Rekabet Kurumu Başkanlığından,
REKABET KURULU KARARI
Dosya Sayısı : 2019-3-077 (Devralma)
Karar Sayısı : 20-08/80-47
Karar Tarihi : 06.02.2020
A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER
Başkan : Birol KÜLE
Üyeler : Arslan NARİN (İkinci Başkan), Şükran KODALAK,
Ahmet ALGAN, Hasan Hüseyin ÜNLÜ, Ayşe ERGEZEN
B. RAPORTÖRLER: Çiğdem Gizem OKKAOĞLU, Berkay KURDOĞLU, Nur ÖZKAN
C. BİLDİRİMDE
BULUNAN : - Elanco Animal Health Inc.
Temsilcileri: Av. Gönenç GÜRKAYNAK, Av. Burcu CAN ve
Av. Sinem UĞUR
Çitlenbik Sokak No: 12 Yıldız Mahallesi Beşiktaş/İstanbul

(1) D. DOSYA KONUSU: Bayer AG’nin hayvan sağlığı iş kolu Bayer Animal Health’in
Elanco Animal Health Inc. tarafından devralınması işlemi.
(2) E. DOSYA EVRELERİ: Rekabet Kurumu kayıtlarına 16.12.2019 tarih ve 8759 sayı ile
giren ve en son 13.01.2020 tarih ve 341 sayı ile eksiklikleri tamamlanan bildirim üzerine
düzenlenen 28.01.2020 tarih ve 2019-3-077/Öİ sayılı Devralma Ön İnceleme Raporu
görüşülerek karara bağlanmıştır.
(3) F. RAPORTÖR GÖRÜŞÜ: İlgili raporda özetle; dosya konusu işleme izin verilmesinde
sakınca bulunmadığı ifade edilmiştir.
G. İNCELEME VE DEĞERLENDİRME
G.1. Taraflar
G.1.1. Devredilen: Bayer Animal Health (BAH)
(4) BAH; Bayer Animal Health GmbH, KVP Pharma+Veterinär Produkte GmbH, Bayer
(Sichuan) Animal Health Co., Ltd. ve Bayer HealthCare Animal Health Inc.
şirketlerinden oluşmaktadır. BAH, reçeteli ve reçetesiz veteriner ürünlerinin üretimi,
geliştirilmesi ve pazarlanması alanlarında faaliyet göstermektedir.
G.1.2. Devralan: Elanco Animal Health Inc. (ELANCO)
(5) ELANCO, hayvan sağlığını ve gıda amaçlı hayvan üretimini iyileştirmek amacıyla,
dünya çapında çok sayıda ülkede veterinerler, gıda amaçlı hayvanların üreticileri ve
evcil hayvan sahipleri tarafından kullanılan ürünleri geliştirmekte ve pazarlamaktadır.
1954 yılında Eli Lilly and Company’nin bir parçası olarak kurulan ELANCO, 11.03.2019
tarihinde bu şirketten ayrılma sürecini tamamlayarak tamamen bağımsız bir şirket
haline gelmiştir.
(6) ELANCO, dört ana iş kolunda faaliyet göstermektedir:
i) Evcil hayvan hastalıklarını önleyici ürünler,
ii) Tedavi edici evcil hayvan ürünleri,
iii) Hayvanlar için gıda amaçlı, ileriye dönük protein ve sağlık ürünleri,
20-08/80-47
2/13

