TALEP:
Cumhurbaşkanına hakaret suçundan sanıklar ..., ..., ..., ... ve ... haklarında yapılan yargılama neticesinde sanıkların ayrı ayrı beraatlerine dair Bursa 9. Asliye Ceza Mahkemesinin 19.12.2017 tarihli ve 2015/618 esas, 2017/932 sayılı kararını kapsayan dosya incelendi.
Dosya kapsamına göre, sanıkların beraatlerine karar verilmiş ise de, sanıklara isnad edilen eylemin 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 299. maddesinde düzenlenen Cumhurbaşkanına hakaret suçunu oluşturduğu, bu suçun kovuşturulmasının ise aynı maddenin 3. fıkrası gereğince Adalet Bakanının iznine tabi olduğu, bahse konu suçla ilgili olarak şikâyet veya başkaca bir soruşturma veya kovuşturma şartının aranmadığı, Adalet Bakanlığının 27.04.2015 tarihli “Olur”u ile de sanıkların “Hırsız-Katil ..., ... pabucu yarım, çık dışarı oynayalım” şeklinde slogan atmalarının Cumhurbaşkanına hakaret eylemi olarak değerlendirilerek Türk Ceza Kanununun 299/3. maddesi uyarınca kovuşturma izni verildiği ve sanıklarının sayın Cumhurbaşkanına yönelik bahse konu sloganları atarak üzerlerine atılı bulunan suçu işledikleri anlaşılmakla, mahkûmiyetleri yerine yazılı şekilde beraatlerine karar verilmesinde isabet görülmediğinden bahisle, Yüksek Adalet Bakanlığı Ceza İşleri Genel Müdürlüğünün 17.04.2018 gün ve 94660652-105-16-3820-2018-Kyb sayılı istemlerine dayanılarak anılan kararın 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanununun 309. maddesi gereğince kanun yararına bozulmasına ilişkin Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 20.04.2018 gün ve 2018/33539 sayılı tebliğnamesiyle bozma talep edilmiş olmakla dosya incelenerek gereği düşünüldü.
TÜRK MİLLETİ ADINA
I-OLAY:
Bursa Cumhuriyet Başsavcılığının 07.07.2015 tarih ve 2015/14314 esas sayılı iddianamesiyle, sanıklar ..., ..., ... ve ... hakkında “Cumhurbaşkanına hakaret” suçunu işlediği iddiasıyla Bursa 9. Asliye Ceza Mahkemesine kamu davası açıldığı, yapılan yargılama sonucunda Bursa 9. Asliye Ceza Mahkemesi 19.12.2017 tarihli ve 2015/618 esas – 2017/932 karar sayılı ilamıyla özetle “sanıkların atmış oldukları “hırsız, katil...” şeklindeki sloganların genel anlamda provakatif, şok edici, ağır eleştri mahiyetinde bulunduğunu, sanıkların eylemlerinin Anayasa tarafından güvence altına alınmış, düşünceyi açıklama ve ifade özgürlüğü kapsamında kalacak eleştiri mahiyetinde değerlendirilen sözler olarak kabul edildiğini” belirterek somut olayda Cumhurbaşkanına hakaret suçunun yasal unsurlarının oluşmadığından bahisle sanıklar hakkında ayrı ayrı beraat hükmü kurduğu, bu karara karşı yerel Cumhuriyet savcısının istinaf yoluna başvurmaması üzerine de kanun yararına bozmaya konu edilen kararın sanıklar yönünden 10.01.2018 tarihinde kesinleştiği anlaşılmıştır.
II-KANUN YARARINA BOZMA İSTEMİNE İLİŞKİN UYUŞMAZLIĞIN KAPSAMI:
Sanıkların atmış oldukları sloganların “Cumhurbaşkanına hakaret suçunu oluşturup oluşturmayacağının” belirlenmesine ilişkindir.
