Hakaret suçundan sanıklar ... ve ...’ın, mahkûmiyetine dair Ankara 32. Asliye Ceza Mahkemesinin 11/05/2016 tarihli ve 2014/393 esas, 2016/377 sayılı kararının, Adalet Bakanlığı tarafından yasa yararına bozulmasının istenilmesi üzerine, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 07/02/2017 gün ve 7847 sayılı istem yazısıyla üzerine, Dairemizin 19/09/2017 gün ve 2017/1499 esas, 2017/9180 karar sayılı ilamı ile kanun yararına bozma talebinin reddi yönündeki kararına karşı, Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 03/01/2018 gün ve 2017/7847 sayılı itiraz yazısı ile 6352 sayılı Kanunun 99. maddesi ile eklenen 5271 sayılı CMK'nın 308. maddesinin 2 ve 3. fıkraları gereğince itiraz etmesi üzerine dosya Daireye gönderilmekle incelendi;
I- İtiraz Nedenleri
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığının 03/01/2018 gün ve 2017/7847 sayılı itiraz yazısında;
Sanıkların katılan hakkındaki sözlerinin basın özgürlüğü kapsamından değerlendirilip değerlendirilemeyeceği, dolayısıyla sanıklara isnat edilen hakaret suçunun unsurlarının somut olayda gerçekleşip gerçekleşmediğinin belirlenmesine ilişkindir.
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309. ve 310.maddelerinde düzenlenen kanun yararına bozma kurumu; hakim veya mahkemelerce verilip istinaf ya da temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümlerdeki hukuka aykırılıkların giderilmesini sağlayan olağanüstü bir yasa yoludur.
5271 sayılı Kanunu’nun 309. maddesinin 4. fıkrasında, kanun yararına bozma sonrası yapılacak işlemler, bu işlemleri gerçekleştirecek merciler ve bozma kararının etkileri, bozulan hüküm veya kararın türü ve bozma nedenlerine göre ayrım yapılarak ayrıntılı olarak gösterilmiştir.
Düzenlemede; kanun yararına bozmanın sonuçları ve bozma sonrasındaki uygulama saptanırken, öncelikle ‘karar’ ve ‘hüküm’ ayrımı gözetilmiş ayrıca mahkumiyet hükmü ile davanın esasını çözen veya çözmeyen diğer hükümler bakımından farklı uygulama ve sonuçlar öngörülmüştür.İncelenen dosyada, kimliği belirsiz şüpheli tarafından, müşteki hakkında yazılı ve görsel paylaşımlarda bulunulduğu, müşteki vekili tarafından da bu paylaşımlarla müştekinin onur, şeref ve saygınlığına saldırıda bulunularak hakaret suçunun işlendiğinin ileri sürüldüğü anlaşılmıştır.
Yargıtay Ceza Genel Kurulu’nun 14.10.2008 gün ve 170-220 sayılı kararında da belirtildiği üzere; hakaret fiilinin cezalandırılmasıyla korunan hukuki değer, kişilerin şeref, haysiyet ve namusu, toplum içindeki itibarı, diğer fertler nezdindeki saygınlığı olup, bu suçun oluşabilmesi için, davranışın kişiyi küçük düşürmeye matuf olarak gerçekleştirilmesi gerekmektedir. Somut bir fiil ya da olgu isnat etmek veya sövmek şeklindeki seçimlik hareketlerden biri ile gerçekleştirilen eylem, bireyin onur, şeref ve saygınlığını rencide edebilecek nitelikte ise hakaret suçu oluşacaktır.
Yine Yargıtay Ceza Genel Kurulunun 13/02/2007 tarihli ve 2007/7-28 esas, 2007/34 sayılı kararında da belirtildiği üzere; “Demokratik toplumlar, temel hak ve özgürlüklere dayanan toplumlardır. Bu tür toplumlarda Devletin görevi, temel hak ve özgürlükleri korumak ve geliştirmektir. Temel hak ve özgürlükler arasında düşünce ve kanaati açıklama özgürlüğünün önemli bir yeri bulunmaktadır. Bu özgürlüğün kullanılabilmesinin en önemli yollarından birisi de basındır. Geneli ilgilendiren ya da ilgilendirmesi gereken tüm olaylar hakkında, halkı objektif ve gerçekleri yansıtacak biçimde aydınlatmak, çeşitli sorunlar üzerinde kamuoyunu düşünmeye çağıracak tarzda tartışmalar açmak, onu toplumsal ve siyasal oluşumlar üzerinde doğru ve gerçeğe uygun bilgilerle donatmak, yöneticileri eleştirmek, uyarmak ve bu yöntemlerle denetlemek, ayrıca içinde yaşadığı toplumun ve tüm insanlığın sorunları konusunda bireyi bilinçlendirmek durumunda olan basına, bu ödevlerini yerine getirirken ihtiyaç duyacağı bir kısım haklar da tanınmıştır. Bunlar; bilgi edinme, yayma, eleştirme, yorumlama ve eser yaratma haklarıdır. Temelini Anayasa’nın 28. vd. maddelerinden alan ve 5187 sayılı Basın Yasasının 3. maddesinde düzenlenen bu haklar, basın yoluyla işlenen suçlarda, hukuka uygunluk nedenlerini oluşturur. Bilgiyi yayma, eleştirme ve yorumlama haklarının kabulü için, açıklama, eleştiri veya değer yargısı biçimindeki bilginin gerçek ve güncel olması, açıklanmasında kamunun ilgi ve yararının bulunması, açıklanış şekli ile konusu arasında düşünsel bir bağ bulunması, açıklamada “küçültücü” sözlerin kullanılmaması gerekir.