iv) Gıda elde edilen geviş getiren hayvanlar ve domuz ürünleri.
(7) ELANCO’nun ABD, Fransa, Çin, Kanada, Almanya, Tayvan ve Brezilya’da üretim
tesisleri; İsviçre, Kanada ve Avustralya’da araştırma ve geliştirme tesisleri; ABD ve
Almanya’da üretim tesisleriyle ortak konumlandırılmış araştırma ve geliştirme tesisleri
vardır. ELANCO’nun Brezilya, Çin ve Hindistan’da da araştırma ve geliştirme
operasyonları bulunmaktadır. ELANCO, Türkiye’de Elanco Hayvan Sağlığı Limited
Şirketi aracılığıyla faaliyet göstermektedir.
G.2. İlgili Pazar
G.2.1. Hayvan Sağlığına Yönelik Ürün Piyasasına İlişkin Genel Bilgiler
(8) Hayvan sağlığı endüstrisinin tahmini toplam küresel büyüklüğü 2017 yılında 55 milyar
ABD Doları olup; bu miktarın 30 milyarı ise evcil hayvanlar ve çiftlik hayvanları için
üretilen terapötik/tedavi edici ürünlerden oluşmaktadır. Bildirim Formunda sağlanan
bilgilere göre, önümüzdeki 5-6 yıl içerisinde endüstrinin yıllık büyüme oranının her iki
segment için de %5-6 oranında olacağı tahmin edilmektedir. Evcil hayvan ürünleri
ağırlıklı olarak kedi ve köpeklere odaklanmakla birlikte, atlar ve diğer bazı niş hayvan
türlerini de içermektedir. Evcil hayvanlar için satılan ana ürünler antiparaziterler ve
diğer ilaçlardır. Çiftlik hayvanı ürünleri ise sığır, domuz, kümes hayvanları, koyun ve
keçiler olmak üzere temel olarak beş farklı türe odaklanmaktadır.
(9) Bildirim Formunda yer verilen bilgilere göre, Türkiye’deki hayvan sağlığı endüstrisinde
ürün satışlarının büyük bir kısmı sipariş üzerine yapılmaktadır. Tedarik sözleşmelerinin
bulunduğu sınırlı hallerde ise bu sözleşmeler genellikle 1-5 yıllık süreler için, münhasır
olmayacak şekilde düzenlenmektedir. Hayvan sağlığı müşterilerinin büyük bir
çoğunluğu ürünleri ilgili tedarikçi ile doğrudan pazarlık yoluyla satın almaktadır. Bazı
yem değirmenleri zaman zaman ilaçlı yem ihtiyaçları için ihale açmaktadır. Bu sebeple,
hayvan sağlığı ürünlerinde müşterilerin tedarikçiler arasında geçiş yapmaları önündeki
engeller sınırlıdır. Müşteriler genellikle farklı tedarikçiler arasından birden çok
kaynaktan tedarik etmeyi tercih ettiklerinden, tedarikçiler arası geçiş Türkiye’de
oldukça yaygındır.
(10) Bunun yanı sıra, Bildirim Formunda, Türkiye hayvan sağlığı endüstrisinde yasal
düzenlemelerin çok olduğu, 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve
Yem Kanunu uyarınca çıkarılan çok sayıda yönetmelik bulunduğu, mevzuat kaynaklı
önemli giriş engellerinden birinin reklam kısıtlamaları olduğu ifade edilmiştir. Tarım ve
Orman Bakanlığının düzenlemeleri uyarınca, reçeteli ürünlerin (antibiyotikler ve
antiparaziterler) tanıtımı yalnızca hayvan sağlığı meslek çalışanlarına (veterinerlere)
yapılabilmektedir. Yem katkıları gibi reçetesiz ürünlerin tanıtımı ise çiftçiler dâhil
herkese yapılabilmektedir. Ek olarak, hayvan sağlığı endüstrisinde araştırma ve
geliştirme süreçleri önemli rol oynamaktadır. Ancak, yine Bildirim Formunda yer verilen
bilgiler uyarınca, hayvan sağlığı ürünlerinin önemli birçoğunun patent korumasını
yitirmiş olması sebebiyle, araştırma ve geliştirme faaliyetlerinin gerekliliği, kayda değer
bir giriş engeli değildir.
G.2.2. İlgili Ürün Pazarı
(11) Bildirime konu işlem kapsamında, gerek devralan teşebbüs, gerekse devre konu iş
kolu, hayvan sağlığı ürünleri üretimi ve pazarlanması faaliyetleri ile iştigal etmektedir.
Hayvan sağlığı ürünleri geçmiş tarihli Rekabet Kurulu (Kurul) ve Avrupa Komisyonu
(Komisyon) kararlarında da değinildiği üzere; farmasötikler/ilaçlar (genellikle veteriner
ilaçları), biyolojik ürünler (genellikle aşılar) ve yem katkıları (özellikle tıbbi yem katkıları)
20-08/80-47
3/13

