikle yüksek segmentli cihazlardan orta ve alt segment
cihazlara yönelimin arttığı,
- Retail (zincir mağazalar) tarafında sağlanan tüketici kredileriyle birlikte pazar
payında bir artışın gerçekleştiği,
- Operatör ve retail kanalında 3500 TL ve üzeri ürünler için taksit imkanının altı ayla
sınırlı olduğu ve Apple'ın pazar payı kaybında en çok bu durumun etkisinin
bulunduğu,
- Huawei'in satış kanallarına kendi markasının satışı için yüksek primler sunduğu
ve bayilere başka markalar hakkında olumsuz ve doğru olmayan yorumlar yaptığı,
- Üreticilerin operatör kanalındaki satışlar için satış fiyatı üzerinden bayilere ve
operatöre belli düzeyde marjlar ödediği,
- Operatör kanalından yapılacak taksitli satışlarda herhangi bir kampanya
gerçekleştirilecekse aradaki vade farkı, kampanya bedeli ve reklam
harcamalarının üretici tarafından karşılandığı, ayrıca bayilere de ek primler
sunulması gerektiği, Huawei ve Samsung'un retail mağazalara çok sayıda
promotör yerleştirdiği ve promotörleri genellikle ajanslar üzerinden çalıştırdıkları,
19-46/781-338
10/41

- Promotörlerin ve bayi çalışanlarının tüketiciyi yönlendirme açısından önemli
olduğu ve satışları etkilediği,
- Satış kanallarına teşhir ürünü verilmediğinde satışların düştüğü, teşhir ürünlerinin
bedelsiz değil yarı fiyatına verildiği ve bu ürünlerin temlikli satışa konu olamadığı,
- Üreticiler tarafından her operatör bayiine özel sayılarda hedefler verildiği, bu
hedeflerin bayinin satışlarının çok büyük bir kısmını kapsadığı, prim almak isteyen
bayilerin bu iki Samsung ve Huawei marka ürünleri satmaya özen gösterdiği,
başka marka almak için gelen tüketiciyi bu iki markayı satın almaya yönelttiği,
rakip markaların bu primler yüzünden bayi kanalında satış yapamadığı,
- Samsung ve Huawei tarafından verilen indirim, prim, bonus, hediyeler ile
çalışanların bu iki markaya bağımlı hale getirildiği,
- 2018 yılı başında uzak doğu menşeili markaların sektöre girmesiyle piyasa
yapısının çok fazla değiştiği,
- Reklam harcamalarına üretici ve operatörün çoğunlukla beraber katılım
gösterdiği,
- Operatör kanalında temlikli satış adetlerinin artmasında kredi kartına yapılan
taksitlerin kaldırılmasının büyük katkısının olduğu,
- Operatör kanalında yukarıda bahsedilen bu sistemin zincir mağazalar için de
geçerli olduğu
ifade edilmiştir.
(23) Dosya kapsamında gizlilik talepli diğer bir üçüncü taraf ile yapılan görüşmede özetle şu
hususlara değinilmiştir;
- Akıllı cihaz sektörünün hızla değişen, kâr marjlarının düşük ve rekabetin oldukça
yoğun yaşanan bir pazar olduğu,
- Türkiye'deki pazar yapısının küresel çaptaki pazar yapısına benzemeye başladığı,
- Akıllı cihaz pazarında teknolojinin, ürün kalitesinin, yedek parça temininin ve
doğru fiyatlamanın önemli olduğu,
- Zincir kanala girişte direkt olarak bir giriş bedelinin talep edilmediği, bu bedelin
stantların kira bedeli, reklam bedelleri vb. yollarla ödendiği,
- Operatör kanalına girişte herhangi bir olumsuz durumla karşılaşılmadığı,
- Markanın, ürünlerini öncelikle zincir marketlerde satışa çıkardığı, operatörlerle
kampanyalara yeni başlandığı,
- Operatör kanalına girmek için operatörlere ürün tanıtımı ve gönderimi yapıldığı,
distribütörler aracılığıyla dağıtım ve satışın gerçekleştiği,
- Cihaz satışı için operatörlere finansman desteği ve kampanya desteği verildiği,
bazı kampanyalarda operatörlerle ortaklaşa destek verildiği,
- Alt segment ürünlerde karışık (mix-mixed) kanalın son zamanlarda büyüme
trendinde olduğu, operatörlerin ise pazar payı kaybettiği,
- Zincir mağazalarda 320 promotörlerinin olduğu,
- Operatör kanalındaki satışlar için genel primlerin operatör tarafından bayilere
açıklandığı, ancak üretici prim ödemelerinin distribütörler tarafından bayilere
yapıldığı,
19-46/781-338
11/41