III-HUKUKSAL DEĞERLENDİRME:
Kanun yararına bozma, kesinleşen hükümde verildiği zaman yürürlükte bulunan usul ve maddi hukuka ilişkin hukuka aykırılıkların giderilmesi ile sınırlı olduğundan, inceleme karar tarihindeki mevzuat hükümlerine göre yapılmıştır.
“T.C. Anayasasına göre, Cumhurbaşkanı devletin başıdır ve bu sıfatla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliğini temsil eder. Bu nedenledir ki Cumhurbaşkanına hakaret suçu, kişilere ve şerefe karşı suçlar içerisinde değil Devlete karşı işlenmiş suçlar bölümünde düzenlenerek Devleti temsil eden Cumhurbaşkanlığı makamının saygınlığının korunması amaçlanmıştır. Devlete karşı işlenen suçlardan bir kısmının gerçek mağdurunun makamı temsil eden gerçek kişi olmakla birlikte, Devlete ilişkin hukuki yararın korunması, kişiye nazaran daha üstün tutulmuştur.
Suç doğrudan doğruya Cumhurbaşkanı olan kişiye karşı işlenmekte ise de, suçla korunan ve bu nedenle ihlal edilen hukuki değer Devletin siyasal iktidar yapısıdır (Özek, Çetin, Siyasi İktidar Düzeni ve Fonksiyonları Aleyhine Cürümler, İst 1967 s. 10).
Ceza himayesinin konusu Devlet kuvvetlerinin korunmasıdır (Faruk Erem, Türkiye Barolar Birliği Dergisi 1991/1, Manzini V trattato di diritto penale İtaliano, IV (Torino,1926 s. 198).
Suçun faili herkes olabilir. Cumhurbaşkanlığı sıfatı seçimle değil andiçmeyle başlar. Suçun görevin devamı sırasında işlenmesi gerekli olduğu gibi görevden kaynaklanması şart değildir (CGK 02.04.1990 tarih 84/106 sy karar).
Hakaret, bir kişiye onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek şekilde bir fiil veya olgu isnat etmek veya sövmek suretiyle onur, şeref ve saygınlığa saldırmasıdır. Eylemin yüze karşı ya da yoklukta işlenmesi arasında fark yoktur. Gıyapta hakarette ihtilat ögesi aranmamaktadır.
Serbest hareketli suç olup, sözler, imalı şarkılar, yazı, çizim, resim, nefreti gösteren hareketler ve bunun gibi davranışlarla işlenebilir.
Manevi unsur genel kastır. Mağdurun sıfatı bilinerek hareket edilmelidir. Saikin siyasi olması şart değildir. Cumhurbaşkanlığı sıfat veya vazifesiyle alakalı saike de lüzum yoktur (Erem. age).
Hakaret suçları ifade özgürlüğünü sınırlayan hallerden bir tanesidir. Doğal haklardan kabul edilen ifade hürriyeti, çoğulcu demokrasilerden vazgeçilmez ve devredilmez bir niteliğe sahiptir. İfade hürriyeti insanın özgürce fikirler edinebilme, edindiği fikir ve kanaatlerinden dolayı kınanmama, bunları meşru yöntemlerle dışa vurabilme imkan ve özgürlüğüdür. Temel hak ve özgürlüklerden olan bu hak birçok Uluslararası belgeye, Anayasa ve yasalara konu oluşturmuştur.
Avrupa İnsan Hakları Evrensel Bildirgesinin 19. maddesinde, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin 10/1. maddesinde, T.C. Anayasasının 25 ve 26. maddelerinde yer verilmiş olup birbirlerine benzer şekilde; “Herkes görüşlerini açıklama ve anlatım özgürlüğüne sahiptir. Bu hak, kanaat özgürlüğü ile kamu otoritelerinin müdahalesi ve Ülke sınırları söz konusu olmaksızın haber veya fikir almak ve verme özgürlüğünü de içerir