Yargıtay 3. Hukuk Dairesi 2017/1407 Esas 2017/1427 Karar
Karar Dilini Çevir:
3. Hukuk Dairesi         2017/1407 E.  ,  2017/1427 K.
"İçtihat Metni"

MAHKEMESİ :SULH HUKUK MAHKEMESİ

Taraflar arasındaki kira bedelinin uyurlanması davasının mahkemece yapılan yargılaması sonucunda, davanın kısmen kabulüne yönelik olarak verilen hükmün, süresi içinde davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten sonra, dosya içerisindeki kağıtlar okunup gereği düşünüldü:

Y A R G I T A Y K A R A R I

Davacı vekili dava dilekçesinde; 4 yıldır ... ili ... ilçesi, Spor lisesi kantini işletmecisi olduğunu, 2013-2014 eğitim-öğretim yılında dava konusu yeri yıllık 24.641,50 TL bedel ile kiraladığını, bu sözleşmede kira artış oranının TÜİK'in belirlediği bir önceki yılın ÜFE oranına göre yapılacağının kararlaştırıldığını, 2014-2015 eğitim yılı için sözleşme imzalanacağı sırada davalının 90.000,00 TL kira bedeli talep ettiğini, davacının da işini kaybetme telaşı ile bunu imzaladığını, sözleşmede bakanlık tarafından getirilen bir kısıtlama olması halinde kira bedelinin güncelleneceğinin belirtildiğini, bu doğrultuda da 21.7.2011 tarihli genelge ile okul kantinlerinde gazlı içecek, cips vs satışının yasaklandığını, bu yasak ve okul mevcudunda meydana gelen azalma sebebi ile kantin cirosunun %15-20 oranında düşeceğini, ayrıca 2013-2014 yıllarına münhasıran yemekhanenin işletim hakkının davalının istemi üzerine davalıya bırakıldığını fakat kira bedelinin tam alındığını, haksız olarak artırılan ve dayatılan kira bedelinin aylık 1500-tl olarak tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
Davalı vekili, davanın reddini istemiştir.
Mahkemece; alınan bilirkişi raporu doğrultusunda öğrenci sayısında meydana gelen yaklaşık 1/3 lük artış sonucunda yıllık kira bedelinin 32.855,16 TL olarak belirlenmesine karar verilmiş, hüküm davalı tarafından temyiz edilmiştir.
Sözleşme hukukuna egemen olan sözleşmeye bağlılık (Ahde Vefa) ilkesi, hukukumuzda da kabul edilmiştir. Bu ilkeye göre, sözleşme yapıldığı andaki gibi aynen uygulanmalıdır. Sözleşme koşulları borçlu için sonradan ağırlaşmış, kararlaştırılan edimler dengesi sonradan çıkan olaylar nedeniyle değişmiş olsa bile borçlu sözleşmedeki edimini aynen ifa etmelidir.
Sözleşme yapıldığında karşılıklı edimler arasında olan denge, sonradan şartların olağanüstü değişmesiyle büyük ölçüde tarafların biri aleyhine katlanılamayacak derecede bozulabilir. İşte bu durumda sözleşmeye bağlılık ve sözleşme adaleti ilkeleri arasında bir çelişki hâsıl olur ve artık bu ilkeye sıkı sıkıya bağlı kalmak adalet, hakkaniyet ve objektif hüsnüniyet kaidelerine aykırı bir durum yaratır hale gelir. Hukukta bu zıtlık sözleşmenin değişen şartlara uydurulması ilkesi ile giderilmeye çalışılmaktadır.
Tarafların iradelerini etkileyip sözleşmeyi yapmalarına neden olan şartlar daha sonra önemli surette değişmişse artık taraflar akitle bağlı tutulmazlar, değişen koşullar karşısında TMK. nun 2. maddesi uyarınca sözleşmenin yeniden düzenlenmesi imkânı hâsıl olur. Sözleşmenin edimleri arasındaki dengeyi bozan olağanüstü hallere harp, ülkeyi sarsan ekonomik krizler, enflasyon grafiğindeki aşırı yükselmeler, şok devalüasyon, para değerinin önemli ölçüde düşmesi gibi sözleşmeye bağlılığın beklenemeyeceği durumlar örnek olarak gösterilebilir. Akit yapılırken öngörülemeyen değişikliklerin borcun ifasını güçleştirmesi halinde “işlem temelinin çökmesi” gündeme gelir. İşlem temelinin çöktüğünü kabul eden hâkim; duruma göre, alacaklı lehine borçlunun edimini yükseltmeye, borçlu lehine (onun tamamen veya kısmen) akit yapıldığı andaki dengeyi sağlayacak biçimde, edim yükümlülüğünden kurtulmasına karar vermek suretiyle sözleşmeyi değişen şartlara uydurur.
Sözleşmenin yeni durumlara uyarlanması yapılırken önce sözleşmede, daha sonra kanunda bu hususta intibak (uyarlama) hükümlerinin bulunup bulunmadığına bakılır. Sözleşmede ve kanunda hüküm bulunmadığı takdirde sözleşmenin değişen hal ve şartlara uydurulmasının gerekip gerekmeyeceği incelenir. Bazen de sözleşmede olumlu ve olumsuz intibak (uyarlama) k

Üyelik Paketleri

Tüm programlar tek bir abonelikle sınırsız hizmetinde.

Güncellemeler otomatik yüklenir.

Tüm ProgramlarAylık Üyelik

Toplam 9 Program
Sınırsız Destek
Süre Sonunda Durur
Kredi Kartlarına Taksit
1 Kullanıcı
Kullanıcı Sayısı Arttırılabilir
Ek Kullanıcı Değiştirilebilir
300 / Ay
Detayları Göster Üyeliği Başlat

Tüm Programlar6 Aylık Üyelik

Toplam 9 Program
Sınırsız Destek
Süre Sonunda Durur
Kredi Kartlarına Taksit
1 Kullanıcı
Kullanıcı Sayısı Arttırılabilir
Ek Kullanıcı Değiştirilebilir
₺1.100
800
Kazancınız 300 TL
Detayları Göster Üyeliği Başlat