- Bayilerin kampanya ve primlere göre tüketiciyi yönlendirdiği, cihaz üreticilerinden
olağan desteklerin dışında ekstra prim talep edebildiği,
- Satış temsilcilerinin ürün satışında önemli rol oynadığı,
- Ürünlerin kalitesi ve güvenilirliği artmadıkça prim/destek sistemiyle pazarda
rekabet edilemeyeceği,
- Ürün kalitesinin değerlendirilmesinde ürün geri dönüş oranları, şikayet adedi gibi
faktörlerin etkili olduğu
ifade edilmiştir.
I.3. İlgili Pazar
I.3.1. Sektöre İlişkin Genel Bilgiler
(24) Cep telefonları ve akıllı cihaz satışlarını da kapsayan tüketici elektroniği sektörü,
teknolojik gelişmeler ve kullanıcı seçimleri ile şekillenen dinamik bir yapıya sahiptir. Cep
telefonu ve akıllı cihaz sektörünün inovasyon ile şekillenmeye uygun yapısı nedeniyle
yıllar içinde pazarda lider veya önde gelen üreticiler değişkenlik göstermiştir. Akıllı
telefonların gelişimi ve daha yaygın kullanımı ile Nokia gibi büyük klasik cihaz
üreticilerinin pazardaki yerini; Samsung, Apple ve Huawei gibi oyuncular almıştır.
(25) Global düzlemde sektörün inovasyon ile şekilleniyor olması gerek üreticiler arası fiyat
rekabeti güdüsünü artırarak tüketicilerin düşük fiyatlara erişimini sağlamakta, gerekse
yeni teknolojilerin kullanımı ve geliştirilmesi konusunda süregelen yarış ile birlikte
tüketicilerin uygun fiyata gelişmiş teknolojilere ve geniş bir ürün yelpazesine erişimlerini
mümkün kılmaktadır. Nitekim geçtiğimiz 10 yıl içinde klasik cihazlardan akıllı cihazlara
geçiş yaşandığı da gözlenmektedir.
(26) Türkiye’deki akıllı cihaz satışı alanında tüketici profili incelendiğinde, ana tüketici kitlesi
gençlerden oluşmakta, tüketiciler akıllı telefon satın almayı düşünürken pil ömrü, ekran
özelliği, depolama kapasitesi, kamera ve satış sonrası hizmet gibi hususlar belirleyici
olmaktadır. Ayrıca tüketicilerin akıllı telefonları değiştirme periyodu ise tahmini olarak 1
ile 3 yıl arasında değişmektedir. Öte yandan, Türkiye’deki tüketiciler akıllı telefon
tercihlerinde daha çok fiyat ve marka bilinirliğine önem verirken, Avrupa pazarında fiyat
ve fayda dengesine, Asya (Çin, Hindistan vb.) ve Amerika pazarında ise tüketicilerin
daha çok yerli markalara yöneldiği görülmektedir.
(27) Tüketicilerin pek çok iletişim ihtiyacını karşılayan ve günümüzde vazgeçilmez hale gelen
akıllı telefonların tüketicilere ulaşması için kurulan ağ, klasik pazarlarla benzer bir yapı
göstermekte ve cihaz üretimi, cihaz dağıtımı ve cihaz perakende satışı aşamalarından
oluşmaktadır.
(28) Ülkemizde akıllı cihazların nihai tüketicilere perakende satışı da esas olarak aşağıda
belirtilen satış kanalları üzerinden gerçekleştirilmektedir:
• Mobil işletmeci bayileri (Turkcell, Vodafone ve Türk Telekom)
• Teknoloji zincir mağazaları (Media Markt, Teknosa, Vatan vb.),
• Karışık mağazalar1
• Hiper/süper marketler (Migros, CarrefourSA vb.)
• Çevrimiçi (online) mağazalar (hepsiburada, n11 vb.)

1 Karışık mağazalar ile kastedilen herhangi bir mobil işletmeci ile münhasırlık ilişkisi bulunmayan mobil
cihaz ve telekom satış noktalarıdır.
19-46/781-338
12/41

(29) Tüketicilerin, satın almak istedikleri akıllı telefonların bedelini ödeme noktasında iki
seçenekleri bulunmaktadır; peşin satın alım ve taksitli (temlikli) satın alım. Ülkemizde
akıllı telefon fiyatlarının yüksek oluşu ve tüketici bütçesinde görece büyük yer kaplaması
nedeniyle tüketicilerin büyük çoğunluğu akıllı telefon alırken taksitli alım seçeneğini tercih
etmektedir. Bu kapsamda pazardaki satışların önemli bir kısmı mobil işletmeci
bayilerinde gerçekleşmektedir. Bunun en önemli sebebi ise 2014 yılına kadar akıllı
cihazlar için kredi kartı ile alışverişlerde taksit imkanı söz konusu iken daha sonra bu
uygulamanın BDDK’nın yaptığı değişiklikle yasaklanmasıdır. 01.02.2014 tarihinde
yürürlüğe giren "Banka Kartları ve Kredi Kartları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik
Yapılmasına ilişkin Yönetmelik” ile getirilen taksitli satış kısıtlamalarının ardından, kredi
kartı ile taksitli ya da vadeli alımların çok yüksek oranlarla gerçekleştiği ülkemizde,
tüketicilerin taksitli alım için başvuracakları öncelikli yol, mobil işletmecilerin tarife ya da
paket satışları ile birlikte düzenledikleri cihaz kampanyaları olmuştur. Tüketici, operatör
kanalından akıllı telefonu temlikli olarak satın almak istediğinde, ilgili operatörün finans
birimi tarafından tüketiciye kredi hesabı açılmakta, ilgili kredinin taksitleri ise tüketicinin
aylık iletişim faturasına yansıtılmakta ve bu sayede tüketici satın aldığı telefonun fiyatını
tıpkı kredi kartına taksit uygulamasında olduğu gibi aylık taksitler halinde
ödeyebilmekteydi. Bununla birlikte, BDDK ve Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan
değişikliklerle alışverişte uygulanan taksit limitleri güncellenmiştir. Yeni mevzuat
uyarınca, perakende işletmecilerce mal ve hizmet satışı sonrası belirli bir ücret karşılığı
borcun taksitlendirilmesi veya ödemenin ertelendiği dönemler de dahil olmak üzere
kıymetli evrak düzenlenerek veya düzenlemeksizin gerçekleştirilecek taksitli mal ve
hizmet satışlarında taksitlendirme süresinin en fazla 12 ay olarak belirlenebileceği
belirtilmektedir.
(30) Bu kapsamda operatörleri etkileyen esas düzenleme, 28.11.2018 tarihinde Resmi
Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Perakende Ticarette Uygulanacak İlke ve
Kurallar Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile olmuştur.
Yapılan değişiklik ile taksitlendirme süreleri bilgisayar, tablet ve fiyatı 3.500 TL’nin
üzerinde olan cep telefonu satışlarında en fazla 6 ay olarak uygulanacak olup fiyatı 3.500
TL altında olan cep telefonu satışlarında taksitlendirme süresi 12 ay olarak
düzenlenmiştir. İlgili düzenlemeler sonucu taksit imkanının sınırlandırılmasının pazarın
daralmasına etkisinin olduğu anlaşılmaktadır. Nitekim, operatörler tarafından söz konusu
düzenleme ile birlikte tüketicilerin orta ve alt segment cep telefonlarına yönlendiği ve
operatörlerin satışlarında düşüşler gerçekleştiği belirtilmiştir. Diğer taraftan bu durum,
sadece operatörlere özel bir düzenleme olmayıp tüm kanalları (zincir market vb.)
kapsamaktadır. Kendi finans şirketi olan operatörler, müşterilerine bu imkanı finans
şirketleri aracılığıyla sunabilirken zincir marketler veya diğer operatörler bankalar
aracılığıyla taksitli satış yapabilmektedir.
(31) Akıllı telefon satışlarının satış kanalına göre yıllık bazdaki pazar payı verilerine aşağıdaki
tabloda yer verilmektedir. Tabloda, pazarda en fazla paya sahip olan satış kanalının
operatörler olduğu, ardından ise yaklaşık %25’lik oran ile teknoloji zinciri mağazalarının
geldiği görülmektedir.