İncelenen dosyada; 2009'da yapılan yerel seçimlerinde MHP'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkan adayı olan katılan ...'ın, 2014 yılında yapılan yerel seçimlerden önce CHP'ye geçip CHP'den Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı adayı olması üzerine, ... TV isimli televizyon kanalında yayımlanan "..." isimli proğramda, sanıklar ... ve ...'ın proğrama konuşmacı olarak katıldıkları, dosyada bulunan konuşmaların çözümlenmesine ilişkin bilirkişi raporunda; proğramın başında yayınlanan bantta, katılan ...'ın MHP üyesi olduğu bir sırada yapmış olduğu bir konuşmasının verildiği, katılan ...'ın bantta verilen bu konuşmasında "...'i, hakim katili ....i, terörist kör...'i ve..'i kahraman ilan edip, ülkücüleri mafya ve çete ilan eden azılılara soruyorum. Bu insanlar mı çete, yoksa siz mi çetesiniz." şeklinde konuştuğunun belirtildiği, proğram sunucusu olan ... bantta verilen ...'a ait bu konuşmayı proğramda yayınlatıp, yayında verilen dış sesin "...'dan Cumhuriyet Halk Partisi gençlerinin idollerine ağır hakaret", yine " "...'dan ... çeteci suçlaması, ...'e katil yaftası, ... için kör aşağılaması, ...'e çeteci suçlaması ve sol görüşlü kişilere azılı yakıştırması" şeklinde belirtildiği, bu sırada katılan ...'ın banttaki yukarıda belirtilen konuşmasının tekrar tekrar yayınlandıktan sonra, proğram sunucusu olan ...'in proğrama konuşmacı olarak katılan sanık ...'ya "bu eleştirilerin muhatabı Cumhuriyet Halk Partisi herhalde" diye sorması üzerine, konuşmacı olarak proğramda bulunan sanık ...'nın "... bak ben ne.. ... ne... ne ...'in fikirlerine katılmam, Kemal zaten solcu değil ama bir kere bir sol partiden adaysın, sol düşüncenin idollerine küfür ediyorsun. O ayrı bir rezalet" diye söylediği, sunucu ... ...'in "Yıllar önce ama" diye söylemesi üzerine, sanık ...'nın "Yıllar önce mıllar önce kardeşim 2004 yılı, o zaman söylesin ben pişmanım, ... kahraman görüyorum, ...'i kahraman görüyorum desin, derim ki tamam fikir değiştirmiş. Takdir ederiz bir şey demem. Ama bir insana sırf gözleri ağma olduğu için, kör olduğu için terörist kör ... diyen adama ben elli defa fı fır derim.... Sen fırfır...'sun. Sen insanlara sırf kör olduğu için, adamın elinde mi, bu Allah, ilahi bir özellik biz de kör olabilirdik. Sen nasıl bunu söylersin,... Bir insanın özürlerinden dolayı, bir insanın engellerinden ötürü hakaret etmek dünyanın en alçak hareketidir....bence burada en fazla CHP'lilerin, solcuların, sosyalistlerin konuşması lazım. Ama bir insana ağma, kör olduğu için bu şekilde hakaret, sanki hakaret ben sana bir şey söyleyeyimmi fırfırlık çok daha ağır." şeklinde konuştuğu, sunucu...in "Şimdi o hakaret ediyor da, sen fırfır deme yine de" diye söylediği, bunun üzerine sanık ... ....ı'nın "Diyiyorum kardeşim fırıldak Kubi dendi yıllarca, bu adam fır fır Mansur lakabını hak etmiştir. Şu anda..., Ama kör demesi gerçekten alçaklıktır. 200.000 kör vatandaşımızdan özür dileyecek ..." şeklinde konuştuğu, Proğram sunucusu...in bu sırada, "... beye ben hemen döneyim, Sayın sayan çünkü bu azılılar diye sayın ...'ın hitap ettiği kitle CHP olsa gerek, çünkü bir seçim öncesi yapılan bir konuşma." diye sorarak sözü sanık ...'a vermesi üzerine, Sanık ...'