şeklinde bir sınıflandırmaya tabi tutulabilmektedir. Bununla beraber, Kurulun
03.03.2005 tarih ve 05-12/134-47 sayılı Sanofi/Ceva kararında da belirttiği üzere,
beslenme yem katkıları ve hijyen ürünlerinin de ilgili sınıflandırmaya dahil edilmesiyle
daha geniş bir tanıma ulaşılabilmektedir.
(12) Temel olarak, farmasötikler/ilaçlar çeşitli hayvan hastalıkları ve rahatsızlıklarını
önlemek veya tedavi etmek üzere belirli bir etken madde veya maddeleri ihtiva eden
ürünlerdir. Biyolojik ürün niteliği taşıyan hayvan aşıları, hayvanlarda görülen viral ve
bakteriyel hastalıklar ile parazitlik ve mantar enfeksiyonlarına karşı bağışıklık sistemini
düzenleyen ürünlerdir. Yem katkıları ise, bulaşıcı hastalıkları kontrol etmek veya
canlının büyümesini desteklemek amacıyla yemlere ilave edilen tıbbi veya besleyici
maddeler olarak tanımlanabilmektedir.
(13) Taraflardan ELANCO, Türkiye pazarında biyolojik ürün olarak aşı ve veteriner ilaçları
ile; BAH, veteriner ilaçları ve yem katkılarıyla faaliyet göstermektedir. Dolayısıyla
tarafların Türkiye’deki faaliyetlerinin yatay anlamda örtüşme noktası
farmasötikler/ilaçlar kapsamındaki veteriner ilaçlarıdır.
(14) Veteriner ilaçları, kendi içinde farklı sınıflandırmalara tabi tutulabilmektedir. Kurul
Sanofi/Ceva kararında veteriner ilaçları için; antiparaziter, antibakteriyel ürünler,
vitamin ve mineraller ile hormonlar olacak şekilde dörtlü bir ayrıma gitmiştir.
(15) İşlem taraflarının veteriner ilaçları alanında Türkiye’de satışını gerçekleştirdiği
ürünlerin listesine aşağıda yer verilmiştir.
Tablo 1- ELANCO’nun Türkiye’de Sattığı Hayvan Sağlığı Ürünleri
Ürün Terapi Seviyesi Hayvan Türü
Agita Barınak Uygulaması Gıda Amaçlı Hayvanlar
Avipro Ibd Xtreme Aşı Kümes Hayvanları
Avipro Nd Lasota Aşı Kümes Hayvanları
Avipro Precise Aşı Kümes Hayvanları
Avipro Salmonella Duo Aşı Kümes Hayvanları
Avipro Salmonella Vac E Aşı Kümes Hayvanları
Avipro Thymovac Aşı Kümes Hayvanları
Clinacox Antiparaziter (Tek hücreli) Kümes Hayvanları
Elancoban Antiparaziter (Tek hücreli) Kümes Hayvanları
Maxiban Antiparaziter (Tek hücreli) Kümes Hayvanları
Monteban Antiparaziter (Tek hücreli) Kümes Hayvanları
Denagard Premix 10% Antimikrobiyel (Oral) Kümes Hayvanları
Pulmotil Ac Antimikrobiyel (Oral) Kümes Hayvanları
Tylan Soluble Antimikrobiyel (Oral) Kümes Hayvanları
Hemicell1 Yem Katkısı Kümes Hayvanları
Kaynak: Bildirim Formu


1 Hemicell bir sindirilebilirlik arttırıcısıdır ve (i) Hemicell L (sıvı form) ve (ii) Hemicell HT (toz form) olmak
üzere iki formu bulunmaktadır. Hemicell HT, 2017 yılından bu yana Türkiye’de ne kayıtlıdır/tescillidir, ne
de satılmaktadır. Bayer’in, Türkiye’de Hemicell L ile rekabet eden herhangi bir ürünü bulunmamaktadır.
20-08/80-47
4/13

Tablo 2- BAH’nin Türkiye’de Sattığı Hayvan Sağlığı Ürünleri
Ürün Terapi Seviyesi Hayvan Türü
Advantix Ektoparaziter (Çok hücreli) Köpek
Advantage Cat Ektoparaziter (Çok hücreli) Kedi
Advantage Multi Endektosidler (Çok hücreli) Kedi
Advantage Multi Endektosidler (Çok hücreli) Köpek
Baymec 1% Injection Endektosidler (Çok hücreli) Sığır
Baymec 1% Injection Endektosidler (Çok hücreli) Koyun
Bayticol 1% Pour-On Ektoparaziter (Çok hücreli) Sığır
Bayvarol Ektoparaziter (Çok hücreli)
Diğer gıda amaçlı hayvanlar,
özellikle arılar
Drontal Plus Dog Endoparaziter (Çok hücreli) Köpek
Kiltix Collar Dog Ektoparaziter (Çok hücreli) Köpek
Profender Cat Endoparaziter (Çok hücreli) Kedi
Sebacil Ektoparaziter (Çok hücreli) Koyun
Seresto Collar Dog Ektoparaziter (Çok hücreli) Köpek
Seresto Collar For Cats & Small
Dogs
Ektoparaziter (Çok hücreli) Köpek
Seresto Collar For Cats & Small
Dogs
Ektoparaziter (Çok hücreli) Kedi
Baycox 5% Oral Antiparaziter (Tek hücreli) Sığır
Baycox 5% Oral Antiparaziter (Tek hücreli) Koyun
Alamycin La Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Sığır
Alamycin La Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Koyun
Baytril 10% Injection Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Sığır
Baytril 5% Injection Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Sığır, koyun, köpek ve kedi
Baytril Uno Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Sığır
Zerosef Antimikrobiyal (Enjeksiyon) Sığır
Baytril 2,5% Oral Antimikrobiyel (Oral) Sığır ve koyun
Baytril Tablets Antimikrobiyel (Oral) Köpek
Baytril Tablets Antimikrobiyel (Oral) Kedi
Bovistar Yem Katkısı Buzağı
Procalf Yem Katkısı Sığır
Reguleks Yem Katkısı Sığır
Vigansel Yem Katkısı Koyun, buzağı ve keçi
Catosal Vitamin-Mineral Sığır
Dermaleen Medikal Şampuan Köpek
Loxicom Injection Antiinflammatuar Sığır ve at
Rompun 2% Injection Yatıştırıcı / Analjezik
Sığır, kedi, köpek, at ve
yabani hayvanlar
Kaynak: Bildirim Formu
(16) Tablolarda da görüldüğü üzere, mevcut dosya konusunu oluşturan işlem kapsamında,
her iki tarafın da Türkiye’de faaliyetinin bulunduğu alanlar, yukarıda açıklanan veteriner
ilaçlarının bir alt grubu olan antiparaziterler ile antimikrobiyellerden oluşmaktadır.
(17) Hayvan sağlığı sektöründe ilgili ürün pazarının tanımlanmasında ve işlem taraflarının
sektördeki faaliyet alanlarının sınıflandırılmasında, gerek Kurul gerek Komisyon
aşağıda yer alan faktörleri göz önünde bulundurmuştur2:
i) Etken Madde veya Kimyasal Sınıf; ürünlerin hangi tedaviler için ve tedavinin
hangi aşamasında uygulandığının ifade edilmesinde belirleyicidir.

2 Kurulun 26.12.2002 tarih ve 02-81/945-391 sayılı Pfizer/Pharmacia kararı ile Komisyonun M.7917
Boehringer Ingelheim/Sanofi Animal Health Business kararı. Ayrıca belirtmek gerekir ki, IV. ve V. kriter
Komisyon tarafından ele alınmaktayken, Kurul içtihadında ilk üç kritere ek olarak yalnızca VI. kriter göz
önüne alınmıştır.
20-08/80-47
5/13