19-46/781-338
13/41

Tablo 2: Akıllı Telefon Satışlarının Satış Kanaları Bazında Dağılımı (%)
Satış Kanalları
2016 2017 2018 2019
Gelir Adet Gelir Adet Gelir Adet Gelir Adet
Geleneksel Mağazalar
(münhasır, karma
mağazaların tamamı)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Teknoloji Zincir Mağazaları (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Hiper/Süper Market ve Online
Satış (pazaryerleri hariç)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Operatör Münhasır Satış
Kanalı
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Karışık Mağazalar (Mixed) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Bilgisayar Ağırlıklı Satış
Yapan Mağazalar (CSS)
(…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM 100 ~100 100 100 100 ~100 100 100
Kaynak: GfK Raporu
(32) Cihaz üreticilerinin yıllık bazda akıllı telefon satışları ve söz konusu satışlardan elde
ettikleri gelire göre pazar paylarına ve pazar büyüklüğüne ilişkin bilgiler aşağıdaki tabloda
yer almaktadır.
Tablo 3: Akıllı Telefon Pazarında Cihaz Üreticilerinin Satış Miktarı ve Cirosu Bazında Pazar Payı (%) ve
Pazar Büyüklüğü (TL)
Teşebbüsler
2016 2017 2018 20192
Adet Ciro Adet Ciro Adet Ciro Adet Ciro
Huawei (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Honor (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Samsung (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Apple (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Redmi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Vestel (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
General Mobile (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oppo (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Casper (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Alcatel (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Asus (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nokia (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Mi (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Lenovo (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
LG (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Sony (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Diğer (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
TOPLAM (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Pazar
Büyüklüğü
12.553.000 18.751.000 11.713.000 22.261.000 10.906.000 24.498.000 7.707.000 18.036.000
Kaynak: GfK Raporu
(33) Akıllı cihazların üretimi alanında faaliyet gösteren yerli ve yabancı çok sayıda teşebbüs
bulunmaktadır. Öte yandan, Samsung ve Huawei’in pazarda rakiplerine kıyasla önemli
bir paya sahip olduğu ve bununla birlikte Apple’ın son yıllarda pazar payı kaybettiği
görülmektedir. Cihaz üreticilerin dünyadaki tahmini pazar payı verileri aşağıdaki tabloda
sunulmaktadır.


2 Eylül ayına kadar olan verileri içermektedir.
19-46/781-338
14/41

Tablo 4: Akıllı Telefon Pazarında Cihaz Üreticilerinin Küresel Bazda Pazar Paylarına İlişkin Veriler (%)
Teşebbüsler 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 20193
Samsung (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Apple (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Huawei (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Oppo (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Vivo (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Sony (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
LG (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Nokia (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Diğer (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..) (…..)
Kaynak: GfK Raporu
(34) Yukarıda yer verilen tablodan Huawei ve Samsung’un küresel bazdaki pazar paylarının
sırasıyla %(…..) ve %(…..) olduğu, bu itibarla teşebbüslerin küresel pazar paylarının
Türkiye’deki pazar paylarının gerisinde kaldığı görülmektedir. Ayrıca Türkiye pazarına
yeri giren Oppo’nun küresel bazdaki pazar payının ise %(…..) olduğu tahmin
edilmektedir.
I.3.2. İlgili Ürün Pazarı
(35) Akıllı cihazlar, teknolojik olarak klasik cihazlardan çok daha ileri seviyede olup
donanımları ve kullandıkları işletim sistemleri sayesinde birçok uygulama ve özelliği aynı
anda kullanmaya imkan sağlamakta ve bilgisayarlar ile benzer fonksiyonlar
barındırmaktadır. Yalnızca mesaj gönderme ve arama yapmanın dışında birçok özelliği
de barındıran bu cihazlar gelişmiş mobil işletim sistemleri kullanmaktadır. Bu cihazlara
örnek olarak akıllı telefon, tablet, akıllı saatler verilebilir. Bu kapsamda gerek klasik
cihazlar gerekse akıllı cihazlar telefon araması yapma gibi temel iletişim özellikleri
bakımından aynı amaçları barındırsa da her iki cihaz da teknolojik gelişmişlik farkı
nedeniyle ve kullanım amaçları yönüyle birbirlerinden ayrışmakta ve farklı pazarlar
oluşturmaktadır.
(36) İlgili Pazarın Tanımlanmasına İlişkin Kılavuz’un 20. paragrafında “…inceleme konusu
işlem, gerek ürün gerekse de coğrafi açıdan olası alternatif pazar tanımları çerçevesinde
rekabet açısından endişeler yaratmıyor ya da alternatif tüm tanımlar açısından rekabeti
bozucu bir etki söz konusu oluyorsa pazar tanımı yapılmayabilir.” ifadelerine yer
verilmektedir. Bu çerçevede, dosya kapsamında değerlendirmeler en geniş haliyle “akıllı
cihaz pazarı” en dar haliyle “akıllı telefon pazarı” dikkate alınarak yapılmış olmakla birlikte
kesin bir ilgili ürün pazarı belirlenmesine gerek duyulmamıştır.
I.3.3. İlgili Coğrafi Pazar
(37) İlgili ürünler bakımından ülkenin herhangi bir bölgesindeki rekabet koşullarının diğer
bölgelerden farklılık göstermemesi nedeniyle dosya kapsamında ilgili coğrafi pazar
“Türkiye” olarak belirlenmiştir.

3 Ocak-Ağustos dönemine ait verileri içermektedir.
19-46/781-338
15/41

I.4. Yerinde İncelemelerde Elde Edilen Bilgi ve Belgeler
I.4.1. Cihaz Üreticilerinden Elde Edilen Belgeler
I.4.1.1. Huawei’den Elde Edilen Belgeler
(38) Mayıs 2019 tarihli KVK ve Haziran 2019 tarihli Genpa ile imzalanan son kullanıcıya
satışlara yönelik (sell-out) geçici destek anlaşmalarında, modeller bazında satış hedefleri
ve adet başına destek primi belirlenmiştir.
(39) Eylül 2019 tarihli Huawei’in şirket içi İngilizce yazışmasında, Rekabet Kanunu riskinden
kaçınmak için müşterilere gönderilen duyurularda bayi alış fiyatı/bayi marjı ifadelerinin
tavsiye edilen bayi alış fiyatı/tavsiye edilen bayi marjı olarak değiştirilmesine karar
verildiği belirtilmiştir. Alınan kararı Huawei Hukuk Müşaviri onaylamış ve değişikliğin
daha koruyucu ve lehlerine olacağını belirtmiştir.
(40) Eylül 2019 tarihli Huawei’in şirket içi İngilizce yazışmasında, operatörlerin altı distribütörü
ile imzalanacak indirim geri ödemesi sözleşmesi taslaklarının çeşitli kademelerde
onaylandığı ve imzaya hazır hale geldiği görülmektedir. E-posta ekinde yer alan
sözleşme taslaklarında; satış geliri hedefi, satış hacmi hedefi, toptan satış hacmi, toptan
satış geliri verilerine göre distribütörlere üçer aylık dönemlerde ödenecek indirimin planı
düzenlenmiştir.
(41) Vodafone Terminal Portföy Müdürü Ekim 2019’da Huawei’in Vodafone’dan sorumlu
müdürüne gönderdiği e-postada, kampanyaya koymak istedikleri Huawei modelleri ve
üretici desteklerini teklif etmiştir. Huawei’in katılabilecekleri modelleri ve adet bazlı destek
primlerini bildirmesi üzerine Kontratlı Efsane Günler Kampanyası için Huawei’in desteği
(…..) TL, Ekim Kampanyası için cihaz başına (…..) TL olarak belirlenmiştir.
(42) Ekim 2019 tarihli e-postada Huawei’in Vodafone’dan sorumlu müdürünün Vodafone’a
temlikli (…..) hedef adedi ve cihaz başına (…..) TL barındıran teklifte bulunduğu
görülmektedir. Kampanya sürecinde Huawei’in talebi karşılayamaması sebebiyle satış
hedefini yakalayamayan Vodafone Huawei’den hedefin (…..) binden (…..) bine
düşürülmesini ama primin geçerli kalmasını talep etmiştir.
(43) Huawei’in birlikte çalıştığı ajans Momento’nun Bölge Satış Müdürü, Ekim 2019’da
Vodafone Kayseri bayisine gönderdiği e-postada firmaya özel kazanç ve hedef adetlerini
bildirmiştir. Anlaşmada iki kategori üzerine hedef ve bonus tutarı belirlenmiştir.
(44) Huawei’in birlikte çalıştığı ajans Momento’nun Bölge Satış Müdürü, Ekim 2019’da Sivas
Vodafone bayisine özel kazanç ve hedef adetlerini bildirmiştir. Anlaşmada adet bonusu,
modellerin toplam satışına bakılarak hesaplanacak iki kategoriye ayrılmıştır.
I.4.1.2. Samsung’dan Elde Edilen Belgeler
(45) Temmuz 2019 tarihli zincir mağazalardan sorumlu Samsung çalışanının şirket içi
gönderdiği İngilizce e-postadan Samsung Puan Temmuz Kampanyası duyurusunu
paylaştığı, Temmuz ayında 182 bayiye özel hedeflerin atandığı, geri kalan bayilerin genel
kampanya mantığıyla değerlendirileceği anlaşılmaktadır. Bayilere özel kampanyada iki
model için ekstra (…..) TL bonus kurgulanmış olup, daha önceki aylarda olduğu gibi
bayilerin sattıkça daha fazla bonus kazanmalarına bir kısıtlama getirilmemiştir. Sistem
sayesinde “Huawei satışlarını bastırarak Samsung’la yer değiştirmelerini sağlamak” için
bayilerin toplam prim kazançları ile tahmini ve kademeli prim sistemleri “Huawei’den
doğal geçiş düşünülerek” ve “bayileri [prim kazandıkça] daha çok satmaya sevk ederek”
yeniden tasarlanmıştır.
19-46/781-338
16/41

(46) Belge ekinde yer alan bayilere özel bonus sisteminde premium segmente aşağıda yer
verilmiştir. Bu noktada tabloda geçen “target bonus” teriminin bayilere özel bonus
anlamında kullanıldığı belirtilmelidir:

Premium
Grade Qty Bonus
No Bonus (…..) (…..) (…..)
No-Target Bonus 1 (…..) (…..) (…..)
No-Target Bonus 2 (…..) (…..) (…..)
Target Bonus 1 (…..) (…..) (…..)
Target Bonus 2 (…..) (…..) (…..)
Target Bonus 3 (…..) (…..) (…..)
(47) Samsung’un şirket içi yazışmalarının yer aldığı Eylül 2017 tarihli e-postada Samsung’un
Huawei karşısında kan kaybediyor olmasına J7 bayi primlendirmesiyle cevap vermek
istedikleri, Huawei ürün başına (…..) TL’lik prim verirken, Samsung fiyatı daha ucuz
olduğundan sıkıntı yaşamadıkları ancak mevcut primlendirmeler yetmediğinden Huawei
aksiyonu kaynaklı (…..) puan pazar payı kaybettikleri belirtilmiştir. Bu nedenle yeni
primlendirmeye ihtiyaç duyan Samsung tarafından üst bayilerin önemine binaen bu
bayilere adet bazlı prim getirilmiştir. Zincir mağazalar yönetiminden alınan Huawei’in üst
bayilere özel ekstra prim verdiği yönündeki bilgi üzerine kademelendirmelerini
Samsung’un hacimli satışlarını göz önünde bulundurarak Huawei’nin (…..) ve (…..) TL
rekabet aksiyonuna göre tasarlamışlardır. Ekim ve Kasım aylarında yeni primlendirme ile
Huawei’yi bloklarlarsa Huawei’nin Aralık’ta devam edemeyeceğini düşünen Samsung
ekibi Ekim ayı için ön duyuru yaparak Huawei’nin ivmelenen hareketini bloklayıp, gelecek
ayda stoklamalarını engellemeyi amaçlamaktadır. Yazışmalarda her ne kadar yatırım
getirisinin %(…..) olması gerektiğine işaret ediliyor olsa da “rekabetin yerleşmesini
önlemek için” yeni primlendirmenin önemli olduğu vurgulan