ın "Şimdi öncelikle şunun altını çizeyim, bu ülkenin ülkücü gençleri de, solcu gençleri de çete değildir. Asıl çete olan bu ülkücü gençleri kullanıp, solcu gençleri kullanıp onun üzerinde makam, mevki elde eden ... gibi insanlardır. Bir çetecilik varsa, ne demek dün ülkücü gençlerin sırtına basacaksın, bugün de solcu gençlerin sırtına basacaksın, dün öyle konuşacaksın, bugün farklı konuşacaksın, ... gelsin desin ki, "ben Deniz Gezmiş, ..., ..., ...'i yanlış tanımışım, doğru insanlardır, ben özür diliyorum, bunlar değerli insanlardır desin" ben oyu vereceğim, ya da desin ki "ben dün dediklerimin arkasındayım, CHP'ye gelsem bile, CHP'de bu işi kazansam bile, yine aynı noktadayım, yine ülkücülüğümü savınıyorum, ülkücü kardeşlerimi savunuyorum, yarın öbürsü gün ülkücüleri kucaklayacağım, yönetimde de de onlarla çalışacağım" desin yine oy vereceğim biliyor musunuz?, Çünkü net bir şekilde kendisini ortaya koyan adam alkışlanır. Ama oportünist bir şekilde dün farklı, bugün farklı, gençlerin sırtına basarak onları duygusal söylemlerle kandırarak bir yere gelmenin hem vebal olduğunu, hem yakışık almadığını, hem de kusura bakmayın acıyorum, hakikaten acıyorum, yav sayın Yavaş sen sağcı mısın, solcu musun, futbolcu musun? Bana söyle kardeşim, yav sen sağcı mısın, solcu musun, futbolcu musun? Allah rızası için bu kelimeyi söyle, ben gerçek sağcıyım, dün ülkücülere yaptığım konuşmanın arkasındayım, yine de devam edeceğim, CHP'den seçilsem bile aynı ...'ım de, ben sana canımı kurban edeyim, yok...'ye bakışım aynıdır, ...'e bakışım aynıdır....Şimdi ...'in hanımı hangi duyguları yaşıyor, ...'in sevenleri hangi duyguları yaşıyor,...nin hem sevenleri, hem de onun gibi olan insanlar, yav bir Allah'ın bir verdiği bir şey yani, bu bir eksiklik değil ki,... bunların ağma, sizin beyniniz ağma, beyni ağma olanlar, beyni kör olanlar böyle konuşmalar yaparlar, ağmalara yüklenirler, yani ben duygu doluyum, böyle bir şey olabilir mi...Siz bunların altında nasıl kalkacaksınız? O zaman çıkın deklare edin deyin ki ben Kılıçtaroğ'lu böyle düşünüyorum, ben ...' da böyle düşünüyorum. Ülkücü gençlerle solcu gençler sizin gerçek kimliğinizi öğrensinler... aslandır, erkek de olsa aslandır, dişi de olsa aslandır, ikisinin arası olanlar ...r'de bekler. Yapmayın bu kardeşim" şeklinde konuştuğu görülmektedir.
Bir hareketin tahkir edici olup olmadığı, zamana, yere ve duruma göre değişebilmektedir. Kamu görevlileri veya sivil vatandaşlara yönelik her türlü ağır eleştiri veya rahatsız edici sözlerin hakaret suçu bağlamında değerlendirilmemesi, sözlerin açıkça, onur, şeref ve saygınlığı rencide edebilecek nitelikte somut bir fiil veya olgu isnadını veya sövmek fiilini oluşturması gerekmektedir.
Öncelikle belirtilmelidir ki, televizyon proğramında sanıkların kullandıklarıifadelerin rahatsız edici olduğu açık bir şekilde anlaşılmakla birlikte, sanıklarca kullanılan ifadelerin Anayasa, AİHS ve AİHM içtihatlarında özel bir önem atfedilen, ifade özgürlüğü, haber alma ve basın özgürlüğü bağlamında değerlendirilmesi gerekmektedir.
İnsanın serbestçe haber, bilgi ve başkalarının fikirlerine ulaşabilmesi, edindiği düşünce ve kanaatlerden dolayı kınanamaması ve bunları tek başına veya başkalarıyla birlikte çeşitli yollarla serbestçe ifade edebilmesi, savunabilmesi ve yayabilmesi olarak kabul edilen, ifade özgürlüğü demokratik toplumun temelini oluşturan ana unsurlardan ve toplumun ilerlemesi ve bireyin gelişmesi için gerekli temel şartlardan birini oluşturmaktadır.
Anayasa'nın 26. maddesinde, "Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir.” hükmüne yer verilmiştir. Bunun yanında, bu hak, birçok uluslararası belgeye ve mahkeme kararına da konu olmuştur. Türkiye'nin de yargılama yetkisini kabul ettiği AİHM, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (S