Kararı veren
Yargıtay Dairesi : 13. Ceza Dairesi
Mahkemesi :Asliye Ceza
Sayısı : 599-322

Hırsızlık suçundan sanıklar ... ve ...'ın TCK'nın 142/1-e, 62 ve 53. maddeleri uyarınca 2 yıl 6 ay hapis cezası ile cezalandırılmalarına ve hak yoksunluklarına, sanık ... hakkında ayrıca TCK'nın 58. maddesi uyarınca mükerrirlere özgü infaz rejiminin uygulanmasına; sanık ...'ın ise aynı Kanun'un 142/1-e, 31/3 ve 62. maddeleri uyarınca 1 yıl 8 ay hapis cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Tarsus 4. Asliye Ceza Mahkemesince verilen 01.06.2015 tarihli ve 599-322 sayılı hükümlerin, sanık ... müdafisi ile sanıklar ... ve ... tarafından temyiz edilmesi üzerine dosyayı inceleyen Yargıtay 13. Ceza Dairesince 22.10.2019 tarih ve 6953-14979 sayı ile;
"Diğer temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
Ancak;
1- Sanıkların, şikâyetçinin motosiklet görünümlü direksiyon kilidi ile kilitli elektrikli bisikletini çalmaları şeklindeki eylemlerinin TCK'nın 142/2-h maddesindeki hırsızlık suçunu oluşturduğu gözetilmeden, aynı Kanun'un 142/1-e maddesi ile uygulama yapılması,
2- Suçun gece vakti işlendiğinin anlaşılması karşısında sanıklar hakkında TCK'nın 143. maddesinin uygulanmaması," isabetsizliklerinden, ceza süresi bakımından sanıkların kazanılmış haklarının korunması kaydıyla bozulmasına karar verilmiştir.
Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı ise 01.12.2019 tarih ve 320149 sayı ile;
"...Sanıkların, katılanın sokağa park ettiği elektrikli bisikletini direksiyon kilidini kırarak çalmaları şeklindeki eylemlerinin TCK'nın 142/1-e maddesinde yazılı bulunan suçu oluşturduğu" düşüncesiyle itiraz kanun yoluna başvurmuştur.
CMK'nın 308. maddesi uyarınca inceleme yapan Özel Dairece, 10.12.2019 tarih ve 12878-17977 sayı ile itirazın yerinde görülmediğinden bahisle Yargıtay Birinci Başkanlığına gönderilen dosya, Ceza Genel Kurulunca değerlendirilmiş ve açıklanan gerekçelerle karara bağlanmıştır.
TÜRK MİLLETİ ADINA
CEZA GENEL KURULU KARARI
Sanıklar ... ve ... hakkında mala zarar verme suçundan kurulan beraat hükümleri temyiz edilmeksizin kesinleşmiş olup itirazın kapsamına göre inceleme tüm sanıklar hakkında hırsızlık suçundan verilen mahkûmiyet kararları ile sınırlı olarak yapılmıştır.
Özel Daire ile Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı arasında oluşan ve Ceza Genel Kurulunca çözümlenmesi gereken uyuşmazlık; sabit bir yere bağlı olmaksızın, kendi direksiyon kilidi ile kilitlenerek cadde üzerindeki açık alana park edilen elektrikli bisikleti düz kontak yapmak suretiyle çalan sanıkların eylemlerinin TCK'nın 142/1-e maddesi mi, yoksa aynı Kanun'un 142/2-h maddesi kapsamında mı olduğunun belirlenmesine ilişkindir.
İncelenen dosya kapsamından;
Katılan ...'ın, yol kenarında park hâlinde bulunan Yuki marka elektrikli bisikletinin çalındığı yönünde müracaatta bulunması üzerine soruşturmaya başlanıldığı,
CD çözüm ve teşhis tutanağında; 90 nolu Ganyan Bayine ait güvenlik kamerası görüntülerinin incelenmesinde, kameranın kayıt saatinin bulunmadığı, bununla birlikte katılanın kameranın görüş alanına girerek elektrikli bisikletini direksiyonundan kilitleyip olay yerinden ayrıldığı, daha sonra motosikletli iki şahsın görüntüye girdikleri, şahıslardan birinin elektrikli bisikletin yanına gelerek direksiyon kilidini kırıp oradan uzaklaştığı, birkaç dakika sonra yeniden olay yerine gelip elektrikli bisikleti yaya geçiş yolundan sürüklemek suretiyle alıp götürdüğü bilgilerine yer verildiği,
Araştırma tutanağına göre; Tarsus ilçesinde meydana gelen elektrikli bisiklet hırsızlığı ile ilgili yürütülen soruşturmalar neticesinde hırsızlık eylemlerini bir bayan ve iki erkek şahsın gerçekleştirdiği, bazı eylemlerde şahısların yanında küçük yaşta bir de çocuk bulunduğu, şahısların olay yerine motosikletle geldiklerinin tespit edildiği, bu kapsamda, 29.11.2014 tarihinde bir motosiklet üzerinde eşkale uygun iki şahsın görülerek durdurulmaya çalışıldığı, şahısların kaçtıkları ancak birlikte oldukları değerlendirilen ...'ın yakalandığı, ...'ın, Mersin ilinde ikamet ettiklerini, Tarsus ilçesine eşi olan ... ve yeğenleri ... ile birlikte elektrikli bisiklet çalmaya geldiklerini söylemesi üzerine polis merkezine götürüldüğü, katılana ait elektrikli bisikletin çalınma anına ilişkin güvenlik kamerası görüntüleri kendisine izlettirildiğinde, görüntülerde kaydı bulunan motosiklet sürücüsünün eşi olan ..., motosikletin arkasında oturan şahsın kendisi olduğunu, elektrikli bisikleti çalan şahsın ise yeğenleri ... olduğunu beyan ve teşhis ettiği,
Katılan tarafından dosya içine sunulan ödeme belgesinde; suça konu elektrikli bisikletin 2013 model ve yüksüz ağırlığının 108 kilogram olduğunun bildirildiği,
Anlaşılmıştır.
Katılan ... aşamalarda; 23.11.2014 tarihinde saat 17.50 sıralarında 90 nolu Ganyan Bayine gittiğini, elektrikli bisikletini direksiyon kilidi ile kilitleyip yol kenarına park ettiğini, beş dakika kadar sonra geri döndüğünde elektrikli bisikletinin yerinde olmadığını gördüğünü, bisikletin 2500 TL değerinde olup kendisine iade edilmediğini beyan etmiştir.
Sanık ...; olay tarihinde eşi olan diğer sanık ... ve yeğenleri ... ile motosiklet üzerinde seyir hâlinde bulundukları sırada bir Ganyan Bayinin önünde suça konu elektrikli bisikleti gördüklerini, sanık ...’un motorsikletten inerek elektrikli bisikleti çalıştırdığını ve hep birlikte Mersin istikametine doğru gittiklerini, sonradan tanımadığı bir şahsa sattıklarını,
Sanık ...; olay tarihinde hasta ziyareti nedeniyle eşi olan sanık ... ile birlikte Tarsus’a geldiklerini, yeğeni olan diğer sanık ...’ın ise Tarsus’ta bulunduğunu, yeğenini korumak için yanında gezdiğini ancak yeğeninin hırsızlık yapıp yapmadığını bilmediğini, eşinin polis merkezinde gördüğü baskı nedeniyle kendisini suçlayıcı ifade verdiğini, hırsızlık olayına karışmadığını,
Sanık ...; Amcası ve yengesi olan diğer sanıklarla birlikte Tarsus'a hırsızlık yapmak amacıyla geldiklerini, bir kaç tane elektrikli bisiklet çaldığını, elektrikli bisikletleri çaldığı yerleri tam olarak hatırlamadığını, ancak olay anına ilişkin kamera görüntüsü var ise suçlamayı kabul ettiğini,
Savunmuşlardır.
TCK'nın 141. maddesinde yer alan "Zilyedinin rızası olmadan başkasına ait taşınır bir malı, kendisine veya başkasına bir yarar sağlamak maksadıyla bulunduğu yerden alan kimseye bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası verilir." şeklindeki düzenleme ile hırsızlık suçunun basit hâli hüküm altına alınmış, aynı Kanun'un 142. maddesinde ise suçun daha ağır cezayı gerektiren nitelikli hâlleri sayılmıştır. Hırsızlık suçunun basit hâlinin oluşması için, başkasına ait taşınabilir eşyanın suçun nitelikli hâllerinde belirtilen şekiller dışında çalınması gerekmektedir.
Suç ve karar tarihi itibarıyla uyuşmazlık konusuyla ilgili TCK'nın 142. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi;
"(1) Hırsızlık suçunun;
...
e) Âdet veya tahsis veya kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında,
İşlenmesi hâlinde, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezasına hükmolunur...",
Aynı Kanun'un 142. maddesinin ikinci fıkrasının (h) bendi ise;
“Suçun, herkesin girebileceği bir yerde bırakılmakla birlikte kilitlenmek suretiyle ya da bina veya eklentileri içinde muhafaza altına alınmış olan eşya hakkında işlenmesi hâlinde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.",
Şeklinde düzenlenmiştir.
Uyuşmazlık konusunda isabetli bir çözüme ulaşılması bakımından TCK'nın 142. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi ile ikinci fıkrasının (h) bendinin uygulanma şartları üzerinde durulması gerekmektedir.
TCK'nın 142. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendindeki suçun oluşabilmesi için, hırsızlık fiilinin âdet veya tahsis ya da kullanımları gereği açıkta bırakılmış eşya hakkında işlenmesi gerekmekte olup bu bölüme ilişkin madde gerekçesinde de; "Fıkranın (e) bendinde, âdet veya tahsis ve kullanım gereği açığa bırakılmış olan eşya hakkında hırsızlık suçunun işlenmesi, bir nitelikli unsur olarak kabul edilmiştir. Tarlalarda bırakılan tarım araçları, inşaat yerine yığılan malzeme, bu kapsama giren eşyaya örnek olarak gösterilebilir. Bunların çalınmalarında kolaylık bulunması, bu nitelikli hâlin kabulünde etken olmuştur." şeklinde açıklamalara yer verilmiş, böylece maliklerince her türlü denetim, gözetim ve önlemden yoksun olan, sahiplerince sürekli biçimde korunmalarındaki zorluk nedeniyle açık alanda bulunan eşyanın başkaları tarafından alınabilmesinin kolaylığını dikkate alan bir düzenleme yapılmıştır.
Suçun konusunu oluşturan "açıkta bırakılmış eşya" ifadesinden özel alanlar dışında kalan caddeler, sokaklar, parklar, bahçeler, tarlalar, sahil kenarları ve bunun gibi yerlerde bırakılmış eşya akla gelmelidir. Bununla birlikte maddedeki nitelikli hâlin oluşması için, eşyanın açıkta bırakılması yeterli olmayıp hangi nedenle açıkta bırakıldığının araştırılması ve âdet veya tahsis ya da kullanımları gereği açıkta bırakılma şartlarının da aranması gerekecektir.
5237 sayılı TCK'nın 142/1-e maddesinde yer alan nitelikli hırsızlığın karşılığı 765 sayılı TCK’nın 491/2. maddesinde; “âdet muktezası olarak yahut tahsis ve istimalleri itibarıyla umumun tekafülü altında bulunan eşya hakkında hırsızlık” olarak düzenlenmiştir. İki madde birbiriyle paralel hükümler içermekte ise de, umumun tekafülü ya da kamunun güvencesine bırakılma şeklinde ifade edilen unsur 5237 sayılı TCK'nın 142/1-e maddesinde bulunmadığından, açıkta bırakmanın âdet, tahsis ya da kullanım gereği nedenlerine dayandığının tespiti yeterli kabul edilmiş ve böylece nitelikli hâlin uygulama alanı 765 sayılı TCK'ya göre genişletilmiştir.
Öğretideki görüşlere göre âdet; "toplumda süreklilik kazanan, alışkanlık oluşturan ve genellik karakterini taşıyan, kamu düzenine, kanunlara ve ahlaka aykırı olmayan, uygunlukları nedeniyle kanunlarca korunabilir nitelikteki yaygın davranış biçimi" olarak tanımlanmış olup zamana, yere ve bölgeye göre değişebileceği, ancak kişisel alışkanlıkları kapsamadığı kabul edilmektedir.
"Tahsis" kelimesi, eşyanın bir iş için özgülenmesi, ayrılması, belirlenmesi ve hasredilmesi anlamına gelmektedir ki, parka gelenlerin oturmasına tahsis edilmiş durumda olan banklar bu kapsamda değerlendirilmelidir.
"Kullanım gereği" ibaresi ile, eşyanın kullanılması için açıkta bırakılmasının zorunlu olduğu d