ii) Alınma Yolu; temel olarak oral yolla hayvan yemlerine katılarak ya da enjeksiyon
şeklinde gerçekleşebilmektedir.
iii) Hayvan Türü; bazı ürünler birden fazla hayvan türüne (özellikle çiftlik
hayvanlarına) uygulanabilmekteyken, bazı ürünler sadece belirli hayvan türleri
için etkinlik taşır. İlgili dosya minvalinde, hayvan türlerine yönelik çeşitli
sınıflandırmalara da gidilebilmektedir. Örneğin, geviş getirenler (sığır, koyun ve
keçi), kümes hayvanları, atlar, kültür balıkları (çiftlik balığı ve karides) şeklinde bir
ayrım yapılabileceği gibi kümes hayvanları ve evcil hayvanlar şeklinde de daha
genel bir ayrım yapılabilmektedir.
iv) Etkinlik Süresi; bazı ilaçların etkilerinin 24 saat, bazılarının ise sekiz aya kadar
uzayabildiğini ifade etmektedir.
v) Atılım Süresi; çiftlik hayvanlarına yönelik olarak, hayvana uygulanacak ilgili tedavi
sonrası hayvanın etinin veya sütünün insan sağlığına uygun olacağı zamana
kadar geçen süreyi ifade etmektedir.
vi) Üreme Evresi; Kurulun Pfizer/Pharmacia kararında pazar tanımı açısından göz
önüne aldığı faktörlerden birisidir.
G.2.2.1. Antiparaziterler
(18) Antiparaziter ürünler, temel olarak hayvan sağlığını doğrudan veya dolaylı yoldan
etkileyen, iç ve dış parazitlerin yol açtığı hastalıkların tedavisi için endike olan bir ilaç
sınıfıdır.
(19) Antiparaziter ilaçlar, Kurul içtihadı ve Komisyon kararları kapsamında farklı alt sınıflara
ayrılabilmektedir. Kurul Sanofi/Ceva kararında antiparaziter ürünleri temel olarak;
antelmentikler, endektosidler, ektoparazitler, antiprotozoerler şeklinde incelemiştir3.
(20) Bununla beraber, Kurul daha yakın tarihli Vilsan/Merck4 kararında Komisyonun
02.07.1997 tarih ve IV/M-885 sayılı Merck / Rhone- Poulenc- Merial kararında yer alan
“antiparazitlerin, tek hücreli parazitlere etki edenler ve diğerleri şeklinde iki ana gruba
ayrılabileceği” ifadesine atıf yapmış ve ilgili ürün pazarını tanımlarken ilaçların etken
maddesi ve alınma yolları bakımından bir ayrıma gitmiştir.
(21) Yukarıda yer verilen Tablolardan görüldüğü üzere, Türkiye’de satılan antiparaziter
ürünler kapsamında taraflardan ELANCO yalnızca tek hücreli antiparatizer sınıfında
yer alan ürünlere sahipken, BAH hem tek hücreli antiparaziter hem de çok hücreli
antiparaziter sınıfında bulunan ürünlere sahiptir.
(22) Dolayısıyla taraflar için Türkiye pazarında çok hücreli antiparaziter ürünler açısından
herhangi bir örtüşme söz konusu değildir. Bu sebeple mevcut dosya kapsamında;
Kurul içtihadı ve Komisyon kararlarındaki değerlendirmelere paralel şekilde, tarafların
antiparaziter ürünleri için ikili bir ayrıma gidilerek antiparaziterler segmenti altında,
yalnızca tarafların faaliyetlerinin örtüştüğü “tek hücreli antiparaziter” sınıfına
odaklanılması uygun görülmüştür.
G.2.2.2. Tek Hücreli Antiparaziterler (Antikoksidiyaller)
(23) Sanofi/Ceva kararında Kurul; tek hücreli antiparaziterleri, tarafların ilgili işlemdeki
faaliyetleri kapsamında anelmentik, antiprotozoer ve endektosid segmentlerine
ayırarak incelemiştir. Dolayısıyla antiprotozoerler tek hücreli antiparatizerler iken diğer
segmentlerin çok hücreli antiparatizer olduğu dikkate alındığında, Kurul dolaylı olarak

3 Endektosidler, ektoparazitler ve endoparazitlerin bir alt segmenti olan antelmentikler çok hücreli
antiparaziter ürünler iken, antiprotozoerler tek hücreli antiparaziterlerdir.
4 Kurulun 29.11.2017 tarih ve 17-40/639-278 sayılı kararı.
20-08/80-47
6/13

antiparatizerleri tek hücreli ve çok hücreli olarak iki kategoriye ayırmıştır. Bununla
beraber Kurul tarafların faaliyetleri doğrultusunda başka bir alt sınıflandırmaya
gitmemiş, ayrı alt pazarlar tanımlamamıştır.
(24) Pfizer/King5 kararında ise Kurul ilgili devralma işleminin yoğunlaşma doğurması
muhtemel pazarları tanımlanırken, tarafların faaliyetlerini “anti-koksidiyal tıbbi yem
katkıları” ve “tetrasiklin bazlı bakteriler gibi mikrobiyallerin tedavisine yönelik tıbbı yem
katkıları” olarak belirtmiştir. Bu bakımdan Kurulun, toplam tıbbi yem katkıları pazarını;
yoğunlaşmalara yönelik olarak yapılan bu analiz kapsamında, ürünün endikasyonu ve
içerdiği etken maddeye göre alt kırılımlara ayırdığı söylenebilecektir.
(25) Öte yandan, Komisyon, konu ile ilgili kararlarında6 ilgili ürün pazarı tanımı yapmamış
olmasına karşın; kümes hayvanları için aşılar, yem katkıları ve farmasötik
koksidiyostatlar olmak üzere üç alt antiparaziter (antioksidiyal) kategorisi belirlemiştir.
Bu kategorilerden ilk ikisi hastalık ve parazitleri önleyici özellik taşırken7, farmasötik
koksidiyostatlar